Nte Afo Akpana Baptism?
MME Ntiense Jehovah ẹma ẹnịm se ikperede ndisịm owo miliọn kiet baptism ke isua ita ẹmi ẹkebede. Emi ekedi mbahade 824 ke usen ke ẹbaharede ukem ukem, m̀mê owo 4 ẹnade baptism ke kpukpru minit 7. Nte emi edi sụk edikpebe ifiopesịt ido ukpono eke ọyọhọ isua ikie 15 ye 16?
Baba, owo ikonịmke mme owo ẹmi baptism ke edinyenyịk, nte ubak edikabade esịt eke otu, m̀mê nte utịp edinam n̄kpọ mban̄a ntụk oro ndusụk mbon ido ukpono ẹdemerede. Ẹkenịm mmọ baptism koro Jesus Christ, Eteufọk ye Andida mme Christian usụn̄, okowụkde ete ẹnam emi. Mmọ ẹketiene nde-ikpat ye mme usụn̄ edinam oro Jesus okonịmde oro mme apostle emi enye ekemekde onyụn̄ ọnọde ukpep ẹketienede.
Ke Jesus ama ekeset ke n̄kpa n̄ko mbemiso enye ọdọkde aka heaven, enye ama ọnọ mme anditiene enye utom ini unyọn̄ emi: “Mbufo ẹka ẹkanam kpukpru mme idụt ẹdi mbet Mi, ẹnịm mmọ baptism ẹsịn ke enyịn̄ Ete ye Eyen ye edisana spirit: ẹnyụn̄ ẹkpep mmọ ẹnam kpukpru n̄kpọ eke n̄ketemede mbufo: ndien sese, Ami ndodu ye mbufo kpukpru ini, tutu osịm utịt ererimbot.” (Matthew 28:19, 20) Tọn̄ọde ke ini oro kaiso, emi ekedi n̄kukụre baptism mmọn̄ oro enyenede unyịme Abasi.
Nte ekemde, Bible etịn̄ ọnọ nnyịn nte ke akpa mme anditiene Christ ẹma ẹdi “mme ntiense [Jesus] ke Jerusalem, ye ke ofụri Judea ye Samaria, tutu osịm utịt ererimbot.” (Utom 1:8) Nte Jesus ekebemde iso etịn̄, utom ukwọrọikọ ye edinọ ukpep mmọ edisụn̄ọ ke edinịm mme andinịm ke akpanikọ baptism oro n̄ko ẹdide mme anditiene Christ.
Akpa n̄wetnnịm uwụtn̄kpọ kaban̄a emi akada itie ke Jerusalem ke usen Pentecost eke 33 E.N. Ke ini oro apostle Peter ama “adaha ke enyọn̄ ye mbet duopekiet” onyụn̄ etịn̄ ikọ ọnọ otuowo oro ẹkebohode aban̄a Jesus kpa Messiah. Mbụk emi asian nnyịn ete ke utịn̄ikọ esie ama anam “esịt amia mmọ,” anam mmọ ẹma ẹbụp se mmọ ẹkpenamde. Peter ọkọdọhọ ete, “Mbufo ẹkabade esịt, ẹnyụn̄ ẹna baptism, kpukpru mbufo, ke enyịn̄ Jesus Christ, man ẹfen mme idiọkn̄kpọ mbufo.” Utịp ekedi nte ke “mmọemi ẹnyịmede ikọ esie ẹna baptism: ndien usen oro adan̄a nte tọsịn owo ita ẹdiana ye mmọ.” (Utom 2:14-41) Uwetn̄kpọ oro eketienede owụt nte ke mme mbet ndikop etop Christian, nnịm eti mbụk ke akpanikọ, nnyụn̄ n̄kabade esịt, ekebem baptism mmọ iso.—Utom 8:12, 13, 34-38; 10:34-48; 16:30-34; 18:5, 8; 19:1-5.
Ke Nso Usụn̄?
Edi didie ke akana ẹnịm mbufa mbet ẹmi baptism ke mmọn̄? Nte enye ekenyene ndidi ke edisịme owo mmọn̄, ediduọk owo mmọn̄ ke ibuot, m̀mê edibobụk owo ke mmọn̄? Nso ke uwetn̄kpọ Bible owụt? Sia Jesus ama ọkọkpọn̄ uwụtn̄kpọ ọnọ nnyịn man ‘ikpetiene isan̄a ke nde-ikpat Esie,’ ke nso usụn̄ ke ẹkenịm enye baptism?—1 Peter 2:21.
Bible owụt ete ke ẹkenịm Jesus baptism ke Jordan, kpa akamba akpa. Ke ẹma ẹkenịm baptism ẹma, enye ama ọwọrọ “ke mmọn̄ ọdọk.” (Mark 1:10; Matthew 3:13, 16) Ntre ẹma ẹnen̄ede ẹbụk Jesus ke mmọn̄ ke Akpa Jordan. Enye akana baptism ke ubọk John, emi, ke oyomde ebiet emi odotde ndinịm mme owo baptism, ekemekde itie ke Unaisọn̄ Jordan ekpere Salim “koro mmọn̄ awakde do.” (John 3:23) Ẹkụt akpanikọ oro nte ke edibobụk owo ofụri ofụri ke mmọn̄ ekedi ido edinịm baptism ke otu mme anditiene Jesus ke mme ikọ eunuch owo Ethiopia. Ke anamde n̄kpọ aban̄a ukpepn̄kpọ oro Philip ọkọnọde, enye ama ofiori ete: “Se mmọn̄ mi; nso ibiọn̄ọ mi ndina baptism?” Ndien nnyịn imokụt ite ke “mmọ mbiba . . . [ẹma] ẹsụhọde ẹdụk ke mmọn̄” ndien ke oro ebede ẹto “ke mmọn̄ ẹwọrọ ẹdọk.”—Utom 8:36-39.
Nte mbụk ererimbot n̄ko owụt ido edinịm baptism ebe ke ndibobụk owo ke mmọn̄ ke otu mme Christian? Ke akpanikọ enye owụt. Ndien edi akpan n̄kpọ udọn̄ ndifiọk nte ke ediwak ikpọ obube mmọn̄ oro ẹdotde ndida nnịm owo baptism ẹsụk ẹdodu ke ediwak idụt. N̄wed n̄kpọntịbe oro, Ministry ọdọhọ ete, “Uyarade n̄kpọ oro ẹdọkde ke isọn̄ ọnọ akamba nsọn̄ọ nte ke edibụk owo ke mmọn̄ ekedi edu edinịm owo baptism ke akpa isua ikie duop osịm duopenan̄.” Enye adian do ete: “Ke otu n̄wụre ufọk mme akpa Christian, n̄ko ye ke mme ufọkabasi eset oro ẹsụk ẹdude ke edinam, ẹkeme ndidụn̄ọde mbụk baptism Christian mfiọk. Mme mbuwed ke mme udi ye mme ufọkabasi, mme ndise ke isọn̄ ufọk, mme ibibene, ye dek ọkọm, mme utom usọ mbon ẹmi ẹkekapde n̄kpọ, ye mme ndise emi ẹwetde ke ikpan̄wed Akani Testament eset adian ntọt ke mbụk emi . . . Emi edi ndidian ke uyarade oro ekụtde ke ofụri uwetn̄kpọ mme ewetn̄wed ido ukpono nte ke ndibụk ke mmọn̄ ofụri ofụri ekedi ọsọ edu baptism eke akpa ufọk Abasi.”
New Catholic Encyclopedia onyịme ete: “Ana in̄wan̄în̄wan̄ nte ke edibụk owo ke mmọn̄ ekedi ido Baptism akpa Ufọkabasi.” Nte eyịghe mîdụhe, ndien, nnyịn imokụt mme ibuotikọ ntem ke n̄wedmbụk n̄kpọntịbe: “Mbon Catholic Ẹfiak Ẹda Baptism Oro Ẹbụkde-bụk Owo ke Mmọn̄ Ẹdi” (The Edmonton Journal, Canada, September 24, 1983), “Baptism Oro Ẹbụkde-bụk Owo ke Mmọn̄ Edi Ido Mbon Catholic Mi” (St. Louis Post-Dispatch, April 7, 1985), “Ediwak Mbon Catholic Ẹmek Baptism Oro Ẹbụkde-bụk Owo ke Mmọn̄” (The New York Times, March 25, 1989), ye “Baptism Oro Ẹbụkde-bụk Owo ke Mmọn̄ Amafiak Edi” (The Houston Chronicle, August 24, 1991).
Kaban̄a Nso Uduak?
Ntak emi Jesus okoyomde mme mbet esie ẹna baptism? Ọfọn, enye ekedi idiọn̄ọ uyakidem mmọ nnọ Abasi ke ofụri esịt oro odotde. Ẹkenyene ndikwọrọ “eti mbụk” ke ofụri isọn̄, ndien ẹkenyene ndinam “kpukpru mme idụt ẹdi mbet.” (Matthew 24:14; 28:19) Emi ọkọwọrọ ete ke Abasi ikanamke n̄kpọ aba san̄asan̄a ye idụt mbon Jew, emi ekesịnede mme owo oro ẹkeyakde ẹnọ enye toto ke emana. Cornelius ye ubon esie ẹkedi akpa mbon Gentile, m̀mê mmọ oro mîdịghe mme Jew, ndinyịme akpanikọ aban̄ade Jesus Christ nnyụn̄ nna baptism.
Ndidi se ẹbụkde ke mmọn̄ owụt nte ke mbon oro ẹnade baptism mi ẹmekpa ẹwọrọ ke usụn̄uwem idemmọ. Mmọ ndiwọrọ ke mmọn̄ ọwọrọ nte ke mmọ idahaemi ẹdu uwem ndinam uduak Abasi ye nte ke mmọ ẹnịm enye akpa ke uwem mmọ, nte Jesus akanamde. (Matthew 16:24) Ndina baptism “ke enyịn̄ Ete ye Eyen ye edisana spirit” owụt nte ke mmọ ẹma ẹkpep ẹnyụn̄ ẹnyịme akpanikọ aban̄ade mmọemi kiet kiet ẹnyụn̄ ẹdiọn̄ọ mmọ ke se mmọ ẹdide. (Matthew 28:19; men Utom 13:48 domo.) Baptism n̄kukụre ekedi akpa usio-ukot n̄kopitem nnọ Abasi ye nsụkibuot nnọ uduak esie.
N̄wed Abasi isọn̄ọke ntatara ekikere ido ukpono oro nte ke baptism edi uyet aran, oro edi, edinam ido ukpono asan̄ade ye utịp—mfọn, edinam asana, m̀mê ufọn eke spirit—ọnọ owo oro anade baptism. Ke uwụtn̄kpọ, uwetn̄kpọ Pope Eugenius IV oro ẹkekotde ẹto ke ibuotikọ oro ekebemde emi iso ama akaiso ọdọhọ aban̄a baptism ete: “Utịp uyet aran emi edi edifen kpukpru idiọkn̄kpọ, akani ye obufa; kpa ntre ye kpukpru ufen idiọkn̄kpọ oro odotde. Nte utịp, owo idorike ewụhọ ndomokiet kaban̄a edikop uyụhọ ke mme idiọkn̄kpọ ini edem ke idem mmọ oro ẹnade baptism; ndien edieke mmọ mînamke idiọkn̄kpọ ndomokiet mbemiso ẹkpade, mmọ ẹyedụk obio ubọn̄ heaven ẹnyụn̄ ẹkụt Abasi ye unana ubiatini.”
Nte ededi, ẹma ẹnịm Jesus baptism okposụkedi enye ‘mîkanamke idiọkn̄kpọ.’ (1 Peter 2:22) Akande oro, nte ekemde ye N̄wed Abasi, edifen idiọkn̄kpọ ebe ke uwa ufak Jesus Christ ikpọn̄îkpọn̄. Ananias ama enyịk Saul eke Tarsus ete: “Daha ke enyọn̄, kana baptism, nyụn̄ yet mme idiọkn̄kpọ fo fep ke ediseme n̄kot enyịn̄ [Jesus].” (Utom 22:12-16) Ih, edinyan̄a edi mmemmem n̄kukụre ebe ke iyịp Jesus oro ẹkeduọkde ye ke “ediseme n̄kot enyịn̄ esie” ke mbuọtidem.—Mme Hebrew 9:22; 1 John 1:7.
Nso, ndien, kaban̄a mme ikọ Peter ke 1 Peter 3:21? Do enye ọdọhọ ete: “Mmọn̄ eke ebietde mmọn̄ oro ke ẹda ẹnyan̄a mbufo kemi, oro edi baptism, emi mîdịghe ediyet ọkọp ikpọkidem mfep, edi edide ediben̄e eke nnyịn iben̄ede Abasi anam nnyịn inyene edisana esịt ke iso Esie, oto ke ediset Jesus Christ.” Peter ekemen baptism okodomo ye ifiọk n̄kpọntịbe Noah aban̄ade edibe ke mmọn̄ Ukwọ. (1Pe 3 Ufan̄ikọ 20) Noah, ke ndiwụt ọyọhọ mbuọtidem ke Abasi, ama ọkọn̄ ubom ndida nnyan̄a ubon esie. (Mme Hebrew 11:7) Ukem ntre, ebede ke ndinyene mbuọtidem ke Jehovah Abasi ye ke ndutịm esie kaban̄a edinyan̄a ebe ke Christ Jesus, ẹkeme ndinyan̄a mme owo mfịn ẹsio ke idiọk ererimbot emi odude kemi. Ana mmọ n̄ko ẹnam n̄kpọn̄ ke mbuọtidem oro. Ebede ke ndikabade esịt n̄kpọ mme idiọkn̄kpọ, n̄wọn̄ọde n̄kpọn̄ usụn̄ idiọk, nnyụn̄ nyak idem nnọ Jehovah Abasi ofụri ofụri ke akam, ẹnam ẹben̄e ẹnọ Abasi kaban̄a edisana esịt. Edi edi ke isọn̄ uwa Jesus, ye ediset ke n̄kpa esie emi enye ekemende ufọn uwa esie ọsọk Abasi ke heaven, ke ẹfen mme idiọkn̄kpọ ẹnyụn̄ ẹkeme ndinyene edinyan̄a.—1 Peter 3:22.
Nso ke Afo Edinam?
Nte afo edi kiet emi ama akabuana ye mme Ntiense Jehovah ke ndusụk ini? Iso-ọfọn afo ama ananam mme ukpụhọde oro ẹyomde ke uwem fo ke n̄kemuyo ye mme edumbet Bible edi unamke mme usio-ukot ndiyak idem nnọ nnyụn̄ nna baptism. Afo emekeme ndiyom ndinam uduak Abasi, edi ekeme ndidi efehe ndịk nte ke baptism eyedori imọ mbiomo. Ndien, afo emekeme ndimek ndifep utọ mbiomo ye edinam ibat oro ke ndusụk ini kan̄a. Se ikperede ndisịm owo miliọn 11.5 ẹkedụk usọrọ Udia Mbubịteyo Ọbọn̄ isua oko. Nte ededi, n̄wakn̄kan ibatowo oro ẹbuanade ke utom edikwọrọ eti mbụk ke ofụri isua oro ama ekpri akan milliọn 4.5. Emi ọwọrọ nte ke n̄kpọ nte mme owo miliọn itiaba ke ẹwụt ukeuke esịtekọm ẹban̄a akpanikọ Abasi, okposụkedi mmọ mîdịghe Mme Ntiense Jehovah oro ẹnade baptism. Nte ededi, ndusụk mmọemi ẹdi n̄kpri nditọwọn̄ ye mbufa owo oro ẹnyenede udọn̄. Odu ediwak owo oro ẹbọde nnennen ifiọk Bible edi ibọhọ ufọn ọyọhọ ọyọhọ kan̄a ito ndutịm oro Abasi anamde kaban̄a edinyan̄a ebe ke ndina baptism.
Akpan n̄kpọ nditi edi nte ke edi ifiọk aban̄ade se Abasi oyomde oto fi ada unam ibat edi. James 4:17 ọdọhọ ete, “Owo emi ọfiọkde ndinam eti n̄kpọ, ndien mînamke, editre ndinam oro edi idiọkn̄kpọ ọnọ enye.” Ezekiel 33:7-9 owụt nte ke owo oro ẹma eketịn̄ mbet ye mme item Abasi ẹnọ enye enyene mbiomo ndinam mmọ. Ntre mbụme edi m̀mê owo enyene ata ima ọnọ Abasi ye ata uduak ndinem enye esịt. Owo oro enen̄erede enyene utọ ima oro onyụn̄ oyomde ndinyene san̄asan̄a itie ebuana ye Jehovah Abasi idimen̄eke ndiyak uwem esie ofụri ofụri nnọ enye. Baptism edi an̄wan̄wa uyarade ediyak idem nnọ. Enye edi usio-ukot oro ẹyomde kaban̄a edinyan̄a. Ata mme andinịm ke akpanikọ ẹna baptism.—Utom 8:12.
Akwa idotenyịn oro Abasi onịmde ọnọ mme anam akpanikọ, owo oro ẹyakde idem ẹnọ ke obufa ererimbot oro edide enen̄ede okpon akan ufọn eke ibio ini ekededi oro ekpetiede nte ke idiọk akani editịm n̄kpọ emi ekeme ndinọ. Ndịk kaban̄a ekemmọ owo esisop ke ini nnyịn ikerede iban̄a ọkpọsọn̄ ubọk Abasi. (1 Corinth 10:22; 1 Peter 5:6, 7) Ke akpanikọ, ini edi emi ndibụp idemfo, nte eunuch owo Ethiopia oro okobụpde Philip ete: “Nso ibiọn̄ọ mi ndina baptism?”
[Ndise ke page 7]
Ukem nte eunuch owo Ethiopia, nte afo omobụp idemfo ete: “Nso ibiọn̄ọ mi ndina baptism?”