Nte Ererimbot Emi Eyebọhọ?

Idụhe emana efen oro akanam okopde ekese utịn̄ikọ ntem aban̄a utịt ererimbot. Ediwak owo ẹkop ndịk ẹte ke ererimbot eyesịm utịt ke nsobo nuclear. Mbon en̄wen ẹkere ẹte ke usabaden̄kpọ ekeme ndisobo ererimbot. Edi mbon efen ẹtịmerede esịt ẹte ke ọkpọsọn̄ ndutịme ndutịm uforo eyenam mme otu ubonowo ẹdaha ẹn̄wana ye kiet eken.

Nte ererimbot emi ekeme ndinen̄ede nsịm utịt? Edieke enye osịmde, nso ke emi ediwọrọ? Nte akanam ererimbot osịm utịt?

Ererimbot Osịm Utịt—Efen Ada Itie Esie

Ih, ererimbot ama osịm utịt. Kere ban̄a ererimbot oro akakabarede ọdiọk etieti ke eyo Noah. Bible anam an̄wan̄a ete: “Mmọn̄ ke ẹkeda ẹfụk ẹnyụn̄ ẹsobo ererimbot emi okodude adan̄aoro.” Bible ọdọhọ n̄ko ete: “[Abasi ikonyụn̄] iyakke akani ererimbot ọbọhọ, edi [ekpeme] Noah, ọkwọrọ edinen ido, ye owo en̄wen itiaba, ke ini Enye anamde ukwọ ọtọ ofụk ekondo eke mîbakke Abasi.”—2 Peter 2:5; 3:6.

Tịmfiọk se utịt ererimbot oro ọkọwọrọde ye se enye mîkọwọrọke. Enye ikọwọrọke utịt ubonowo. Noah ye ubon esie ẹma ẹbọhọ Ukwọ ofụri ererimbot oro. Ntre ke ekedi ye ekondo Isọn̄ ye ediye ikpaenyọn̄ oro ọyọhọde ye ntantaọfiọn̄. Ekedi “ekondo eke mîbakke Abasi” akatak, kpa idiọk editịm n̄kpọ.

Ke akpatre, nte nditọ Noah ẹketọtde, ererimbot en̄wen ama asiaha. Ọyọhọ ererimbot iba, m̀mê editịm n̄kpọ oro, akaiso odu tutu osịm eyo nnyịn. Mbụk esie ọyọhọ ye ekọn̄, ubiatibet, ye afai. Nso iditịbe inọ ererimbot emi? Nte enye eyebọhọ?

Ini Iso Ererimbot Emi

Ke ama ọkọdọhọ ke ẹma ẹsobo ererimbot eyo Noah, mbụk Bible akaiso ete: “Amaedi ikpaenyọn̄ ye isọn̄ ẹmi ẹdude kemi, ikọ Abasi okomụm mmọ onịm ọnọ ikan̄.” (2 Peter 3:7) Ke akpanikọ, nte andiwet Bible efen anamde an̄wan̄a: “Ererimbot [enyeoro odude mfịn] ke ebebe efep.”—1 John 2:17.

Se Bible etịn̄de iwọrọke ite ke ataata isọn̄ m̀mê ikpaenyọn̄ oro ọyọhọde ye ntantaọfiọn̄ eyebe efep, kpa nte mmọemi mîkebehe ifep ke eyo Noah. (Psalm 104:5) Utu ke oro, ẹyesobo ererimbot emi, ye “ikpaenyọn̄” esie, m̀mê mme andikara ukara ke idak odudu Satan, ye “isọn̄” esie, m̀mê n̄kaowo, ẹfep nte n̄kpọ eke ẹdade ikan̄ ẹsobo. (John 14:30; 2 Corinth 4:4) Ererimbot, m̀mê editịm n̄kpọ emi, ke akpanikọ eyebe efep ukem nte ererimbot oro ekebemde Ukwọ iso ekebede efep. Jesus Christ ama akam etịn̄ aban̄a idaha oro okodude ke “mme usen Noah” nte uwụtn̄kpọ kaban̄a se idikam itịbede mbemiso utịt ererimbot emi.—Matthew 24:37-39.

Ke edide akpan n̄kpọ, ke ini Jesus eketịn̄de n̄kpọ aban̄a mme usen Noah, emi ekedi ke ibọrọ mbụme oro mme apostle esie ẹkebụpde ẹte: “Nso ididi idiọn̄ọ edidi fo, ye eke utịt ererimbot?” (Matthew 24:3, King James Version) Mme anditiene Jesus ẹma ẹfiọk ẹte ke ererimbot emi eyesịm utịt. Ndi idotenyịn emi ama anam mmọ ndịk?

Ke edide isio ye oro, ke ini Jesus eketịn̄de aban̄a mme n̄kpọntịbe ẹmi ẹdidade itie mbemiso utịt ererimbot, enye ama esịn udọn̄ ọnọ mmọ ndidat esịt ‘koro edifak mmọ ke akasan̄a ekpere.’ (Luke 21:28) Ih, edifak nsio ke ubọk Satan ye idiọk editịm n̄kpọ esie nsịn ke emem emem obufa ererimbot!—2 Peter 3:13.

Edi ini ewe ke ererimbot emi edisịm utịt? Nso “idiọn̄ọ” ke Jesus ọkọnọ aban̄a “edidi [esie], ye eke utịt ererimbot”?

“Idiọn̄ọ”

Ikọ Greek oro ẹkabarede mi “edidi” edi pa·rou·siʹa, ndien enye ọwọrọ “edidu,” oro edi, edinen̄ede ndu. Ntre ke ini ẹkụtde “idiọn̄ọ” oro, enye idiwọrọke ite ke Christ ọmọn̄ ọsọp edi, edi nte ke enye ama afafiak edi ndien ke mmọmi. Enye ediwọrọ nte ke enye ama ọtọn̄ọ ndikara ke usụn̄ oro enyịn mîkwe nte edidem eke heaven ye nte ke enye eyesọp ada utịt ọsọk mme asua esie.—Ediyarade 12:7-12; Psalm 110:1, 2.

Jesus ikọnọhọ n̄kpọntịbe kiet kpọt nte “idiọn̄ọ.” Enye ama etịn̄ aban̄a ediwak n̄kpọntịbe ye mme idaha ererimbot. Kpukpru ẹmi ẹdida itie ke ini oro mme andiwet Bible ẹkotde “ukperedem ini.” (2 Timothy 3:1-5; 2 Peter 3:3, 4) Kere ban̄a ndusụk n̄kpọ oro Jesus ekebemde iso etịn̄ nte ẹdinịmde “ukperedem ini” idiọn̄ọ.

“Idụt eyedaha an̄wana ye idụt, obio edidem kiet eyenyụn̄ adaha an̄wana ye obio edidem efen.” (Matthew 24:7) Ekọn̄ ke eyomfịn omokpon akan nte akanam edide ke mbemiso. Ewetmbụk kiet ọkọdọhọ ete: “Akpa Ekọn̄ Ererimbot [emi ọkọtọn̄ọde ke 1914] ekedi akpa ‘ọyọhọ’ ekọn̄.” Edi, ekọn̄ ererimbot ọyọhọ iba ama otịm akama nsobo akan. Ndien ekọn̄ ke akaiso ndisobo isọn̄. Ih, ikọ Jesus ẹmesu ke n̄wọrọnda usụn̄!

‘Akan̄ eyenyụn̄ odu.’ (Matthew 24:7) Ke etienede Ekọn̄ Ererimbot I se itiede nte n̄kponn̄kan akan̄ ke ofụri mbụk ama edi. Enyene-ndịk akan̄ n̄ko ama etiene Ekọn̄ Ererimbot II. Mfịna unana eti udia otụk mbahade kiet ke itie ition ke otu mme andidụn̄ isọn̄, owotde n̄kpọ nte nditọn̄wọn̄ miliọn 14 kpukpru isua. Ke akpanikọ, “akan̄” omodu!

“Ikpọ unyekisọn̄ ẹyedu.” (Luke 21:11) Ke ẹbaharede ukem ukem, mbon oro ẹkpade ke unyekisọn̄ ke isua kiet kiet ọtọn̄ọde ke 1914 ẹwak n̄kpọ nte utịm ikoduop ẹkan eke mme isua ikie ẹmi ẹkebede. Kere ban̄a ibat ibat oro ẹdide ikpọ ke otu ẹmi kpọt: 1920, China, ama owot owo 200,000; 1923, Japan, ama ọnọmọ owo 99,300; 1939, Turkey, n̄kpan̄a 32,700; 1970, Peru, ama owot owo 66,800; ye 1976, China, ama ọnọmọ n̄kpọ nte owo 240,000 (m̀mê, nte ndusụk ntọt ẹwụtde, 800,000). “Ikpọ unyekisọn̄,” ke akpanikọ!

“Mme idiọk udọn̄ọ ẹyenyụn̄ ẹdu ke nsio nsio ebiet.” (Luke 21:11) Ke ndondo oro Ekọn̄ Ererimbot I okokụrede, n̄kpọ nte owo miliọn 21 ẹma ẹkpan̄a ke udọn̄ọ efiomnsa. Science Digest ama ọtọt ete: “Ke ofụri mbụk idụhe ibak ibak, usọp usọp n̄kpan̄a ntre oro akanam ọnọmọde owo.” Ọtọn̄ọde ke ini oro, udọn̄ọ esịt, cancer, AIDS, ye ediwak udọn̄ọ eken ẹmewot ediwak miliọn owo ke mme itie ikie.

‘N̄kọri ukwan̄ido.’ (Matthew 24:12) Ẹdiọn̄ọ ererimbot nnyịn toto ke 1914 nte eke ubiatibet ye afai. Ke ediwak ebiet baba owo kiet idụhe ke ifụre ke mme efak idem ke uwemeyo. Ke okoneyo mme owo ẹsidu ke ufọk mmọ ẹkọbide usụn̄ ye ọkọ, ẹkopde ndịk ndiwọrọ an̄wa.

Ẹma ẹbemiso ẹtịn̄ ẹban̄a ediwak n̄kpọ efen nditịbe ke ukperedem ini, ndien kpukpru ẹmi n̄ko ke ẹsu. Emi ọwọrọ ke utịt ererimbot emekpere. Edi, ke inemesịt, mme andibọhọ ẹyedu. Ke ama ọkọdọhọ ke “ererimbot ke ebebe efep,” Bible ọn̄wọn̄ọ ete: “Owo eke anamde se Abasi amade ododu ke nsinsi.”—1 John 2:17.

Ntre oyom nnyịn ikpep uduak Abasi inyụn̄ inam enye. Do nnyịn imekeme ndibọhọ utịt ererimbot emi man ibọ mme edidiọn̄ obufa ererimbot Abasi ke nsinsi. Bible ọn̄wọn̄ọ ete ke ini oro: “Abasi . . . eyekwọhọde kpukpru mmọn̄eyet ke enyịn [mme owo] efep. N̄kpa idinyụn̄ idụhe aba; eseme ye ntuan̄a ye ubiak idinyụn̄ idụhe aba.”—Ediyarade 21:3, 4.

Ibọhọke ẹwụt ke usụn̄ efen, kpukpru itie Bible oro ẹkotde ẹto Edisana N̄wed Abasi Ibom.

[Ebiet Ẹdade Ndise Ẹto ke page 6]

Mme Itie Ẹdade Ndise Ẹto: Ubomofụm: Foto USAF. Eyenọwọn̄: Foto WHO emi W. Cutting osiode. Unyekisọn̄: Y. Ishiyama, Hokkaido University, Japan.