Ukpepn̄kpọ Aban̄ade Ido Uwem ye Usiakidem Oro Owo Mîsịnke Iyịp
MME isua ndondo emi ẹmekụt anana-mbiet n̄kọri ke n̄kan̄ ibọkusọbọ. Nte ededi, ke adan̄aemi ẹkọkde mme mfịna ibọkusọbọ, ndusụk n̄kọri oro ẹnamde ẹmeda mme mfịna oro ẹdide eke ido uwem edi.
Mme dọkta ẹsinyene ndikere mban̄a utọ n̄kpọsọn̄ mfịna nte: Nte akpana ẹfụmi ibọkusọbọ oro etiede ubiak ubiak ndusụk ini man otodo owo udọn̄ọ ekeme ndikpa ukpono ukpono? Nte dọkta ekpenyene ndifụmi ubiere owo udọn̄ọ edieke edide kaban̄a mfọnọn̄kpọ owo udọn̄ọ oro? Didie ke ẹkpenọ ukem usọbọ ke ini usọbọ oro ọsọn̄de urua mîdụhe inọ kpukpru owo?
Mme utọ awak-n̄kukọhọ mfịna ẹmi ẹmenam ukpepn̄kpọ ibọkusọbọ oro ẹkotde ukpepn̄kpọ aban̄ade ido uwem edi n̄kpọ oro ẹnọde ntịn̄enyịn. Uduak ukpepn̄kpọ emi edi ndin̄wam mme dọkta ye ntaifiọk ẹse ẹban̄a mme mfịna ido uwem ẹmi ẹtode ndụn̄ọde ẹnamde ẹban̄a mme oduuwem n̄kpọ ye n̄kọri ke ibọkusọbọ. Sia ediwak ke otu n̄kpọsọn̄ ubiere ẹsidemerede ke mme ufọkibọk, ediwak ufọkibọk ẹsiak mme kọmiti ẹsede ẹban̄a ido uwem. Nte ido edide mme andibuana ke kọmiti emi—emi ẹsịnede mme dọkta ye mme lọya—ẹsidụk mbono ẹnemede n̄kpọ ẹban̄a ido uwem, ke ebiet emi ẹsidụn̄ọrede mme mfịna ido uwem ke ibọkusọbọ.
Ndusụk mbụme ẹmi ẹsibụpde ndien ndien ke mme utọ mbono nneme oro ẹdi: Ke nso udomo ke mme dọkta ẹkpewụt ukpono ẹnọ se Mme Ntiense Jehovah ẹnịmde ke akpanikọ, ẹmi ẹsịnde edikịm iyịp nsịn ke idem, akpan akpan ke mme ntak ido ukpono? Nte dọkta ekpenyene ndikịm iyịp nsịn owo udọn̄ọ kpa ye oro owo udọn̄ọ oro mînyịmeke edieke oro etiede nte “se iwụtde ifiọk” ke n̄kan̄ ibọkusọbọ? Nte ekpekem ye ido uwem ndinam ntre ye unana edisian owo udọn̄ọ oro, nte n̄kpọ eke ‘se owo udọn̄ọ oro mîfiọkke mîdinọhọ enye unan’?
Man ẹse ẹban̄a mme utọ mfịna oro nte odotde, oyom mme dọkta ẹnyene nnennen ekikere Mme Ntiense. Ke n̄kan̄ mmọ, Mme Ntiense Jehovah ẹnyene udọn̄ ndinam idaha mmọ an̄wan̄a mme dọkta, ẹfiọkde ẹte ke ifiọk edem mbiba ekeme ndin̄wam ẹfep edinyene ntuaha.
Ndibuana Mme Ekikere
Prọfesọ Diego Gracia, ọwọrọetop owo Spain ke ukpepn̄kpọ aban̄ade ido uwem, ama oyom otu nditọ ukpepn̄kpọ esie enyene utọ nneme oro. “Akam edi se idotde nte ẹnọ mbufo [Mme Ntiense Jehovah] ifet nditịn̄ mme ekikere mbufo . . . ke ntak mme mfịna oro mbufo ẹnyenede ke se iban̄ade edikịm iyịp nsịn ke idem,” ntre ke prọfesọ oro ọkọdọhọ.
Ntem, ke June 5, 1996, ẹma ẹnọ owo ita ẹdade ke ibuot Mme Ntiense Jehovah ikot ẹte ẹdi Complutense University ke Madrid, Spain, ẹdinam idaha ekikere mmọ an̄wan̄a. N̄kpọ nte dọkta ye ntaifiọk 40 eken ẹma ẹdu.
Ke Mme Ntiense oro ẹma ẹkeneme n̄kpọ ibio ibio, ẹma ẹyak ufan̄ ẹnọ mme mbụme. Kpukpru owo ẹmi ẹkedude ẹma ẹnyịme ẹte ke akpana owo udọn̄ọ oro ama okokpon ọwọrọ owo enyene unen ndisịn ndibọ akpan ibọkusọbọ. Otu nditọ ukpepn̄kpọ oro ẹma ẹnịm n̄ko ẹte ke owo ikpedehede inọ edikịm iyịp ye unana owo udọn̄ọ oro ndinọ edinyịme oro asan̄ade ye ifiọk. Edi mmọ ẹma ẹkere ẹban̄a ndusụk ikpehe ẹban̄ade idaha Mme Ntiense.
Mbụme kiet akaban̄a okụk. Ndusụk ini usiakidem emi owo mîsịnke iyịp esibuana san̄asan̄a n̄kpọutom, utọ nte ukwakutom usiakidem laser, ọkọrọ ye mme ọsọn̄urua ibọk, utọ nte erythropoietin, emi ẹsidade ndinam ndatndat nsen iyịp ẹtọt. Dọkta kiet ama obụp m̀mê edieke ẹsịnde usọbọ oro mîsọn̄ke urua (usosio iyịp), m̀mê Mme Ntiense ẹkeme ndidori enyịn ndibọ san̄asan̄a ufọn nto mme itieutom nsọn̄idem ofụri owo.
Ke adan̄aemi enyịmede nte ke okụk enen̄ede edi akpan n̄kpọ oro mme dọkta ẹnyenede ndikere mban̄a, Ntiense kiet oro ekedide andida ke ibuot ama etịn̄ aban̄a mme ukpepn̄kpọ oro ẹkemịn̄de oro ẹwụtde ndedịbe ekọmurua eke edikịm iyịp owo nsịn ke idem. Emi esịne ekọmurua edisọbọ mme mfịna ẹnyenede ebuana ye edikịm iyịp nsịn ke idem, ọkọrọ ye ubiatokụk osụn̄ọde oto mme utọ mfịna oro. Enye ama okot oto ntatara ndụn̄ọde ẹkenamde ke United States oro owụtde nte ke n̄kpọ nte ekpeme iyịp kiet, okposụkedi ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ akpade $250 esinen̄ede atak ubiatokụk emi akande $1,300—awakde utịm ikotion akan akpa ekọmurua. Ntem, enye osio owụt ete, ke ini ẹbatde kpukpru n̄kpọ, usiakidem emi owo mîsịnke iyịp osụhọrede ubiatokụk. N̄ko-n̄ko, se ẹkotde akwa ubiatokụk ke usiakidem emi owo mîsịnke iyịp edi n̄kpọutom oro ẹkemede ndifiak n̄kama nnam n̄kpọ.
Mbụme en̄wen ke ekikere ediwak dọkta ẹkenyene ebuana ye mfịghe otode mme owo. Mmọ ẹma ẹbụp m̀mê nso iditịbe edieke Ntiense okpụhọde ekikere onyụn̄ ọbọ edikịm iyịp nsịn ke idem? Nte Mme Ntiense ẹyesio enye ẹfep ke otu?
Ibọrọ edikọn̄ọ ke se inen̄erede ida itie, koro editụt utọn̄ ye ibet Abasi edi akwa n̄kpọ, n̄kpọ emi mbiowo esop ẹnyenede ndidụn̄ọde. Mme Ntiense ẹyeyom ndin̄wam owo ekededi oro ekebede ke akama-ọkpọsọn̄-ubiak usiakidem emi esịnde uwem ke itiendịk emi okonyụn̄ ọbọde edikịm iyịp nsịn ke idem. Nte eyịghe mîdụhe ọyọdiọk utọ Ntiense oro ke idem etieti oyonyụn̄ ekere aban̄a itie ebuana esie ye Abasi. Ekeme ndidi utọ owo oro oyoyom un̄wam ye ifiọk. Sia itiat idakisọn̄ Ido Ukpono Christ edide ima, mbiowo ẹyeyom, kpa nte esidide ke kpukpru n̄kpọ ẹban̄ade ikpe, ndinyene iwụk edi ẹwụt mbọm.—Matthew 9:12, 13; John 7:24.
“Nte mbufo idisọpke ndidụn̄ọde idaha ido uwem mbufo?” ntre ke prọfesọ ke ukpepn̄kpọ aban̄a ido uwem, emi okotode United States edi, okobụp. “Mme ido ukpono eken ẹnam oro ke mme isua ndondo emi.”
Ẹma ẹsian enye ete ke idaha Mme Ntiense Jehovah kaban̄a edisana idaha eke iyịp edi ukpepn̄kpọ oro mmọ ẹnịmde ke akpanikọ idịghe ekikere aban̄ade ido uwem oro ẹkemede ndidụn̄ọde ke ini ke ini. In̄wan̄în̄wan̄ ewụhọ Bible inyịmeke edikan̄ mbuọtidem. (Utom 15:28, 29) Ntiense idinyịmeke utọ edibiat ibet Abasi oro kpa nte mîdidaha ukpono ndem m̀mê use mfefere mfefere.
Mme Ntiense Jehovah ẹwụt esịtekọm etieti ke unyịmesịt oro mme dọkta ẹsiwụtde—nte mbon ẹkedude ke mbono nneme aban̄ade ido uwem ke Madrid—ke ndikpono ubiere mmọ ndiyom ukpụhọ usọbọ oro ekemde ye se mmọ ẹnịmde ke akpanikọ ẹmi ẹkọn̄ọde ke Bible. Nte eyịghe mîdụhe, ukpepn̄kpọ aban̄ade ido uwem eyenen̄ede anam n̄kpọ ndifori mme itie ebuana ke ufọt dọkta ye mbon udọn̄ọ onyụn̄ anam ẹnen̄ede ẹwụt ukpono ẹnọ se owo udọn̄ọ oyomde.
Kpa nte ẹtọtde ẹban̄a se ọwọrọetop abiausọbọ otode Spain ọkọdọhọde, ana mme dọkta ẹti kpukpru ini nte ke mmimọ “ida mme n̄kpọutom ẹmi mîdịghe mfọnmma ẹnyụn̄ ẹkemede ndinyene ndudue inam utom.” Ke ntre oyom mmọ “ẹnịm ke akpanikọ nte ke ima ekpenyene nditara nsịm ebiet emi ifiọk mîkemeke ndisịm kpukpru ini.”