‘Jehovah Edi Abasi Mi, Nyebuọt Idemmi ye Enye’

NTE WILLI DIEHL OBỤKDE

“Ntak emi afo oyomde ndika Bethel?” Emi edi mbụme emi ete mi okobụpde ke ini utọ eke 1931 ke ini n̄ketịn̄de nnọ enye mban̄a udọn̄ mi nditọn̄ọ utom Bethel. Ete ye eka mi, ẹmi ẹkedụn̄de ke Saarland, ẹma ẹdu ke akpanikọ ke n̄kpọ nte isua duop, ndien mmọ ẹma ẹnịm eti uwụtn̄kpọ ẹnọ nnyịn nditọiren ita. Akpanikọ ekedi ofụri uwem mmọ, ndien ami n̄koyom ndinam enye edi ofụri uwem mi n̄ko.

EDI didie ke ete ye eka mi ẹkekpep ẹban̄a Jehovah ye ndisana uduak esie? Sia mîkopke uyụhọ ye ido ukpono obio, mmọ ẹma ẹdụn̄ọde ẹyom akpanikọ ke anyanini. Mmọ ẹma ẹdomo ediwak ufọkederi ye n̄ka ido ukpono ẹse, ẹkụtde kiet kiet, ke akpatre, nte mînenke.

Usen kiet ẹma ẹnịm ekpri n̄wedikot oro ọtọtde utin̄ikọ ye mme ndise ye senima aban̄ade uduak Abasi oro ẹkotde “Photo-Drama of Creation” ke enyịnusụn̄ nnyịn. Ete mi ekenyene ndinam utom ke ini akanade ẹsio “Photo-Drama” oro, edi enye ama esịn udọn̄ ọnọ eka mi ndika. Enye ọkọdọhọ ete, “Iso-ọfọn n̄kpọ oro enyenede ufọn ndise ekeme ndidu.” Ke ama ekese enye ke mbubịteyo oro, idem ama aduai eka mi etieti. Enye ama ọdọhọ ete, “Mmokụt akpanikọ ke akpatre! Di dise enye ke idemfo mbubịteyo n̄kpọn̄. Enye edi akpanikọ oro nnyịn ikodụn̄ọrede iyom.” Oro ekedi ke 1921.

Nte mme Christian oro ẹyetde aran ke spirit, ete ye eka mi ẹma ẹnam akpanikọ tutu ke n̄kpa mmọ, ete mi akakpa ke 1944, ke mbon Nazi ẹma ẹkesịn enye ke ufọk-n̄kpọkọbi ke ediwak ini, ndien eka mi akakpa ke 1970. Enye n̄ko ama abiat anyanini ke ufọk-n̄kpọkọbi ke idak ukara Nazi.

Uwụtn̄kpọ Nsịnifịk Ete ye Eka Mi

Mbemiso mmọ ẹkekpade, ete ye eka mi ẹma ẹnen̄ede ẹsịn ifịk ke utom an̄wautom. Eka mi akpan akpan ama enen̄ede esịn ifịk ndisuan mme ubiere mbono oro ẹkesion̄ode ọtọn̄ọde ke 1922 osịm 1928. Ecclesiastics Indicted (Ẹbiom Mme Ọkwọrọ ederi Ikpe), emi ekesịnede ubiere oro ẹkedade ke 1924 ama ọdọn̄ọ ikpọ ubiomikpe oro ẹkebiomde mme ọkwọrọ ederi. Ndisuan enye ama oyom uko. Mme asuanetop ẹma ẹsidemede ke n̄kanika inan̄ usenubọk, ẹnụkde mme tract ẹdọn̄ ke idak enyịnusụn̄. Okposụkedi n̄kedide isua 12 kpọt, ete ye eka mi ẹma ẹsiyak mi ntiene mbuana. Nnyịn ikesiwak nditọn̄ọ ke n̄kanika ition usenubọk, iwatde enan̄ukwak ọtọn̄ọde ke hour ita osịm inan̄ man isịm mme efakutom oro ẹdude nsannsan. Nnyịn ikesidịp enan̄ukwak ke ikọt, ndien ami n̄kesikpeme mmọ ke adan̄aemi mmọ eken ẹnamde utom ke esịt obio. Ke uwemeyo nnyịn ima isiwat inyọn̄ ufọk, ndien ke mbubịteyo nnyịn ima isisan̄a ke hour kiet ika mbonoesop.

Ekem, ẹkesiyak owo oro ekpride akan ekpeme mme enan̄ukwak, ndien ami mma nsitiene mme asuanetop nsan̄a. Edi idụhe owo ndomokiet oro ekenyenede ekikere ndinọ mi ukpep. Mmọ n̄kukụre ẹkesian mi efak oro ndinamde utom! Ye iduọ esịt mma nsan̄a sụn̄sụn̄ n̄ka akpa ufọk, nnyenede idotenyịn ke owo ndomokiet ididụhe ke ufọk. Ke ndiọkiso, eren kiet ama eberede usụn̄. Ami n̄kekemeke nditịn̄ ikọ. Ke mmefiọkke se n̄kpanamde, ami mma nnyan ubọk n̄wụt n̄wed ke ekpat mi. Enye ama obụp ete, “Ndi enye oto Rutherford Ebiereikpe?” Ami mma n̄kek ibọrọ. “Nte enye edi obufa, enyeoro mmenyeneke?” Ami mma nnyịme nte, “Ih, enye edi obufa.” “Do ana ami nnyene enye. Enye edi okụk ifan̄?” Emi ama ọno mi uko ndikaiso.

Ke 1924 ikpọ owo ẹma ẹsiwak nditịn̄ ikọ mban̄a 1925. Nnyịn inikiet ima ika ndise ubon Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible, ndien mma n̄kop eyenete eren kiet obụpde ete: “Edieke Ọbọn̄ emende nnyịn ọnyọn̄, nso iditịbe inọ nditọ nnyịn?” Eka mi, ke edide in̄wan̄în̄wan̄ nte esidide, ama ọbọrọ ete: “Ọbọn̄ eyefiọk nte enye edisede iban̄a mmọ.” Nneme emi ama aduai mi idem. Nso ke enye ọkọwọrọ ofụri ofụri? Isua 1925 ama edi onyụn̄ ebe, ndien n̄kpọ ndomokiet ikotịbeke. Nte ededi, ete ye eka mi ikakpaha mba ke ifịk mmọ.

Ọniọn̄ Ọniọn̄ Item Ete

Ke akpatre, ke 1931, mma ntịn̄ se nyomde ndida uwem mi nnam nnọ ete mi. Ke ibọrọ ete mi ama obụp ete, “Ntak emi afo oyomde ndika Bethel?” Mma mbọrọ nte, “Koro nnyom ndinam n̄kpọ Jehovah.” Enye ama akaiso ete, “Ndusụk ẹda fi ke Bethel, ndi afo ọmọfiọk ete ke nditọete do idịghe mme angel? Mmọ ẹdi mme anana mfọnmma owo ẹnyụn̄ ẹnanam ndudue. Ami mmokop ndịk nte ke emi ekeme ndinam fi efehe idem akan̄de mbuọtidem. Kụt ete imenen̄ede ikere mfọn mfọn iban̄a enye.”

Ama akpa mi idem ndikop utọ n̄kpọ oro, edi ke mma n̄kodomo mme n̄kpọ nse ke ediwak usen, mma mfiak ntịn̄ udọn̄ mi ndisịn eben̄e uka Bethel. Enye ama ọdọhọ ete, “Fiak tịn̄ nọ mi ntak emi afo oyomde ndika.” Mma mfiak mbọrọ nte, “Koro nnyom ndinam n̄kpọ Jehovah.” “Eyen mi, kûdede ufre oro. Edieke ẹnọde fi ikot, ti ntak emi afo akade. Edieke afo okụtde n̄kpọ akwan̄ade, kûnen̄ede ukere uban̄a oro. Idem edieke ẹnamde fi n̄kpọ ke ukwan̄ usụn̄, kûfehe. Kûdede ufre uban̄a ntak emi afo odude ke Bethel—koro afo oyom ndinam n̄kpọ Jehovah! N̄kukụre nam utom fo nyụn̄ buọt idem ke enye.”

Ntre ekedi ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ uwemeyo ke November 17, 1931, ami mma mbehe ke Bethel ke Bern, Switzerland. Ami n̄kabuana ubet ye owo ita efen nnyụn̄ nnam utom ke itie umịn̄-n̄wed, n̄kpepde nte ẹkamade ekpri ukwak umịn̄-n̄wed oro ẹdade ubọk ẹmen babru ẹsịn. Akpa n̄kpọ oro ẹkenọde mi mmịn̄ ekedi Enyọn̄-Ukpeme ke usem Romania.

Etop Otode Enyọn̄!

Ke 1933 N̄ka ama emịn̄ The Crisis, kpa ekpri n̄wed oro esịnede utịn̄ikọ ita oro Brọda Rutherford ọkọnọde ke United States. Brọda Harbeck, asan̄autom n̄kọk itieutom, ama ọtọt mbonufọk Bethel ke ini udia usenubọk kiet ete ke ẹyom ndisuan ekpri n̄wed oro ke san̄asan̄a usụn̄. Ẹyeduọn̄ọ n̄kpri ikọn̄n̄wed usuanetop ẹto ekpri ubomofụm oro ẹbọde ke ukpeokụk oro ẹdifede ke Bern, ke adan̄aemi mme asuanetop ẹdidade ke mme efak inọ mme owo ekpri n̄wed oro. Enye ama obụp ete, “Anie ke otu mbufo n̄kparawa nditọete eben̄e idem ndidụk ubomofụm oro?” Ẹnọ enyịn̄ mbufo usọp usọp.” Ami mma nnọ enyịn̄, ndien Brọda Harbeck ke ukperedem ama ọtọt nte ke ẹma ẹmek mi.

Ke akpan usen oro, nnyịn ima iwat ediwak katọn n̄kpri ikọn̄n̄wed oro ika itie mbehe ubomofụm. N̄ketie ke edem awat ubomofụm oro nnyụn̄ mbon n̄kpri ikọn̄n̄wed oro ke n̄kpọitie oro ẹdude mi ke n̄kan̄. Mme akpan ntọt ẹkenọde mi ẹkedi: Bọp n̄kpri n̄wed oro ikie-ikie, nnyụn̄ top ebek kiet kiet ke ofụri odudu nte ekekeme sio ke window n̄kan̄ kiet. Unana ntịn̄enyịn ekeme ndinam n̄kpri ikọn̄n̄wed oro ẹkọmọ ke mba ubomofụm oro, adade mme mfịna ẹdi. Edi kpukpru n̄kpọ ẹma ẹsan̄a nte ọfọnde. Nditọete ke ukperedem ẹma ẹtịn̄ nte akaduaide owo idem ndikụt ‘etop otode enyọn̄’ mi. Enye ama enyene utịp oro ẹkeyomde, ndien ẹma ẹnịm ediwak n̄kpri n̄wed, idem ekpedi oro ndusụk owo ẹkenọde ikot ke urụk ukopikọ nditọt nte ke n̄kpri ikọn̄n̄wed oro ẹma ẹfuk in̄wan̄ frawa mmimọ.

Ndiwụt Esịtekọm Nnọ Kpukpru Ifetutom

Kpukpru usen mma nsikọm Jehovah kaban̄a idatesịt ye uyụhọ utom Bethel. Ke esop, ẹma ẹnọ mi utom ndisiberede Ufọkmbono Obio Ubọn̄, ndinen̄ede n̄kpọitie mbon ke nde ke nde, ye edinịm akrasi mmọn̄ oro asanade ke okpokoro utịn̄ikọ. Ami n̄kabat emi ke ata akamba ukpono.

Ke Bethel, ami ke akpatre n̄kedinam utom ke akamba ukwak umịn̄ n̄wed oro ẹkesidade ẹmịn̄ The Golden Age (idahaemi edide Awake!) ke usem Poland. Ke 1934 nnyịn ima itọn̄ọ ndikama usan ikwọ, ndien mma n̄n̄wam ke ndinam mmọ. Mma nnyene akwa idatesịt ndisan̄a ke ufọk ke ufọk ye mme utịn̄ikọ Bible oro ẹkemụmde-mụm ẹnịm. Ediwak enyeneufọk ẹma ẹtịm ẹnyene udọn̄ ẹban̄a ekpri n̄kpọ utom emi, ndien ediwak ini ofụri ubon ẹyediboho ẹnyụn̄ ekpan̄ utọn̄, edi ẹdahade kiet kiet. Ke ini ofụri ubon ẹdan̄ade, ami n̄kukụre nyedaha n̄ka itie efen.

Ndikaiso Nnam Utom ke Ini Ekọn̄

Ke Ekọn̄ Ererimbot I ama okokụre, ẹma ẹbahade Saarland, obio emana mi ẹkpọn̄ Germany, ndien okodu ke idak un̄wam Esop Ediomi M’idụt. Ntem, Saarland ekenyene ndinọ mme n̄kpọ ẹdade ẹdiọn̄ọ owo eke idemesie. Ke 1935 ẹma ẹtịm mbono ndida mbiere m̀mê nditọisọn̄ esie ẹkpema ndifiak n̄kadiana ye Germany. Mma nda ifet emi ndika n̄kese ubon mi, mfiọkde nte ke ami ndikemeke ndinam oro edieke Saarland edide edidu ke idak ukara Nazi. Ndien ke akpanikọ, ke ediwak isua ke oro ebede, ami n̄kokopke n̄kpọ ndomokiet nto ete ye eka mi m̀mê nditọeka mi.

Okposụkedi mîkabuanake nnennen nnennen ke Ekọn̄ Ererimbot II, Switzerland ama abahade ada san̄asan̄a ofụri ofụri nte Germany akakarade mme idụt mbọhọ kiet kiet. Nnyịn ke ikemịn̄ n̄wed inọ ofụri Europe ke mîbọhọke Germany, edi idahaemi owo ikekemeke ndinọ n̄wed aba. Brọda Zürcher, ekedide asan̄autom n̄kọk itieutom inioro, ama asian nnyịn ete ke nnyịn inyeneke okụk ndomokiet aba, ndien enye ama ọdọhọ nnyịn iyom utom ke ọwọrọde ọkpọn̄ Bethel inam tutu n̄kpọ ẹnen̄ede ẹna. Ẹma ẹyak mi ntie, nte ededi, sia n̄kpọ ifan̄ okodude ndimịn̄ nnọ n̄kpọ nte mme asuanetop n̄kann̄kụk tọsịn kiet.

Mbonufọk Bethel tutu amama idifreke July 5, 1940. Ndondo oro ke ẹma ẹkekụre udia uwemeyo moto ekọn̄ ama awat odụk. Mbonekọn̄ ẹma ẹfrọ ẹsụhọde ẹnyụn̄ ẹsuana ẹdụk Bethel. Ẹma ẹdọhọ nnyịn ẹte ituak ida ebiet kiet, ndien owoekọn̄ oro akamade ikan̄ ekekpeme nnyịn owo kiet kiet. Ẹma ẹda nnyịn ke udịm ẹka ubetudia ke adan̄aemi ẹkedụn̄ọrede ikpehe eken ke ufọk oro. Mbon ukara ẹkekere ke nnyịn ikasian mmọ en̄wen ite yak ẹsịn utom ekọn̄, edi mmọ ikekwe uyarade ndomokiet.

Ke mme isua ekọn̄ oro, ami n̄kedi asan̄autom esop ke Thun ye Frutigen. Oro ọwọrọ nte ke ndutịm utịturua mi ekedi ọyọhọ ọyọhọ. Saturday kiet kiet, ke ndondo oro ikụrede udia uwemeyo, mma nsiwat enan̄ukwak mi itiat 30 n̄ka Frutigen, emi n̄kesinịmde Ukpepn̄kpọ Enyọn̄-Ukpeme ke mbubịteyo. Ke usenubọk Sunday mma nsisan̄a ye mme asuanetop ke an̄wautom. Ekem, ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ uwemeyo, mma nsikpọn̄ n̄ka Interlaken man n̄kenịm Ukpepn̄kpọ N̄wedesop ndien nte ini akade ke uwemeyo nnịmde ukpepn̄kpọ Bible ye ubon kiet ke Spiez. Man nda usen oro n̄kọyọhọ, mma nsinịm Ukpepn̄kpọ Enyọn-Ukpeme ke Thun.

Ke usụhọde mbubịteyo, ke n̄kụrede kpukpru utom mi, mma nsikwọ ikwọ nnyụn̄ mfri inụk nte mfiakde nnyọn̄ Bern, n̄kopde ata uyụhọ. N̄kesisobo ata ibat ibat moto. Obot obot ikpehe, emi ekịm okofụkde ke ntak owo mîkoyomke un̄wana ke ini ekọn̄ oro, eketie ndobo ndobo onyụn̄ ana sụn̄-n̄, ayamade ndusụk ini ke un̄wana ọfiọn̄. Mme utịturua oro ẹkesifori uwem mi ẹnyụn̄ ẹfiak ẹnọ mi odudu didie ntem!

Edidi Ndise ye Mme Utịp Unana Idotenyịn

Ke ini idọk eke 1945, Brọda Knorr ama edise nnyịn. Usen kiet enye ama odụk edi ufọk umịn̄-n̄wed ke adan̄aemi n̄kadade ke enyọn̄ ukwak umịn̄-n̄wed rotary. Enye ama ofiori ete, “Sụhọde di! Afo akpama didie ndidụk Ufọkn̄wed Gilead?” Mma n̄kop n̄kpaidem ata etieti. Mma mbọrọ nte, “Edieke afo okụtde ete ke mmekeme ndidụk, n̄kpokop inemesịt ndidụk.” Mme n̄wedikot Brọda Fred Borys, Sista Alice Berner, ye okịm ẹma ẹdisịm ke ini utọ eke 1946. Edi ke ntak n̄kamanade ke Saarland, ami n̄kenyeneke idụt ndien ke ntre n̄kenyene ndisịn eben̄e nnọ Washington, D.C., U.S.A., nnyom san̄asan̄a n̄wedisan̄.

Ke adan̄aemi mmọ eken ẹkedahade ke ini, ami n̄kenyene ndibet ibọrọ eben̄e mi. Ke ini ufọkn̄wed ọkọtọn̄ọde ke September 4, ami n̄kosụk ndu ke Switzerland, nduọkde idotenyịn sụn̄sụn̄. Ekem isụn̄utom U.S. ama edi, ọtọtde mi ete ke n̄wedisan̄ mi ama edibehe. Ami inikiet inikiet mma ndomo ndinam mme ndutịm ukaisan̄ ndien ke akpatre mma ndụk nsụn̄ikan̄ mbonekọn̄ oro akawatde oto Marseilles aka New York. Nso ifiọk n̄kpọntịbe ke ekedi ntem! Ẹma ẹyọhọ Athos II oro kpak kpak. Ẹkenọ mi n̄kpọnna ke ntan̄wan̄ ubet. Ke ọyọhọ isan̄ usen iba, n̄kpọ oro okobomode ke ubet engine ama anam nsụn̄ikan̄ oro atuak ada ebiet kiet. Mbonisan̄ ye mbonutom nsụn̄ikan̄ ukem ukem ikodụhe ke ifụre, ẹkopde ndịk ẹte ke nnyịn imekeme ndisịp. Emi ama ọnọ mi utịbe utịbe ifet ndinọ ikọ ntiense mban̄a idotenyịn ediset ke n̄kpa.

Akada usen iba ndifiak ndiọn̄ nsụn̄ikan̄ oro, emi ke oro ebede nnyịn ikawatde sụnsụn̄. Nnyịn ima isịm New York usen 18 ke ukperedem, edi ikụtde edikpu ke ndisọn̄ọ ndu ke nsụn̄ikan̄ ke ntak oro mbonutom itie mbehe ẹketrede utom. Ke ẹma ẹkenam ediomi, ke akpatre ima ikeme ndiwọrọ ke nsụn̄ikan̄. Mma nnọ N̄ka etop ke urụk unọetop (telegraph) mban̄a n̄kpọntịbe oro, ndien nte n̄kọkpọn̄de mme odụn̄ọde owo idem ye mme andise enyịn mban̄a isenowo ẹdụkde idụt efen, eren kiet ama obụp ete: “Ndi afo edi Mr. Diehl?” Enye ekedi kiet ke otu mme andin̄wam Brọda Knorr, ndien enye ama esịn mi ke tren okoneyo man ika Ithaca, ekperede Ufọkn̄wed Gilead, emi n̄kosịmde ibio ini ke ebede n̄kanika itiaita usenubọk. Ami n̄kokop nduaidem didie ntem ndidu do ke akpatre, man n̄keme ndidụk akpa otu Gilead eke ofụri ererimbot!

Ndiyọ kpa ye Nsọn̄ọn̄kpọ

Ukụre ukpep ke ọyọhọ otu Gilead itiata ekedi ke February 9, 1947, ndien kpukpru owo ẹma ẹdu ke eyịghe. Ẹdinọ nnyịn ika m̀mọ̀n̄? Ye ami, “mme urụk” ẹkeduọ ke obufa itie umịn̄-n̄wed N̄ka oro ẹketọn̄ọde ke Wiesbaden, Germany. (Psalm 16:6) Mma mfiak n̄ka Bern man n̄kesịn eben̄e kaban̄a n̄wed unyịme oro ẹyomde, edi mbonekọn̄ U.S. oro ẹkekamade ukara ke Germany ẹkenyịme mbon oro ẹkedụn̄de do mbemiso ekọn̄ kpọt ẹbe ẹdụk. Sia mmen̄kodụn̄ke do, mma nnyọm obufa itieutom nto ibuot itieutom Brooklyn. Enye akakabade edi utom circuit ke Switzerland, emi ami n̄kọbọde ye ọyọhọ mbuọtidem ke Jehovah. Edi ke adan̄aemi n̄kebetde itieutom emi, ẹma ẹdọhọ mi usen kiet ẹte nda nditọete iban ita ẹmi ẹkedide isen n̄wụt ufọk Bethel. Kiet ke otu mmọ ekedi asiakusụn̄ oro ekerede Marthe Mehl.

Ke May 1949, mma ntọt ibuot itieutom ke Bern nte ke ami mmodiomi ndidọ Marthe ye nte ke nnyịn inyene udọn̄ ndisụk ndu ke utom uyọhọ-ini. Nso ikedi ibọrọ? Ifetutom efen idụhe ke mîbọhọke usiakusụn̄ ofụri-ini. Nnyịn ima itọn̄ọ emi ke Biel, ke etienede udian ndọ nnyịn ke June 1949. Owo ikonyịmeke mi nnọ mme utịn̄ikọ, m̀mê nnyịn ndiyom ufọkidụn̄ ẹnọde mme andidụk mbono ke mbono oro akasan̄ade ekpere, idem okposụkedi esenyịn circuit nnyịn okotorode nnyịn ọnọ ifet emi. Ediwak owo ikọkọmke nnyịn aba, ẹnamde n̄kpọ ye nnyịn nte mbon mbịnmfep, idem okposụkedi nnyịn ikedide mme asiakusụn̄.

Nnyịn ima ifiọk, nte ededi, ite ke edidọ ndọ idịghe se mîkemke ye n̄wed Abasi, ntre nnyịn ima iyom ubọhọ ito akam inyụn̄ ibuọt idem nnyịn ye Jehovah. Ke akpanikọ, ido edinam emi ikowụtke ekikere N̄ka. Enye ekedi edibuan mme edumbet esop nte mîdotke.

Edifiak Ndi Brọda Knorr

Ke 1951, Brọda Knorr inikiet efen ama afiak edi Switzerland. Ke enye ama ọkọnọ utịn̄ikọ ama, ẹma ẹtọt mi ẹte ke enye oyom ndinyene nneme ye ami. Okposụkedi akafịnade mi esisịt, mma nnem esịt nte ke enye ama okop inemesịt ndikụt mi. Enye ama obụp m̀mê nnyịn iyema ndibọ itieutom ke ufọkidụn̄ isụn̄utom oro ẹduakde nditọn̄ọ ke Geneva. Nte ido edide nnyịn ima ikop inemesịt, okposụkedi nnyịn mîditreke nditua n̄kpọfiọk ndikpọn̄ Biel. Ke ndan̄nsiere eben̄e efen efen otode Brọda Knorr ama osịm nnyịn. Nte nnyịn iyema nditọn̄ọ utom circuit, sia emi okoyomde udiana ntịn̄enyịn ke Switzerland? Nnyịn ima inyịme inikiet inikiet. Edu mi kpukpru ini esidi ndinyịme itieutom ekededi ẹnọde.

Ẹma ẹdiọn̄ utom circuit nnyịn ke edem usiakutịn Switzerland akamba akamba. Nnyịn ikesisan̄a ke tren isịm mme esop, ikamade kpukpru n̄kpọ nnyịn ke ekpatisan̄ iba. Nditọete ẹma ẹsiwak ndidisobo ye nnyịn ke itie mbehe ye mme enan̄ukwak, koro ibat ibat mmọ ẹkenyene moto ke ini oro. Ke ukperedem eyenete kiet ama ọnọ nnyịn moto, emi akanamde utom nnyịn efere esisịt.

Ndusụk Mbufa N̄kpọ N̄kpaidem

Nso n̄kpọ nduaidem ke ekedi ntem ke ini ke 1964 ẹkenọde mi ye n̄wan mi ikot ndidụk ọyọhọ otu ukpepn̄kpọ Gilead 40, kpa akpatre otu oro ẹkekpepde n̄kpọ ata ọyọhọ ọyọhọ, kpa ukpepn̄kpọ ọfiọn̄ duop, emi idahaemi ẹsịbede edi ọfiọn̄ itiaita. Marthe ekenyene ndikpep Ikọmbakara usọp usọp, edi enye ama an̄wana anam emi inem inem. Ọsọ ekikere ekedi m̀mê m̀mọ̀n̄ ke ẹdinọ nnyịn ika. Edu mi ekedi: ‘N̄kereke mban̄a ebiet oro ẹdinọde mi n̄ka, adan̄a nte mîkam idịghe utom ọfis!’

Edi oro edi ukem ukem se ikotịbede! Ke usen ukụre ukpep, September 13, 1965, ẹma ẹmek mi asan̄autom n̄kọk itieutom Switzerland. Bethel ekedi obufa ifiọkutom ọnọ Marthe. Ye ami, enye ọkọwọrọ ndifiak n̄ka “Ufọk Abasi,” idịghe itie umịn̄-n̄wed, emi n̄kanamde utom ọtọn̄ọde ke 1931 osịm 1946, edi ọfis. Mma nnyene ediwak mbufa n̄kpọ ndikpep, edi ebede ke un̄wam Jehovah mma n̄keme ndinam ntre.

Ndifiak Nse Edem

Ke ofụri isua 60 eke utom uyọhọ-ini, ami mmọbuọt idem ke Jehovah ọyọhọ ọyọhọ, kpa nte ete mi ọkọdọhọde ke n̄kpenyene ndinam. Ndien Jehovah ama an̄wan̄a ata ediwak edidiọn̄ ọnọ mi. Marthe emedi ebiet akwa nsịnudọn̄ ke mme ini edikpu m̀mê ke ini mme itieutom ẹtiede nte ẹmọn̄ ẹfụk mi, ke akpanikọ ufan akpanikọ ye ọyọhọ ọyọhọ ibetedem ke Jehovah.

Itoro enyene Jehovah ke ediwak ifetutom oro ami ndarade! Ami nsụk nnam utom nte anam ndutịm Kọmiti N̄kọk Itieutom ke Thun, ndien ke ediwak ini mma n̄ka isan̄ nte esenyịn zone. Inamke n̄kpọ m̀mê nso ke ẹkedọhọ mi nnam, ami kpukpru ini nsise Jehovah kaban̄a ndausụn̄. Kpa ye ediwak ndudue ye idiọkn̄kpọ mi, ami mmenen̄ede nnịm ke akpanikọ nte ke Jehovah emefen mi ebe ke Christ. Ami n̄kpakam n̄kaiso ndat enye esịt. Ndien enye akpakam akaiso ndikpeme ikpatisan̄ mi, nte ami kpukpru ini ndoride enyịn ke enye nte ‘Abasi mi, emi mbuọtde idemmi ye enye.’—Psalm 91:2.

[Ndise ke page 27]

Brọda Diehl ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ ini utom esie ke Bethel