Ibetedem ke Anana-Mfọnmma Ererimbot

“NNAMKE eti n̄kpọ eke ọdọn̄de mi ndinam, edi idiọkn̄kpọ eke mîdọn̄ke mi ndinam, oro ke nnanam.” Nte afo omokụt nte emi edide akpanikọ ke n̄kan̄ fo? Bọ nsịnudọn̄ ke ndidiọn̄ọ nte ke apostle Paul ama enyene ukem mfịna oro; kpa ye oro enye ekedi owo n̄wọrọnda nsọn̄ọnda Christian. Nte emi idịghe se ituahade-tuaha? Ke leta oro enye ekewetde ọnọ ẹsọk mme Christian ke Rome, Paul ama odụn̄ọde mfịna oro: “Edi edieke nnamde se mîdọn̄ke mi ndinam, idịghe aba ami nnam oro, edi idiọkn̄kpọ emi odụn̄de ke esịt mi.” Ewe idiọkn̄kpọ ke enye etịn̄ aban̄a, ndien didie ke enye akakan idiọkn̄kpọ oro man enye edi owo nsọn̄ọnda?—Rome 7:19, 20.

Ntọn̄ọ ntọn̄ọ ke leta esie, Paul ekewet ete: “Nte idiọkn̄kpọ okotode owo kiet odụk ke ererimbot, n̄kpa onyụn̄ otode ke idiọkn̄kpọ oro odụk; n̄kpa onyụn̄ ebe esịm kpukpru owo, koro kpukpru owo ẹma ẹnam idiọkn̄kpọ.” “Owo kiet” oro ekedi Adam. (Rome 5:12, 14) Idiọkn̄kpọ Adam—kpa idiọkn̄kpọ akpa owo oro, Adam—edi ntak ndammana mme unana mfọnmma ekpụk ubonowo ye akpan ntak oro anamde edimụm nsọn̄ọnda n̄kama edi ata n̄kpọ-ata.

Nte Paul ekesede “akpa idiọkn̄kpọ,” nte ẹkesikotde enye, idịghe se ẹnyịmede ntatara ntatara mfịn koro mme ikpehe ukpepn̄kpọ ido ukpono ẹsịn mbụk Bible aban̄ade edibotn̄kpọ ẹnyụn̄ ẹkabade ẹma mme ukpepn̄kpọ edito ke unam mforo owo. “Nditọ ukpepn̄kpọ ẹmekpọnọde ofụri ikpehe mbụk emi ẹnịm n̄kan̄ kiet” edi nte n̄wed usiakikọ eyomfịn oro etịn̄de n̄kpọ aban̄a Rome 5:12-14 esịnde enye. Edi ke isua ikie ẹmi ẹkebede, mme n̄wed usiakikọ Bible ke usụn̄ edide ukem ukem ẹma ẹnam an̄wan̄a ẹte “ke ini Adam akanamde idiọkn̄kpọ . . . enye ama ada idiọkn̄kpọ oro ye mme utịp esie asabade kpukpru nditọ esie.”a

Nte Ẹkeduọkde Akpa Nsọn̄ọnda

Kpa nte ediwak owo mfịn ẹfan̄ade ẹte ke Adam, akpa owo, ikodụhe, kpasụk ntre n̄ko ke ẹkpọnọrede Satan, kpa Devil, ẹnịm ke edem nte n̄ke.b Edi n̄wọrọnda odudu oro, Jesus Christ, asian nnyịn ete ke owo emi “ikonyụn̄ isọn̄ọke ida ke akpanikọ,” ke ikọ efen, enye ikedịghe se ẹkemede ndiberi edem. (John 8:44) Ndien ekedi nsọk oro Satan ekesịnde akanam Adam ye n̄wan esie, Eve, ẹsọn̄ ibuot ye Jehovah ẹnyụn̄ ẹbiat nsọn̄ọnda mmọ ke idak idomo.—Genesis 3:1-19.

Sia kpukpru nnyịn imanade ito Adam, kpukpru nnyịn ima ida ntụhọ unam idiọkn̄kpọ imana. Owo ọniọn̄ oro Solomon ọkọdọhọ ete: “Baba eti owo kiet eke anamde eti ndien mîdiọkke, idụhe ke ererimbot.” (Ecclesiastes 7:20) Kpa ye oro, ẹkeme ndibuọt idem ye owo ekededi. Didie ke emi ekeme nditịbe? Koro iyomke owo edi mfọnmma mbemiso omụmde nsọn̄ọnda akama.

Isọn̄ Nsọn̄ọnda

Edidem David eke Israel ama anam ediwak ndudue, esịnede efịbe esie ye Bath-sheba emi ẹketịmde ẹwet ẹnịm. (2 Samuel 11:1-27) Ediwak ndudue David ẹma ẹsio ẹwụt ẹte ke enye ikedịghe mfọnmma owo. Nte ededi, nso ke Jehovah okokụt ke idem owo emi? Ke etịn̄de ikọ ọnọ eyen David, Solomon, Jehovah ọkọdọhọ ete: ‘San̄a ke iso mi, kpa nte David usọ akasan̄ade, ke ofụri esịt nte enende.’ (1 Ndidem 9:4) Kpa ye ediwak ndudue David, Jehovah ama ọdiọn̄ọ aban̄a nte David ekenen̄erede edi se ẹkemede ndiberi edem. Ntak-a?

David ama ọnọ ibọrọ ke ini enye ọkọdọhọde Solomon ete: “Jehovah odụn̄ọde kpukpru esịt owo, onyụn̄ etịm ọfiọk kpukpru se ekikere obotde.” (1 Chronicles 28:9) David ama anam mme ndudue, edi enye ama osụhọde idem, ndien enye ama oyom ndinam se inende. Enye kpukpru ini ama esinyịme nsuannọ ye edinen̄ede—ke akpanikọ, enye ama esiyom enye. Eben̄e esie ekedi: “O Jehovah, domo mi, nyụn̄ se mi; dụn̄ọ ekpụt mi ye esịt mi.” (Psalm 26:2) Ndien ke akpanikọ ẹma ẹnam David asana. Ke uwụtn̄kpọ, esuene ẹmi ẹketode idiọkn̄kpọ esie ye Bath-sheba ẹma ẹka iso ẹdu tutu esịm utịt uwem esie. Kpa ye oro, akananam David ikodomoke ndikụt unen nnọ idiọkn̄kpọ esie. (2 Samuel 12:1-12) Ke edide akpan n̄kpọ akan, akananam enye ikọwọn̄ọkede ikpọn̄ utuakibuot akpanikọ. Ke ntak emi, ye ke ntak editua n̄kpọfiọk ke ofụri esịt esie nnyụn̄ n̄kabade esịt, Jehovah ama eben̄e idem ndifen mme idiọkn̄kpọ esie nnyụn̄ nnyịme enye nte owo nsọn̄ọnda.—Se n̄ko Psalm 51.

Ndidi Se Ẹkemede Ndiberi Edem ke Idak Idomo

Satan kpa Devil ama odomo Jesus ke ukeme ekesịnde ndinam enye abiat nsọn̄ọnda esie. Enye ekenyene ndimụm nsọn̄ọnda esie n̄kama ebe ke nsọn̄ọn̄kpọ ye ndutụhọ, ke edide isio ye Adam, emi ẹkedomode n̄kopitem esie nte mfọnmma owo n̄kukụre ke ndidọhọ enye anam item Abasi. Ke adianade do, Jesus ama enyene mfịghe ndidiọn̄ọ nte ke edinyan̄a ekpụk ubonowo ọkọkọn̄ọ ke nsọn̄ọnda imọ.—Mme Hebrew 5:8, 9.

Satan, ke ebierede ndibiat nsọn̄ọnda Jesus, ama aka ebịne enye ke ini idem ekememde Jesus akan—ke enye ama akada usen 40 nditie n̄kere n̄kpọ nnyụn̄ ntre udia ke wilderness. Utịm ikata enye ama odomo Jesus—ete anam itiat ẹkabade ẹdi uyo; ete osio idem ọduọk ke edikon̄ ebiet temple, enịmde ke akpanikọ ete ke mme angel ẹyenyan̄a enye ndien ke ntre ọnọde utịbe utịbe idiọn̄ọ ndiwụt itie Messiah esie; ete onyụn̄ ọbọ itie ukara ofụri obio ubọn̄ ererimbot emi ke ukpụhọ kaban̄a n̄kpasịp ‘edinam utuakibuot’ kiet nnọ Satan. Edi Jesus ama esịn idomo kiet kiet, omụmde nsọn̄ọnda esie akama ke Jehovah.—Matthew 4:1-11; Luke 4:1-13.

Nsọn̄ọnda Job

Ẹnen̄ede ẹdiọn̄ọ idaha Job, ke ndimụm nsọn̄ọnda esie n̄kama ke idak idomo. Nte enemde, Job ikọfiọkke ntak emi afanikọn̄ ekedide etiene enye. Enye ikọdiọn̄ọke ke Satan ama enyene mme nsunsu uduakesịt aban̄a enye, ọdọhọde ete ke Job akanam n̄kpọ ọnọ Abasi ke ntak ibụk onyụn̄ ọdọhọ ete man enye anyan̄a ikpọkidem esie, ke Job ekenyene ndinyịme ndibiat nsọn̄ọnda esie. Abasi ama ayak Job osobo ndusụk ata idomo idomo ifiọk n̄kpọntịbe man owụt ke Satan ikenenke.—Job 1:6-12; 2:1-8.

Mme ufan abian̄a ita ẹma ẹdụk ẹdi ke edinam emi. Mmọ ẹma ẹkokoi ẹyụt mme idaha ye mme uduak Abasi. Idem n̄wan Job, n̄ko sia mîkekemeke ndidiọn̄ọ eneni oro, ama okpu ndisịn udọn̄ nnọ ebe esie ke ini emi enye ekenen̄erede oyom un̄wam mi. (Job 2:9-13) Edi Job ama ọsọn̄ọ ada. “Ndisioho mfọnmma ke idem mi mfep tutu ndikpa. Mmomụm nti ido mi n̄kama, ndinyụn̄ nyakke enye nduọk: esịt mi itọhọke mi baba usen mi kiet.”—Job 27:5, 6.

N̄wọrọnda uwụtn̄kpọ Job, ke adianade ye nsọn̄ọnda ediwak mme anam-akpanikọ iren ye iban eken, nte ẹwetde ke Bible, ama owụt ke Satan edi osu nsu.

Nsọn̄ọnda ye Utom Ukwọrọikọ Christian

Ndi nsọn̄ọnda edi edu oro Jehovah adade ke ọsọn̄urua n̄kpọ n̄kukụre kaban̄a uyụhọ esiemmọ? Baba. Nsọn̄ọnda enyene akpan ufọn ọnọ nnyịn mme owo. Ekedi ke ufọn nnyịn ke Jesus ọkọnọ nnyịn item ete ‘ima Jehovah Abasi nnyịn ke ofụri esịt nnyịn, ye ke ofụri ukpọn̄ nnyịn, ye ke ofụri ekikere nnyịn.’ Ke akpanikọ, emi edi “akamba ye ebe iso item,” ndien enye oyom erenowo, n̄wan, m̀mê eyenọwọn̄ nsọn̄ọnda man ekeme ndinịm enye. (Matthew 22:36-38) Nso ke abuana, ndien nso idi mme utịp?

Idịghe ekemmọ owo kpọt ekeme ndiberi edem ke idem owo nsọn̄ọnda edi, ke edide akpan n̄kpọ akan, Abasi ekeme ndiberi edem ke enye. Ẹkeme ndikụt edisana esịt esie ke mme edinam esie; enye inyeneke mbubịk ido. Enye idịghe owo n̄kari m̀mê owo n̄wo. Apostle Paul ekesịn enye ke usụn̄ emi ete: “Imakpan̄a nsa ye ndịbe ndịbe ido eke enyenede bụt, isan̄ake ke n̄kari, inyụn̄ idaha nsu ibuak ye ikọ Abasi; edi ke edisian se idide akpanikọ an̄wan̄wa, ke inam kpukpru owo ẹfiọk ke esịt mmọ, ẹte nnyịn inanam se inende ke iso Abasi.”—2 Corinth 4:2.

Tịm fiọk ete ke Paul asiak mme edu oro ẹnyenede n̄kpọ ndinam ye utom ukwọrọikọ Christian. Didie ke Christian asan̄autom ekeme ndinam n̄kpọ nnọ mbon en̄wen edieke ubọk esie mîsanake, edieke enye mîdịghe owo nsọn̄ọnda? Adaiso n̄ka ido ukpono mbon Ireland emi ekesịnde n̄wed ọkpọn̄ utom ke ndondo emi enen̄ede anam n̄kpọ emi an̄wan̄a. Enye ama enyịme ete ke imọ “ima iyak oku oro ekesisabarede nditọwọn̄ ke idan̄ aka iso anam utom ye nditọwọn̄ anyanini ke ẹma ẹkediọn̄ọ ẹban̄a edinam esie eke edisabade nditọwọn̄,” nte n̄wedmbụk n̄kpọntịbe oro The Independent ọdọhọde. Mbụk oro ama anam an̄wan̄a nte ke edisabade nditọwọn̄ emi ama ada itie ke se ibede isua 24. Ẹma ẹsịn oku oro ke ufọk-n̄kpọkọbi ke isua inan̄, edi kere ban̄a ndutụhọ oro nditọ ẹmi enye akasabarede ẹkebọde ke mme isua oro ke ntak esenyịn esie mîkenyeneke nsọn̄ọnda ido uwem ndinam n̄kpọ!

Nsọn̄ọnda—Mme Utịp

Apostle John ekedi owo oro mîfeheke ndịk. Ke ntak ikan̄îkan̄ ifiopesịt mmọ, Jesus okokot enye ye James eyeneka esie “Nditọ obuma.” (Mark 3:17) John, owo n̄wọrọnda nsọn̄ọnda, ke adianade ye Peter, ama anam an̄wan̄a mme andikara mme Jew ete ke imọ ‘ikemeke nditre nditịn̄’ mban̄a mme n̄kpọ oro imọ ikokụtde inyụn̄ ikopde ke adan̄aemi imọ ikodude ye Jesus. John n̄ko ekedi kiet ke otu mme apostle ẹmi ẹkedọhọde ẹte: “Nnyịn inyene ndikop uyo Abasi n̄kan uyo owo.”—Utom 4:19, 20; 5:27-32.

Etie nte ke ini John okodude ke utịt utịt iduọk isua 90 esie, ẹma ẹda enye ẹka ntan̄mfep ke Isuo Patmos “ke ntak ikọ Abasi, ye ikọ ntiense mban̄a Jesus.” (Ediyarade 1:9) Ke idaha isua emana esie, ekeme ndidi enye ama ekere ke utom ukwọrọikọ imọ ama esịm utịt. Edi owo nsọn̄ọnda nte enye kpọt ke ẹkpekeme ndiyak utom ediwet aduai-owo-idem n̄kukụt Ediyarade nnọ. Ke ndinam utom emi, John ama anam akpanikọ. Nso ifetutom ke emi ekedi ntem ọnọ enye! Ndien ifetutom efen efen ke ẹkedi. Ke ukperedem, etie nte ke n̄kan̄ ikpehe Ephesus, enye ama ewet mbụk Gospel esie ye leta ita. Nso utọ akwa ifetutom ndida utom edinam akpanikọ eke isua 70 n̄kesịm utịt, kpa utom oro ẹkemede ndiberi edem!

Ndidi owo nsọn̄ọnda ke ofụri ofụri usụn̄ esinọ ntotụn̄ọ uyụhọ. Ndidi se ẹberide edem ke enyịn Abasi esida mme nsinsi utịp ẹdi. Mfịn, ke ẹtịm “akwa otuowo” eke mme ata andituak ibuot idem man ẹbe ẹdụk obufa ererimbot eke emem ye n̄kemuyo, ye idotenyịn nsinsi uwem. (Ediyarade 7:9) Ẹnyene ndimụm nsọn̄ọnda n̄kama ke mme akpan n̄kpọ ẹban̄ade eti ido uwem ye utuakibuot, kpa ye idomo ẹtode editịm n̄kpọ emi ye ediwak n̄kpọ-ata ẹmi Satan ekemede ndida ndi. Nyene mbuọtidem nte ke afo emekeme ndikụt unen ebe ke odudu oro Jehovah ọnọde!—Philippi 4:13.

Ke etịn̄de aban̄a idahaemi ye ini iso, David andiwet psalm ọsọn̄ọ ọnọ kpukpru nnyịn ke ini enye etịn̄de, ke akam ekọm oro ọkọbọn̄de ọnọ Jehovah, ete: “Edi ama edi ami, afo omụm mi akama ke mfọnmma mi, onyụn̄ ada mi enịm ke iso fo ke nsinsi. Ekọm Jehovah . . . Amen, ye Amen.”—Psalm 41:12, 13.

[Mme Ikọ idakisọn̄]

[Ndise ke page 4]

Kpa ye mme ndudue esie, David ama owụt ke imodot se ẹberide edem

[Ndise ke page 5]

Jesus ama enịm mfọnn̄kan uwụtn̄kpọ edidi se ẹberide edem ọnọ nnyịn

[Mme ndise ke page 7]

Ndidi se ẹberide edem esida akwa uyụhọ edi