Nte Christmas Ataba Christ?

“Akananam n̄kemeke ndinyịme mme edinam usọrọ ini Christmas. Etie mi nte mmọ ẹnen̄ede ẹkpụhọde ye uwem ye ukpepn̄kpọ Jesus.”—Mohandas K. Gandhi.

EDIWAK owo ẹyefan̄a ofụri ofụri ye Gandhi. Mmọ ẹkeme ndikere, ‘Nso ke owo ukara edide owo Hindu ekeme ndifiọk mban̄a usen nduọkodudu Christian?’ Nte ededi, ana ẹnyịme nte ke Christmas atara esịm ofụri ererimbot, otụkde ofụri ido edinam. Kpukpru December, etie nte usen nduọkodudu emi esidu ke kpukpru ido edinam.

Ke uwụtn̄kpọ, n̄kpọ nte mbon Asia miliọn 145 ẹsidia usọrọ Christmas, adade miliọn 40 awak akan isua duop ẹmi ẹkebede. Ndien edieke ke ndidọhọ “mme edinam usọrọ” ikọ Gandhi ọkọwọrọ ido ererimbot eke Christmas eyomfịn, kpa ebe-ubọk udep n̄kpọurua oro kpukpru nnyịn ikụtde, edi ọkpọsọn̄ n̄kpọ ndidọhọ nte ke ikpehe enye emi ke usọrọ emi isiwakke ndidi se iwọrọde iso ikan. Magazine Asiaweek ọdọhọ ete: “Christmas ke Asia—ọtọn̄ọde ke mme ikan̄ usọrọ ke Hong Kong tutu esịm ikpọ eto Christmas ke mme ufọkisen ke Beijing adade esịm nsek eyen ini Christmas anade ke n̄kpana ke ikpehe mbubehe Singapore—enen̄ede edi edinam (unyamurua) ererimbot.”

Nte usọrọ Christmas eyomfịn efre Christ? Nte ido edide, ẹmeti December 25 ọtọn̄ọde ke ọyọhọ isua ikie inan̄ E.N., ke ini Ufọkabasi Roman Catholic okosiode usen oro enịm nte usen ido ukpono nditi emana Jesus. Edi nte ekemde ye ndụn̄ọde eke ndondo emi oro ẹkenamde ke United States, mbahade 33 eke ikie kpọt ke otu mbon oro ẹkedade ẹnam ndụn̄ọde ẹkekere ke emana Christ edi ata akpan ikpehe Christmas.

Afo ekere didie? Ndi afo ndusụk ini emekere ke uyịre uyịre usuanetop n̄kpọurua, uwouwo edidep mme enọ, edibana mme eto, edidiomi ye edidụk mme usọrọ, edinọ mme kad—ẹsio Jesus ẹfep ofụri ofụri?

Etie nte ediwak owo ẹkere ke usụn̄ kiet ndifiak mmen Christ nsịn ke Christmas edi ke ndiwụt ndise Emana Jesus. Eyedi afo omokụt mme otu utọ n̄kpọ nte ndisọi mbiet, ẹdade ẹban̄a nsek Jesus ke usịnudia ufene emi Mary, Joseph, ndusụk ekpemerọn̄ ẹkande ẹkụk, “mme ọfiọkn̄kpọ owo ita,” m̀mê “ndidem ita,” ndusụk ufene ke aba, ye ndusụk mme andida nse. Edi ọsọ ekikere nte ke mme ndise Emana Jesus ẹmi ẹti mme owo ẹban̄a se Christmas enen̄erede ọwọrọ. Nte ẹtịn̄de ke U.S. Catholic, “ndise emana Jesus etịn̄ n̄kpọ an̄wan̄a akan nte gospel ekededi ekemede nditịn̄, okposụkedi enye n̄ko ọsọn̄ọde etịn̄ ke owo ẹtịn̄de ẹban̄a ke mme mbụk ẹmi ẹdi se ẹkerede-kere.”

Didie, ndien, ke ndise Emana Jesus ọkpọnọ ekikere nte ke mme mbụk Gospel ẹdude ke Bible ẹdi se ẹkerede-kere? Ọfọn, ana ẹnyịme nte ke n̄kpri n̄kpọ oro ẹbotde ẹmi ẹyetde ndom mbakara ediye ediye ẹnam mbụk emana Christ etie nte mbụk oro ẹkerede-kere ẹtịn̄. Ke ini owo n̄ka mọn̄k ke akpa akanamde enye ọwọrọ etop ke isua ikie 13, ndise Emana Jesus ekedi ekpri n̄kpọ ini kiet ko. Mfịn, ukem nte ediwak n̄kpọ eken oro ẹnyenede ebuana ye usen nduọkodudu emi, mme ndise Emana Jesus ẹmekabade akamba mbubehe. Ke Naples, Italy, ediwak ufọkurua ẹnyam mme mbiet ndikama nnam mme ndise Emana Jesus, m̀mê presepi, ofụri ini ke isua. Ndusụk mbiet oro ẹtịmde ẹwọrọ etop iwụtke mme owo ke mme mbụk Gospel, edi ẹwụt mme ọwọrọetop owo eyomfịn, utọ nte Ọbọn̄-An̄wan Diana, Mma Teresa, ye osio edisịnen̄kpọ oro Gianni Versace. Ke ebiet en̄wen, ẹda chocolate, ndomuyo, ye idem ikpọk n̄kọn̄kọ ẹnam presepi. Afo emekeme ndikụt ntak ọsọn̄de ndikụt mbụk akpanikọ ke mme utọ n̄kpọ oro.

Didie, ndien, ke mme utọ ndise Emana Jesus oro ẹkpetịn̄ “n̄kpọ ẹn̄wan̄a ẹkan nte gospel ekededi ekemede nditịn̄”? Nte mme mbụk Gospel inen̄ekede idi mbụk akpanikọ? Idem ata ndiọi mbon eyịghe ẹnyene ndinyịme nte ke Jesus ekedi ata owo emi ekenen̄ede odu. Ntre anaedi enye ini kiet ama edi ata nsekeyen, amanade ke ata ebiet. Mfọnn̄kan usụn̄ ekpenyene ndidu ndikụt ata ata ndise n̄kpọntịbe oro ẹkande emana esie ẹkụk akan ikpîkpu edise ndise Emana Jesus!

Ke akpanikọ, odu. Ewetmbụk iba ẹma ẹwet mme ọkpọkpọ mbụk ẹban̄a emana Jesus. Edieke afo ndusụk ini esikerede ke ẹfụmi Christ ofụri ofụri ke ini Christmas, ntak mûdụn̄ọkede mbụk ẹmi ke idemfo? Ke mmọ, idịghe n̄ke ke afo edikụt, edi inem inem mbụk—mbụk akpanikọ aban̄ade emana Christ.

[Ebiet ẹdade ndise ẹto ke page 3]

Udịm ke page 3-6, 8, ye 9: Fifty Years of Soviet Art