Ibuot 1
Nte Ẹnen̄ede Ẹkeme Ndidu Uwem Inemesịt?
1-10. Nso ke ẹyom man ẹkop inemesịt ke uwem?
“ỌFỌN ndidu uwem!” Oro edi nte esitiede owo ke idem ke ini enye okopde inemesịt. Edi edieke nnyịn inyenede esịt akpanikọ, nnyịn imọfiọk ite ke uwem isidịghe ntre kpukpru ini. Mme mfịna ẹdu. Mmọemi ẹkeme ndiwak ẹnyụn̄ ẹdobi tutu eyedi se ata inemesịt etiede nte ikpîkpu ndap. Nte akpana enye etie ntre?
2 Afo ọmọfiọk ete ke nsio nsio n̄kpọ ẹnam uwem inemesịt. Man ikop inem uwem nnyịn imoyom udia oro ekemde, ye ọfọn̄ oro odotde. Nnyịn imoyom ufọkidụn̄ emi nnyịn ikemede ndinyene ukpeme ye nduọkodudu. Edi mmọemi ẹdi sụk mme akpan n̄kpọ oro ẹyomde. Eti nsan̄a ye eti nsọn̄idem ẹdi akpan n̄kpọ n̄ko.
3 Edi idem mbon oro ẹnyenede mme n̄kpọ ẹmi ke ndusụk udomo ẹkeme ndisụk nyom ata inemesịt. Utọ utom emi owo anamde, m̀mê mme idaha oro anade enye anam utom, ekeme ndinam enye anana uyụhọ. N̄ko, ke ediwak ubon mfịna odu ke ufọt ebe ye n̄wan m̀mê ke ufọt ete ye eka ye nditọ. M̀mê nnyịn ndikeme ndifụmi nte ke idaha ndiduọ udọn̄ọ m̀mê ndisobo mbabuat n̄kpa ikemeke ndisịm kpukpru nnyịn. Nte afo omonịm ke akpanikọ ete ke edi mmemmem n̄kpọ ndiyọ mmọemi ye mme mfịna eken ke usụn̄ oro nnyịn ikemede ndinyene ata uyụhọ? Ntak odu ndinịm oro ke akpanikọ. Edi man owo ekededi adara uwem inemesịt, enye ke akpa ifet omoyom n̄kpọ oro mîdịghe kpukpru owo ẹnyene—ntak ndidu uwem.
4 Ana uwem fo enyene se ọwọrọde edieke anade afo okop ata inemesịt. Ke n̄wed esie oro The Transparent Self, Prọfesọ S. M. Jourard ewet ete:
“Owo odu uwem adan̄a ini nte enye okụtde uwem esie enyenede uduak ye ufọn ndien adan̄a ini nte enye enyenede n̄kpọ emi enye odude uwem ọnọ . . . Ndondo oro uduak, ufọn ye idotenyịn ẹsopde ke enyịn owo oro, enye ọtọn̄ọ nditre ndidu uwem; enye ọtọn̄ọ ndikpa.”
Ẹdiọn̄ọ emi idahaemi idem ke usiakifia. Ntọt kiet otode Canada kaban̄a editre utom ọkọdọhọ ete:
“Mme owo ẹyom uwem mmọ enyene uduak inyụn̄ ikopke aba uyụhọ ke ndidi mme ikpîkpu anamutom ẹmi ẹnanade ukpono ke ndutịm n̄kaowo.”—Atlas World Press Review.
5 Emi an̄wam ndinam an̄wan̄a ntak emi ediwak mbon inyene mîsinen̄ekede ikop uyụhọ. Oh, ih, mmọ ẹsidia n̄kpọ, ẹside idap, ẹsinyene ubon ẹsinyụn̄ ẹbuana ndusụk n̄kpọ uwem ẹmi ẹnọde inemesịt ye ifụre. Edi mmọ ẹkeme ndidiọn̄ọ nte ke ẹkeme nditịn̄ ukem n̄kpọ emi mban̄a ediwak unam. Ana uwem enyene se ikande oro.
6 Anyan isua uwem ikam inyụn̄ idịghe usọbọ. Ediwak mbonusọn̄ ẹmediọn̄ọ ẹto ifiọk n̄kpọntịbe nte ke anyan isua uwem emi mîsan̄ake ye edikop uyụhọ m̀mê edidi se ẹyomde ananam owo akpa mba. Nte afo ama okụt oro?
7 Unana eti ntak ndidu uwem itreke ye mbon oro isua emana awakde kpọt. Ndụn̄ọde emi Daito Bunka University ke Japan akanamde owụt ete, ke otu nditọ ikpọ ufọkn̄wed 1,500, mbahade 50 eke ikie ke otu iban ndien mbahade 34 eke ikie ke otu iren ẹma ẹkekere ẹban̄a uwotidem. Ntak-a? Akpa ke otu ntak ẹmi ẹkenọde ekedi “unana uduak ke uwem.” Ndien nte emi enen̄ede okpụhọde ke Europe, mme America ye ke Africa? N̄kọri ofụri ererimbot ke ibat uwotidem owụt ete ke ediwak owo efen efen ikopke inemesịt ndien ke ẹmekpa mba ke uwem.
8 Ekeme ndidi itiehe nnyịn ke idem nnyịn mbrenyịn mbrenyịn ntre. Nnyịn imekeme ndikụt nte ke ẹkeme ndinyene ndusụk udomo inemesịt kpa ye mme mfịna nnyịn. Kpa ye oro, nnyịn ikemeke nditre ndibụp, Nte uwem enen̄ede enyene se ọwọrọde? Didie ke ami n̄keme ndinyene inemesịt oro ebịghide?
9 Ediwak isua ikie ẹmi ẹkebede edidem kiet ama odụn̄ọde ediwak n̄kpọ oro ẹsibịnede ke uwem—edinyene ubon, edinyene inyene, edifori ifiọkn̄wed owo, edikop inem eti udia ye edibọp ndiye ufọk. Mme utọ n̄kpọ ntre ẹkeme nditie inem inem. Edi enye ama okụt ete ke mmọ ẹkeme n̄ko ndida ekese iyatesịt ndi. Enye okobụp ete:
“Nso n̄kpọ ana ọnọ owo ke ofụri utom esie ye ọkpọsọn̄ ifịk esịt esiemmọ emi enye anamde ke idak utịn? Koro kpukpru usen esie ẹdide ndutụhọ; utom esie onyụn̄ edi uyat uyat; ke idem okoneyo esịt esie inaha sụn̄. Emi n̄ko onyụn̄ edi ikpîkpu.”a
10 Ke ukperedem enye ama osio nte n̄kpọ emi edide ikpîkpu owụt ke ini enye eketịn̄de se inade ibet owo ke ibio isua uwem ebede—unana edikụt usụn̄, ubọk ye ukot ndimem, edet ndibu m̀mê ndiwọn̄ọ, unana idap ndien ke akpatre n̄kpa.b
11-13. Mme mbụme ewe oro ẹban̄ade uwem ke nnyịn isak iso ise, ndien didie ke edinịm Abasi ke akpanikọ abuana?
11 Ntre, idem edieke nnyịn ikerede ite ke ẹkeme ndinyene inemesịt ke uwem, mme mbụme oro ẹtịmerede owo ekikere ẹdu n̄ko oro ẹtụkde kpukpru nnyịn. Emi enen̄ede edi ntre idahaemi. Ntak-a? Ọfọn, ewetn̄wed oro, Vermont Royster, ọkọdọhọ ete ke se iwakde esisịt ikan isua 50 mme owo ẹmetat ifiọk ye ukeme ubotn̄kpọ mmọ akamba akamba, edi ekem enye adian ete:
“Emi edi n̄kpọ oro edemerede udọn̄. Ke ndikere mban̄a owo ke idemesie, mme nnanenyịn esie, itie esie ke ekondo emi, nnyịn imaka anyan esisịt ikan ini emi ini ọkọtọn̄ọde. Nnyịn isụk inyenyene mme mbụme iban̄a owo emi nnyịn idide ye ntak emi nnyịn idude ye ebiet emi nnyịn ikade.”—Science Digest.
12 Nte ededi, owo ekeme ndidomo ndifep mme utọ mbụme oro onyụn̄ ‘adara uwem.’ Ẹkeme nditịn̄ ekese mban̄a edikop inem uwem kpa ye mme mfịna esie. Edi idịghe ata idem n̄kpọ ndidu uwem emi ẹkerede-kere.c Uwem nnyịn ekpenyene ata uduak ye ntak ndikop inemesịt edieke nnyịn ikpọtọn̄ọde ndidiọn̄ọ, “owo emi nnyịn idide ye ntak emi nnyịn idude ye ebiet emi nnyịn ikade.” Nte nnyịn imekeme ndinam oro?
13 Mme owo oro ẹsinen̄erede ẹkere n̄kpọ ẹsiwak ndisịm ubiere nte ke mme ibọrọ ẹkọn̄ọ ke akpan mbụme ẹmi, ‘Nte Abasi odu?’ Edieke edide Abasi odu, owụt ifiọk ndikere ke enye ọkpọfiọk ebiet emi nnyịn ikotode, ntak emi nnyịn idude mi ye ebiet emi nnyịn ikade. Enye n̄ko ọkpọfiọk ntak emi idiọkn̄kpọ odude, edieke edide enye eyetre, ndien edieke edide ntre, didie. Ndien enye ọkpọfiọk se nnyịn ikemede ndinam man inam uwem nnyịn otịm enyene inem onyụn̄ otịm enyene uduak. Ntre, ndien, ‘Nte Abasi odu?’
[Mme Ikọ idakisọn̄]
a Ecclesiastes 2:22, 23, ke Bible.
c Men Ecclesiastes 7:2-6 domo.
[Ekebe ke page 7]
‘NTE ODOT NDIDU UWEM?’
N̄wan France kiet, Michele, obụk ete ke imọ ikọkpọn̄ ufọk ye n̄kann̄kụk ‘man ifehe ibọhọ mbubịk mbubịk ererimbot ye edikpu oro otode mbon oro ẹkekande imọ ẹkụk.’ Ekem—
“Mma ndibuana ke oburobụt ido, n̄kpọsọn̄ ibọk ye ndiọi nsan̄a. Bodisi ye Interpol ẹma ẹsiyom mi. Akayak ata esisịt mbonurua ifịn mbakara ẹkpemụm mi. Mma n̄kosobo ye nsio nsio n̄ka, ke ntak n̄kasan̄ade ke ebiet ke ebiet nyom ẹnam edidu nnyịn an̄wan̄a. Edi uwem iketiehe nte odot ndidu. Eketie nte ami nnyeneke ufọn ndien n̄kukụre ekikere mi ekedi ndikpa.”
[Ekebe ke page 9]
EREN UWAK EKIKERE
Eren kiet ke Japan emi ekerede Yamamoto obụk ete:
“Ke adan̄aemi n̄kotịmde idem nnọ udomo edibe ndụk akamba ufọkn̄wed ke isua ifan̄ ẹmi ẹkebede, mma mbiat ekese ini mi ke nditie n̄kere mban̄a ntak ye uduak uwem. Adan̄a nte n̄kokotde mme n̄wed mban̄a mme ukpepn̄kpọ akwaifiọk, ntre ke ami n̄kokụt edikpu n̄kan. Ke mma n̄kebe udomo mi mma ndụk n̄ka mbre ukara. Edi ke n̄kụtde ofụri idiọkido oro akakande mi okụk, mma mfiak n̄kere mban̄a mbụme oro, ‘Nso idi uduak uwem?’”
Enye ikenyeneke mme ibọrọ oro ọnọde uyụhọ ito mme ukpepn̄kpọ akwaifiọk, emi nte an̄wan̄ade mîkọkke mme mfịna ubonowo. M̀mê mbụk eset oro enye ekekpepde m̀mê ifiọk n̄kpọntịbe esie ke mbre ukara ndikowụt nte ke ukara ubọk owo ekededi enyene usọbọ. Mme owo ẹmedomo kpukpru orụk ukara ẹse, edi mbụme oro aban̄ade uduak uwem osụk ododu. Eren Japan oro adian ete:
“Ami mma ntọn̄ọ ndidu uwem uyom inemesịt, nnamde ntre ubak ubak ke ntak unana idotenyịn. Edi mma nsọsọp n̄kụt nte oro edide ndisịme. Ami ke akpatre mma ndisịm ubiere nte ke ibọrọ mbụme oro otịmerede mi ekikere ke anyanini mi, oro aban̄ade ntak m̀mê uduak uwem ọkọkọn̄ọ ke m̀mê Abasi odu m̀mê idụhe.”
[Ndise ke page 4]