Mme N̄kpọntịbe Ẹtode Isọn̄ Un̄wọn̄ọ

Ẹdat Esịt! Aran Ọyọhọ ke Aban̄ Ọduọhọ

PRỌFET Joel ama eteme ‘nditọ Zion ẹte ẹbre ẹnyụn̄ ẹdara Jehovah.’ Enye akada aran olive ke nditịn̄ mban̄a idatesịt ye uforo mmọ: “Ibokpot eyeyọhọ ke ọtọ-ubek, wine ye aran ẹyenyụn̄ ẹyọhọ ke aban̄ ẹduọhọ.”—Joel 2:23, 24.

Ke ekpedide afo ama odu uwem ke Israel ke ini emi ẹkewetde Bible, afo akpadat esịt ndinyene eto olive utọ nte enyeemi ẹwụtde ke enyọn̄ emi, n̄kpere ufọk fo, m̀mê ke in̄wan̄ fo.a Enye akpakanam uwem fo emem akan, esịne inem akan. Ntak emi eto olive ekpedide akpan n̄kpọ ntre?—Men Judges 9:8, 9 domo.

Akpa, nen̄ede se eto fo. Mme eto olive ẹkeme ndidu uwem ke ediwak isua ikie, ndusụk ẹdude ẹbe tọsịn isua kiet, ntre ke otịmde ese eyekụt awak-ekpụk, ntọn̄ ntọn̄ ekpat eto. Eto fo ekeme ndikọn̄ ke mita 6, ke akpanikọ ikon̄ke nte cedar m̀mê ndiye nte eyop. Mme awawa ikọn̄ esie, ebietde silver ke uyama, esinọ mfụt ke ofụri isua. Edi, idịghe uyai m̀mê mfụt esie akpan akpan edinam fi ada eto fo ke akpan n̄kpọ. Baba-o.

Mfri edi akpan n̄kpọ, ediwak tọsịn awawa m̀mê mbubịt olive oro! Oro edi se idinamde eto olive edi akpan n̄kpọ ke uwem ofụri usen mme owo ye edinam ke Israel. Frawa ẹtiede mfia mfia ẹsifụk eto emi ke May, ke nditịm idem man on̄wụm mfri olive. (Job 15:33) Nte mmọemi ẹkọride ẹsọn̄, mmọ ẹkeme ndikpụhọ uduot idịghe aba utouto oro abuahade ye awawa edi ẹkabade ẹdi ata nsan̄nsan̄ m̀mê obubịt.

Edikpen̄e mme olive ke October m̀mê November ekedi ọkpọsọn̄ utom. Afo enyene ndida n̄kpri eto mmia etak eto emi man mfri oro ẹdatde ẹkpekịbe ẹdoro ke ọfọn̄ oro ẹbride ke isọn̄. (Deuteronomy 24:20) Ẹsiyet olive ẹmi mbemiso ẹdade ẹnam n̄kpọ efen, utọ nte edidebi ke mmọn̄ unụn̄ man ẹsio ndammana idot mmọ. Nso efen?

Oro edikọn̄ọ ke nte afo okoyomde ndidara m̀mê ndidia udori nto akpakịp idọk fo. Afo emekeme ndidia olive ndisi, mîdịghe osụhọ mmọ man ubon fo ekpedia enye ke ediwak ọfiọn̄. Olive ẹkeme ndidi akpan ubak udia, kpa udia emi ndusụk esịnede edinem ufuọn̄ olive ọkọrọ ye uyo ẹmi ẹdade ibokpot ẹnam.

Nte ededi, ekeme ndidi oyoyom afo etem ata ediwak olive odụhọde man enyene ata eti ye ọsọn̄urua n̄kpọ oro—aran olive. Afo emekeme ndinyene nsio nsio orụk aran, adade mmọemi anam n̄kpọ ke ediwak usụn̄. Akpa, afo emekeme nditetịm sụn̄sụn̄ mîdịghe etetịm ndatndat olive ke urụn̄ mîdịghe emekeme ndidịghi mmọ ke ikpat. (Micah 6:15) Oro ama esision̄o mfọnn̄kan aran, emi ẹkotde idahaemi ata mfọnn̄kan aran, emi okodotde ndisịn ke mme utuenikan̄ oro ẹkesinọde un̄wana ke ataya utuakibuot. (Exodus 25:37; 27:20, 21) Kere ban̄a nte afo akpamade ndinyene eti aran emi ndida ntem udia ke mme akpan usọrọ!

Mme olive, idem mmọ oro midịghe nti uduot, ẹdi se ẹkemede ndisịn ke unyịmin̄kpọ man enyịmi ata ekese aran osio ke obụk mmọ, okposụkedi aran emi mîditịmke idi eti. Aran ke n̄kpọ nte mbahade 50 eke ikie esịne ke obụk esie. Ẹkeme ndikama nsio nsio orụk unyịmin̄kpọ, edi ẹwụt kiet mi. Ẹkesisịn ofụri m̀mê olive oro ẹnuakde ubak ubak ke n̄kpọ oro enyenede odudu. Itiat ukọkn̄kpọ, oro ass m̀mê owo ọwọn̄ọrede, ama esimịn̄ mmọ, enyịmide aran osio, emi ọkọwọrọde ndien ẹbọ ẹdọn̄ ke aban̄.—Matthew 18:6.

Ẹkeme ndimen aran olive ndomo ye gold oro ẹtarade—ẹma ẹda enye ke ata ọsọn̄urua n̄kpọ ẹma ẹnyụn̄ ẹda enye ẹnam n̄kpọ ke ata ediwak usụn̄. Eto kiet ekeme ndisio aran oro ekemde ubon oro esịnede owo ition m̀mê itiokiet ke isua kiet. Enye ekedi akpan ubak udia mmọ, esisọp ataha onyụn̄ enen̄ede ọnọ odudu. (Men Jeremiah 41:8; Ezekiel 16:13 domo.) Afo emekeme ndisịn ufuọn̄ ke ndusụk aran emi onyụn̄ akama nte n̄kpọ ndiọn̄idem mîdịghe ọtọhọ ndusụk ke ibuot esenowo nte idiọn̄ọ ediwụt mfọnido. (2 Samuel 12:20; Psalm 45:7; Luke 7:46) Afo emekeme ndida enye nte ibọk emi osụkde ubiak unan.—Isaiah 1:6; Mark 6:13; Luke 10:34.

Se akpadade eti aran olive anam ikụreke ke ẹmi. Afo emekeme ndida enye n̄ko nnọ un̄wana ke ufọk fo, ndidi ubak uwa oro ọnọde Abasi, m̀mê nte n̄kpọ ndida nnyam ndia udori. Ih, ke ini emi ẹkewetde Bible eto olive ekedi ata ọsọn̄urua eto, ntre Joel nte odotde ama ekeme ndida enye ntịn̄ mban̄a uforo ye idatesịt.—Deuteronomy 6:11; Psalm 52:8; Jeremiah 11:16; Matthew 25:3-8.

[Mme Ikọ idakisọn̄]

[Ebiet Ẹdade Ndise Ẹto ke Page]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.