Mme Mbụme Ẹtode Mme Andikot

Nte okpowụt ifiọk Christian ndika mbịne ọkọk udọn̄ọ ibuot?

Ntọt ẹtode ndusụk idụt ẹwụt ẹte ke udọn̄ọ eke ntụk ye eke ibuot ke ẹkọri ke “ukperedem ini” emi. (2 Timothy 3:1) Mbọm esinen̄ede anam mme Christian ke ini emi otụkde ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ, edi mmọ ẹfiọk ẹte ke owo kiet kiet enyene ndibiere ke idemesie m̀mê enye eyeyom usọbọ ọnọ udọn̄ọ esie ndien, ke edide ntre, nso orụk usọbọ.a “Owo kiet kiet enyene ndibiom mbiomo idem esie.” (Galatia 6:5) Ndusụk owo, ẹmi ẹkụtde ọkpọsọn̄ ndutụhọ ẹto udọn̄ọ ibuot ẹkotde schizophrenia, bipolar disorder, mfịna ukop mfụhọ, ebeubọk idiọk mbumehe, ubiomo idem ndo, ye n̄kpọsọn̄ mfịna eken, ẹkeme ndidu esisịt inem uwem ke ẹma ẹkebọ nnennen un̄wam ẹto nta mme ọnọ usọbọ.

Ke ndusụk itie amakabade edi ọsọ n̄kpọ ndibọ usọbọ. Ke ediwak idaha owo udọn̄ọ inyeneke ọkpọsọn̄ mfịna ibuot edi enyene mfịna ke ndise mban̄a ndusụk idaha ke uwem. Nte ededi, edi Bible ọnọ mfọnn̄kan un̄wam ke ndise mban̄a n̄kpọsọn̄ mfịna ke uwem. (Psalm 119:28, 143) Ebede ke Bible, Jehovah ọnọ ọniọn̄, ukeme ukere n̄kpọ, ye ata ifiọk—mme n̄kpọ oro ẹsọn̄ọde nnyịn idem ke ekikere ye ke ntụk. (Mme N̄ke 2:1-11; Mme Hebrew 13:6) Mme anam-akpanikọ asan̄autom Abasi ẹkeme nditịn̄ ikọ ye unana editịm n̄kere ke ndusụk ini ke ntak ọkpọsọn̄ mfịna esịtidem. (Job 6:2, 3) James 5:13-16 esịn udọn̄ ọnọ mme utọ owo oro ndikot mbiowo kaban̄a un̄wam ye item. Christian ekeme ndidọn̄ọ ke n̄kan̄ eke spirit, mîdịghe enye ekeme ndikop mfụhọ oto idaha oro owo mîkemeke ndikpụhọde m̀mê oto ọkpọsọn̄ mfịghe, mîdịghe enye ekeme ndikere ke imọ idi owo unọmọ ukwan̄ikpe. (Ecclesiastes 7:7; Isaiah 32:2; 2 Corinth 12:7-10) Utọ owo oro ekeme ndinyene un̄wam nto mbiowo, ẹmi ‘ẹdidade aran ẹyet enye’—oro edi, ẹnọ ọnọ-ndọn̄esịt item Bible ke usụn̄ owụtde usọ—ẹnyụn̄ ‘ẹbọn̄ akam ẹnọ enye.’ Nso ididi utịp? “Akam mbuọtidem eyenyan̄a enye emi ọdọn̄ọde, Ọbọn̄ eyenyụn̄ anam enye adaha ada [ke itie unana idotenyịn esie m̀mê ekikere esie oro nte ke Abasi ama ọkpọn̄ imọ].”

Nte ededi, nso edieke mfụhọ eke ekikere ye mfịna oro owo enyenede osụk akade iso kpa ye usọ usọ un̄wam otode mme ekpemerọn̄ eke spirit? Ndusụk owo oro ẹdude ke utọ idaha emi ẹma ẹmek ndinam ataata ndụn̄ọde ikpọkidem. (Men Mme N̄ke 14:30; 16:24; 1 Corinth 12:26 domo.) Mfịna ikpọkidem ekeme ndidi ntak mfụhọ eke ntụk ye eke ekikere. Ndikọk utọ mfịna oro ke ndusụk idaha ama ọnọ owo oro ọdọn̄ọde ke n̄kan̄ eke ntụk ubọhọ.b Edieke owo mîkwe mfịna ikpọkidem, abiausọbọ, ke ẹsịnde eben̄e, ekeme ndidọhọ ẹka ẹbịne ata ọsọbọ udọn̄ọ ibuot. Nso ndien? Nte ẹketịn̄de, emi edi ubiere oro owo kiet kiet anade odụn̄ọde ese ke idemesie. Mbon en̄wen ikpenyeneke ndikụt ndudue m̀mê ndikpe ikpe nnọ owo.—Rome 14:4.

Kpa ye oro, ana ẹwụt ata ọniọn̄ ye ukpeme man ẹkûfre mme edumbet Bible. (Mme N̄ke 3:21; Ecclesiastes 12:13) Ke n̄kpọ aban̄ade udọn̄ọ ikpọkidem, mbon udọn̄ọ ẹsak iso ẹse nsio nsio usọbọ ndimek, ọtọn̄ọde ke ibọkusọbọ mbakara tutu osịm mme utọ usọbọ nte enyeoro ẹkamade oto-obot usụn̄ ẹsọbọ, enyeoro ẹsọbọde ke ndikpi owo idem, ye enyeoro ẹdade ibọkusọbọ nsịt nsịt. Nsio nsio orụk mme ọsọbọ udọn̄ọ ibuot ẹdu n̄ko. Ndusụk ke otu mmọ ẹdi mme ọnọ usọbọ oro mîkamake ibọkusọbọ ye mbon en̄wen, ẹmi ẹkemede ndidụn̄ọde ọkpọkpọ mbụkuwem owo udọn̄ọ man ẹdomo ndifiọk mme ntak etikwo etikwo eduuwem m̀mê ubiak ubiak ntụk esie. Mme ọkọk udọn̄ọ eduuwem ẹkeme ndidomo ndin̄wam owo udọn̄ọ ndikpep mbufa usụn̄uwem. Ndusụk mme ọkọk udọn̄ọ ibuot ẹnịm ke akpanikọ ẹte ke ẹkpenyene ndikama ibọkusọbọ nsọbọ ata ekese udọn̄ọ ibuot.c Nte mbụk ọdọhọde, mbon en̄wen ẹsitoro ẹte ẹkama udia ye mme n̄kpọ oro ẹnọde idem owo ukpeme.

Mbon udọn̄ọ ye ubon mmọ ẹkpenyene ndinam n̄kpọ ke ifiọk ke ini ẹkerede ẹban̄a mme edimek ẹmi. (Mme N̄ke 14:15) Ke edide akpan n̄kpọ, Prọfesọ Paul McHugh, adausụn̄ ke Department of Psychiatry and Behavioral Sciences ke Johns Hopkins University School of Medicine, ọkọdọhọ ete ke utom usọbọ udọn̄ọ ibuot “edi ntọn̄ọ ntọn̄ọ usọ unọ ibọkusọbọ. Idịghe mmemmem n̄kpọ ndiwụt mme uyarade ndụn̄ọde ye mme usọbọ esie idem kpa nte enye abuanade mme udọn̄ọ ata awak n̄kukọhọ idaha uwem owo—ekikere ye eduuwem.” Idaha emi eberede ifet ọnọ ukwan̄ usụn̄ edinam ye abian̄a, ọkọrọ ye mme usọbọ oro ẹnọde ke eti uduakesịt oro ẹkemede ndidọdiọk utu ke ndifọfọn n̄kan.

Ẹkpenyene nditịn̄, n̄ko, nte ke adan̄aemi mme ọkọk udọn̄ọ ibuot ye mme ekpep n̄kpọ mban̄a ekikere ẹnyenede ikpọ n̄weditoro, ediwak mbon efen oro mînyeneke baba n̄kpọ kiet oro anamde owo odot ke ẹnam utom nte mme ọnọitem m̀mê mbia usọbọ ye unana ndausụn̄. Ndusụk owo ẹmebiat ediwak okụk ndika mbịne mme utọ owo oro mîdotke mi.

Idem ye ata ọnọ usọbọ udọn̄ọ ibuot oro ama ọkọbọ ukpep onyụn̄ odot, ediwak n̄kpọ ẹdu ndikere mban̄a. Ke ini imekde dọkta oro ọnọde usọbọ m̀mê anam usiakidem, oyom nnyịn ikụt ite ke enye eyewụt ukpono ọnọ mme ekikere nnyịn oro ẹkọn̄ọde ke Bible. Ukem ntre, ekpedi n̄kpọndịk ndika mbịne ata ọnọ usọbọ udọn̄ọ ibuot emi mîwụtke ukpono inọ mme ekikere ido ukpono ye eke ido uwem nnyịn. Ediwak Christian ke ẹn̄wana ọkpọsọn̄, kpa ye mfịna ibuot ye eke ntụk, ndinyene “ukem edu oro Christ Jesus ekenyenede.” (Rome 15:5, NW) Mme utọ owo oro nte enende ẹkere ẹban̄a mme edu owo ekededi oro ekemede nditụk ekikere m̀mê eduuwem mmọ. Ndusụk mme ọnọ usọbọ ẹda ubiọn̄ọ ekededi oro edinịm ke akpanikọ N̄wed Abasi odoride nte se mîdotke ye se ikemede ndibiat nsọn̄idem eke ekikere. Mmọ ẹkeme ndinyịme, idem ẹtorode, mme edinam oro Bible obiomde ikpe, utọ nte idan̄ ukem uduot m̀mê unana edinam akpanikọ ke ndọ.

Mme ekikere ẹmi ẹsịne ke se apostle Paul okokotde “ọkpọsọn̄ eneni, eke owo ẹkotde ke nsu, ẹte, ifiọk.” (1 Timothy 6:20) Mmọ ẹtuaha ye akpanikọ aban̄ade Christ ẹnyụn̄ ẹdi ubak “ifiọk owo ye ikpîkpu abian̄a” eke ererimbot emi. (Colossae 2:8) Udomon̄kpọ Bible edi nnennen ete: “Baba eti ibuot, baba mbufiọk, baba item eke ekemde ye Jehovah idụhe.” (Mme N̄ke 21:30) Mme ọkọk udọn̄ọ ibuot ẹmi ẹdọhọde “ẹban̄a idiọk, ẹte, Eti, ẹban̄a eti, ẹte, Idiọk” ẹdi ‘ndiọi nsan̄a.’ Utu ke ndin̄wam ndikọk mfịna nyoyok ekikere, mmọ ‘ẹyebiat eti ido.’—Isaiah 5:20; 1 Corinth 15:33.

Ntre Christian emi ekerede ke oyom ẹka ẹbịne ata ọkọk udọn̄ọ ibuot ekpenyene ndidụn̄ọde mme n̄kpọ oro ẹnamde owo odot, edu, ye etop ọkọk udọn̄ọ emi ọkọrọ ye utịp oro usọbọ ekededi oro enye editorode edinyenede. Edieke Christian emi odude ke nnanenyịn mîkemeke ndinam emi ke idemesie, ndusụk n̄kpet n̄kpet ufan m̀mê iman oro ọkọride osịm ọyọhọ idaha ekeme ndin̄wam. Christian oro mîtịmke ifiọk eti ibuot oro odude ke orụk usọbọ ekededi ekeme ndikụt nte edinyene nneme ye mbiowo ke esop an̄wamde—okposụkedi akpatre ubiere edide eke esie (m̀mê eke ete ye eka esie, mîdịghe ntan̄ndian ubiere ebe ye n̄wan).d

Ifiọk ntaifiọk ekeme ndinam ata ekese n̄kpọ mfịn akan nte akanamde ke ini edem ndisụhọde ndutụhọ. Kpa ye oro, ediwak udọn̄ọ ẹdu—eke ikpọkidem ye eke ekikere—oro kemi mînyeneke usọbọ ẹnyụn̄ ẹdide se ẹnyenede ndiyọ ke editịm n̄kpọ emi. (James 5:11) Kan̄a kemi “asan̄autom emi anamde akpanikọ, onyụn̄ enyenede ọniọn̄,” mbiowo, ye kpukpru mmọ eken ke esop ẹwụt mbọm ẹnyụn̄ ẹn̄wam mbon udọn̄ọ. Ndien Jehovah ke idemesie ọsọn̄ọ mmọ idem ndiyọ tutu osịm ubọn̄ ubọn̄ ini oro udọn̄ọ mîdidụhe aba.—Matthew 24:45; Psalm 41:1-3; Isaiah 33:24.

[Mme Ikọ idakisọn̄]