Ke Ini Ẹnen̄erede Ẹtat Ubọk
EDIEKE afo ekpenyenede ifet ndinọ edidem enọ, nso ke afo ọkpọnọ enye? Nso edieke enye ekpedide andikara emi enyenede n̄kpọ akan onyụn̄ enyenede ọniọn̄ akan ke ererimbot? Nte afo ọkpọdiọn̄ọ enọ ekededi emi ekpenemde enye esịt? N̄kpọ nte isua tọsịn ita ẹmi ẹkebede, ọbọn̄ an̄wan Sheba ama ekere aban̄a mme mbụme oro ke ini enye eketịmde idem ndika n̄kese utọ andikara oro—Edidem Solomon eke Israel.
Bible asian nnyịn ete ke enọ esie ama esịne talent gold 120 “ye ediwak ufuọn̄kpọ eti-eti, ye ọsọn̄-urua itiat.” Ke ekọmurua mfịn, gold ikpọn̄ ekedi n̄kpọ nte $40,000,000. Ẹkebat aran Balsam, enem-ufuọn̄ aran onyụn̄ edide ibọk, nte ọsọn̄urua n̄kpọ ukem nte gold. Ke adan̄aemi Bible mîtịn̄ke udomo aran oro ọbọn̄ an̄wan oro ọkọnọde Solomon, enye asian nnyịn ete ke enọ esie ikenyeneke mbiet.—1 Ndidem 10:10.
Nte an̄wan̄ade, ọbọn̄ an̄wan Sheba ekedi imọ ye atat-ubọk an̄wan. Akan oro, ẹma ẹtat ubọk ye enye n̄ko. Bible ọdọhọ ete: “Edidem Solomon ọnọ ọbọn̄-an̄wan Sheba kpukpru se inemde enye esịt, eke enye eben̄ede, ọkọrọ ke se enye adade ọsọk edidem.” (2 Chronicles 9:12, sịghisịghi ubọkn̄wed edi eke nnyịn.) Edi akpanikọ, ekeme ndidi ekedi ido mme andikara ndinọ kiet eken enọ; edi, Bible etịn̄ san̄asan̄a aban̄a “ntatubọk” Solomon. (1 Ndidem 10:13, NW) Solomon ke idemesie ekewet ete: “Ukpọn̄ eke ọfọnde ido eyetịm oyụhọ: ndien edi andinọ mmọn̄ edikụt mmọn̄.”—Mme N̄ke 11:25.
Edi akpanikọ, ọbọn̄ an̄wan Sheba n̄ko ama anam akwa n̄waidem ke ini ye ukeme ndika n̄kese Solomon. Etie nte Sheba okodu ke ikpehe Republic of Yemen idahaemi; ntre ọbọn̄ an̄wan emi ye udịm camel esie ẹma ẹsan̄a se ibede kilomita 1,600 ndika Jerusalem. Nte Jesus ọkọdọhọde, ‘enye okoto ke mme utịt ererimbot edi.’ Ntak emi ọbọn̄ an̄wan Sheba ekesịnde utọ ukeme oro? Enye ekedi akpan akpan “ndikop ọniọn̄ Solomon.”—Luke 11:31.
Akpa Ndidem 10:1, 2 (NW) ọdọhọ ete ke ọbọn̄ an̄wan Sheba “ekedi ndida mme awak-n̄kukọhọ mbụme ndomo [Solomon]. . . . [N̄wan oro] ama ọtọn̄ọ nditịn̄ kpukpru se idude ke esịt esie nnọ enye.” Solomon ọkọbọrọ didie? “Ndien Solomon asiak kpukpru ikọ esie ọnọ enye: baba ikọ kiet eke enye mîsiakke inọ enye, idịbeke edidem.”—1 Ndidem 10:3.
Ke idem akpade enye aban̄a se okokopde onyụn̄ okụtde, ọbọn̄ an̄wan ama ọbọrọ ke nsụhọdeidem ete: “Ọfọfọn ye mme asan̄utom fo ẹmi ẹdade fi ke iso kpukpru ini, ẹnyụn̄ ẹkopde eti ibuot fo.” (1 Ndidem 10:4-8) Enye ikọdọhọke ke ọfọfọn ọnọ mme asan̄autom Solomon koro uforo akakande mmọ okụk—okposụkedi ekedide ntre. Utu koro, ẹma ẹdiọn̄ mme asan̄autom Solomon koro mmọ ẹma ẹkeme ndikop ọniọn̄ oro Abasi ọkọnọde Solomon kpukpru ini. Nso eti uwụtn̄kpọ ke ọbọn̄ an̄wan Sheba edi ntem ọnọ ikọt Jehovah mfịn, ẹmi ẹnyenede akpakịp ọniọn̄ Andibot ke idemesie ye eke Eyen esie, Jesus Christ!
Se idide n̄wọrọnda n̄ko edi ikọ efen oro ọbọn̄ an̄wan oro eketịn̄de ọnọ Solomon: “Ẹtoro Jehovah Abasi fo.” (1 Ndidem 10:9) Nte an̄wan̄ade, enye ama okụt ubọk Jehovah ke ọniọn̄ ye uforo Solomon. Emi ekem ye se Jehovah ekebemde iso ọn̄wọn̄ọ ọnọ Israel. ‘Ndinam mme ewụhọ mi,’ ntem ke enye ọkọdọhọ, “[edi] eti ibuot mbufo, ye asian mbufo, ke iso mme idụt, ẹmi ẹdikopde kpukpru mme ewụhọ ẹmi, ndien mmọ ẹyedọhọ ẹte, Ho, akamba idụt emi edi mbon eti ibuot, onyụn̄ edi asian.”—Deuteronomy 4:5-7.
Ndidi Mbịne Andinọ Ọniọn̄
Esop Jehovah omodụri ediwak miliọn owo ke eyomfịn ada n̄ko koro mmọ ẹmekụt ẹte ke “Israel Abasi” ‘ẹdi mbon eti ibuot, ẹnyụn̄ ẹdi asian,’ idaha-da imana, edi koro mme mfọnmma ibet ye mme edumbet Abasi ẹdade mmọ usụn̄. (Galatia 6:16) Ibat mbon oro ẹnade baptism owụt nte ke mme isua ndondo ẹmi ediwak tọsịn mbufa owo ke mme itie ikie, ke nditịm ntịn̄, ẹmedọhọ Israel eke spirit ẹte: “Ẹyak nnyịn ika ye mbufo: koro nnyịn imokop ite ke Abasi odu ye mbufo.” (Zechariah 8:23) Idem esikpa mbufa owo ẹmi didie ntem ke ini mmọ ẹkụtde akamba udia eke spirit oro Jehovah anamde ọnọ mme asan̄autom esie! Akananam mmọ ikwe mbiet esie ke n̄kani ido ukpono mmọ.—Isaiah 25:6.
Ndinọ Akakan Andinọ Enọ
Sia ẹbọde ekese n̄kpọ ntre, mbon oro ẹnyenede esịtekọm nte ido edide ẹsikere se mmimọ ikemede ndinọ akakan Edidem ye Andinọ Enọ, Jehovah Abasi. Bible ayarade ete ke mfọnn̄kan enọ oro nnyịn ikemede ndinọ Jehovah edi “uwa ekọm.” (Mme Hebrew 13:15) Ntak-a? Koro uwa emi enyene ebuana nnennen nnennen ye edinyan̄a uwem, edide akpan n̄kpọ oro ebehede Jehovah ke utịt ini emi. (Ezekiel 18:23) Adianade do, ndinọ ukeme ye ini nnyịn ndin̄wam mbon udọn̄ọ, mbon mfụhọ, ye mbon eken edi uwa oro ẹnyịmede.—1 Thessalonica 5:14; Mme Hebrew 13:16; James 1:27.
Editịp okụk enyene akpan udeme. Emi anam ẹkeme ndision̄o mme Bible, mme n̄wed ẹkọn̄ọde ke Bible, ye edinyene mme itie oro mme Christian ẹkemede ndisop idem. (Mme Hebrew 10:24, 25) Mme etịbe n̄ko ẹsinam ẹnyene mme n̄kpọ un̄wam ndida n̄n̄wam mbon unọmọ ekọn̄ ye mme oto-obot afanikọn̄.
Man ọnọ nnyịn ndausụn̄ ke n̄kpọ aban̄ade edinọ enọ, Ikọ Abasi ọnọ nti edumbet. Ke uwụtn̄kpọ, enye ikpepke mme Christian ndinọ ibatokụk oro ẹmekde-mek ẹnịm, edi ekpep ndinọ se mmọ nte owụtde eti ibuot ẹkemede ndinọ, ẹnamde ntre ke unyịmesịt, ke ntak idatesịt. (2 Corinth 9:7) Ndusụk owo ẹkeme ndinọ ata ediwak; mbon eken, ukem nte ubuene ebeakpa oro ke eyo Jesus, ẹkeme ndinọ esisịt. (Luke 21:2-4) Ndi idịghe n̄wọrọnda n̄kpọ nte ke Jehovah—Andinyene ofụri ekondo—adara kpukpru enọ ye n̄waidem ẹnamde ye eti uduak, oro ẹnamde ke ntak enyịn̄ esie?—Mme Hebrew 6:10.
Man mmọ ẹkpenọ ke inemesịt, ẹsitọt ikọt Jehovah ẹban̄a nsio nsio n̄kpọ ẹmi ẹyomde ye nti usụn̄ oro ẹkemede ndisịm se ẹyomde ẹmi. Ndien, edisana spirit Jehovah esinụk esịt oro ẹnyịmede ndinam n̄kpọ mban̄a. Ẹma ẹtiene usụn̄ unam n̄kpọ emi ke Israel eset ke ndibọp ataya ndien, ke ukperedem, temple. (Exodus 25:2; 35:5, 21, 29; 36:5-7; 39:32; 1 Chronicles 29:1-19) Ke akpa isua ikie E.N., ukem usụn̄ unam n̄kpọ oro ama anam mme Christian ẹkeme ndinyene mme n̄kpọ oro ẹkeyomde man ẹda eti mbụk Obio Ubọn̄ ẹsọk mme idụt ẹnyụn̄ ẹn̄wam nditọete ke Israel ke ini akan̄.—1 Corinth 16:2-4; 2 Corinth 8:4, 15; Colossae 1:23.
Kpasụk ntre mfịn, Jehovah ọmọdiọn̄ ikọt esie, enye oyonyụn̄ aka iso ndidiọn̄ mmọ, ebe ke ndinọ mmọ se mmọ ẹyomde man ẹnam akwa utom edikwọrọ ikọ ye edinọ ukpep oro ererimbot akanam okụtde.—Matthew 24:14; 28:19, 20.
Nso ke Ẹyom Idahaemi?
Ke mme isua ndondo emi ẹmesịn enyịn̄ Mme Ntiense Jehovah ke n̄wed ke ediwak idụt ẹmi ẹkekpande utom mmọ. Nte utịp, ediwak ke otu idụt ẹmi ẹmenyene ekese n̄kọri ke ibat mme asuanetop. Nte an̄wan̄ade, ẹyom mme Bible ye mme n̄wed Bible etieti.
Kpasụk ntre ye mme Ufọkmbono Obio Ubọn̄. Ẹyom se ibede mbufa Ufọkmbono Obio Ubọn̄ 9,000 ke ofụri ererimbot idahaemi. Edieke ẹkpebọpde Ufọkmbono Obio Ubọn̄ kiet ke usen, okpoyom se ikande isua 24 ndisịm se ẹyomde idahaemi! Kan̄a kemi, ẹsisiak n̄kpọ nte esop itiaba ke usen ke usen, ediwak mmọ ke mme ikpehe ererimbot ẹmi okụk mîwakke. Ke n̄kan̄ eken, ediwak ke otu itie ẹmi iyomke mme ufọk oro ẹsọn̄de urua. Ke ndusụk itie, ẹkeme ndida $6,000 kpọt n̄kụre Ufọkmbono Obio Ubọn̄ oro ọnọde se ẹyomde onyụn̄ edide eti n̄kpọ ntiense ke n̄kann̄kụk.
Ke akpa isua ikie, ndusụk Christian ẹma ẹnyene okụk ẹkan mbon eken, ntre apostle Paul ekewet ete: “Ọwọrọ ete, mbufo ẹkpedụk aku ye mmọ; nyọhọ-nsụhọ mbufo ke ini emi aka ndin̄wam mmọ ke unana mmọ, man nyọhọ-nsụhọ mmọ onyụn̄ edi un̄wam mbufo ke unana mbufo; man ọkpọwọrọ nte ‘ubọk aka ubọk ọnyọn̄’ edide.” (2 Corinth 8:14) Mfịn, ukem ‘edidụk aku’ oro anam ẹnyene okụk oro ẹyomde man ẹnọ mme Bible, mme n̄wed Bible, Mme Ufọkmbono Obio Ubọn̄, n̄kpọ un̄wam ke ini afanikọn̄, ye mme n̄kpọ eken ke ediwak ikpehe ke ererimbot. Nso edidiọn̄ ke utọ edinọ oro edi ntem—ọnọ andinọ ye andibọ!—Utom 20:35.
Nte mme leta oro N̄ka ọbọde oto mbon ntatubọk ẹwụtde, ediwak mme andikot magazine emi ẹkpema ndin̄wam edi itịmke ifiọk nsio nsio usụn̄ ẹmi ẹkemede nditịp n̄kpọ. Nte eyịghe mîdụhe, ekebe oro etienede ayan̄wam ndibọrọ mme mbụme mmọ.
Ke ini ubọn̄ ubọn̄ ukara Solomon, “kpukpru ndidem ererimbot” ẹmi ẹkekopde ẹban̄a enye ẹma ẹdi ẹdise enye. Edi, Bible asiak andikara kiet kpọt—ọbọn̄ an̄wan Sheba. (2 Chronicles 9:23) Nso n̄waidem ke enye akanam ntem! Edi ẹma ẹnọ enye utịp akamba akamba—ama okpon tutu ke utịt edidi esie, ‘ibifịk ama ọbọhọ idem onyụn̄ akpa’ enye.—2 Chronicles 9:4, Today’s English Version.
Ke ini iso, Jehovah, akakan Edidem ye Andinọ, ayanam ekese n̄kpọ efen efen akan se Solomon ekekemede ndinam ọnọ mbon oro ẹnamde n̄waidem ẹnọ Enye. Ke ndinam n̄kpọ mban̄a oro, ‘ibifịk ọyọbọhọ, idem oyonyụn̄ akpa’ mmọ ẹmi, koro idikụreke ke Jehovah ndikpeme mmọ mbe ndịk ndịk usen ubiereikpe edi ke oro ebede enye ‘ayatat ubọk esie, onyụn̄ ọnọ kpukpru mme andidu uwem se mmọ ẹmade, ẹyụhọ.’—Psalm 145:16.
[Ekebe ke page 22]
Mme Usụn̄ Ẹmi Ndusụk Owo Ẹmekde Ndinọ
MME ETỊBE ẸNỌDE KABAN̄A UTOM OFỤRI ERERIMBOT
EDIWAK owo ẹsinịm, mîdịghe ẹnam ndutịm ẹban̄a, ibatokụk oro mmọ ẹdisịnde ke mme ekebe etịbe oro ẹdiande idiọn̄ọ “Contributions to Society.” Ke ọfiọn̄ kiet kiet mme esop ẹsinọ okụk emi aka edide ibuot itieutom ofụri ererimbot ke Brooklyn, New York, m̀mê ọfis n̄kọk itieutom n̄kann̄kụk.
Ẹkeme ndinọ okụk imaesịt nnennen ẹsọk Treasurer’s Office, Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania, 25 Columbia Heights, Brooklyn, New York 11201-2483, m̀mê ọfis N̄ka oro esede aban̄a idụt mbufo. Ẹkeme ndinọ n̄ko mme n̄kpọuto m̀mê mme ọsọn̄urua n̄kpọ eken ke etịbe. Mme utọ etịbe oro ẹkpenyene ndisan̄a ye ibio ibio leta oro owụtde in̄wan̄în̄wan̄ nte ke emi edi enọ.
NDUTỊM ẸNAMDE ẸNỌ SE ẸNỊMDE KE UBIỌN̄
Ẹkeme ndinọ okụk ẹsọk Watch Tower Society ke ndutịm oro ẹnamde san̄asan̄a emi edide, edieke andinọ enyenede ọkpọkpọ n̄kpọ ndida enye nnam, ẹnọ ẹfiak ẹsọk enye. Kaban̄a ntọt efen efen, mbọk nyene nneme ye Treasurer’s Office ke adres ẹwụtde ke enyọn̄ emi.
ENỌ EMI ẸDIOMIDE-DIOMI
Ke adianade ye edinọ okụk nte ata enọ ye mme etịbe okụk oro ẹsịnde ke ubiọn̄, mme usụn̄ enọ efen ẹdu oro ẹkemede ndinyene ufọn nnọ utom Obio Ubọn̄ ofụri ererimbot. Mmọ ẹmi ẹsịne:
Insurance: Ẹkeme ndiwet enyịn̄ Watch Tower Society nte andibọ ufọn insurance m̀mê okụk ukpọn̄ utom.
Ibatokụk Ban̄k: Ẹkeme ndinam ibatokụk ban̄k, n̄wed okụk oro ẹsịnde ke ban̄k ẹyom udori, m̀mê okụk ukpọn̄ utom owo ẹdu ke enyịn̄ mîdịghe ẹnam ẹkpe ke ini ẹkpade ẹnọ Watch Tower Society, nte ekemde ye ndutịm ban̄k n̄kann̄kụk.
Inyene ye Mbubehe: Ẹkeme ndinọ Watch Tower Society inyene ye mbubehe edide ke ndinọ nte ata enọ m̀mê ke idak ndutịm anamde ẹka iso ẹkpe udori ẹnọ andinọ.
Isọn̄ ye Inyene: Ẹkeme ndinọ Watch Tower Society isọn̄ ye inyene oro ẹkemede ndinyam edide ke edinọ nte ata enọ m̀mê ke ndimụm n̄kpọ akpa ke isọn̄ ye inyene n̄kama nnọ andinọ, emi ekemede ndisụk n̄ka iso ndụn̄ do ke eyouwem esie. Owo oro ekpenyene nditọt N̄ka mbemiso ayakde isọn̄ ye inyene ekededi ọnọ N̄ka.
Unen N̄kpọ Akpa ye Mme Ebuọt: Ẹkeme ndiyak inyene m̀mê okụk nnọ Watch Tower Society ke ndinọ enye unen ndidia n̄kpọ akpa oro ibet enyịmede, mîdịghe ẹkeme ndiwet enyịn̄ N̄ka nte adia ufọn ke n̄wed ebuọt. Ebuọt oro adade ufọn ọsọk n̄ka ido ukpono ekeme ndinam ẹsụhọde urua tax.
Nte ikọ oro “enọ emi ẹdiomide-diomi” owụtde, mme utọ enọ ẹmi nte ido edide ẹyom andinọ anam ndutịm. Man ẹn̄wam mme owo oro ẹnyenede udọn̄ ndinam N̄ka ọbọ ufọn ebe ke ndusụk orụk enọ ẹmi ẹdiomide-diomi, N̄ka etịm ediye uduot ekpri n̄wed ke Ikọmbakara ẹkotde Planned Giving to Benefit Kingdom Service Worldwide. Ẹkewet ediye uduot ekpri n̄wed emi ke ntak ediwak mbụme oro ẹbụpde N̄ka kaban̄a mme enọ, unen n̄kpọ akpa, ye ebuọt. Enye n̄ko esịne mme ntọt efen efen kaban̄a ufọk, okụk, ye ndutịm tax. Ndien ẹtịm enye man an̄wam mme owo ke United States ẹmi ẹdiomide ndinọ N̄ka san̄asan̄a enọ idahaemi m̀mê ndikpọn̄ n̄kpọ akpa nnọ ke ini ẹkpade man ẹmek usụn̄ oro ọfọnde onyụn̄ okụtde unen akan ndinam ntre ke ẹkerede ẹban̄a mme idaha ubon ye ọkpọkpọ idaha mmọ. Ẹkeme ndibọ ediye uduot ekpri n̄wed emi ebe ke ndisịn eben̄e nnennen nnennen nyom idem kiet nto Itieutom Emi Esede Aban̄a Enọ Emi Ẹdiomide-Diomi.
Ke ẹma ẹkekot ediye uduot ekpri n̄wed emi ẹnyụn̄ ẹnyene nneme ye Itieutom Esede Aban̄a Enọ Emi Ẹdiomide-Diomi, ediwak owo ẹma ẹkeme ndin̄wam N̄ka ndien ke ukem ini oro ẹbọ n̄kponn̄kan ufọn ukpe tax ẹto edinam ntre. Ẹkpenyene ndinam Itieutom Esede Aban̄a Enọ Emi Ẹdiomide-Diomi ọfiọk aban̄a onyụn̄ ọbọ n̄wetnnịm n̄kpọ oro odotde ke ekededi ke otu ndutịm ẹmi. Edieke afo enyenede udọn̄ ke ekededi ke otu ndutịm enọ oro ẹdiomide-diomi ẹmi, afo ekpenyene ndinyene nneme ye Itieutom Esede Aban̄a Enọ Emi Ẹdiomide-Diomi, edide ke ndiwewet m̀mê ke ndikot ke urụk ukopikọ, ke adres emi ẹwetde ke idak emi m̀mê ke ọfis N̄ka emi anamde utom ke idụt mbufo.
CHARITABLE PLANNING OFFICE
Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
100 Watchtower Drive, Patterson, New York 12563-9204
Telephone: (914) 306-1000
[Mme Ndise ke page 23]
Ẹda mme etịbe imaesịt ẹnọ utom Mme Ntiense Jehovah ibetedem