Ibuot Efịteba
Nyene Uten̄e Abasi ke Ufọk
1. Didie ke edida ndausụn̄ otode Ikọ Abasi nsịn ke edinam otụk mme ndọ?
JEHOVAH edi Anditọn̄ọ ndọ, ndien Ikọ esie ọnọ mme ubon ata mfọnn̄kan ndausụn̄. Nte utịp editiene ndausụn̄ oro, ediwak owo ẹmekụt unen ke ndọ mmọ. Nte odotde itoro, ndusụk mbon oro n̄kukụre ẹkedụn̄de ọtọkiet ẹma ẹsịn ndọ mmọ ke n̄wed nte ekemde ye ibet. Mbon efen ẹmetre ndinyene ebuana idan̄ oro ọwọrọde ọkpọn̄ ndọ. Mbon afai emi ẹkesinamde n̄kpọ ye iban ye nditọ mmọ ke idiọk usụn̄ ẹmekpep ndiwụt mfọnido ye edikere mban̄a.
2. Nso ke uwem ubon Christian abuana?
2 Uwem ubon Christian abuana ediwak n̄kpọ, utọ nte nnyịn ndise ndọ nte n̄kpọ oro ebịghide, se nnyịn inamde man ibiom mme mbiomo nnyịn ke ubon, ye nte nnyịn inamde n̄kpọ ye mbonubon. (Ephesus 5:33–6:4) Ke adan̄aemi nnyịn ikemede ndifiọk se Bible etịn̄de aban̄a uwem ubon, enen̄ede edi n̄kpọ efen ndida item Bible oro nsịn ke edinam. Owo nnyịn ndomokiet iyomke ndibiet mbon oro Jesus okobiomde ikpe ke ndifụmi mbet Abasi. Mmọ ẹkekere nte mînenke ẹte ke ikpîkpu uten̄e Abasi ama ekem. (Matthew 15:4-9) Nnyịn iyomke ndinyene enyọn̄ enyọn̄ ido uten̄e Abasi edi ikpu ndinam enye ye mbon ufọk nnyịn. Utu ke oro, nnyịn iyom ndinyene ata uten̄e Abasi, emi edide “akwa udori.”—1 Timothy 5:4; 6:6; 2 Timothy 3:5.
Ndọ Edibịghi Adan̄a Didie?
3. (a) Nso itịbe inọ ediwak ndọ, edi nso ikpedi ubiere nnyịn? (b) Da Bible fo bọrọ mme mbụme oro ẹbụpde ke idak ikpehe ekikere emi.
3 Ediwak ndọ ke ẹbiara ke udomo oro ọkọride-kọri. Ndusụk mbon emi ẹma ẹkedọ ndọ ke ediwak isua ẹbiere ndision̄o ndọ nnyụn̄ ndọ owo efen. N̄ko idịghe esen n̄kpọ aba ndikop nte ke mbufa mme ọdọ ndọ ẹmedian̄ade ẹtie ke ẹma ẹkedọ ndọ ke ekpri ibio ini kpọt. Inamke n̄kpọ m̀mê nso ke mbon efen ẹnam, nnyịn ikpoyom ndinem Jehovah esịt. Ntre ẹyak nnyịn ikere iban̄a mme mbụme ye mme itie N̄wed Abasi oro ẹtienede mi man ise se Ikọ Abasi etịn̄de aban̄a ndọ ndibịghi.
Ke ini eren ye n̄wan ẹdọde ndọ, mmọ ẹkpedori enyịn ndidụn̄ ọtọkiet ebịghi adan̄a didie? (Mark 10:6-9; Rome 7:2, 3)
Nso idi n̄kukụre isọn̄ usiondọ oro anamde ẹkeme ndifiak ndọ ndọ oro enende ke enyịn Abasi? (Matthew 5:31, 32; 19:3-9)
Didie ke Jehovah esise mme usiondọ oro Ikọ esie mînọhọ odudu? (Malachi 2:13-16)
Nte Bible esịn udọn̄ ọnọ edidian̄ade ntie nte usụn̄ ndikọk mme mfịna ndọ? (1 Corinth 7:10-13)
Ke mme idaha ewe ke ẹkeme ndiyom edidian̄ade ntie? (Psalm 11:5; Luke 4:8; 1 Timothy 5:8)
4. Ntak emi ndusụk ndọ ẹbịghide?
4 Ndusụk ndọ ẹkụt unen, ẹnyụn̄ ẹbịghi. Ntak-a? Ndibet tutu edem mbiba ẹkọri ẹsịm ọyọhọ idaha mbemiso ẹdọde ndọ edi ntak kiet, edi ndikụt nsan̄a ndọ oro abuanade mme udọn̄ owo onyụn̄ ekemede ndineme mme n̄kpọ in̄wan̄-in̄wan̄ edi akpan n̄kpọ n̄ko. Nte ededi, se idide akpan n̄kpọ ikan edi ndikụt nsan̄a ndọ oro amade Jehovah onyụn̄ okponode Ikọ esie nte isọn̄ ke ndise mban̄a mme mfịna. (Psalm 119:97, 104; 2 Timothy 3:16, 17) Utọ owo oro idinyeneke edu edidian̄ade ntie m̀mê edisio ndọ ke idaha ekededi edieke n̄kpọ ọsọn̄de. Enye ididaha mme ndudue nsan̄a ndọ esie nte ntak ndifụmi mme mbiomo esie. Utu ke oro, enye ọyọyọ mme mfịna onyụn̄ oyom mme usọbọ oro ẹfọnde.
5. (a) Didie ke edinam akpanikọ nnọ Jehovah abuana ke ndọ? (b) Idem ke ini ẹsobode ubiọn̄ọ, mme ufọn ewe ẹkeme ndito edimụm mme idaha Jehovah n̄kama?
5 Satan eneni ete ke ini nnyịn isobode ndutụhọ, nnyịn iyọkpọn̄ mme usụn̄ Jehovah. (Job 2:4, 5; Mme N̄ke 27:11) Edi ata ediwak Mme Ntiense Jehovah emi ẹbọde ndutụhọ ke ntak ẹnyenede nsan̄a ndọ oro ẹsibiọn̄ọde ibiatke mme en̄wọn̄ọ ndọ mmọ. Mmọ ẹka iso ndinam akpanikọ nnọ Jehovah nnyụn̄ nnịm mbet esie. (Matthew 5:37) Ndusụk mbon oro ẹyọde ẹdat esịt ke nsan̄a ndọ mmọ ndidiana kiet ye mmọ ke ndinam n̄kpọ Jehovah—idem ke ediwak isua ubiọn̄ọ ẹma ẹkebe! (1 Peter 3:1, 2) Amaedi mme Christian emi mme nsan̄a ndọ mmọ mîwụtke idiọn̄ọ edinam ukpụhọde ndomokiet m̀mê mme nsan̄a ndọ oro ẹkekpọn̄de mmọ ke ntak oro mmọ ẹnamde n̄kpọ ẹnọ Jehovah, mmọ emi n̄ko ẹfiọk ẹte ke ẹyediọn̄ mmimọ ke ndinyene uten̄e Abasi ke ufọk.—Psalm 55:22; 145:16.
Owo Kiet Kiet Anam Udeme Esie
6. Man ẹnyene ndọ oro okụtde unen, nso ndutịm ke ana ẹkpono?
6 Nte ededi, ndinyene ndọ oro okụtde unen oyom se ikande ikpîkpu edidụn̄ ọtọkiet. Akpan n̄kpọ kiet oro ẹyomde ẹto nsan̄a ndọ kiet kiet edi ndikpono ndutịm Jehovah kaban̄a itieibuot. Emi etịp esịn ke ndinyene eti ndutịm ye ifụre ke ufọk. Ke 1 Corinth 11:3, nnyịn ikot ntem: “Christ edi Ibuot ọnọ kpukpru irenowo; erenowo onyụn̄ edi ibuot ọnọ n̄wan; Abasi onyụn̄ edi Ibuot ọnọ Christ.”
7. Didie ke ẹkpekama itieibuot ke ubon?
7 Nte afo omokụt se ufan̄ikọ oro ebemde iso asiak? Ih, kpukpru irenowo ẹnyene Ibuot, kpa Christ, emi anade mmọ ẹsụk ibuot ẹnọ. Emi ọwọrọ ete ke ebe ekpenyene ndikama itieibuot ke usụn̄ oro owụtde mme edu Jesus. Christ osụk ibuot ọnọ Jehovah, enen̄ede ama esop, onyụn̄ ese aban̄a enye. (1 Timothy 3:15) Enye akam ‘ayak Idem ọnọ ke ibuot esop.’ Jesus itan̄ke idem inyụn̄ isọn̄ke ido, edi enyene ‘ifụre-ifụre ido onyụn̄ osụhọde idem ke esịt.’ Mbon oro ẹdude ke idak itieibuot esie “ẹkụt nduọkodudu ẹnọ ukpọn̄ [mmọ].” Ke ini ebe anamde n̄kpọ ye ubon esie ke usụn̄ emi, enye owụt ke imọ isụk ibuot inọ Christ. N̄wanndọ Christian ekpenyene ndikụt nte enyenede ufọn onyụn̄ ọnọde nduọkodudu ndidiana kiet ye ebe esie nnyụn̄ nsụk ibuot nnọ itieibuot esie.—Ephesus 5:25-33; Matthew 11:28, 29; Mme N̄ke 31:10, 28.
8. (a) Ntak emi ekemede nditie nte ke mme usụn̄ unam n̄kpọ Christian inyeneke mme utịp oro ẹyomde ke ndusụk ufọk? (b) Nso ke nnyịn ikpanam edieke isobode utọ idaha oro?
8 Nte ededi, mme mfịna ẹyedemede. Ekeme ndidi ndusụk edu ediyat esịt mban̄a ndausụn̄ oro mbon efen ẹnọde ama enyenyene orụn̄ ntotụn̄ọ ntotụn̄ọ mbemiso owo ekededi ke ubon ọkọtọn̄ọde ndida mme edumbet Bible nsịn ke edinam. Ndisịn eben̄e ke mfọnido nnyụn̄ n̄wụt ima ima edu ẹkeme nditie nte inyeneke utịp. Nnyịn imọfiọk ite ke Bible ọdọhọ yak ision̄o ‘ifụtesịt, ye iyatesịt, ye utọk, ye isụn̄i ifep.’ (Ephesus 4:31) Edi edieke etiede nte ke ndusụk owo ifiọkke n̄kpọ en̄wen ekededi, nso ke ẹkpenam? Nte ededi, Jesus ikekpebeke mbon oro ẹkedịghede ẹnyụn̄ ẹsụn̄ide mme owo, edi enye ama eberi edem ke Ete esie. (1 Peter 2:22, 23) Ntre ke ini mme idomo idomo idaha ẹdemerede ke ufọk, wụt uyarade uten̄e Abasi ke ndibọn̄ akam nnọ Jehovah mben̄e un̄wam esie utu ke ndikpebe mme usụn̄ ererimbot.—Mme N̄ke 3:5-7.
9. Utu ke ndikụt ndudue nnọ, nso ke ediwak ebe ẹdide Christian ẹkpep ndinam?
9 Mme ukpụhọde isidịghe usọp usọp kpukpru ini, edi item Bible esinen̄ede enyene ufọn ke ini ẹdade ẹnam n̄kpọ ke ime ye ifịk. Ediwak ebe ẹmekụt nte ke ndọ ọtọn̄ọ ndiforo ke ini mmọ ẹdide ẹdifiọk mme usụn̄ oro Christ anamde n̄kpọ ye esop. Idịghe mme mfọnmma owo ẹnam esop oro. Kpa ye oro, Jesus ama esop, enịm eti uwụtn̄kpọ ọnọ enye, onyụn̄ ada N̄wed Abasi ndin̄wam enye ọkọri. Enye ama ọnọ uwem esie ke ibuot esop. (1 Peter 2:21) Uwụtn̄kpọ esie esịn udọn̄ ọnọ ediwak ebe ẹdide Christian ndiwụt eti itieibuot nnyụn̄ nnọ ima ima un̄wam kaban̄a n̄kọri. Emi osion̄o ekese utịp oro ẹfọnde ẹkan edikụt ndudue nnọ m̀mê editre ndinyene nneme.
10. (a) Mme usụn̄ ewe ke ebe m̀mê n̄wan—idem enye emi ọdọhọde ke idi Christian—ekeme ndinam uwem ọsọn̄ ye mbon eken ke ufọk? (b) Nso ke ẹkeme ndinam man ẹnam idaha oro ọfọn?
10 Nso edieke ebe mîsehe iban̄a mme udọn̄ eke ntụk ubon esie m̀mê etre ndinam ndutịm nnọ nneme Bible eke ubon ye mme edinam eken? Mîdịghe nso edieke n̄wan mîdianake kiet inyụn̄ iwụt nsụkibuot Abasi? Ndusụk owo ẹsinyene nti utịp ebe ke ndinyene nneme ubon oro ẹnyenede ukpono mban̄a mme mfịna. (Genesis 21:10-12; Mme N̄ke 15:22) Edi idem ọkpọkọm mme utịp idịghe kpukpru se ẹkedoride enyịn ẹban̄a, nnyịn owo kiet kiet imekeme nditịp nsịn ke idaha ufọk oro enyenede uforo ebe ke ndision̄o mbun̄wụm spirit Abasi ke uwem nnyịn, iwụtde ima ima edikere mban̄a inọ mbonubon eken. (Galatia 5:22, 23) N̄kọri ididịghe ke ndibet owo enye eken anam n̄kpọ, edi ke ndinam udeme nnyịn, ntem iwụtde ite ke nnyịn imenyene uten̄e Abasi.—Colossae 3:18-21.
Ebiet Ndinyene Mme Ibọrọ
11, 12. Nso ke Jehovah ọnọ man an̄wam nnyịn ikụt unen ke uwem ubon?
11 Ediwak ebiet ẹdu oro mme owo ẹsiwọn̄ọrede ẹbịne ndibọ item kaban̄a mme mbubehe ubon mmọ. Edi nnyịn imọfiọk ite ke Ikọ Abasi ọdọn̄ọ ata mfọnn̄kan item, ndien nnyịn imadat esịt ite ke ebede ke esop esie emi ẹkụtde ke enyịn, Abasi an̄wam nnyịn ndida enye nsịn ke edinam. Nte afo ke ọbọ ufọn ọyọhọ ọyọhọ oto un̄wam oro?—Psalm 119:129, 130; Micah 4:2.
12 Ke adianade ye edidụk mme mbono esop, nte afo omosio ini enịm ọnọ ukpepn̄kpọ Bible ubon ofụri ini? Mme ubon oro ẹnamde ntre ẹkeme ndinam n̄kpọ mbịne edidianakiet ke utuakibuot mmọ. Uwem ubon mmọ enyene uforo nte mmọ ẹdade Ikọ Abasi ẹsịn ke edinam ke mme idaha mmọ.—Deuteronomy 11:18-21.
13. (a) Edieke nnyịn inyenede mme mbụme ẹban̄ade mme mbubehe ubon, m̀mọ̀n̄ ke nnyịn kpukpru ini ikeme ndikụt un̄wam oro iyomde? (b) Nso ke ẹkpekụt ke kpukpru ubiere oro nnyịn inamde?
13 Afo emekeme ndinyene mme mbụme ke mme n̄kpọ ẹban̄ade ubon. Ke uwụtn̄kpọ, nso kaban̄a edikpeme ibat nditọ oro ẹnyenede? Nte usion̄o idịbi enen? Edieke eyen owụtde esisịt udọn̄ ke mme n̄kpọ eke spirit, ke nso udomo ke ẹkpeyom enye abuana ke utuakibuot ubon? Ẹneme ediwak utọ mbụme oro ke mme n̄wed emi Mme Ntiense Jehovah ẹsion̄ode. Kpep ndida mme n̄wed un̄wam ukpep Bible nnam n̄kpọ, esịnede mme index, ke ndiyom mme ibọrọ. Edieke afo mûnyeneke mme n̄wed oro ẹtịn̄de ẹban̄a ke index, se itie ubon n̄wed ke Ufọkmbono Obio Ubọn̄. Mîdịghe afo emekeme ndikụt mme n̄wed emi ke kọmputa fo. Afo n̄ko emekeme ndineme mme mbụme fo ye iren ye iban Christian emi ẹkọride ẹsịm ọyọhọ idaha. Kûdori enyịn kpukpru ini ndikop nte ẹbọrọde ih m̀mê ihih ke kpukpru mbụme oro obụpde. Ediwak ini afo enyene ndibiere, nte owo kiet kiet m̀mê nte ebe ye n̄wan. Ekem nam mme ubiere oro ẹwụtde ke afo unyeneke uten̄e Abasi ke an̄wa kpọt edi ke emenyene n̄ko ke ufọk.—Rome 14:19; Ephesus 5:10.
Nneme Ndụn̄ọde
• Didie ke edinam akpanikọ nnọ Jehovah abuana edinam akpanikọ nnọ nsan̄a ndọ?
• Ke ini idude ke mfịghe ke ntak mme mfịna ubon, nso idin̄wam nnyịn ndinam se inemde Abasi esịt?
• Idem edieke mbon eken ke ubon ẹnamde ndudue, nso ke nnyịn ikeme ndinam man inam idaha oro ọfọn akan?
[Ndise ke page 155]
Itieibuot ebe ekpenyene ndiwụt mme edu Jesus
[Ndise ke page 157]
Ndinyene ukpepn̄kpọ Bible ofụri ini ye ubon an̄wam ndinam enye adiana kiet