Du Nsannsan ke Ini N̄kpọndịk Ẹtibede

IBAT ibat owo ẹnen̄ede ẹdu ke edidemede kaban̄a n̄kpọndịk ẹkan nte mme awat nsụn̄ikan̄ ẹdude. Ana mmọ edu ke edidemede ẹban̄a ukpụhọde ke idaha eyo, ọtọ m̀mê ekebe, ye nte nsụn̄ikan̄ mmọ ekperede mbenesụk. Ke ini ọtọ m̀mê ekebe ye ofụm ẹdianade kiet ndiberi nsụn̄ikan̄ n̄ka mbeninyan̄, mme awat nsụn̄ikan̄ esisobo ọkpọsọn̄ utom ye n̄kpọndịk.

Ke mme utọ idaha ẹmi​—⁠emi ẹdiọn̄ọde nte iso ofụm​—⁠awat nsụn̄ikan̄ eyenọ ufan̄ oro okponde ke ufọt ubom esie ye mbenesụk, akpan akpan edieke ẹwatde ubom emi ke afara kpọt. N̄wed uwat ubom kiet anam an̄wan̄a ete ke ‘etie nte oyobio ndisịm owo ke iso ofụm edi ndiọk n̄kan nnanenyịn’ emi awat nsụn̄ikan̄ ekemede ndisobo. Nso ke ẹteme nte ẹkpenamde? ‘Kûdede uyak ubom fo odu ke utọ idiọk idaha oro.’ Eti usụn̄ ndifep ndibak ke utan m̀mê ke mbeninyan̄ oro ọyọhọde ye itiat edi ndidu nsannsan n̄kpọn̄ n̄kpọndịk oro.

Mme Christian n̄ko ana ẹdu ke edidemede ẹban̄a mme n̄kpọndịk oro ekemede ndinam mbuọtidem mmọ owụre. (1 Timothy 1:19) Mfịn emi, mme idaha ifọnke ke baba usụn̄ kiet ndinyene iwụk ke edinam. Ukem nte ofụm ye ọtọ m̀mê ekebe ekemede ndiberi ubom, ntre uwem nnyịn oro ima ikayak inọ ekeme ndiyok ke ntak n̄kaiso en̄wan eke unana mfọnmma ikpọkidem nnyịn ye ọkpọsọn̄ en̄wan eke spirit ererimbot emi​—⁠oro ebietde odudu ọkpọsọn̄ ofụm ke udomo idahaemi.

Owo Okodude Uwem N̄kpọndịk

Edi mmemmem n̄kpọ didie ntem owo ndiduọ ndụk enyene-ndịk mmọn̄ eke spirit ye unana edidiọn̄ọ!

Kere ban̄a uwụtn̄kpọ kiet oro eketịbede ekpere mmọn̄ oro obot akanade okụk, kpa Inyan̄ Inụn̄. Nnyịn itịn̄ iban̄a uwụtn̄kpọ Lot. Ubiere esie ndidụn̄ ke Sodom ama ada ediwak mfịna ọsọk enye ye ekese mfụhọ. Ke mme ekpeme ufene mmọ ẹma ẹketọhọ, Abraham ye Lot ẹma ẹnyịme ndidụn̄ ke nsio nsio ebiet. Ẹsian nnyịn ete ke Lot, ekemek N̄kann̄kụk Jordan, onyụn̄ owụk tent esie ke otu mme obio N̄kann̄kụk oro. Ke ukperedem, enye ama ebiere ndidụn̄ ke Sodom, kpa ye oro enye ọkọfụhọde aban̄a eduuwem mbon Sodom.​—⁠Genesis 13:​5-⁠13; 2 Peter 2:8.

Ntak emi Lot akakade iso ndidụn̄ ke obio oburobụt eduuwem oro ekenen̄erede edue Jehovah onyụn̄ akam anamde mme owo oro ẹkedụn̄de ẹkpere do eseme? Sodom ekedi obio uforo, ndien n̄wan Lot ye unana eyịghe ama adara mme ufọn n̄kpọ obụkidem uwem akwa obio. (Ezekiel 16:​49, 50) Ekeme ndidi ọkpọmiọk ọkpọmiọk ndutịm uforo Sodom ama akam omụm udọn̄ Lot. Se ededi oro ekedide ntak esie ndidụn̄ do, enye ekpekenyene ndikpọn̄ do usọp usọp akan nte enye ọkokpọnde. Ekedi n̄kukụre ke mme angel Jehovah ẹma ẹkenyịk ọkpọsọn̄ ọkpọsọn̄ ke ubon Lot ke akpatre ẹkekpọn̄ enyene-ndịk ikpehe oro.

Mbụk Genesis ọdọhọ ete: “Ke eyo esierede, mme angel oro ẹnyịk Lot, ete, Daha ke enyọn̄, da n̄wan fo, ye nditọ iban fo iba ẹmi ẹdude mi; mbak edisobo fi ke idiọkido obio emi.” Edi idem kpa ye usọp usọp ntọt oro, Lot ‘akaiso ndinam nduduhọ.’ Ke akpatre kiet ke otu mme angel oro “omụm enye ubọk, ye ubọk n̄wan esie, ye ubọk nditọ iban esie mbiba . . . mmọ enyụn̄ ẹda enye ẹwọrọ, ẹkenịm ke edem obio.”​—⁠Genesis 19:​15, 16.

Ke edem obio, mme angel ẹma ẹnọ ubọn Lot akpatre item ete: “Bọhọ ye uwem fo; kûse edem fo, kûnyụn̄ uda ke ofụri unaisọn̄; bọhọ ka ke obot, mbak ẹdisobo fi.” (Genesis 19:17) Kpa ye oro, Lot ama eben̄e ete ẹyak ika obio Zoar oro ekekperede utu ke ndikpọn̄ ikpehe oro ofụri ofụri. (Genesis 19:​18-⁠22) Nte an̄wan̄ade, Lot ama emen̄e ndidu nsannsan nte ekekeme n̄kpọn̄ n̄kpọndịk.

Ke usụn̄ ndika Zoar, n̄wan Lot ama ọwọn̄ọde enyịn ke edem ese Sodom, nte an̄wan̄ade oyomde mme n̄kpọ oro enye akadahade ọkpọn̄. Ke ntak edifụmi item mme angel oro, enye ama ataba uwem esie. Lot​—⁠edinen owo oro​—⁠ama ọbọhọ nsobo obio oro ye nditọ iban esie iba. Edi nso ekọmurua ke enye ekekpe ntem ọnọ edimek ndidu n̄kpere n̄kpọndịk!​—⁠Genesis 19:18-⁠26; 2 Peter 2:7.

Ndidu Nsannsan N̄kpọn̄ N̄kpọndịk

Ndot ndot ifiọk n̄kpọntịbe Lot owụt se ikemede nditịbe edieke nnyịn isan̄ade ikpere m̀mê idude ke n̄kann̄kụk oro n̄kpọndịk odude. Ọniọn̄ eyenam ukem nte eti awat nsụn̄ikan̄, nnyịn idehede iyak idem isịn ke utọ nnanenyịn oro. Nso idi ndusụk ikpehe n̄kpọndịk oro nnyịn ikpenyenede ndidu nsannsan n̄kpọn̄? Ndusụk Christian ẹmetụn usụn̄ oto ke ndibuana ke mme edinam mbubehe, ebe ke ndibuana ke unọ idem inemesịt ye nsan̄a ererimbot, m̀mê ebe ke ndinyene ebuana eke ntụk ye owo isio uduot ke adan̄aemi mmọ mînyeneke ifụre ndidọ ndọ.

Eti edinam ke idaha ekededi, edi nnyịn ndidu nsannsan n̄kpọn̄ n̄kpọndịk. Ke uwụtn̄kpọ, nte nnyịn imodu ke edidemede iban̄a n̄kpọndịk eke spirit oro inua-okot eti ifet edinam mbubehe ekemede ndida ndi? Ndusụk nditọete ẹduọk mme ubon mmọ, nsọn̄idem mmọ, ye mme mbiomo ukara Abasi mmọ oto ke edisịn idem n̄kaha ke edinam mme mbubehe. Ndusụk ini n̄kpọ etabi esidi inem uwem oro ekemede ndinyene nto okụk. Ke mme ini efen enye esidi n̄kpọ-ata ke ndidomo uduot mbubehe mmọ nse. Ndusụk owo ẹkeme ndidọhọ ke uduak mmimọ edi ndinam utom odu ọnọ nditọete efen m̀mê man ikeme nditịp n̄kpọ nsịn uwak uwak ke utom ofụri ererimbot. Ekeme ndidi mmọ ẹkere ete ke edieke mbubehe oro okụtde uforo, ke mmimọ iyenyene ekese ini ndisịn kaban̄a mme udọn̄ n̄kpọ Obio Ubọn̄.

Nso idi ndusụk n̄kpọndịk? Unana iwụk ke idaha ndutịm uforo ye “unọmọ” ekeme ndibiat mbubehe oro ẹma ẹketịm ẹdiomi mfọn mfọn. (Ecclesiastes 9:11) Ndin̄wana ye mbiomo edisio ikpọ isọn ekeme ndikama editịmede esịt onyụn̄ ekeme ndifụk mme n̄kpọ eke spirit. Idem ke ini mbubehe okụtde uforo, anaedi enye eyeda ekese ini ye odudu ukere n̄kpọ, ndien emi ekeme ndiyom ndidụk ekese nsan̄a ye mbon ererimbot.

Ebiowo Christian kiet ke Spain okodu ke ata ọkpọsọn̄ mfịna okụk ke ini ufọkutom insurance ọkọnọde enye idomo idomo utom. Okposụkedi idotenyịn okodude ndinyene ediwak okụk nte asan̄autom insurance emi odude ke idemesie, enye ke akpatre ama esịn eno oro. Enye anam an̄wan̄a ete, “Emi ikedịghe mmemmem ubiere, edi mmokop idatesịt sia n̄kọdọhode baba. N̄kpọ kiet edi, mma mmen̄e ndinyene okụk​—⁠idem ke ukwan̄ usụn̄​—⁠mbe ke mme ebuana ukara Abasi mi. Ndien okposụkedi n̄kamade ekikere edidi etubom nnọ idemmi, n̄kpekeka ekese isan̄ nnyụn̄ mbiat ediwak ini ke utom emi. Emi nte eyịghe mîdụhe ọkpọkọwọrọ edifụmi ubon mi ye esop. Ke akande kpukpru, ami mmonịm ke akpanikọ nte ke edieke n̄kpenyịmede enọ oro, ami n̄kpakanke n̄kara uwem mi.”

Idụhe Christian oro akpamade nditre ndikara uwem esie. Jesus ama owụt ndiọi utịp ẹmi ẹdude ke utọ edinam oro ebe ke nditịn̄ n̄ke owo oro ọkọkọde ata ekese inyene obon man etre utom onyụn̄ adia uwem sụn̄sụn̄. Edi ke kpa okoneyo oro enye ke akpatre ebierede ke imọ imenyene okụk oro ekemde, enye ama akpa. Jesus odụri owo utọn̄ ete, “Ntem ke etie ye owo eke ọkọde inyene ọnọ idemesie, edi mînyeneke inyene ke n̄kan̄ Abasi.”​—⁠Luke 12:​16-⁠21; men James 4:​13-⁠17 domo.

Ana nnyịn n̄ko idu ke ukpeme ibiọn̄ọ edidụk nsan̄a ntatara ntatara ye mbon ererimbot. Ekeme ndidi owo oro edi mbọhọidụn̄, ufan ufọkn̄wed, nsan̄a utom, m̀mê nsan̄a mbubehe. Nnyịn imekeme ndikere, ‘Enye esikpono Mme Ntiense, enye enyene eti eduuwem, ndien nnyịn imesineme n̄kpọ iban̄a akpanikọ ke ini ke ini.’ Edi, ifiọk n̄kpọntịbe mbon efen owụt ete ke nte ini akade, nnyịn imekeme ndikam mma utọ ebuana ye mbon ererimbot oro n̄kan ye eyenete eren m̀mê n̄wan eke spirit. Nso idi ndusụk n̄kpọndịk eke utọ nsan̄a oro?

Nnyịn imekeme nditọn̄ọ ndise adan̄a nte ini oro nnyịn idude uwem mi ke esịt edide usọp usọp ke ekpri n̄kpọ mîdịghe inyene udọn̄ oro ọkọride-kọri iban̄a mme n̄kpọ obụkidem utu ke ndinyene mban̄a mme n̄kpọ eke spirit. Ndusụk ke ntak ndịk ediyat ufan ererimbot nnyịn esịt, nnyịn imekeme idem ndiyom ndidi se ererimbot onyịmede. (Men 1 Peter 4:​3-⁠7 domo.) Ke n̄kan̄ eken, David andiwet psalm, ama emek ndibuana ye mme owo oro ẹmade Jehovah akan. Enye ekewet ete, “Nyebụk enyịn̄ fo nnọ nditọete mi: nyetoro fi ke ufọt mbonesop.” (Psalm 22:22) Nnyin iyedu ke ukpeme edieke nnyịn ikpebede uwụtn̄kpọ David, iyomde itie ufan oro ekemede ndibọbọp nnyịn ke n̄kan̄ eke spirit.

Usụn̄ efen oro akamade n̄kpọndịk edi ndidian idem ke n̄kan̄ eke ntụk ye owo isio uduot ke ini owo mînyeneke ifụre ndidọ ndọ. N̄kpọndịk ekeme ndidemede ke ini odude ekpere owo emi eyede, emi utịn̄ikọ esie edemerede owo udọn̄, emi n̄ko enyenede ukem edu mbubru m̀mê edu oro odụride-dụri owo ada. Owo ekeme ndidara ebuana ye owo emi, ekerede ete, ‘Mmọfiọk adan̄a nte n̄trede. Nnyịn idi sụk mme ufan.’ Edi, mme ntụk oro ẹma ẹkedemede inikiet isidịghe mmemmem n̄kpọ ndikara.

Mary, n̄kaiferi eyenete an̄wan oro ama ọkodọ ndọ, ama esidara ndidu ye Michael.a Enye ekedi eti eyenete edi ọkọsọsọn̄ enye ndinyene mme ufan. Mmọ ẹma ẹkem uwem ke ediwak n̄kpọ, ndien mmọ ẹma ẹkụt nte ke mmimọ imekeme ndinam mbubru ọtọkiet. Mary ke abian̄a ekekere ke akparawa oro mîdọhọ ndọ mi okoyom ndinyene mbuọtidem ke idem imọ. Ikebịghike, se iketiede nte ikpîkpu itie ufan mi ama akabade edi ntotụn̄ọ ebuana eke ntụk. Mmọ ẹma ẹsibiat ata ekese ini ọtọkiet ndien ke akpatre ẹma ẹnam oburobụt ido. Mary ama eseme ete, “Akpakana n̄kụt n̄kpọndịk oro odude toto ke editọn̄ọ. Ndondo oro itie ufan ama ọkọkọri, enye akabade etie nte utan esụk oro otịmde-tịm odụri nnyịn.

Inaha nnyịn idede ifre ntọt Bible oro: “Esịt abian̄a akan kpukpru n̄kpọ, onyụn̄ abiara fap; anie edikeme ndifiọk enye?” (Jeremiah 17:9) Esịt nnyịn oro abian̄ade owo, ukem nte ọtọ m̀mê ekebe emi eberide ubom ọtọ ke mme itiat, ekeme ndinụk nnyịn esịn ke enyene-ndịk itie ebuana eke ntụk. Nso idi usọbọ? Edieke afo mûnyeneke ifụre edidọ ndọ, kokoi nam n̄kpọ ndidu nsannsan ke n̄kan̄ ntụk n̄kpọn̄ owo emi afo amade.​—⁠Mme N̄ke 10:23.

Ndikịbe Mbọhọ Ye Edibọhọ N̄kpọndịk

Nso edieke nnyịn ima ikokụt idem nnyịn ke itiendịk eke spirit? Ke ini ofụm ye ọtọ m̀mê ekebe ẹberide nsụn̄ikan̄ aka mbeninyan̄ emi edide itiat itiat, mme awat nsụn̄ikan̄ ẹsitịme ye mbrenyịn ndiwat ubom mmọ nsịn ke ufọt akpa m̀mê ndin̄wọn̄ọde n̄ka edem oro ofụm mîbarake man ẹdian̄ade ẹkpọn̄ mben, tutu mmọ ẹsịm mmọn̄ oro anade sụn̄. Ukem ntre, ana nnyịn ke idem nnyịn in̄wana ibọhọ. Ebede ke ndida item N̄wed Abasi nsịn ke edinam, ndibọn̄ akam ke ofụri esịt nyom un̄wam Jehovah, nnyụn̄ nyom un̄wam nto nditọete Christian oro ẹma ẹkekọri ẹsịm ọyọhọ idaha, nnyịn imekeme ndifiak ndidu ke eti usụn̄. Nnyịn ẹyefiak ẹdiọn̄ nnyịn ye ifụre esịt ye ekikere.​—⁠1 Thessalonica 5:17.

Se idedi oro idaha nnyịn edide, nnyịn iyewụt ọniọn̄ ndidu nsannsan nkpọn̄ “mme odudu ẹmi ẹkarade ererimbot.” (Galatia 4:3) Ke edide isio ye uwụtn̄kpọ Lot, Abraham ama emek ndidụn̄ nsannsan n̄kpọn̄ mbon Canaan oro ẹkedide mbon ererimbot, kpa ye oro emi ọkọwọrọde ndidụn̄ ke mme tent ke ediwak isua. Ekeme ndidi enye ama ataba ndusụk inem uwem eke n̄kpọ obụkidem, edi mmemmem usụn̄uwem esie ama ekpeme enye ke n̄kan̄ eke spirit. Utu ke mbuọtidem esie ndiwụre, enye ama akabade edi “ete kpukpru mmọẹmi ẹbuọtde idem.”​—⁠Rome 4:11.

Ke edide se ererimbot uma idem emi “spirit” esie otịmde-tịm ọsọn̄ ubọk akande ntem okụk, oyom nnyịn itiene uwụtn̄kpọ Abraham. (Ephesus 2:2) Edieke nnyịn inyịmede ndausụn̄ Jehovah ke kpukpru n̄kpọ, ẹyediọn̄ nnyịn ebe ke ndikụt ima ima ukpeme esie nnennen nnennen. Eyetie nnyịn ke idem nte eketiede David: “Enye eyedemede ukpọn̄ mi: eyeteme mi usụn̄ eti ido aban̄a enyịn̄ esie. Mfọn ye ima ikpọn̄ ẹyebịne mi ke ofụri eyo uwem mi; ndien nyedụn̄ ke ufọk Jehovah ke nsinsi.” Eyịghe idụhe iban̄a oro, ndisan̄a ke “usụn̄ eti ido,” utu ke ndidụk usụn̄ emi n̄kpọndịk odude, eyeda nsinsi edidiọn̄ edi.​—⁠Psalm 23:​3, 6.

[Mme Ikọ idakisọn̄]

[Ndise ke page 24]

Edieke afo mûnyeneke ifụre ndidọ ndọ, du nsannsan ke n̄kan̄ eke ntụk kpọn̄ owo oro afo amade