Ido Ukpono Christ Ke Edinam Ke Ufọt Ndutịme
KPUKPRU ọkọtọn̄ọ ke mbuari usen kiet ke April 1994. Ubomofụm okobomode ama owot mme adaibuot ukara Burundi ye Rwanda. Ke hour ifan̄ afai ke udomo oro enyenede ndịk ama atara ofụk Rwanda. Ke se iwakde esisịt ikan ọfiọn̄ ita, se ibede mbon Rwanda 500,000—irenowo, iban, ye nditọwọn̄—ẹma ẹkpan̄a. Ndusụk owo ẹtịn̄ ẹban̄a ufan̄ ini oro nte “nsobo ofụri orụk.”
Mbahade iba ke otu mbon Rwanda ẹdide owo miliọn 7.5 ẹma ẹfen̄e. Emi ama esịne owo miliọn 2.4 ẹmi ẹkeyomde ubọhọ ke mme idụt ẹdude ke mbọhọ. Emi ekedi n̄wakn̄kan mbon itọk ekọn̄ ẹmi ẹkewọrọde idụn̄ ke mbuari ke mbụk eyomfịn. Ẹma ẹsọsọp ẹbọp mme itienna mbon itọk ekọn̄ ke Zaire (idahaemi edide Democratic Republic of Congo), Tanzania, ye Burundi. Ndusụk ke otu itienna ẹmi—n̄kponn̄kan ke ererimbot—ẹma ẹnọ owo 200,000 itie udakibuot.
Ke otu mbon itọk ekọn̄ oro ẹkedi ediwak Mme Ntiense Jehovah, mme ama-emem ẹmi ẹdade mme edumbet Bible ẹsịn ke edinam ke uwem mmọ. Ke idụt ekededi emi mmọ ẹdụn̄de, mmọ ẹsọn̄ọ ẹmụm edida san̄asan̄a ẹkama ẹnyụn̄ ẹda edumbet oro odude ke mme ikọ ẹmi ke Isaiah 2:4 ẹsịn ke edinam: “Mmọ ẹyeda ofụt mmọ ẹdom n̄kpọ ufụn̄isọn̄, ẹda eduat mmọ ẹdom ikwa udiọn̄ vine: idụt idimenke ofụt itiene idụt, mmọ idinyụn̄ ikpepke aba ekọn̄.” Ẹdiọn̄ọ Mme Ntiense Jehovah ntatara ntatara nte otu ido ukpono oro mîketieneke ibuana ke nsobo ofụri orụk oro ke Rwanda.
Jesus Christ ọkọdọhọ ete ke mme anditiene enye ‘idịghe eke ererimbot.’ Nte ededi, ke ntak emi mmọ ẹdude “ke ererimbot,” mmọ kpukpru ini ikemeke ndibọhọ ndutịme eke mme idụt. (John 17:11, 14) Ke ini nsobo ofụri orụk oro ke Rwanda, n̄kpọ nte Mme Ntiense 400 ẹma ẹduọk uwem mmọ. N̄kpọ nte Mme Ntiense 2,000 ye mbon oro ẹnyenede udọn̄ ke etop Obio Ubọn̄ ẹma ẹkabade ẹdi mbon itọk ekọn̄.
Nte editre ndidi ubak ererimbot ọwọrọ ke Mme Ntiense Jehovah isinamke n̄kpọ ndomokiet ke ini afanikọn̄ etịbede? Baba-o. Ikọ Abasi ọdọhọ ete: “Edieke eyenete eren m̀mê eyenete an̄wan ananade edisịnen̄kpọ ye udia usen, ndien owo mbufo kiet edidọhọ mmọ ete, San̄a sụn̄-n̄; akpakam afo okụt edisịnen̄kpọ ye udia: edi mbufo inọhọ mmọ se inanade mmọ ke obụkidem, oro ọfọn nso? Kpasụk ntre edinịm ke akpanikọ, eke mîsan̄ake ye edinam n̄kpọ, amakpa ke idemesie.” (James 2:15-17) Ima mbọhọidụn̄ n̄ko onụk Mme Ntiense ndin̄wam mbon oro mîtieneke ibuana ekikere ido ukpono mmọ.—Matthew 22:37-40.
Okposụkedi ọkọdọn̄de Mme Ntiense Jehovah ke ofụri ererimbot ndin̄wam mme ekemmọ andinịm ke akpanikọ oro ẹkesobode idiọk idaha ke Rwanda, ẹkeyak utom edise mban̄a edinọ un̄wam ẹsịn N̄kan̄ Edem Usoputịn Europe ke ubọk. Ke ndaeyo eke 1994, otu Ntiense ẹdide mme anamutom unyịmesịt ẹtode Europe ẹma ẹsọsọp ẹka ndin̄wam nditọete Christian mmọ iren ye iban ke Africa. Ẹma ẹbọp mme itienna ye mme ufọkibọk ibio ini oro ẹketịmde mfọn mfọn ẹnọ mbon itọk ekọn̄ Rwanda. Ẹma ẹmen ediwak ọfọn̄, abran̄kịn, udia, ye mme n̄wed Bible ke ubomofụm m̀mê ke usụn̄ efen ẹsọk mmọ. Se iwakde ikan mbon ukụt 7,000—se ikperede ndiwak utịm ikata nte ibat Mme Ntiense Jehovah ke Rwanda ke ini oro—ẹma ẹbọ ufọn ẹto utom un̄wam emi. Etisịm December isua oro, ediwak tọsịn mbon itọk ekọn̄, esịnede ata ediwak mbon oro ẹkedide Mme Ntiense Jehovah, ẹma ẹfiak ẹnyọn̄ Rwanda man ẹfiak ẹketọn̄ọ uwem.
Ekọn̄ ke Congo
Ke 1996, ekọn̄ ama asiaha ke ikpehe edem usiahautịn Democratic Republic of Congo. Ikpehe emi adian̄ade adan̄a kiet ye Rwanda ye Burundi. Idan̄ n̄kanubọk ye uwotowo ama afiak odu n̄ko. Ke ufọt mme itiat ikan̄ oro ẹkebarade ẹbe ye mme obio oro ẹkefọpde, mme owo ẹma ẹfen̄e kaban̄a uwem mmọ. Ndutịme emi ama omụm Mme Ntiense Jehovah, ndien n̄kpọ nte owo 50 ẹma ẹkpan̄a. Mme mfụm mfụm itiat ikan̄ ẹkewot ndusụk mmọ. Ẹkewot mbon efen ke ntak mmọ ẹketode akpan ekpụk kiet m̀mê ke ndudue ẹkedade mmọ nte mme asua. Ẹma ẹfọp obio kiet emi Mme Ntiense 150 ẹkedụn̄de. Ke mme obio-in̄wan̄ efen ẹma ẹfọp ediwak ufọk ye ndusụk Ufọkmbono Obio Ubọn̄. Ke ẹnanade ufọkidụn̄ ye inyene, Mme Ntiense ẹma ẹfen̄e ẹka mme ikpehe efen ndien mme ekemmọ andituak ibuot do ẹma ẹn̄wam mmọ.
Ekọn̄ esisan̄a ye biọn̄, ke ntak emi ẹsisobode n̄kpọ oro ẹtọde, ẹyịp mme udia oro ẹkebonde, ẹnyụn̄ ẹbiọn̄ọ udia ndibe nsịm ebiet ẹnọde ẹka. Udia oro ẹdude ẹsisọn̄ urua. Ke Kisangani, ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ May 1997, bia mbakara oro odobide ke kilogram kiet akakpa dollar ita, ọsọn̄ urua akan se ata ediwak owo ẹkemede ndidep. Ata ediwak owo ẹkekeme ndidia udia ini kiet kpọt ke usen. Nte ededi, unana udia esisan̄a ye udọn̄ọ. Udia oro mînọhọ nsọn̄idem esibiat ukeme oro idem owo enyenede ndin̄wana ye utoenyịn, utọrọ, ye mme mfịna idịbi. Nditọwọn̄ akpan akpan ẹma ẹsidọn̄ọ ẹnyụn̄ ẹkpan̄a.
Ndidụn̄ọde Udọn̄ Oro Odude
Mme Ntiense Jehovah ke Europe ẹma ẹsọsọp n̄ko ẹnam n̄kpọ ẹban̄a udọn̄ oro okodude. Etisịm April 1997 otu mme ọnọ un̄wam eke Mme Ntiense oro ekesịnede dọkta iba ẹma ẹda ibọk ye okụk ẹfe ke ubomofụm ẹdi. Ke Goma Mme Ntiense n̄kann̄kụk ẹma ẹtetịm mme kọmiti unọ un̄wam ndidụn̄ọde idaha oro okodude man ẹkeme ndinọ un̄wam oro ẹkeyomde usọp usọp. Otu oro ama odụn̄ọde obio oro ye mme ikpehe ẹkedude ẹkpere. Ẹma ẹsio mme isụn̄utom ẹdọn̄ ẹkọbọ ntọt ke ata nsannsan ebiet. Ẹma ẹbọ ntọt n̄ko ẹto Kisangani, odude ke se ibede kilomita 1,000 ke edem usoputịn Goma. Nditọete n̄kann̄kụk ẹma ẹn̄wam ndidiomi utom unọ un̄wam ke Goma, ke ebiet emi Mme Ntiense 700 ẹdụn̄de.
Kiet ke otu mbiowo Christian ke Goma ọkọdọhọ ete: “Ama otụk nnyịn ntotụn̄ọ ntotụn̄ọ ndikụt nditọete nnyịn ẹmi ẹketode utọ anyan ebiet ntre ẹdi ndin̄wam nnyịn. Mbemiso mmọ ẹkedide, nnyịn ima isin̄wam kiet eken. Nditọete ẹkenyene ndifehe n̄kpọn̄ obio-in̄wan̄ n̄ka Goma. Ndusụk mmọ ẹma ẹtaba ufọk mmọ, ndien mmọ ẹma ẹkpọn̄ in̄wan̄ mmọ. Nnyịn ima ida mmọ isịn ke ufọk inyụn̄ ibuana edisịnen̄kpọ ye ekpri udia oro nnyịn ikenyenede ye mmọ. Se nnyịn ikekemede ndinam ke n̄kann̄kụk ikawakke. Ndusụk nnyịn ima inana udia oro ọnọde nsọn̄idem.
“Nditọete ẹtode Europe, nte ededi, ẹma ẹda okụk ẹdi oro akan̄wamde nnyịn ndidep udia, emi akananade onyụn̄ ọsọn̄de urua. Udia oro ekedi ke ata eti ini, sia ediwak owo mîkenyeneke se ẹdiade ke ufọk mmọ. Nnyịn ima ideme udia emi inọ Mme Ntiense ye mbon oro mîkedịghe Mme Ntiense. Edieke un̄wam mîkpekedịghe ke ini oro enye ekedide, ediwak owo efen efen ẹkpekekpan̄a, akpan akpan nditọwọn̄. Jehovah ama anyan̄a ikọt esie. Emi ama enen̄ede otụk mbon oro mîkedịghe Mme Ntiense. Ediwak ẹma ẹtịn̄ ẹban̄a edidianakiet ye ima nnyịn. Ndusụk mmọ ẹma ẹnyịme ẹte ke eke nnyịn edi ido ukpono akpanikọ.”
Okposụkedi ẹkedepde udia ke n̄kann̄kụk ẹnyụn̄ ẹnọde ibọk, ama oyom ekese n̄kpọ. Udọn̄ ama odu kaban̄a edisịnen̄kpọ ye abran̄kịn, ọkọrọ ye ediwak udia ye ibọk. Ẹma ẹyom un̄wam n̄ko man ẹfiak ẹbọp mme ufọkidụn̄ oro ẹkebiatde.
Mme Owo Ẹnọ N̄kpọ ke Ntatubọk
Nditọete ke Europe ẹma ẹfiak ẹnyene udọn̄ ndin̄wam. Ọfis Mme Ntiense Jehovah ke Louviers, France, ama ọnọ ikot ẹka mme esop ke Rhône Valley, Normandy, ye ubak ikpehe Paris. Ẹma ẹda edumbet N̄wed Abasi efen ẹsịn ke edinam ke ọtọ emi: “Owo eke ọtọde ke ufat oyonyụn̄ ọdọk ke ufat; owo eke ọtọde ke ntatubọk uwak uwak ke enye oyonyụn̄ ọdọk. Yak kpukpru owo kiet kiet ọnọ nte enye akaduakde ke esịt esie: okûnọ ye mfụhọ esịt, okûnyụn̄ ọnọ oto ke edinyenyịk; koro Abasi amama owo eke ọnọde ke inemesịt.”—2 Corinth 9:6, 7.
Ediwak tọsịn owo ke idatesịt ẹma ẹda ifet oro ndinọ enọ. Mme ekebe ye mme ekpat ọfọn̄, ikpaukot, ye mme n̄kpọ eken ẹma ẹbụn̄ọ ẹdụk mme Ufọkmbono Obio Ubọn̄ ndien ekem ẹma ẹtan̄ ẹka ọfis n̄kọk itieutom Mme Ntiense Jehovah ke France. Do mme anamutom unyịmesịt 400 ẹma ẹdu ke mben̄eidem nditiene mbuana ke usio-ukot efen ke edinam “Un̄wam Zaire.” Nte mme n̄kpọ oro ẹkenọde ẹkebụn̄ọde ẹdụk, mme anamutom unyịmesịt ẹmi ẹma ẹsat, ẹkpan̄, ẹnyụn̄ ẹdọn̄ mme ọfọn̄ oro ke mme ekebe oro ẹkedoride 30 ke n̄kpọ ukpatn̄kpọ kiet. Nditọwọn̄ ẹma ẹkere ẹban̄a n̄kpri nditọete mmọ iren ye iban ke Africa ẹma ẹnyụn̄ ẹnọ n̄kpọmbre—nsem nsem moto n̄kpọmbre, ikoso, nditọ ọkpọ, ye ekpe oro ekịmde ke ọfọn̄. Ẹkedọn̄ mmọ ẹmi ọkọrọ ye mme n̄kpọ ẹyomde kaban̄a udu uwem. Ke ofụri ofụri, ẹma ẹdọn̄ n̄kpọ ẹyọhọ n̄kpọ udọn̄n̄kpọ usụkkiet ẹmi ẹniọn̄de ke mita 12 ẹnyụn̄ ẹnọ ẹka Congo.
Ẹkenọ un̄wam okponde adan̄a didie ẹka Central Africa ebe ke un̄wam ediwak tọsịn Mme Ntiense ke Belgium, France, ye Switzerland? Etisịm June 1997 ofụri se ẹkenọde ekedi ibọk esịmde kilogram 500, inịn̄e inịn̄e uyo tọn 10, mme udia efen tọn 20, edisịnen̄kpọ tọn 90, ikpaukot 18,500, ye abran̄kịn 1,000. Ẹma ẹnọ ata ediwak n̄wed Bible n̄ko. Ẹma ẹnen̄ede ẹdara kpukpru ẹmi, ama onyụn̄ ọdọn̄ mbon itọk ekọn̄ esịt onyụn̄ an̄wam mmọ ndiyọ mme idomo mmọ. Ofụri ibat ekọmurua n̄kpọ un̄wam ama ekpere ndisịm $1,000,000, U.S. Mme utọ enọ oro ẹkedi uyarade itie nditọete ye ima ke otu mbon oro ẹnamde n̄kpọ Jehovah.
Ndideme N̄kpọ ke Congo
Nte mme n̄kpọ ẹketọn̄ọde ndisịm Congo, nditọete iren iba ye eyenete an̄wan kiet ẹma ẹto France ẹdi ndinam utom ye mme kọmiti unọ un̄wam eke n̄kann̄kụk. Kaban̄a esịtekọm oro Mme Ntiense ẹtode Congo ẹkewụtde, Joseline, ọkọdọhọ ete: “Nnyịn ima ibọ ediwak leta esịtekọm. Ubuene eyenete an̄wan kiet ama ọnọ mi n̄kpọmbana okpoho. Mbon en̄wen ẹma ẹnọ nnyịn ndise mmọ. Nte nnyịn ikadahade unyọn̄, nditọete iban ẹma ẹtịm mi inua, ẹfat mi, ẹnyụn̄ ẹtua. Ami n̄ko mma ntua. Ediwak owo ẹma ẹtịn̄ mme ikọ nte, ‘Jehovah ọfọn. Jehovah ekere aban̄a nnyịn.’ Ntre mmọ ẹma ẹfiọk ẹte ke itoro kaban̄a enọ emi enyene Abasi. Ke ini ikesidemede udia, nditọete iren ye iban ẹma ẹsitoro Jehovah ke ndikwọ mme ikwọ Obio Ubọn̄. Ekedi n̄kpọ oro otụkde owo etieti.”
Dọkta kiet emi ekekerede Loic ekedi kiet ke otu mme andibuana ke otu emi. Ediwak owo ẹma ẹbụn̄ọ ẹdụk Ufọkmbono Obio Ubọn̄ ẹnyụn̄ ẹbet ke ime ini mmọ edisịm man ẹyom un̄wam. Ke ẹnyenede udọn̄ nditiene nnam n̄kpọ n̄ko, eyenete an̄wan kiet otode Congo ama edeme inịn̄e inịn̄e uyo 40 ọnọ mbon oro ẹkebetde dọkta. Sia edide n̄kpọ nte owo 80 ẹkebet, owo kiet kiet ama ọbọ ubak inịn̄e inịn̄e uyo.
Un̄wam Ẹnọde Mbon Oro Mîdịghe Mme Ntiense
Owo ikọnọhọ Mme Ntiense Jehovah kpọt un̄wam uduot owo emi. Mbon en̄wen n̄ko ẹma ẹtiene ẹbọ ufọn, kpa nte ediwak owo ẹkebọde ke 1994. Emi odu ke n̄kemuyo ye Galatia 6:10, emi ọdọhọde ete: “Mmọdo ndien, adan̄a nte ikụtde ifet, ẹyak nnyịn ifọn ido ye kpukpru owo, akpan akpan ye mmọ ẹmi ẹtode ke ufọk mme andinịm ke akpanikọ.”—Sịghisịghi ubọkn̄wed edi eke nnyịn.
Mme Ntiense ẹma ẹdeme ibọk ye edisịnen̄kpọ ẹnọ ẹka ediwak ufọkn̄wed praimari ye itie ubọk nditọakpa kiet emi odude ekpere Goma. Itie ubọk nditọakpa oro edi ufọkidụn̄ ọnọ nditọwọn̄ 85. Ke akpa isan̄ oro ẹkekade ndidụn̄ọde nse nte idaha etiede, otu mbon unọ un̄wam ẹma ẹka ẹkese itie ubọk nditọakpa oro ẹnyụn̄ ẹn̄wọn̄ọ ndinọ mmọ ekebe inịn̄e inịn̄e uyo 50, mme ekebe edisịnen̄kpọ, abran̄kịn 100, ibọk, ye mme n̄kpọmbre. Nditọwọn̄ oro ẹma ẹwọrọ ẹdida ke udịm ke okụre ẹnyụn̄ ẹkwọ ikwọ ẹnọ isenowo. Ekem mmọ ẹma ẹsịn san̄asan̄a eben̄e—nte mmọ ẹkeme ndinyene bọl kiet man mmọ ẹkpebre?
Ediwak urua ke ukperedem otu mbon unọ un̄wam oro ẹma ẹsu en̄wọn̄ọ mmọ ndida mme n̄kpọ ndi. Ke ntatubọk emi ye se enye okokotde ke mme n̄wed Bible oro ẹkenọde enye otụkde, adausụn̄ ke itie ubọk nditọakpa oro ama ọdọhọ ete ke imọ ida ke usụn̄ ndikabade ndi kiet ke otu Mme Ntiense Jehovah. Ndien ndi ẹkenọ nditọwọn̄ oro bọl kiet? Claude, anam ndutịm otu mbon unọ un̄wam emi otode France ọbọrọ ete: “Baba. Nnyịn ikọnọ mmọ bọl iba.”
Mme Itienna Mbon Itọk Ekọn̄
Owo ikadaha n̄kpọ un̄wam ika Congo ikpọn̄. Ediwak tọsịn mbon itọk ekọn̄ ẹma ẹfen̄e ẹwọrọ ke ikpehe oro ekọn̄ akan̄wanade ẹka mbọhọ idụt emi ẹkesọpde ẹbọp itienna mbon itọk ekọn̄. Mme Ntiense ẹma ẹnam isan̄ ẹka do, n̄ko, man ẹkese se ẹkemede ndinam. Ke ini ẹketịmde ntọt emi, mme itienna oro ẹma ẹnọ mbon itọk ekọn̄ 211,000 itie udakibuot, n̄wakn̄kan ẹtode Congo. N̄kpọ nte 800 ẹkedi Mme Ntiense ye nditọ mmọ ye mme owo oro ẹnyenede udọn̄ ke eti mbụk Obio Ubọn̄. Usọp usọp mfịna oro okodude ke mme itienna ekedi unana udia. Ke itienna kiet, udia oro ekemde okodu ọnọ usen ita kpọt, ndien enye ama esịne ọkọti oro ama akana isua ita.
Kpa ye oro, Mme Ntiense ẹma ẹdu ke eti idaha. Okposụkedi mmọ ẹkenyenede esisịt ibat n̄wed Bible, mmọ ẹma ẹsinịm an̄wan̄wa mbonoesop kpukpru ini man ẹnọ idemmọ nsịnudọn̄ ke n̄kan̄ eke spirit. Mmọ n̄ko ẹma ẹsịn ifịk ke ndikwọrọ eti mbụk Obio Ubọn̄ Abasi nnọ mbon en̄wen ke mme itienna oro.—Matthew 24:14; Mme Hebrew 10:24, 25.
Otu mbon ndụn̄ọde eke Mme Ntiense ama esịne dọkta kiet. Okposụkedi ukara akayakde mmọ ẹdu usen ifan̄ kpọt ke itienna kiet kiet, mmọ ẹma ẹnyene nneme ẹban̄a usọbọ idem. Mmọ ẹma ẹkpọn̄ ibọk ye okụk ẹnọ mbiowo Christian. Ntem, nditọete ẹma ẹkeme ndibọhọ. Mmọ n̄ko ẹma ẹdori enyịn ẹte ke Mme Ntiense ke mme itienna ẹyekeme ndifiak nnyọn̄ obio emana mmọ.
Nso kaban̄a ini iso? Jesus Christ ama ebem iso etịn̄ ete ke usen nnyịn edidi enye oro akwa ndutịme odude, kpa ini emi mme ekọn̄ ye akan̄ ẹnịmde idiọn̄ọ. (Matthew 24:7) Mme Ntiense Jehovah ẹfiọk ẹte ke Obio Ubọn̄ Abasi ikpọn̄ edida utịt ọsọk ndutụhọ oro odude idahaemi ke isọn̄. Ke idak ukara esie, ebietidụn̄ isọn̄ nnyịn ayakabade edi paradise emem, eduek, ye nsinsi inemesịt ọnọ okopitem ubonowo. (Psalm 72:1, 3, 16) Kan̄a ke emi, Mme Ntiense ẹyetan̄a eti mbụk Obio Ubọn̄ heaven oro ẹyenyụn̄ ẹka iso ndin̄wam ekemmọ mme andituak ibuot ye mbon en̄wen ke mme ini unana.
[Se Ẹwetde ke Ikpọ Abisi ke page 4]
Toto ke 1994, Mme Ntiense Jehovah ke Europe ikpọn̄ ẹma ẹnọ se iwakde ikan tọn 190 ke udia, edisịnen̄kpọ, ibọk, ye mme n̄kpọ un̄wam efen ẹka ikpehe Great Lakes eke Africa
[Ekebe ke page 6]
Ima Christian Ẹsịnde Ke Edinam
Ke otu mbon oro ẹketienede ẹbuana ifịk ifịk ke utom “Un̄wam Zaire” ke France ekedi Ruth Danner. Nte eyenọwọn̄, ẹma ẹkọbi enye ke itienna ekikere Nazi ke ntak mbuọtidem Christian esie. Enye ama etịn̄ ete: “Nnyịn ima inen̄ede ikop inemesịt ndinam n̄kpọ nnọ nditọete nnyịn iren ye iban ke Africa! Edi odu n̄kpọ oro akanamde mi nnen̄ede n̄kop inemesịt. Ke 1945, ke ini nnyịn ikotode Germany inyọn̄ ufọk, nnyịn ikenyeneke ndomo n̄kpọ kiet. Idem ọfọn̄ oro nnyịn ikesịnede ikọbọbuọt. Nte ededi, ikebịghike nnyịn ima ibọ un̄wam n̄kpọ obụkidem ito nditọete nnyịn eke spirit ke America. Ntre utom unọ un̄wam emi anam mi n̄wụt mfọnido oro ẹkewụtde nnyịn ke ediwak isua ẹmi ẹkebede. Nso ifet ke edi ntem ndidi ubak utọ akwa ubon eke nditọete ẹmi ẹsịnde ima Christian ke edinam!”—John 13:34, 35.
[Ndise ke page 7]
Ibịghike—paradise isọn̄ emi akpakịp n̄kpọ odude oyodu ọnọ kpukpru owo