Nso ke Oyom Man Okop Inemesịt?
MME ebre mbre ukara emi mme owo ẹsimekde ẹsidomo nte ẹkekeme ndinam mme utọ owo oro ẹkop inemesịt. Kamse, utom mmọ ọkọn̄ọ ke emi. Edi magazine mbụk kiet etịn̄ aban̄a “mme emek-owo oro ẹkebian̄ade ẹnyụn̄ ẹsọnde” ke Poland. Ọkọmbụk kiet anam an̄wan̄a nte ke United States edi n̄kaowo oro “ọyọhọde ye mbre ukara oro owo mîkemeke ndinyene mbuọtidem.” Ewetn̄wed efen asian nnyịn aban̄a “unana udọn̄ oro ọkọride-kọri kaban̄a mbre ukara ke France.” Utọ ntatara unana udọn̄ ye unana uyụhọ oro—emi mîdụhe ke idụt ita emi kpọt—ẹnọ ekikere nte ke mme ebre mbre ukara ke ẹkpu ke ukeme mmọ ndinam mme owo ẹkop inemesịt.
Mme adaiso ido ukpono n̄ko ẹsin̄wọn̄ọ ndinọ inemesịt, edieke mîdịghe ke uwem idahaemi, edi ke ini iso ke nsụhọde n̄kaha. Mmọ ẹkọn̄ emi ke ekikere oro nte ke mme owo ẹnyene ukpọn̄ oro mîkemeke ndikpa m̀mê oro ebede odụk n̄kpọ efen, kpa ekikere oro ediwak owo ẹsịnde kaban̄a nsio nsio ntak ye oro Bible in̄wan̄în̄wan̄ mînyịmeke. Mme ufọkabasi oro ẹnade ukpọk ye mme andibuana oro ẹsụhọrede ke ibat ẹwụt nte ke ediwak miliọn owo ikereke iban̄a ido ukpono aba nte akpan n̄kpọ oro ọnọde inemesịt.—Men Genesis 2:7, 17; Ezekiel 18:4, 20 domo.
Mme Ama Silver Oro Mîyụhọke
Edieke mîdịghe ke mbre ukara m̀mê ke ido ukpono, m̀mọ̀n̄ ke ẹkeme ndikụt inemesịt? Ndusụk ke ikpehe n̄kan̄ unyamurua? Enye n̄ko ọdọhọ ke imekeme ndinọ inemesịt. Enye ọnọ ntak esie ebe ke ndutịm usuanetop, ọdọhọde in̄wan̄în̄wan̄ ete: Inemesịt oto ke ndinyene kpukpru n̄kpọ obụkidem ye mme n̄kpọ oro okụk ekemede ndidep.
Ibat owo oro ẹyomde inemesịt ke usụn̄ emi etie nte ke ọtọtọt. Ẹma ẹtọt ke ediwak isua ẹmi ẹkebede nte ke ubon ke Germany esiduọ odụk akamba isọn kpukpru sekọn. Eyịghe idụhe, ndien, ọwọrọetop n̄wedmbụk n̄kpọntịbe usem Germany oro, Die Zeit, eketịn̄de nte ke “ediwak [ke otu mmọemi] idiwọrọke ke isọn tutu amama.” Enye ama anam an̄wan̄a ete: “Edi ata mmemmem n̄kpọ ndisio okụk awak akan ibat okụk oro ban̄k onyịmede ndinọ—ndien esinen̄ede edi ọkpọsọn̄ n̄kpọ ndifep afia ukama isọn.”
Idaha oro odude ke mme idụt eken oro ẹnen̄erede ẹnyene uforo edi ukem. Isua ifan̄ ẹmi ẹkebede, David Caplovitz, ekpepn̄kpọ mban̄a n̄kaowo ke City University of New York, ama ọnọ ekikere nte ke United States, ubon ẹdude ke ufọt miliọn 20 ye 25 ẹkedu ke akamba isọn. Enye ama ọdọhọ ete, “Isọn emen mme owo emen ọnyụn̄ atahade uwem mmọ.”
Oro ikpetke-kpet nditie nte inemesịt! Edi nte enyịn ikpenyene ndidori enyịn ndikụt ererimbot unyamurua enyenede ukeme ndinam mme n̄kpọ oro ikpehe iba eken (ukara ukaraidem ye ido ukpono) nte an̄wan̄ade mîkemeke ndinam? Enyene-n̄kpọ Edidem Solomon inikiet ekewet ete: “Owo eke amade silver iyụhọke silver; ndien owo ekededi eke amade inyene idikwe utọt; emi onyụn̄ edi ikpîkpu.”—Ecclesiastes 5:10.
Ndiyom inemesịt ke inyene obụkidem etie nte ndidaba ndap inyene ye inemesịt. Ekeme ndidi n̄kpọ nduaidem ndidaba mban̄a mmọ, edi afo eyenyene mfịna edieke afo esịnde esịt ke mmọ.
Ẹkeme Ndinyene Inemesịt edi Didie?
Apostle Paul okot Jehovah “Abasi inemesịt.” (1 Timothy 1:11, NW) Ke ndibot owo ke mbiet esie, Abasi inemesịt ama ọnọ mmọ n̄ko ukeme ndikop inemesịt. (Genesis 1:26) Edi inemesịt mmọ ekenyene ndikọn̄ọ ke mmọ ndinam n̄kpọ Abasi, nte andiwet psalm okowụtde ete: “Ọfọfọn ọnọ mmọ eke Jehovah edide Abasi mmọ.” (Psalm 144:15b) Se utom oro nnyịn inamde inọ Abasi esịnede ye nte nnyịn ndinam n̄kpọ esie adade okosịm ata inemesịt ekeme nditịm n̄n̄wan̄a edieke nnyịn ikerede iban̄a ibat ibat ke otu itie 110 ke New World Translation emi ikọ oro “inemesịt” odude.
Ndidiọn̄ọ Mme Udọn̄ N̄kpọ eke Spirit
Jesus Christ, Eyen Abasi, ama ọdọhọ ke ọwọrọetop Ukwọrọikọ esie ke Obot ete: “Inemesịt odu ọnọ mmọ oro ẹnyenede udọn̄ ke n̄kpọ eke spirit mmọ.” (Matthew 5:3, NW) Ererimbot unyamurua odomo nditụn nnyịn usụn̄ nsịn ke ndikere nte ke ndidep mme ndunụm ndunụm n̄kpọ udu uwem ekem ke ndinam inyene inemesịt. Enye ọdọhọ nnyịn ete ke inemesịt edi ndinyene kọmputa oro ẹkamade ke ufọk, ukwak usio ndise video, urụk utịn̄ikọ, moto, mme n̄kpọ mbre mbuba eyomfịn, n̄kon̄ine n̄kon̄ine edisịnen̄kpọ. Se enye mîtịn̄ke inọ nnyịn edi nte ke ediwak miliọn owo ke mme itie duop ke ererimbot inyeneke mme n̄kpọ ẹmi edi mmọ idụhe ke unana inemesịt ke ntak oro. Ke adan̄aemi ekemede ndinam uwem enem onyụn̄ etie ifụre ifụre akan, mme n̄kpọ ẹmi idịghe akpan n̄kpọ ke ndinyene inemesịt.
Nte Paul akanamde, oyom mbon oro ẹnyenede udọn̄ ke n̄kpọ eke spirit mmọ ẹdọhọ: “Edieke nnyịn inyenede se idiade ye se idade ifụk iferi, nnyịn iyekụt ite oro ekem.” (1 Timothy 6:8) Ntak-a? Koro ediyụhọ mme udọn̄ n̄kpọ eke spirit edi se idade isịm nsinsi uwem.—John 17:3.
Nte odu se ikwan̄ade ke ndikop inem nti n̄kpọ edieke inyenede okụk ndidep mmọ? Inen̄ekede ikwan̄a. Edi, edi n̄kpọ oro ọsọn̄ọde idaha eke spirit nnyịn ndikpep nditre ndiyak idem nnọ kpukpru mfụmmfụm udọn̄ m̀mê ndidep n̄kpọ n̄kukụre koro nnyịn imekeme ndidep. Nnyịn ke ntre ikpep ndiyụhọ ke se inyenede inyụn̄ ikaiso inyene inemesịt, nte Jesus akanamde, idem okposụkedi idaha ndutịm uforo esie mîkedịghe mfọnn̄kan nte ekemde ye mme idaha eke ererimbot. (Matthew 8:20) Ndien Paul ikowụtke unana inemesịt ke ini enye ekewetde ete: “Mmekpep nditie ke orụk itie ekededi eke ntiede ye inem. Mmọdiọn̄ọ ndidu ke usụhọde itie, mmonyụn̄ ndiọn̄ọ ndinyene n̄kpọ uwak uwak. Ke kpukpru itie ye ke kpukpru ebiet, emehe mi ndidia nyụhọ, ndinyụn̄ ntie biọn̄; ndinyene n̄kpọ uwak uwak, ndinyụn̄ nnana n̄kpọ.”—Philippi 4:11, 12.
Ndinyene Mbuọtidem ke Jehovah
Owo ndinyene udọn̄ mban̄a mme n̄kpọ eke spirit esie owụt ke enye onyịme ndibuọt idem ke Abasi. Emi anam inemesịt odu, nte Edidem Solomon akanamde an̄wan̄a ete: “Owo eke ọbuọtde idem ye Jehovah enyene inemesịt.”—Mme N̄ke 16:20, NW.
Nte idịghe akpanikọ, nte ededi, nte ke ediwak owo ẹkọn̄ ọkpọsọn̄ mbuọtidem ke okụk ye inyene ẹkan nte mmọ ẹkọn̄de ke Abasi? Ke ẹkerede ẹto idaha ekikere emi, ekpere ndidi idụhe ebiet oro ọdiọkde akan ndiwet ufiet oro “Nnyịn Ibuọt Idem ke Abasi” akan okụk, okposụkedi ikọ oro odude ke okụk U.S.
Edidem Solomon, oro mîkananake nti n̄kpọ baba kiet oro okụk ekemede ndidep, ama ọdiọn̄ọ ete ke edibuọt idem ke inyene obụkidem idaha isịm inemesịt oro ebịghide. (Ecclesiastes 5:12-15) Ẹkeme nditaba okụk oro odude ke ban̄k edieke ban̄k ọduọde m̀mê ke ntak mme ekọmurua n̄kpọ ndidọk. Akwa oyobio ekeme ndibiat isọn̄ ye ufọk. Ediomi insurance, ke adan̄aemi enye ke ubak ubak ekemede ndinọ n̄kpọ obụkidem oro ẹtabade, ikemeke tutu amama ndinọ se ẹtabade ke n̄kan̄ eke ntụk. Inyene ye okụk mbubehe ẹkeme ndinana ufọn ke ediyịp enyịn kiet ke ini emi ekọmurua n̄kpọurua ọduọde ke mbuari. Idem utom oro ẹkpede uwak okụk ekeme—ye ediwak ntak—ndidu mfịn nnyụn̄ n̄kụre n̄kpọn̄.
Ke ntak ẹmi owo eke ọbuọtde idem ye Jehovah okụt ọniọn̄ oro odude ke ndikpan̄ utọn̄ nnọ ntọt Jesus emi: “Ẹkûbon n̄kpọuto ẹnịm ẹnọ idem ke isọn̄, ke ọtọ nte utan̄kpọ ye n̄karafan̄ ẹbiatde n̄kpọ, inọ ẹnyụn̄ ẹbụn̄de, ẹdụk, ẹyịp: edi ẹbon n̄kpọuto ẹnịm ẹnọ idem ke heaven, ke ọtọ nte utan̄kpọ ye n̄karafan̄ mîbiatke n̄kpọ, inọ mînyụn̄ ibụn̄ke, idụk, iyịp.”—Matthew 6:19, 20.
Nso n̄kponn̄kan ifụre ye ekikere inemesịt ke owo ekeme ndinyene n̄kan eke edifiọk nte ke imọkọn̄ mbuọtidem imọ ke Ata Ọkpọsọn̄ Abasi, emi ọnọde n̄kpọ kpukpru ini?—Psalm 94:14; Mme Hebrew 13:5, 6.
Ndinyịme Ntụnọ Abasi
Item, idem nsuannọ, edi se ẹsidarade ke ini ata ufan ọnọde ke edu ima. Owo emi ọkọdọhọde nte idide ufan Job asan̄autom Abasi inikiet ke edu edibat idem ke edinen ama asian enye ete: “Ọfọfọn ọnọ owo eke Abasi otụnọde.” Okposụkedi emi ikọ oro edide akpanikọ, se ikọ Eliphaz ẹmi ọkọwọrọde—nte ke Job ekenyene ubiomikpe akwa idiọkn̄kpọ—ikedịghe akpanikọ. Nso ‘ukụt ukụt owo ndọn̄esịt’ ke enye ekedi ntem! Nte ededi, ke ini Jehovah ke ukperedem akasuade ọnọ Job ke ima ima usụn̄, Job ke nsụhọdeidem ama onyịme nsuannọ oro onyụn̄ onịm idemesie ke usụn̄ edinyene n̄kponn̄kan inemesịt.—Job 5:17; 16:2; 42:6, 10-17.
Mfịn, Abasi itịn̄ke ikọ nnennen inọ mme asan̄autom esie nte enye akanamde ye Job. Utu ke oro, enye asua ọnọ mmọ ebe ke Ikọ esie ye esop esie oro spirit adade usụn̄. Mme Christian oro ẹbịnede mme udọn̄ n̄kpọ obụkidem, nte ededi, isiwakke ndinyene ini, ukeme, m̀mê udọn̄ ndikpep Bible kpukpru ini nnyụn̄ ndụk kpukpru mbonoesop oro esop Jehovah ọnọde.
Owo oro Abasi asuade ọnọ, nte ekemde ye Mme N̄ke 3:11-18, ọfiọk ọniọn̄ oro odude ke ndinyịme utọ nsuannọ oro: “Ọfọfọn ọnọ owo eke osịmede eti ibuot, ye owo eke okụtde asian. Koro udori esie ọfọnde akan udori silver, mbun̄wụm esie onyụn̄ ọfọn akan eti gold. Enye ọsọn̄ urua akan pearl; kpukpru n̄kpọuto fo inyụn̄ ikemke ukem ye enye. Anyan usen odu enye ke ubọk nnasia; inyene ye ubọn̄ ẹdu enye ke ufien. Usụn̄ esie ẹdi usụn̄ inemesịt, kpukpru ọkpọusụn̄ esie ẹnyụn̄ ẹdi ifụre. Enye edi eto uwem mmọ eke ẹmụmde enye ẹkama: onyụn̄ ọfọn ye mmọ eke ẹfatde enye.”
Ndidi Edisana Nnyụn̄ Mma Emem
Jesus ama etịn̄ aban̄a mbon oro ẹkopde inemesịt nte ẹdide “mmọ eke esịt mmọ asanade” ye “mme anam emem.” (Matthew 5:8, 9) Edi ke ererimbot oro esịnde udọn̄ ọnọ usụn̄uwem uyom inyene, esimem utom didie ntem ibụk ibụk, ndusụk idem ndedehe, udọn̄ ndinyene orụn̄ ke esịt nnyịn! Edieke eti ibuot otode Abasi mînọhọ ndausụn̄, edi mmemmem n̄kpọ didie ntem nnyịn ndidi se ẹtụnde usụn̄ ẹsịn ke ndiyom uforo okụk ebe ke eyịghe eyịghe usụn̄ oro edibiatde emem emem itie ebuana oro inyenede ye mmọ en̄wen! Idịghe ke unana ntak, ke Bible odụri owo utọn̄ ete: “Itọn̄ inyene edi orụn̄ kpukpru orụk mme idiọkn̄kpọ; ndien ke edinyanade mbịne enye, ndusụk owo ẹma ẹyo ẹkpọn̄ mbuọtidem, ẹnyụn̄ ẹda ediwak mfụhọ ẹnọ idemmọ unan.”—1 Timothy 6:10.
Ima okụk esịn udọn̄ ọnọ ekikere ntan̄idem oro edemerede unana uyụhọ, unana ediwụt esịtekọm, ye idiọkitọn̄. Man ẹkpan utọ idiọk edu oro ndikọri, ndusụk Christian, mbemiso ẹnamde ikpọ ubiere ke n̄kan̄ okụk, ẹsibụp idemmọ mme utọ mbụme nte: Ndi ami mmenen̄ede nyom enye? Ndi oyom mi ndep ọsọn̄urua n̄kpọ emi mîdịghe nnam utom emi ẹkpede uwak okụk onyụn̄ adiade ini n̄kan ediwak miliọn mmọ en̄wen ẹmi anade ẹdu uwem ye unana edinam utom emi? Ndi ekeme ndidi ami n̄kpabiat okụk mi ye ini mi ke usụn̄ ọfọnde akan ke nditat ebuana oro nnyenede ke utuakibuot akpanikọ, ke ndin̄wam utom ukwọrọikọ eke ofụri ererimbot, mîdịghe ke ndin̄wam mme owo oro itie mmọ ọdiọkde akan okịm?
Ndiwụt Ediyọ
Kiet ke otu idomo oro ẹkenyịkde Job ndiyọ ekedi nditaba inyene. (Job 1:14-17) Nte uwụtn̄kpọ esie owụtde, ẹyom ediyọ ke kpukpru ikpehe uwem. Ana ndusụk Christian ẹyọ ukọbọ; mmọ en̄wen, ẹyọ idomo; ndien mmọ en̄wen, idiọk idaha ndutịm uforo. Edi Jehovah eyenọ kpukpru orụk ediyọ utịp, nte Christian mbet oro James ekewetde aban̄a Job ete: “Nnyịn idọhọ ite, ọfọfọn ye mmọemi ẹma ẹbiom ukụt.”—James 5:11.
Ndifụmi mme ufọn n̄kpọ eke spirit man inam idaha eke ndutịm uforo nnyịn ọfọn akan ekeme ndida eti idaha ke n̄kan̄ ndutịm uforo ndi ke ibio ini, edi nte enye eyen̄wam ndinam nnyịn inyene nyayama ekikere aban̄ade eti idaha ndutịm uforo oro ebịghide ke idak Obio Ubọn̄ Abasi? Nte enye edi se idotde ndinam?—2 Corinth 4:18.
Ndikụt Inemesịt Idahaemi ye ke Nsinsi
Ndusụk owo nte an̄wan̄ade ẹfan̄a ẹban̄a ekikere Jehovah oro aban̄ade se oyomde man mme owo ẹkop inemesịt. Ke ẹfụmide mme nsinsi ufọn oro ẹdide akpan n̄kpọ ẹkan, mmọ ikwe usọp usọp ọkpọkpọ ufọn ke ndinam se Abasi etemede. Mmọ ẹkpu ndikụt nte ke ndibuọt idem ke mme n̄kpọ obụkidem edi ikpîkpu onyụn̄ ada okosịm edikpu. Andiwet Bible nte enende ama obụp ete: “Ke ini n̄kpọ ẹwakde, mmọ eke ẹdiade mmọ ẹnyụn̄ ẹwak; ndien mme andinyene mmọ ẹkụt nso udori ke mîbọhọke edise mmọ ke enyịn?” (Ecclesiastes 5:11; se n̄ko Ecclesiastes 2:4-11; 7:12.) Udọn̄ esisọp ebe didie ntem efep ndien mme n̄kpọ oro nnyịn ikekerede ite ke akpana nnyịn inyene ẹdidi se ẹkpọnọrede ẹnịm ẹnyụn̄ ẹfre enyịn̄ ẹban̄a!
Ata Christian tutu amama idiyakke ẹnyịk enye ẹsịn ke edu ‘edin̄wana ndinyene uwak n̄kpọ obụkidem nte mme mbọhọidụn̄ esie.’ Enye ọfiọk ete ke se isọn̄de urua ikan idịghe se owo enyenede, edi ke edi se owo edide. Eyịghe idụhe enye ke esịt iban̄a se inamde owo okop inemesịt—enen̄ede okop inemesịt: ndinyene eti itie ebuana ye Jehovah nnyụn̄ n̄kaiso nsịn idem ke utom Esie.
[Ndise ke page 20]
Mme n̄kpọ obụkidem ikpọn̄îkpọn̄ ikemeke tutu amama ndida inemesịt eke ebịghide ndi
[Ndise ke page 22]
Bible ọdọhọ ete: “Inemesịt odu ọnọ mmọ oro ẹnyenede udọn̄ ke n̄kpọ eke spirit mmọ”