Fak Oro Ẹnọde ke Ibuot Ediwak Owo

KE MARCH 31, 1970, ẹma ẹmụm ubomofụm ke ukat ke ekperede Mount Fuji ke Japan. Owo usụkkiet ke otu mbon oro ẹdiọn̄ọde nte Japanese Red Army Faction ẹma ẹmụm mme andidụk ye mme andiwat ẹwakde ẹbe 120 ke ubiọn̄ ẹnyụn̄ ẹdọhọ ẹwat mmimọ ifụre ifụre ẹka North Korea.

Ke ini ubomofụm oro ekebehede ke Seoul, Republic of Korea, udiana isụn̄utom emi esede n̄kpọ aban̄a ukaisan̄ ke Japan Shinjiro Yamamura ama onyịme ndisịn uwem esie ke itiendịk ke ibuot mbon oro ẹmụmde do ke ukat. Ke ẹnyịmede enye etie ubiọn̄ man mmọ ẹbọhọ, mbon n̄wo oro ẹma ẹnyịme ndisana kpukpru mbon oro ẹkebọde do ke ubiọn̄ nyak ke mîbọhọke awat-ubomofụm oro. Ekem mmọ ẹma ẹfe ẹka Pyongyang, ke ebiet emi mmọ ẹkeyakde idem ẹnọ ukara North Korea. Ete Yamamura ye andiwat oro ke ukperedem ẹma ẹfiak ẹnyọn̄ Japan ke ifụre.

Ke idaha enyeemi, owo kiet ama ọnọ idemesie ke ibuot owo 120 ẹmi ẹkebọde do ke ubiọn̄. Emi ekeme ndin̄wam nnyịn ikụt nte owo kiet ekemede ndinọ uwem esie nte ufak ke ibuot ediwak owo. Edi man ifiọk ukpepn̄kpọ Bible aban̄ade ufak, ana nnyịn itịm idụn̄ọde ibuotikọ emi.

N̄kpọ kiet edi-o, oyom nnyịn itịm idụn̄ọde ifiọk ntọn̄ọ idiọkn̄kpọ. Bible anam an̄wan̄a ete, “Idiọkn̄kpọ [okoto] owo kiet odụk ke ererimbot, n̄kpa onyụn̄ [oto] ke idiọkn̄kpọ oro odụk; n̄kpa onyụn̄ ebe osịm kpukpru owo, koro kpukpru owo ẹma ẹnam idiọkn̄kpọ.” (Rome 5:12) Oro akasan̄a didie otịbe? Owo oro ẹsiakde do ekedi Adam, kpa akpa owo oro ẹkebotde. Afo emekeme ndikot mbụk oro aban̄ade nte ẹkebotde enye ye se ikadade ikosịm enye ndibiomo ndo ke n̄kan̄ Abasi. Ẹbụk emi ke akpa ibuot ita ke n̄wed Genesis eke Bible.

Mbụk oro ayarade ete ke esịnnsọk ama odu ke edem edinam oro ke ini Adam ke akpa akanamde idiọkn̄kpọ. Man oyụhọ ọkpọsọn̄ udọn̄ esie kaban̄a odudu, esịnnsọk oro ama anam ndutịm ndikara Adam ye nditọ ekededi oro enye edinyenede. Esịnnsọk oro ekedi Satan kpa Devil. Ẹkot enye n̄ko “akani urụkikọt” sia enye akadade urụkikọt ke ndinam Adam anam idiọkn̄kpọ. (Ediyarade 12:9) Okpọsụkedi ima ima Andibot ubonowo ọkọdọhọde Adam ete okpono unen Imọ ndibiere se inende ye se idiọkde, urụkikọt ama atap Eve, n̄wan Adam, esịn ke edisọn̄ ibuot ye Abasi. Ekem enye ama atap ebe esie ndisọn̄ ibuot. Ke usụn̄ oro, Adam ama owụt ke ida ke idem ikpọn̄ Abasi, okoide-koi akabade edi anamidiọk, okonyụn̄ ekeme n̄kukụre ndiyak orụk uwem oro nnọ nditọ esie.

Nnyịn ke isụk ibọbọ mme utịp esie. Didie ke edi ntre? Ọfọn, Andibot ama owụk nte enende ete ke edieke Adam ye Eve ẹkoide-koi ẹmek ndisọn̄ ibuot, ke utịp edidi n̄kpa. Ke ndinam idiọkn̄kpọ, ke ntre, Adam ama anyam ofụri ubonowo esịn ke ufụn idiọkn̄kpọ ye n̄kpa.—Genesis 2:17; 3:1-7.

Didie ke ẹkeme ndifak ubonowo nsio ke idaha idiọkn̄kpọ oro? Jesus Christ ama edi isọn̄ “[man] ọnọ uwem Esie ndifak ediwak owo,” ndien emi ama eberede usụn̄ ọnọ ndifak ubonowo.—Matthew 20:28.

Edifụk ye Edisana Nyak

Bible owụt ete ke usụn̄ edifak ubonowo abuana idaha iba: (1) edifiak ndep ye (2) edisana nyak. Kaban̄a ikọ Greek oro (lyʹtron) oro ẹkabarede “ufak,” eyen ukpepn̄kpọ Bible oro Albert Barnes ekewet ete: “Ikọ oro ufak ke ataata usụn̄ ọwọrọ ekọmurua oro ẹkpede ke ndifak owo oro ẹmụmde ke ukat. Ke ekọn̄, ke ini mme asua ẹmụmde mbon-n̄kpọkọbi, ẹkot okụk oro ẹyomde man ẹsana mmọ ẹyak ufak; oro edi, enye edi usụn̄ oro ẹdade ẹsana mmọ ẹyak. Ntre ẹkot n̄kpọ ekededi oro asanade owo ayak ke idaha ndibọ ufen, m̀mê ndutụhọ, m̀mê idiọkn̄kpọ, ufak.”

Ih, ẹkeme nditịn̄ mban̄a “n̄kpọ ekededi oro asanade owo ayak” nte lyʹtron. Ntre ikọ Greek emi etịn̄ aban̄a edinam m̀mê usụn̄ oro ẹsanade ẹyak.a

Apostle Paul ama ada mbiet ikọ nte an·tiʹly·tron ndisọn̄ọ ntịn̄ mban̄a ufọn ekọmurua oro ẹkpede nte ufak. Ke 1 Timothy 2:6, enye ekewet ete ke ‘[Jesus] ọkọnọ Idemesie’ nte “ufak kpukpru owo.” Ke etịn̄de aban̄a emi, Greek and English Lexicon to the New Testament emi Parkhurst ewetde ọdọhọ ete: “Enye nte odotde owụt ekọmurua oro ẹfakde mbon oro ẹmụmde ke ukat ke ubọk asua; ye utọ ukpụhọ oro ẹdade uwem owo kiet ẹfak uwem owo en̄wen.” Ẹdori nsọn̄uyo mi ke n̄kem n̄kem idaha m̀mê ufọn ekọmurua ufak oro ẹkekpede ke ndinam udomon̄kpọ unenikpe ada ukem ukem. Didie ke uwa ufak Jesus ekpedi ‘n̄kem n̄kem ufak’?

N̄kem N̄kem Ufak

Adam ama anyam ofụri ubonowo, esịnede nnyịn, esịn ke idiọkn̄kpọ ye n̄kpa. Ekọmurua, m̀mê isop, oro enye ekekpede ekedi mfọnmma uwem esie eke owo, ye ukeme ndidu uwem ke nsinsi. Man ẹfụk emi, mfọnmma uwem eke owo efen—kpa n̄kem n̄kem ufak—ke akana ẹkpe. Nte ededi, idụhe owo ndomokiet oro amanade oto anana-mfọnmma owo oro ekpekemede ndinọ mfọnmma uwem eke owo oro ẹkeyomde. (Job 14:4; Psalm 51:5) Ke ọniọn̄ esie, nte ededi, Abasi ama eberede usụn̄ ndiwọrọ ke nnanenyịn emi. Enye ama okpụhọde mfọnmma uwem ikpọn̄îkpọn̄ edibon Eyen esie oto ke heaven esịn ke idịbi eyenan̄wan oro mîfiọkke erenowo, anamde ẹman enye nte mfọnmma owo. (Luke 1:30-38; John 3:16-18) Ukpepn̄kpọ emi aban̄ade Jesus ndimana nto eyenan̄wan emi mîfiọkke erenowo mi idịghe mbụk oro ẹtịbide ẹdi man ẹda ẹtoro anditọn̄ọ ido ukpono. Utu ke oro, enye anam an̄wan̄a edinam oro esịnede ifiọk ke enọ Abasi oro edide ufak.

Man ẹnam utom edifak emi ẹma, Jesus ekenyene ndikaiso nnịm eti enyịn̄ ke ofụri ini oro enye okodude ke isọn̄. Enye ama anam emi. Ekem enye ama akpa n̄kpa ufak. Ke usụn̄ emi, Jesus ama ekpe ekọmurua edide mfọnmma uwem esie eke owo nte ufak ndinyan̄a ubonowo. (1 Peter 1:19) Ntre nnyịn nte enende imekeme ndidọhọ nte “owo kiet ama akakpa aban̄a kpukpru owo.” (2 Corinth 5:14) Ih, “nte kpukpru owo ẹkpan̄ade ke Adam, kpa ntre n̄ko ke Christ ke ẹyenam kpukpru owo ẹdu uwem.”—1 Corinth 15:22.

Owo Kiet ke Ibuot Ediwak Owo

Ke mbụk edimụm ubomofụm ke ukat oro ẹkesiakde ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ, usụn̄ ndomokiet ikodụhe inọ mbon oro ẹkemụmde ndinyan̄a idemmọ, idem ọkpọkọm mmọ ẹkedi mme enyene n̄kpọ owo. Ama oyom un̄wam oro otode ebiet en̄wen, ndien owo oro anamde n̄kpọ nte ukpụhọ ekenyene ndisịm ndusụk n̄kpọ oro ẹyomde. Oro edi ntre ke ata n̄kponn̄kan usụn̄ ke ebuana ye ufak oro ẹkeyomde man ẹfak ubonowo. Andiwet psalm ekewet ete: “Mmọ eke . . . ẹbụrede mbụre ke akwa inyene mmọ; baba owo kiet ikemeke ndifak eyenete, inyụn̄ ikemeke ndinọ Abasi n̄kpọ usio-isop esie: (ndien ufak ibuot mmọ ọsọn̄, onyụn̄ etre ke nsinsi:).” (Psalm 49:6-8) Ke akpanikọ, ubonowo ama oyom un̄wam oro otode ebiet efen. Uwem owo kiet eyekem ndifak ofụri ubonowo ama akamedi enye ama osịm mme n̄kpọ oro ẹkeyomde man ẹnam udomon̄kpọ unenikpe Abasi ada ukem ukem. Jesus Christ ekedi n̄kukụre mfọnmma owo oro okosịmde mme n̄kpọ ẹyomde mi.

Jehovah Abasi ama anam ndutịm man ẹda ẹnyan̄a ubonowo ebe ke Jesus Christ ndikpe ufak. Edi Abasi ama anam se ikande oro. Enye ama ebiere ikpe n̄kpa ọnọ Satan kpa Devil, enyeemi akadade ubonowo esịn ke idiọkn̄kpọ. (Ediyarade 12:7-9) Jehovah eyesọp ndikọbi edue-isop oro ndien ke akpatre eyenọ ubiereikpe ebe ke ‘nditop enye nsịn ke akwa n̄kpọdiọhọ ikan̄ ye brimstone,’ emi adade aban̄a nsinsi nsobo. (Ediyarade 20:1-3, 7-10, 14) Ye edisio idiọk edibotn̄kpọ eke spirit emi mfep n̄ko ebede ke edida ufak oro nnam n̄kpọ, ubonowo ẹyenyene ubọhọ, ikụreke ke edibọhọ ufịk idiọkn̄kpọ ye n̄kpa edi n̄ko ẹyebọhọ odudu Satan. Ke ẹsiode ke ufụn ke ntre ndien ye edida ufọn uwa ufak Christ nnam n̄kpọ ọyọhọ ọyọhọ, okopitem ubonowo ẹyenam n̄kọri ẹsịm mfọnmma eke owo.

Ndutịm Ufak ye Afo

Ke ẹkpepde n̄kpọ ẹban̄a uwa ufak Jesus Christ, ediwak owo ke idụt Edem Usiahautịn ẹma ẹwụt esịtekọm ntotụn̄ọ ntotụn̄ọ ẹban̄a se Abasi akanamde ọnọ mmọ. Kazuo edi uwụtn̄kpọ. Uwem esie okodu akanade edida n̄kpọsọn̄ ibọk nnyụn̄ n̄kabade nditen̄. Ke ini enye awatde n̄kpọisan̄ ke enyịn n̄kpọsọn̄ ibọk oro, enye ndien ndien ama esitọ moto esie abiat. Ita ke otu ufan esie ẹma ẹwot idem ke mmọ ẹma ẹkebiat nsọn̄idem mmọ. Kazuo n̄ko ama odomo ndiwot idem. Ekem, enye ama ọtọn̄ọ ndikpep Bible. Ke akpanikọ oro enye ekekpepde onụkde, enye ama ebiere ndinam uwem esie asana. Enye ama an̄wana ye edu uda n̄kpọsọn̄ ibọk nsabade idem, ndien ekese edikpu ẹma ẹsidu. Enye ama esisobo afanikọn̄ ke ntak udọn̄itọn̄ ikpọkidem esie ye udọn̄ ndinam se inende. Enye okokop inemesịt didie ntem ndikeme ndibọn̄ akam nnọ Abasi nyom edifen ebe ke ufọn uwa ufak Jesus Christ! Ebede ke akam ye un̄wam otode mme ufan ẹdide Christian, Kazuo ama akan idiọkido esie ndien idahaemi ke anam n̄kpọ Jehovah nte okop-inemesịt asan̄autom ye eti ubieresịt.

Nte afo emeti Chisako, emi ẹkesiakde ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ ibuotikọ oro ekebemde iso? Ebede ke ndikpep Bible, eyenan̄wan emi n̄ko ama edi edidiọn̄ọ ima ima ndutịm aban̄ade ufak. Ama otụk enye ke esịt ntotụn̄ọ ntotụn̄ọ ke ini enye ekekpepde nte ke Abasi ọkọnọ Eyen esie ndisio ubonowo mfep ke idiọkn̄kpọ. Chisako ama ayak uwem esie ọnọ Jehovah. Idem idahaemi, ke edide isua 77 ke emana, enye esisịn n̄kpọ nte hour 90 kpukpru ọfiọn̄ ke ndisian mmọ en̄wen mban̄a akwa ima ye mfọnido Jehovah oro owo mîdotke emi enye owụtde.

Ufak ekpenyene ndidi akpan n̄kpọ nnọ fi n̄ko. Ebede ke enye, Abasi eyeberede usụn̄ ọnọ ubonowo ndinyene ata ubọhọ-ufụn—ubọhọ-ufụn idiọkn̄kpọ ye n̄kpa. Nnyayama ini iso nsinsi uwem ke paradise isọn̄ ke ana ebet mbon oro ẹnyịmede uwa ufak Jesus Christ. Mbọk sobo ye Mme Ntiense Jehovah nyụn̄ dụn̄ọde ke idemfo se nte afo ekemede ndidara ubọhọ-ufụn idiọkn̄kpọ ye n̄kpa ebe ke ima ima ndutịm ufak emi.

[Mme Ikọ idakisọn̄]

[Ebiet ẹdade ndise ẹto ke page 5]

Courtesy of the Mainichi Shimbun