Ini Ye Nsinsi—Nso ke Nnyịn Inen̄ede Ifiọk Iban̄a Mmọ?
“ETIE nte ini edi kiet ke otu orụk ifiọk n̄kpọntịbe ẹmi ẹkpade owo idem ẹkan,” ntre ke n̄wed ofụri orụk ifiọk kiet ọdọhọ. Ih, ekpere ndidi owo ikemeke ndinam ini an̄wan̄a ke mmemmem usem. Nnyịn imekeme ndidọhọ ke ini “ebe,” “aka,” “efe,” ye nte ke nnyịn ke idem nnyịn ikam idu ke “ubatini.” Edi nnyịn inen̄ekede ifiọk se nnyịn itịn̄de iban̄a.
Ẹdọhọ ke ini edi “ufan̄ ke ufọt n̄kpọntịbe iba.” Edi, etie nte ifiọk n̄kpọntịbe nnyịn asian nnyịn ete ke ini ada san̄asan̄a ọkpọn̄ mme n̄kpọntịbe; etie nte enye aka iso edide n̄kpọ etịbe m̀mê itịbeke. Owo akwaifiọk kiet ọdọhọ ete ke ini inen̄ekede idu edi ke enye edi sụk n̄kpọ oro ẹkerede-kere. Ndi n̄kpọ oro ekese ke ifiọk n̄kpọntịbe nnyịn ẹkọn̄ọde ekeme ndidi n̄kpọ oro nnyịn ikerede isio idi?
Ekikere Bible Kaban̄a Ini
Bible itịn̄ke se ini edide, ọnọde ekikere ete ke eyedi akan ukeme owo ndinen̄ede mfiọk. Enye ebiet anana-utịt ufụm ikpaenyọn̄, emi ọsọn̄de nnyịn ndifiọk n̄ko. Eyedi ini edi kiet ke otu mme n̄kpọ oro Abasi ikpọn̄îkpọn̄ etịmde ọfiọk, koro enye ikpọn̄îkpọn̄ odu ke “nsinsi-nsinsi.”—Psalm 90:2.
Idem okposụkedi Bible mîtịn̄ke se ini edide, enye etịn̄ ke ini edi ata idem n̄kpọ. Akpa kan̄a, Bible asian nnyịn ete ke Abasi okobot “mme un̄wana”—utịn, ọfiọn̄, ye mme ntantaọfiọn̄—nte mme n̄kpọ oro ẹnịmde ini, man “ẹdi nte mme idiọn̄ọ, ye nte ini, ye nte usen, ye nte isua.” Ediwak n̄kpọntịbe oro ẹwetde ke Bible ẹnen̄ede ẹkọn̄ọ ke ubatini. (Genesis 1:14; 5:3-32; 7:11, 12; 11:10-32; Exodus 12:40, 41) Bible n̄ko etịn̄ aban̄a ini nte n̄kpọ oro nnyịn ikpenyenede ndida nnam n̄kpọ ke eti usụn̄ man ikeme ndidu ke idaha ndibọ edidiọn̄ Abasi edide nsinsi ini—idotenyịn edidu uwem ke nsinsi.—Ephesus 5:15, 16.
Nsinsi Uwem—Nte Enye Owụt Eti Ibuot?
Okposụkedi ndidomo ndifiọk se ini enen̄erede edi akamade edikpu, ye ediwak owo ekikere nsinsi uwem, m̀mê edidu uwem ke nsinsi, edi n̄kpọ akamade n̄kpaidem akan. Ntak kiet kaban̄a emi ekeme ndidi nte ke ifiọk n̄kpọntịbe nnyịn kaban̄a ini kpukpru ini esinyene ebuana ye edisan̄a n̄kanade eke emana, edikọri n̄wọrọ owo, usọn̄, ye n̄kpa. Ntem, nnyịn ididiọn̄ọ ini ndibe ke ebuana ye usọn̄ ke idemesie. Ye ediwak owo, ndikere ke usụn̄ en̄wen ekededi ekpetie nte edi edibiat ekikere aban̄ade ini mfep. Mmọ ẹkeme ndibụp, ‘Ntak emi usọn̄ emi enyenede ndisịm kpukpru odu-uwem n̄kpọ ekpetrede ndisịm owo?’
N̄kpọ emi ẹsiwakde ndifụmi ke usụn̄ ukere n̄kpọ emi edi akpanikọ oro nte ke mme owo ẹmededi isio ye mme edibotn̄kpọ eken ke ediwak usụn̄. Ke uwụtn̄kpọ, mme unam inyeneke mme ukeme ufiọk n̄kpọ oro mme owo ẹnyenede. Kpa ye isio isio ekikere oro ẹnọde, mmọ isinamke n̄kpọ ibe se ntụk mmọ ẹnụkde mmọ ndinam. Mmọ inyeneke mme enọ unam usọ m̀mê ukeme ediwụt ima ye esịtekọm oro mme owo ẹnyenede. Edieke ẹnọde mme owo ekese ntre ke mme edu ye ukeme ẹmi, oro ẹnamde uwem enyene se ọwọrọde, ntak mîkemeke ndidi nte ke ẹma ẹnọ mmọ mme n̄kpọ efen efen n̄ko ke edide edisịm uwem ke idemesie?
Ke n̄kan̄ eken, ndi idịghe esen n̄kpọ nte ke mme eto, ẹmi mîkemeke ndikere n̄kpọ, ke ndusụk idaha ẹsidu uwem ke ediwak tọsịn isua, ke adan̄aemi mme enyene-ifiọk owo ẹkemede ndidu isua 70 esịm 80 kpọt ke ẹbaharede ukem ukem? Ndi idịghe esen n̄kpọ nte ke mme ikụt, ẹmi mînyeneke mme ukeme usion̄o n̄kpọ ndi m̀mê eke usọ, ẹkeme ndidu uwem mbe isua 200, ke adan̄aemi mme owo, ẹmi ẹnen̄erede ẹnyene mme ukeme ẹmi, ẹdude se isụhọrede ikan mbahade iba ke oro?
Okposụkedi owo mîkemeke nditịm mfiọk ini ye nsinsi, un̄wọn̄ọ nsinsi uwem osụk ededi idotenyịn emi enen̄ede ọkọn̄ọ ke Bible. Ikọ oro “nsinsi uwem” odu utịm ike 40 ke enye. Edi edieke uduak Abasi edide nte ke mme owo ẹkpenyene ndidu uwem ke nsinsi, ntak emi owo mîdụhe? Ẹyeneme mbụme emi ke ibuotikọ oro etienede.