Ibuot 19
Nte Afo Eyetuak Ibuot Ọnọ Abasi ke Usụn̄ ESIE?
1-4. Ata ediwak owo ẹkere ẹban̄a anie, ndien ntak oro mîwụtke ifiọk?
BIBLE ebemiso etịn̄ ete ke “ukperedem ini . . . mme owo ẹyedi mme amaidem, . . . ẹnyụn̄ ẹbụre idiọk mbụre, ẹseri iseri, . . . ẹnyene enyọn̄ enyọn̄ ido uten̄e Abasi, edi isan̄ake n̄kpọ ye odudu eke odude ke uten̄e Abasi.” (2 Timothy 3:1-5) Nte oro inen̄ekede inam se nnyịn ikụtde nte ẹkande nnyịn ẹkụk mfịn an̄wan̄a?
2 Ih, ke kpukpru ikpehe uwem mme owo ẹnam n̄kpọ ke ido emi ọdọhọde ete “Ami ikpọn̄ ndu”—edu mmọ ke ini ẹdepde n̄kpọ m̀mê ẹwatde uwat, ntịn̄enyịn oro mmọ ẹnọde ọfọn̄ ye n̄kpọ mmaidem, ye orụk unek oro mmọ ẹnekde. Edi kpukpru ẹmi idaha ata inemesịt idi.
3 Ediwak owo ẹkam ẹse ido ukpono nte ekemde ye se mmọ ẹyomde m̀mê ẹkerede ke mmimọ imoyom. Nso ndudue ke oro edi ntem! Idịghe nnyịn inyene nditịn̄ nte ẹkpetuakde ibuot ẹnọ Abasi. Nte Andibot ye Ọnọ-Uwem, Jehovah edi enyeemi ekpetịn̄de nte ẹkpetuakde ibuot ẹnọ enye. (Rome 9:20, 21) Ndien se enye oyomde oto nnyịn edi ke ufọn nnyịn. Oro ada uyọhọ edi idahaemi onyụn̄ anam ekikere ye esịt nnyịn ẹwụhọ ke mme utịben̄kpọ oro enye onịmde ọnọ nnyịn ke ini iso.—Isaiah 48:17.
4 Jehovah idorike mme Christian mbiomo ndinam se mînyeneke ufọn m̀mê ndidori mme ukpan oro mîwọrọke usụn̄. Edi Abasi ọdiọn̄ọ ẹte ke ndikaiso ndu uwem ọkọn̄ọ ke eti itie ebuana ẹnyenede ye imọ, ye nte ke oyom nnyịn ida mme idaha imọ idu uwem inyụn̄ ikere iban̄a mmọ en̄wen edieke anade inyene ata idatesịt ke uwem. Ke ini nnyịn ituakde ibuot inọ Abasi ke usụn̄ oro enye oyomde, uwem akabade enyene uforo onyụn̄ enyene se ọwọrọde.
NDINAM N̄KPỌ KE USỤN̄ ABASI
5, 6. Didie ke Noah ye Abraham ẹkekpụhọrede ẹkpọn̄ ata ediwak owo mfịn?
5 Noah edi eti uwụtn̄kpọ kaban̄a owo emi akanamde n̄kpọ ekekem ye usụn̄ Abasi. Bible ọdọhọ ete: “Noah enen onyụn̄ ọfọn ama ke eyo esie, Noah asan̄a ye Abasi.” Ke Abasi ama ọkọnọ enye item ete ọbọp akwa ubom ndida nnyan̄a uwem, “Noah anam kpukpru se Abasi eketemede enye, ntem ke enye anam.” (Genesis 6:9, 22) Ndinam n̄kpọ ke usụn̄ Abasi ama anyan̄a uwem Noah, ọkọrọ ye uwem ubon esie, emi akadianade ye enye nte prọfet Abasi ke isọn̄.—2 Peter 2:5.
6 Owo efen emi eketienede usụn̄ Abasi ekedi Abraham. Abasi ama ọdọhọ enye ọkpọn̄ obio emana esie. Nte afo okpokokop uyo oro? Abraham “adaha aka, nte Jehovah ọkọdọhọde,” okposụkedi ‘mîfiọkke n̄kan̄ eke enye akade.’ (Genesis 12:4; Mme Hebrew 11:8) Ke ntak edinam n̄kpọ ke usụn̄ Abasi ke edinam akpanikọ, ẹkekot Abraham “Ufan Abasi.”—James 2:23; Rome 4:11.
NDIDU KE OTU IKỌT ABASI
7-9. Ke eyo Israel eset, didie ke Abasi akanam n̄kpọ ye mme owo?
7 Nte ini akade Abasi ama emek ndinam n̄kpọ ye akwa otuowo, kpa idụt Israel. Mmọ ẹma ẹkabade ẹdi “ata ikọt esiemmọ, akan kpukpru mme idụt ẹmi ẹdude ke iso isọn̄.” (Deuteronomy 14:2) Nte ededi, ama oyom eyen Israel kiet kiet ọbọn̄ akam ọnọ Abasi onyụn̄ enyene n̄kpet n̄kpet, ọkpọkpọ itie ebuana ye enye. Edi mmọ ẹkenyene ndifiọk n̄ko nte ke Abasi ke akada esop usụn̄; mmọ ẹkenyene nditiene orụk utuakibuot oro ẹkewụtde mmọ ke ibet Abasi nte otuowo. Ntem ke mmọ ẹkekeme ndinyene ukpeme ye edidiọn̄ oro Abasi ọkọnọde esop. (Deuteronomy 28:9-14) Kere se utọ ifet oro ekedide ndidi ubak mbon oro Ata Ọkpọsọn̄ okokotde “ikọt mi Israel.”—2 Samuel 7:8.
8 Nso kaban̄a mbon ẹmi mîdịghe nditọ Israel ẹmi ẹkeyomde ndikpono ata Abasi? Mme utọ owo oro ẹkenam “mbuaha udịmowo” ẹmi ẹkemekde ndisan̄a ye Israel ke ini Moses akadade idụt oro ọwọrọ ke Egypt. (Exodus 12:38) Edieke afo okpokodude ke Egypt, nte afo ekpekekere ke ikposụhọ inyụn̄ ituak ibuot inọ Abasi ikpọn̄ ke usụn̄ imọ?
9 Idem ke ini Israel okodude ke Isọn̄ Un̄wọn̄ọ, mbon isen idụt oro ẹkediọn̄ọde Jehovah ẹnyụn̄ ẹyomde ndituak ibuot nnọ enye ẹma ẹkeme ndinam ntre. Nte ededi, mmọ ẹkenyene ndifiọk nte ke Abasi akanam n̄kpọ ye mme owo oro ẹkesopde idem ọtọkiet ye nte ke utuakibuot Esie okowụhọ ke temple ke Jerusalem. (1 Ndidem 8:41-43; Numbers 9:14) Abasi ikemeke ndinyịme mme owo edieke mmọ ẹyakde ntan̄idem ye nda-ke-idem onụk mmọ nditọn̄ọ usụn̄ utuakibuot idemmọ.
UKPỤHỌDE KE MME ESOP
10-12. Nso ukpụhọde ke Abasi akanam ke mme edinam esie?
10 Ke ini Jesus akanamde utom ukwọrọikọ esie ke isọn̄, Abasi okosụk ananam n̄kpọ ye Israel nte ikọt oro ẹyakde idem ẹnọ enye. Ke ntre owo ikoyomke kpukpru owo oro ẹkenyịmede Messiah ẹsop idem kpukpru ini ye Jesus ẹnyụn̄ ẹsan̄a ye enye nte mme apostle ẹkenamde. (Mark 5:18-20; 9:38-40) Edi ofụri idụt oro ama esịn Messiah Jehovah, onụkde Jesus nditịn̄ ibio ini mbemiso n̄kpa esie ete: “Ẹyebọ mbufo obio ubọn̄ Abasi ẹnyụn̄ ẹyak ẹnọ mbon oro ẹdision̄ode mfri esie.”—Matthew 21:43, Jerusalem Bible.
11 Mmanie ẹkedi mbufa owo ẹmi, ke ndondo oro owo mîkoyomke aba usụn̄ utuakibuot emi ẹkewụtde ke ibet emi Abasi ọkọnọde Israel? (Colossae 2:13, 14; Galatia 3:24, 25) Ke usen Pentecost 33 E.N., ẹma ẹtọn̄ọ esop Christian ndien Abasi ama anam an̄wan̄a mme ntiense oro ẹkenyenede esịt akpanikọ ete ke imọ ikanam oro. (Utom 2:1-4, 43-47; Mme Hebrew 2:2-4) Akpa, mme Jew ye mbon isen idụt ẹmi ẹkenyịmede Ido Ukpono Mme Jew, ndien, nte ini akakade, mme Gentile, m̀mê mbon idụt, ẹma ẹkabade ẹdi ‘ikọt enyịn̄ Esie.’ Abasi adan̄aoro akada mmọ nte “ubon eke ẹmekde, ẹdi mme oku edidem, ẹdi edisana obio, ẹdi ikọt eke Abasi onịmde ọnọ Idemesie.”—Utom 15:14-18; 1 Peter 2:9, 10.
12 Edieke afo okpokodude uwem adan̄aoro onyụn̄ oyomde itie ebuana ye Abasi, ẹkpekedụri ntịn̄enyịn fo ẹwụt esop Christian. Emi edi se ikotịbede inọ Cornelius owo Italy oro ye ubon esie. (Utom 10:1-48) Mme andinịm ke akpanikọ ke ofụri ererimbot ẹkenam esop Christian. (1 Peter 5:9) Kpukpru esop n̄kann̄kụk, ẹmi ẹkesisopde idem ke mme ufọkidụn̄ m̀mê ke mme ufọkmbono obio, ẹkedi ubak esop kiet oro Abasi akadade anam n̄kpọ adan̄aoro.—Utom 15:41; Rome 16:5.
13-15. Didie ke Abasi okotịm onyụn̄ ọnọ mme Christian ndausụn̄?
13 Sia edide Abasi ndutịm, Jehovah ama odiomi ndusụk udomo ndutịm ke mme esop. Man ọnọ mme andituak ibuot kiet kiet ntịn̄enyịn oro oyomde, enye ama emek mme owo ndinam n̄kpọ nte mme ekpemerọn̄ m̀mê mme esenyịn. Mmọ ẹkedi irenowo ẹmi ẹnyenede ifiọk, ẹmi ẹdotde ndikpep owo Ikọ Abasi nnyụn̄ nnọ mme andibuana ke esop ukpep ndibuana akpanikọ Bible ye mmọ en̄wen man ẹn̄wam ke akpan utom ukwọrọ “gospel.”—2 Timothy 2:1, 2; Ephesus 4:11-15; Matthew 24:14; Utom 20:28.
14 Ke ediwak usụn̄ efen, n̄ko, esop ẹma ẹbọ ufọn ẹto mme esenyịn ẹmi. Mmọ ikenyeneke ndinam n̄kpọ ye edu ubọp mbet m̀mê ke ido ufịk. Utu ke oro, utom mmọ ekedi ima ima edin̄wam ekemmọ mme Christian ndisọn̄ọ itie ebuana mmọ ye Abasi. (Utom 14:21-23; 1 Peter 5:2, 3) Owo ekededi emi ekenyenede mfịna ama ekeme ndika mbịne nyobiowo eke spirit ẹmi kaban̄a un̄wam mfọnido emi otode N̄wed Abasi. (James 5:13-16; Isaiah 32:1, 2) Ke ntak oro mme Christian ẹkesụk ẹdide mme anana mfọnmma, ke ini ke ini mfịna ẹma ẹsidemede ke esop. Mme esenyịn ẹkenyene ndidu ke edidemede man ẹn̄wam ekemmọ mme Christian, ẹnyụn̄ ẹdu ke ukpeme ẹbiọn̄ọ owo ekededi emi ekpesịnde nsọn̄idem eke spirit esop ke itiendịk.—Philippi 4:2, 3; 2 Timothy 4:2-5.
15 Mme esop ẹkebọ ndausụn̄ oro ẹkeyomde ẹto otu ukara Christian eke mme apostle ye nyobiowo ke esop Jerusalem. Mmọ ẹma ẹsidụn̄ọde ẹnyụn̄ ẹnọ ubiere ke mme mbụme oro mme esop ẹkesinọde ẹka. Ndien otu ukara ama esinọ mme andida ke ibuot mmọ ndika n̄kese mme esop.—Utom 15:1-3.
16. Usụn̄ nte Abasi anamde n̄kpọ ye mme Christian ọkpọwọrọ nso ọnọ fi?
16 Jehovah Abasi ke osụk ananam n̄kpọ ye ikọt esie nte otu oro ẹsopde idem ọtọkiet. Ediwak tọsịn esop Mme Ntiense Jehovah ẹdu ke ofụri isọn̄. Edieke afo oyomde ndidi ndidiana kiet ke usụn̄ utuakibuot Abasi, nam n̄kpọ ban̄a nsịnudọn̄ esie ndisop idem ọtọkiet ye ekemmọ mme Christian:
“Ẹyak nnyịn inyụn̄ ikere nte ikpedemerede kiet eken inọ ima ye nti utom; ikûnyụn̄ isịn ndisop idem ọtọkiet, . . . edi inọ kiet eken item; ndien mbufo ẹkpedọdiọn̄ ẹnam ntem, adan̄a nte ẹkụtde ẹte usen oro ke asan̄a ekpere.”—Mme Hebrew 10:24, 25.
NDITUAK IBUOT NNỌ ABASI KE OFỤRI UKPỌN̄
17-19. Ima inyenede inọ Abasi okponụk nnyịn ndinam nso?
17 Ọfọn nditie n̄kere mban̄a ofụri se Jehovah Abasi anamde ọnọ fi. Afo enyene uwem ye mme n̄kpọ ndida ndu uwem kpukpru usen oto enye. Ke adianade ye oro, Abasi ama ọdọn̄ Eyen esie edi isọn̄ edikpa nte uwa. Oro ekedi ediwụt ntotụn̄ọ ima Abasi, ima oro edide eke akpanikọ onyụn̄ odude kpukpru ini. (Rome 5:8; 8:32, 38, 39) Ke usụn̄ oro Abasi ama anam afo ekeme ndinyene edifen idiọkn̄kpọ ye idotenyịn nsinsi uwem ke inemesịt.—John 3:17; 17:3.
18 Didie ke nnyịn idinam n̄kpọ iban̄a ima esie? Ke akpanikọ nnyịn ikpenyeneke ndisịn Abasi ye ima esie. Apostle Peter akakpak ete:
“Ẹkabade esịt ndien, ẹnyụn̄ ẹfiak edem, man ẹsọhi mme idiọkn̄kpọ mbufo ẹfep; man otodo ini edidemede edito ke iso Jehovah osịm mbufo.”—Utom 3:19.
19 Oyom kpukpru nnyịn ‘ikabade esịt,’ koro kpukpru nnyịn imanam idiọkn̄kpọ, inyụn̄ isịmke mme idaha Abasi ke edu, ikọinua ye ekikere nnyịn. (Rome 2:4; 7:14-21; James 3:2) Nnyịn ndikabade esịt ọwọrọ ndidiọn̄ọ nte ke nnyịn idi mme anamidiọk inyụn̄ ifụhọ iban̄a nnyịn ndikpu ndidu uwem ke ọyọhọ n̄kemuyo ye uduak Jehovah. Nte etie fi ntre ke idem? Ndien, oyom nnyịn ‘ifiak edem,’ ikpụhọde usụn̄uwem nnyịn, ke oro ebede idomo ndiwụt mme edu Jehovah inyụn̄ inam n̄kpọ ke usụn̄ esie. Ke inamde oro, nnyịn imekeme ndinịm ke akpanikọ nte ke Abasi eyefen onyụn̄ onyịme nnyịn.—Psalm 103:8-14; 2 Peter 3:9.
20, 21. Ntak emi baptism edide akpan usio-ukot, ndien enye edi idiọn̄ọ nso?
20 Ke idiọn̄ọde ite ke Jesus ama onịm uwụtn̄kpọ man nnyịn ikpetiene nde-ikpat esie ke ndinam n̄kpọ Abasi, akpana nnyịn idomo ndikpebe uwụtn̄kpọ esie. (1 Peter 2:21) Mme Hebrew 10:7 asian nnyịn ete ke edu Jesus ekedi: “Sese, mmedi . . . ndinam uduak Fo, O Abasi.” Ukem ntre, ima ye esịtekọm oro inyenede inọ Abasi ekpenyene ndinụk nnyịn ndiyak uwem nnyịn nnọ enye, ndinam uduak esie ke ofụri ukpọn̄. Nte ededi, nnyịn idisụk idadia udia, ide idap, ise iban̄a inyụn̄ ima ubon nnyịn, inyene inem inem nduọkodudu ndien ke mme usụn̄ en̄wen ibuana ke mme edinam uwem ofụri ini. Edi ndiyak uwem nnyịn nnọ Abasi ọwọrọ ke uduak ye utuakibuot esie ẹdidi ata akpan n̄kpọ, ye nte ke, inamke n̄kpọ m̀mê m̀mọ̀n̄ ke nnyịn idu m̀mê nso ke nnyịn inam, nnyịn iyedomo ke ofụri esịt ndida item Abasi nsịn ke edinam nnyụn̄ ntiene uwụtn̄kpọ emi Jesus okonịmde.—Colossae 3:23, 24.
21 N̄wed Abasi anam an̄wan̄a ete ke owo oro ayakde uwem esie ọnọ Abasi ekpenyene ndiyarade oro an̄wan̄wa ebe ke ndina baptism. Jesus ọkọdọhọ mme anditiene enye ete:
“Mbufo ẹka ẹkenam kpukpru mme idụt ẹdi mbet Mi, ẹnịm mmọ baptism ẹsịn ke enyịn̄ Ete ye Eyen ye Edisana Spirit: ẹnyụn̄ ẹkpep mmọ ẹnam kpukpru n̄kpọ eke n̄ketemede mbufo.”—Matthew 28:19, 20.
Edieke mbon oro ẹnade baptism ẹkenyenede ndikpep Ikọ Abasi nnyụn̄ n̄kabade ndi mme mbet Christ, do nte an̄wan̄ade, mmọ ikedịghe sụk nseknditọ. N̄ko, baptism mmọ, ke idiọn̄ọ uyakidem mmọ nnọ Abasi, ekedi edibụhọ ofụri ofụri ke mmọn̄, nte ẹkenịmde Jesus baptism ke Akpa Jordan.—Mark 1:9-11; Utom 8:36-39.
22-24. Nte afo amayak uwem fo ọnọ Abasi, ndien nte afo omoyom ndina baptism? Nso ke emi ediwọrọ ọnọ fi?
22 Afo ndikabade ndi mbet Christ oro anade baptism eyenam fi odu ke udịm ndidu ọyọhọ uwem ye uwem inemesịt ata Ido Ukpono Christ. Enye idịghe uwem oro ọyọhọde ye anana-utịt mbet. Utu ke oro, enye edi uwem n̄kọri oro ọnọde uyụhọ. Afo sụn̄sụn̄ emekeme ndifori idaha fo ke n̄kan̄ eke spirit ye nte adade Ikọ Abasi esịn ke edinam, emi otịmde-tịm esịk fi ekpere uwụtn̄kpọ emi Jesus okonịmde.—Philippi 1:9-11; Ephesus 1:15-19.
23 Emi eyetụk ekikere ye eduuwem fo eke usen ke usen. Nte afo ebịnede usụn̄ Christian, se afo onịmde ke akpanikọ eyetịm ọsọn̄ nte ke ibịghike Abasi eyesọhi kpukpru idiọkido efep, ọdiọn̄de usụn̄ ọnọ ‘obufa enyọn̄ ye obufa isọn̄ emi edinen ido edidụn̄de.’ Emi, n̄ko, eyefori udọn̄ fo ndikọri edu Christian nnyụn̄ mbịne usụn̄uwem emi edinamde fi enyene itie ke obufa ererimbot emi edide. (Ephesus 4:17, 22-24) Ẹma ẹnọ apostle Peter odudu spirit ndiwet nte:
“Ẹkere m̀mê nso orụk owo ke mbufo ẹkpedi, m̀mê nso uwem uten̄e Abasi ye ediyak idem nnọ ke mbufo ẹkpedu! Ye idotenyịn [obufa ererimbot] emi, ẹnam ofụri ukeme mbufo man ẹdu ke emem ye enye, ẹnana ndo ẹnyụn̄ ẹnana ndudue ke enyịn esie.”—2 Peter 3:11, 14, New English Bible.
24 Nso edidiọn̄ ke edi ntem ke ini ofụri uwem owo owụtde akpanikọ oro nte ke enye atuak ibuot ọnọ Jehovah Abasi! Okposụkedi ediwak owo mfịn ẹdude uwem ndinem idemmọ esịt ndinyụn̄ ndara ofụri inemesịt oro mmọ ẹkemede ke ibụk ibụk usụn̄, afo emekeme ndidu uwem onyụn̄ atuak ibuot ọnọ ata Abasi ke usụn̄ esie. Emi edi mfọnn̄kan usụn̄uwem.