Uyo Oro Ekemde

EDIEKE uyo andinọ utịn̄ikọ an̄wa mîkponke ikem, ndusụk owo ke otuowo ẹkeme nditọn̄ọ ndiyet idap. Edieke asuanetop etịn̄de ikọ ata sụn̄sụn̄ ke an̄wautom, eyedi enye idimụmke ntịn̄enyịn enyeneufọk. Ndien ke mme mbono esop emi owo mîtịmke ikop mme ibọrọ emi ẹtiede ke otuowo ẹnọ, mbon oro ẹdude idibọhọ nsịnudọn̄ oro ẹyomde. (Heb. 10:24, 25) Ke n̄kan̄ eken, edieke etịn̄ikọ emenerede uyo ke ini mîkpemenekede, emi ekeme ndifịna otuowo—idem ayatde mmọ esịt.—N̄ke 27:14.

Kere Ban̄a Otuowo Fo. Anie ke afo etịn̄ ikọ ọnọ? ndi etịn̄ ọnọ owo kiet? otu ubon? ekpri otu oro ẹsopde idem man ẹwọrọ an̄wautom? etịn̄ ọnọ ofụri esop? m̀mê ke akamba mbono? Ana in̄wan̄-in̄wan̄ nte ke uyo oro ekemde ke idaha kiet ekeme nditre ndikem ke idaha efen.

Ke nsio nsio idaha, mme asan̄autom Abasi ẹma ẹsitịn̄ ikọ ẹnọ ikpọ otu. Ukwak utịn̄ikọ ikodụhe ke ini ẹkeyakde temple ke Jerusalem ẹnọ ke eyo Solomon. Ntre Solomon ama ada ke edikon̄ n̄kpoto onyụn̄ “emenede uyo” ọdiọn̄ mme owo. (1 Ndi. 8:55; 2 Chron. 6:13) Ediwak isua ikie ke ukperedem, ke ẹma ẹken̄wan̄a edisana spirit ẹduọk mme owo ke Pentecost 33 E.N., akamba otuowo—ndusụk ẹnyenede udọn̄, mbon eken ẹsakde nsahi—ẹma ẹkanade ekpri otu Christian oro ke Jerusalem ẹkụk. Ke owụtde ata ọniọn̄, Peter ama “adaha ke enyọn̄ . . . emenede uyo esie.” (Utom 2:14) Ẹma ẹnọ okopodudu ikọ ntiense.

Afo ekeme ndisan̄a didie ndiọn̄ọ m̀mê uyo fo ekem ye idaha oro odude? Nte otuowo anamde n̄kpọ edi kiet ke otu mfọnn̄kan usụn̄ ndida mbiere. Edieke afo okụtde ke ndusụk owo ke otuowo ẹnyanyanade utọn̄ man ẹkop se afo etịn̄de, afo ekpenyene ndidomo ndimenede uyo fo.

Edide nnyịn itịn̄ ikọ inọ owo kiet m̀mê otu, owụt ọniọn̄ ndikere mban̄a utọ mbon oro ẹdude ke otuowo. Edieke owo oro mîkopke n̄kpọ ọfọn odude, ekeme ndiyom fi emenede uyo fo. Edi ndifofiori idinamke mbon oro ẹnamde n̄kpọ sụn̄sụn̄ ke ntak usọn̄ ẹma fi. Ẹkam ẹkeme ndida enye nte idiọn̄ọ nsọn̄ido. Ke ndusụk obio, ẹsida ọkpọsọn̄ uyo nte uyarade nte ke owo ayat esịt m̀mê ke inyeneke ime.

Kere Ban̄a Mme Uyom Oro Ẹwọn̄ọrede Owo Ntịn̄enyịn. Ke ini odude ke an̄wautom, mme idaha oro afo osobode ẹnen̄ede ẹtụk uyo oro oyomde ada ọnọ ikọ ntiense. Ekeme ndiyom afo anam uyo fo ọsọn̄ akan uyom n̄kpọisan̄ ke usụn̄, uyom nditọwọn̄, uyom ebua oro ọkpọide, ọkpọsọn̄ uyom ikwọ, m̀mê inan inan uyom ekebe ndise. Ke n̄kan̄ eken, ke mme n̄kann̄kụk oro mme ufọk ẹkperede kiet eken, emekeme ndinam bụt anam enyeneufọk edieke afo etịn̄de ikọ ọsọn̄ uyo tutu odụri ntịn̄enyịn mme mbọhọidụn̄.

Nditọete oro ẹnọde utịn̄ikọ ke esop m̀mê ke ikpọ mbono ẹnyene n̄ko ndinam n̄kpọ mban̄a nsio nsio idaha. Editịn̄ ikọ nnọ otuowo ke an̄wa enen̄ede okpụhọde ye edinọ utịn̄ikọ ke ufọkmbono oro ẹkemede nditịm n̄kop se etịn̄de. Ke Latin America, isụn̄utom iba ẹma ẹnọ utịn̄ikọ an̄wa ke okụre owo oro enyenede udọn̄ ke adan̄aemi ẹkesụk ẹtopde ikan̄ mbre ke an̄wa obio oro odude ekpere, ekikọ unen onyụn̄ ọkpọkde uyịre uyịre ke mbọhọ oro!

Nte utịn̄ikọ osụk akade iso, n̄kpọ ekeme nditịbe oro oyomde ẹtuak ẹda tutu ndutịme oro osụhọde ubọk m̀mê ẹfiak ẹmenede uyo. Ke uwụtn̄kpọ, edieke ẹnịmde mbono esop ke ufọk oro enyenede ọkọm atian, mbabuat akamba edịm ekeme ndinam otuowo okûkop se etịn̄ikọ etịn̄de. Eyen oro atuade eyet m̀mê ndutịme oro otode mbon oro ẹdide ke idiọk ini ẹdinen̄ede ẹdi n̄kpọ-ata. Kpep ndinam n̄kpọ mban̄a mme n̄kpọ oro ẹtịmerede owo man otuowo fo ekeme ndibọ ufọn ọyọhọ ọyọhọ nto ntọt oro afo ọnọde.

Ukwak utịn̄ikọ ayan̄wam edieke odude, edi oro idikpanke etịn̄ikọ ndimenede uyo ke ini idaha oyomde. Ke ndusụk itie oro ẹsiwakde ndibọ ikan̄, mme etịn̄ikọ ẹnyene ndika iso ntịn̄ ikọ ye unana ukwak utịn̄ikọ.

Kere Ban̄a Ibuotikọ oro Enemede. Ibuotikọ oro enemede ke utịn̄ikọ fo enyene n̄ko n̄kpọ ndinam ye idaha uyo oro ẹyomde. Edieke ibuot nneme oro oyomde odudu, kûnam enye emem ke nditịn̄ ikọ ata sụn̄sụn̄. Ke uwụtn̄kpọ, ke ini afo okotde ubiomikpe oto N̄wed Abasi, uyo fo ekpenyene ndisọn̄ n̄kan ini okotde item aban̄ade ediwụt ima. Kpụhọde uyo fo ekekem ye utịn̄ikọ, edi kpeme, kûnam enye ke usụn̄ oro odụride ntịn̄enyịn ọnọ idemfo.

Kere Ban̄a Uduak Fo. Edieke afo oyomde ndidemede otuowo fo udọn̄ nnọ ifịk ifịk utom, ekeme ndiyom afo etịn̄ ikọ ke uyo oro ọsọn̄de esisịt. Edieke afo oyomde ndikpụhọde ekikere mmọ, kûbịn mmọ ufep ebe ke nditịn̄ ikọ uyo ọsọn̄ akaha. Edieke afo odomode ndidọn̄ owo esịt, sụn̄sụn̄ uyo eyetịm ọfọn.

Ndimenede Uyo Ekem. Ndimenede uyo esin̄wam ke ini afo oyomde owo oro anamde n̄kpọ akpan̄ utọn̄ ọnọ fi. Mme ete ye eka ẹfiọk emi, ntre mmọ ẹsimenede uyo ẹkot nditọ mmọ ke ekemde ini emi mmọ ẹkpetrede mbre ẹnyụn̄ ẹnyọn̄ọ ufọk. Ekeme ndiyom emenede uyo n̄ko ke ini etieibuot okpokoro ọtọn̄ọde nditịn̄ ikọ ke esop m̀mê ke mbono. Nte mme asuanetop ẹbuanade ke an̄wautom, mmọ ẹkeme ndimenede uyo n̄kọm owo ke mmọ ẹsobode mme owo oro ẹnamde utom ke an̄wa.

Idem ke ama akanam owo akpan̄ utọn̄, ọfọn ndika iso ntịn̄ ikọ ke uyo oro okponde ekem. Ata sụn̄sụn̄ uyo ekeme ndinam ẹkere nte ke etịn̄ikọ iketịmke idem ọfọn m̀mê nte ke enye inịmke se enye etịn̄de ke akpanikọ.

Ke ini se etịn̄de asan̄ade ye ewụhọ, edimenede uyo ekeme ndinụk mme owo ndinam n̄kpọ. (Utom 14:9, 10) Ukem ntre, ndinọ ntọt ke ọkpọsọn̄ uyo ekeme ndinam ẹbọhọ afanikọn̄. Ke Philippi, ekpeme ufọk-n̄kpọkọbi ama oyom ndiwot idemesie sia ekekerede ete ke mbon n̄kpọkọbi esie ẹma ẹfen̄e. “Paul [ama] ofiori ke ọkpọsọn̄ uyo ete, Kûnam idem fo idiọk: koro nnyịn kpukpru mi.” Ntem ke ẹkekpan uwotidem. Ekem Paul ye Silas ẹma ẹnọ ekpeme ufọk-n̄kpọkọbi oro ye ikọtufọk esie ikọ ntiense, ndien kpukpru mmọ ẹma ẹnyịme akpanikọ.—Utom 16:27-33.

Nte Ekemede Ndifori Uyo Fo. Ye ndusụk owo, esiyom ukeme efen efen man ẹkpep ndida uyo oro ekemde ntịn̄ ikọ. Owo ekeme ndida uyo oro mîkemke ntịn̄ ikọ ke ntak enyenede ekpri uyo. Nte ededi, enye ekeme ndinam n̄kọri edieke esịnde ukeme, okposụkedi enye edisụk enyenede ekpri uyo. Nọ ntịn̄enyịn ke nte okotde ibifịk ye nte adade. Kpep nditie nnyụn̄ nda nnennen. Nam afara fo aka edem edem, nyụn̄ nen̄ede kot ibifịk. Kụt ete ke omokot ofụm ọyọhọ usụhọde ikpehe obufre fo. Ofụm emi, ke etịmde ebe odụk obufre, ayanam fi ekeme ndikara uyo fo ke ini etịn̄de ikọ.

Ye mbon efen, mfịna edi nte ke mmọ ẹsitịn̄ ikọ uyo ọsọn̄ akaha. Eyedi mmọ ẹkekọri edu emi ke ntak edinam utom ke an̄wa m̀mê ke n̄kann̄kụk emi uyom okponde. Ke n̄kan̄ eken, ekeme ndidi mmọ ẹto ufọk emi kpukpru owo ẹsifioride n̄kpo ẹnyụn̄ ẹsịbede ẹdụk nneme. Nte utịp, etie mmọ nte ke n̄kukụre usụn̄ oro ẹkemede nditiene mbuana ke nneme edi nditịn̄ ikọ nsọn̄ uyo n̄kan mbon eken. Nte mmọ ẹkade iso ndinam item Bible ọdọhọde ẹda “esịt mbọm ẹsịne, ye mfọn-ido, ye nsụk-idem, ye ifụre-ifụre ido, ye ime,” mmọ ẹyenam ukpụhọde ke uyo mmọ ke ini ẹnemede nneme ye mbon en̄wen.—Col. 3:12.

Eti ntịmidem, mbufiọk oro otode edibuana ke an̄wautom kpukpru ini, ye edibọn̄ akam nnọ Jehovah ẹyen̄wam fi nditịn̄ ikọ ke uyo oro ekemde. Edide etịn̄ ikọ ke mbot utịn̄ikọ m̀mê etịn̄ ọnọ owo kiet ke an̄wautom, domo ndiwụk ekikere fo ke nte akpan̄wamde owo enye eken okop se afo etịn̄de.—N̄ke 18:21.