Ndikụt Unen ke En̄wan Ndikan Mbumehe Uda N̄kpọsọn̄ Mmịn

EREN emi edi enyene mbumehe uda n̄kpọsọn̄ mmịn. Enye idịghe n̄kukụre owo. Ediwak miliọn owo ke ofụri ererimbot ke ẹn̄wana ye akama-n̄kpa idaha emi, oro nte Dr. Vernon E. Johnson ọdọhọde, “otụkde ofụri idem owo: ikpọkidem, ekikere, eduuwem, ye spirit.”a

Ediwak nta ẹdọhọ ke owo ikemeke ndikọk mbumehe uda n̄kpọsọn̄ mmịn edi nte ke ẹkeme ndikpan enye ebe ke ndutịm ofụri eyouwem nditetre enye. Emi idịghe ediyom se ikponde ikaha nto owo, koro n̄kpọsọn̄ mmịn idịghe se ẹyomde man ẹdu uwem. Ke akpanikọ, edida n̄kpọsọn̄ mmịn ke idiọk usụn̄ ada unana mfọn Abasi edi. (1 Corinth 6:9, 10) Ọfọn ndidụk obufa ererimbot Abasi ye unana edida n̄kpọsọn̄ mmịn akan ndiyak idem nnọ udọn̄ kaban̄a enye ndien ataba nsinsi uwem.—Matthew 5:29, 30.

Ndikịbi mbọhọ—nnyụn̄ n̄kaiso ntre—edida n̄kpọsọn̄ mmịn ke idiọk usụn̄ esiwak ndidi n̄kpọ-ata oro akamade edikpu. (Men Rome 7:21-24 domo.) Nso ikeme ndin̄wam? Ẹyak nnyịn inọ ndusụk nnennen item. Idem edieke afo mûsun̄wọn̄ke ọkpọsọn̄ mmịn ndomo kiet, item emi eyetịm odot ndien ẹkeme ndin̄wam fi ndin̄wam ndusụk ufan m̀mê iman fo ẹmi ẹn̄wanade ye mbumehe uda n̄kpọsọn̄ mmịn.

Ndinam Akpanikọ Nnọ Idemfo

Kiet ke otu n̄kponn̄kan ubiọn̄ọ ndikan edi ndikan̄ akpanikọ oro nte ke afo edi enyene mbuemehe uda n̄kpọsọn̄ mmịn. Ekan̄a edi orụk unana edinam akpanikọ. Enye edi edifan̄a mfan̄a ye uduak: ndikpeme ifụre oro afo enyenede ndin̄wọn̄ n̄kpọ. Afo emekeme ndikere ete, ‘Mfịna mi inen̄ekede ikpon. Ami ke nsụk nnyene ubon mi. Ami ke nsụk nnam utom mi.’ Ke edide akpan n̄kpọ akan, afo ke osụk ọn̄wọn̄wọn̄ n̄kpọsọn̄ mmịn fo.

Ekan̄a ekeme ndibiọn̄ọ fi ndikpan̄ utọn̄ nnọ mme ufan fo oro ẹyomde ndin̄wam fi. Robert ama okụt ete ke ebe eka an̄wan esie ama enyene ndiọi edu un̄wọn̄ mmịn ye ọkpọsọn̄ eduuwem. Robert ọdọhọ ete, “Ke usen ifan̄ ẹbede, mma n̄kosobo ye enye, mbụp enye m̀mê enye ekere ke un̄wọn̄ n̄kpọ esie etịp n̄kpọ esịn ke edu esie.” Utịp ekedi nso? “Mma nsobo ọyọhọ ekan̄a, ye mme utọ ikọ nte, ‘Afo unyeneke uyarade ndomokiet’ ye, ‘Afo ufiọkke nte etiede mi ke idem.’”

Edieke andibuana ke ubon m̀mê ufan emi enyenede udọn̄ aban̄a edu un̄wọn̄ mmịn fo etịn̄de ikọ ye afo, nam ndụn̄ọde esịt akpanikọ ban̄a idemfo. (Mme N̄ke 8:33) Nte afo emekeme ndidu ye unana edin̄wọn̄ n̄kpọsọn̄ mmịn ke ofụri urua kiet, ke ofụri ọfiọn̄ kiet, m̀mê ke ediwak ọfiọn̄? Edieke mûkemeke, ntak mûkemeke? Kûtie nte owo oro abian̄ade idemesie ye nsunsu ekikere. James ọdọhọ ete: “[Owo emi] ebiet owo eke esede obot iso esie ke ukụtiso: koro enye esede idemesie, adaha, onyụn̄ efre orụk owo eke enye edide kpa idaha oro.”—James 1:22-25.

Idem ke edikịbi mbọhọ ama ọkọtọn̄ọ, eyesụk oyom afo ekpeme idem ke ekan̄a. N̄wed oro, Willpower’s Not Enough anam an̄wan̄a ete: “Owo oro etrede obufa obufa ekeme ke ndudue ndinịm ke akpanikọ nte ke sia enye ama ekekeme nditre ke esisịt ini—ndusụk ke akpa ini—enye idahaemi ọbọhọ.” Emi edi ekikere mbumehe ke idaha oro enye ọsọn̄de odudu akan, ndien enye edi akpa usio-ukot ndifiak nduọ ndụk. Edieke afo oyomde ndibiọn̄ọ utọ ekan̄a oro, afo unyeneke ndin̄wana en̄wan emi ikpọn̄.

Yom Un̄wam

Ke ọfiọkde ete ke imọ ikemeke ndin̄wana mbiọn̄ọ mbumehe edida n̄kpọsọn̄ mmịn ikpọn̄, eren oro nnyịn idikotke Leo ama oyom un̄wam oto nta. Ke ini ọkpọsọn̄ usọbọ ama ekebe, enye ama odu ke idaha ndikop nsọn̄idem. Leo ama ekere ke ufọn un̄wam oro ata ọnọde idịghe se ẹkpetịn̄de-tịn̄.b Edieke utọ un̄wam oro odude ke n̄kann̄kụk, afo emekeme ndibiere ndibọ enye.

Nte ededi, afo enyene ndifiọk nte ke ekese n̄kpọ ẹbuana ke ndikop nsọn̄idem akan nditre. Ke ẹsiode mbumehe edida n̄kpọsọn̄ mmịn ẹfep anaedi ntotụn̄ọ mfịna ẹdu oro oyomde afo asak iso ese. Ndifụmi mmọemi ẹkeme ndikama n̄kpọndịk. Dr. Charlotte Davis Kasl ewet ete: “Mma nnam ndụn̄ọde ye mbon oro ẹkebọde usọbọ nditre ndida mme n̄kpọ oro ẹsinọde owo mbumehe ke usụn̄ oro mîdotke n̄kpọ nte utịm ike duopenan̄ koro owo ikesehe iban̄a mme akpan mfịna ẹdide edida ke idiọk usụn̄, ediberi edem, ye edifụmi.”

Dennis ama okụt nte emi edide akpanikọ. Enye ewet ete, “Ami n̄kedi ọn̄wọn̄ n̄kpọsọn̄ mmịn oro owụtde usọ emi osụk enyenede ekese mfịna. Nditre un̄wọn̄ mmịn ikekemke. N̄kenyene ndifiak nse edem, ndun̄ọde ukpepn̄kpọ ini uyen mi, ndiọn̄ọ nte mmọ ẹketụkde mi, nnyụn̄ nnam ndusụk ukpụhọde ke eduuwem mi.”

Kpasụk ntre, Leo ekenyene ndidụn̄ọde idemesie ntotụn̄ọ ntotụn̄ọ man enyene n̄kọri ke ndikop nsọn̄idem. Enye ọdọhọ ete, “Ami n̄kedi owo oro esifịbede ufụp onyụn̄ anamde afai ebe ubọk. Ami n̄kedi n̄kaiso mfiak edem ke ufọt ini oro mmen̄kenyeneke ukpono nnọ idem ye ini abian̄a abian̄a ubọn̄ oro n̄kenyenede.” Leo ama ada item Bible ke N̄wed Mbon Ephesus 4:22 esịn ke edinam: “Ẹsio akani owo ẹduọk, emi ekemde ye ido uwem mbufo ke eyo oko.” Ih, “ido uwem [fo] ke eyo oko” emenyene ọkpọsọn̄ odudu ke edu fo. Nte mbateso akabarede etie nte n̄kpọ oro ẹdade ẹbot enye, ntre akani usụn̄uwem fo obot edu fo ubak ubak. Ke ini osiode akani eduuwem efep, nso isụhọ? Edu oro anade edi ẹkebot ke ufan̄ ediwak isua ẹmi ẹkebede. Ke ntre, edikop nsọn̄idem ana esịne edikpụhọ akani edu oro ekemde ye akani ido uwem fo.

Tọn̄ọ Itie Ebuana ye Abasi

Leo ndikop nsọn̄idem n̄ko ama abuana edikọri ọkpọkpọ itie ebuana ye Abasi. Enye ọdọhọ ete, “Ndikpep ndiberi edem ke Jehovah ama okpụhọde ido, edu, ye nte ami ntiede ofụri ofụri.”

Nte ededi, odot ẹwụt ukpeme. Itie ebuana ekededi—edide ye mme owo m̀mê ye Abasi—oyom in̄wan̄în̄wan̄ edu, edinam akpanikọ, ye mbuọtidem. Mmọemi ẹdi kpa mme edu oro mbumehe uda n̄kpọsọn̄ mmịn abiatde. Ẹkeme ndikọri mmọ, edi esida ini.

Nte enyene mbumehe uda ọkpọsọn̄ mmịn, ekeme ndidi afo udiọn̄ọke nte n̄kpetn̄kpet ebuana etiede. Ekeme ndidi akananam afo unyeneke. Ntre nyene ime. Kûnam usio-ukot enyeemi ke ibụmede, odoride enyịn ndikụt itie ebuana owụtde idem nte usọp usọp utịp otode edision̄o idem n̄kpọn̄. Sịn ọkpọsọn̄ ukeme ndifiọk Abasi ye mme edu esie. Tie kere kpukpru ini, ndusụk ye ntịn̄enyịn okotde mme psalm eke Bible oro ẹwụtde ntotụn̄ọ, ediwụt esịtekọm mban̄a Jehovah ye mme usụn̄ esie.c

“Akwa Ubom Odudu”

Itie ebuana oro ẹberide edem ye Abasi ekeme ndinyene ọkpọsọn̄ odudu ke idem fo. Jehovah eyen̄wam ukeme fo ndikop nsọn̄idem. (Men Psalm 51:10-12; 145:14 domo.) Afo emekeme ndisan̄a n̄kpere enye ke akam ofụri esịt ke ini ekededi, ye mbuọtidem nte ke enye eyenọ fi “akwa ubom odudu.”—2 Corinth 4:7; Philippi 4:6, 7.

Andibot ọmọfiọk nte afo etiede ọfọn akan nte owo ekededi ọfiọkde. (Psalm 103:14) Mme ọnọitem ẹdide owo, ẹmi ẹberide edem ke ifiọk owo, ẹkeme ndin̄wam; edi adan̄a didie akan oro ke Andibot owo ekeme ndin̄wam fi ntem ke en̄wan emi! (Isaiah 41:10; 48:17, 18) Enye ọmọnọ ima ima un̄wam ke esịt esop Christian.

Ndutịm Un̄wam

Mbiowo oro ẹkọride ẹsịm ọyọhọ idaha ke n̄kan̄ eke spirit ke esop Christian ẹkeme ndidi akamba un̄wam. Ibat ibat mmọ ẹdidọhọ ke imenyene ifiọk ke n̄kan̄ ibọkusọbọ m̀mê udọn̄ọ mbeibuot, edi mmọ ẹmefiọk ẹnyụn̄ ẹberi edem ke Ikọ ye mme edumbet Abasi. Mmọ ẹkeme ndiwụt nte idide “ọtọ udịbe ofụm, ye etehe ubọhọ edịm; ẹbiet akpa mmọn̄ ke edisat isọn̄, ẹbiet mfụt akwa itiat ke isọn̄ n̄kpa mba.” (Isaiah 32:2) Bọ ufọn to un̄wam mmọ ọyọhọ ọyọhọ.d

Nte ededi, mme utọ mbiowo Christian oro, ọkọrọ ye mme andibuana eken ke ubon ye mme ufan, idinamke afo etre ndibọ mme utịp edinam fo. N̄wed oro, Coming Off Drink anam an̄wan̄a ete: “Se idide akpan n̄kpọ ke usọbọ oro ẹnọde edi ndisobo mme ọn̄wọn̄ n̄kpọsọn̄ mmịn oro ye mme ndiọi utịp oro mbumehe akamade nnyụn̄ nnam mmọ ẹbiom mbiomo eduuwem mmọ.” Ntre mmọ ẹyewụt mfọnido edi ẹnam n̄kpọ ke nnennen usụn̄, ẹsịnde udọn̄ ẹnọ fi ndisak iso nse ata idem n̄kpọ nnyụn̄ nsịn ifịk nda se ededi usọbọ oro ẹnọde ye edu edinam oro edide se ẹyomde man akan ke en̄wan fo nditre uda n̄kpọsọn̄ mmịn.

Edikop Nsọn̄idem Edi Mbiomo Fo

Ke adan̄aemi afo ọbọde ufọn oto un̄wam mbon en̄wen, afo enyene ndidiọn̄ọ nte ke idụhe owo m̀mê spirit oro ekemede ndinyịk fi okop nsọn̄idem. Afo emenyene ifụre ndimek usụn̄ edinam fo. Afo ndikop nsọn̄idem edi mbiomo fo ofụri ofụri. (Men Genesis 4:7; Deuteronomy 30:19, 20; Philippi 2:12 domo.) Nyịme ndibiom mbiomo oro, ndien Jehovah eyediọn̄ fi. Ẹsọn̄ọ ẹnọ nnyịn ke 1 Corinth 10:13 ẹte: “Idomo ikosịmke mbufo ibọhọke se inade owo ndibiom; edi Abasi edi akpanikọ, idinyụn̄ iyakke ẹdomo mbufo ẹbe se ukeme mbufo edide; edi Enye eyesiak usụn̄ ubọhọ ọnọ mbufo ke ufọt idomo, man mbufo ẹkeme ndibiom enye.” Ke ntre, nyene ndọn̄esịt—afo emekeme ndikụt unen ke en̄wan ndikan mbumehe edida n̄kpọsọn̄ mmịn.

[Mme Ikọ idakisọn̄]

[Caption on page 23]

“Ke ini utom, ke n̄kpọ nte n̄kanika duop usenubọk, ami nyetọn̄ọ ndikere mban̄a un̄wọn̄ n̄kpọ. Ke n̄kanika 12 uwemeyo ami nyewọrọ n̄kada ekpeme kiet m̀mê iba. Ke n̄kanika ita idemmi eyenyek. Eyedọn̄ mi nte utom ọsọp asuana man mfiak n̄kọn̄wọn̄ efen. Ediwak ini mmesin̄wọn̄ ke usụn̄ unyọn̄. Ke n̄kpọ nte n̄kanika itiaba ami nyefiak n̄kop ọdọn̄de mi. Ami nyen̄wọn̄, ndian̄ade ke n̄kpọitie nduọ ndiọn̄ọke idem aba, ntọk ikịm ndọn̄ ke iba, nnyụn̄ nnyịne do ke ikịm mi tutu eyo esiere. Men emi nam awak ke usen 7 ke urua kiet; nam oro awak ke urua 52 ke isua kiet; nam awak ke isua 29.”

[Ekebe ke page 24]

Ekeme ndidi afo omokụt esuene ye mfụhọ oro mbumehe edida n̄kpọsọn̄ mmịn enyenede. Ke edide ntre, kûduọk idotenyịn. Un̄wam omodu.

[Ekebe ke page 26]

EDIEKE AFO AFIAKDE ỌDUỌ ODỤK

“Nditịm idem nnọ edifiak nduọ ndụk etie nte editịm idem nnọ edinịme ikan̄,” ntre ke n̄wed oro, Willpower’s Not Enough ọdọhọ. “Oro iwọrọke ite ke afo odori enyịn ikan̄ ndita n̄kpọ edi nte ke afo odu ke mben̄eidem ndinam n̄kpọ mbak ndusụk enye obubede.” Edieke afo afiakde ọduọ odụk:

□ Bọn̄ akam nọ Jehovah. Nịm ke akpanikọ nte ke enye ọdiọn̄ọ mme mfịna fo onyụn̄ oyom ndin̄wam.—Psalm 103:14; Isaiah 41:10.

□ Yarade nọ ebiowo Christian, ke ama ekebemiso ebiere owo emi afo edisobode edieke oyomde. Tịn̄ nnennen ban̄a se ikotịbede, nyụn̄ tịm kpan̄ utọn̄ nọ item N̄wed Abasi oro enye ọnọde.

□ Kpeme biọn̄ọ mfụhọ. Ndisua idemfo n̄kukụre anam fi asan̄a ekpere ọyọhọ ọyọhọ edifiak nduọ ndụk, ntre nịm ndudue fo ke nnennen idaha. N̄kukụre koro afo ama okpu ke en̄wan kiet iwọrọke ite ke afo ama okpu ke en̄wan oro. Ke ini owo oro efehede itọk ọduọde, enye isifiakke ika ebiet emi enye ọkọtọn̄ọde; enye esidaha ada onyụn̄ akaiso ke mbuba esie. Nam ukem oro kaban̄a afo ndikop nsọn̄idem. Afo osụk ododu ke usụn̄. Akani mbụk fo aban̄ade editre n̄kpọsọn̄ mmịn ke mme urua, mme ọfiọn̄, m̀mê mme isua ẹsụk ẹdodu.

[Ndise ke page 24, 25]

Fep ekan̄a ebe ke ndinam ndụn̄ọde esịt akpanikọ mban̄a idemfo