Bible Ọbọrọ Mme Akpan Mbụme Eyo Nnyịn
NTE Bible enyene ufọn mfịn? Man ibọrọ edi ih, ke akpanikọ ana n̄wed eset emi ọnọ mme andikot enye ndausụn̄ ke mme ibuotikọ oro ẹdemerede udọn̄ idahaemi ẹnyụn̄ ẹnyenede ufọn. Ndi Bible ọnọ item oro enyenede ufọn ke mme ibuot nneme oro ẹnen̄erede ẹdi akpan n̄kpọ ke ererimbot mfịn?
Ẹyak nnyịn ise n̄kpọ iba eke idahaemi. Ke ndinam ntre, nnyịn iyodụn̄ọde se Bible etịn̄de aban̄a mme n̄kpọ ẹmi.
Ntak Emi Abasi Ayakde Ndutụhọ Odu?
Ke ikerede iban̄a mme idaha ke ererimbot mfịn, kiet ke otu ọsọ mbụme oro ẹbụpde ẹkan edi: Ntak emi Abasi esiyakde mbon oro mîduehe ẹbọ ufen? Mbụme emi enen koro ediwak owo efen efen ke ẹsobo afai afai ubiatibet, n̄wo, ediwot ofụri orụk, ọkpọkpọ n̄kpọ mmọn̄eyet, ye ntre ntre eken.
Ke uwụtn̄kpọ, ke June 1998 tren ama ebe ọkọtọ ebọp ke edere edere Germany, owotde se ibede mme akaisan̄ 100. Idem nta ọnọ-usọbọ ye mme enịmeikan̄ oro ẹkesede ẹban̄a mbon oro ẹkedade unan ye mme akpan̄kpa ẹma ẹkop iyatesịt ẹban̄a okpo oro. Bishop Ufọkabasi Evangelical ama obụp ete: “Edima Abasi, Ntak emi eketịbede?” Bishop oro ke idemesie ikọnọhọ ibọrọ.
Ifiọk n̄kpọntịbe ẹwụt ẹte ke ini mbon oro mîduehe ẹkụtde ndutụhọ ye unana edinam an̄wan̄a mmọ ntak emi etịbede, esịt esiyat mmọ ndusụk ini. Ebiet emi Bible ekemede ndin̄wam edi emi, koro enye anam an̄wan̄a ntak emi mbon oro mîduehe ẹsisobode ibak ye ndutụhọ.
Ke ini Jehovah Abasi okobotde isọn̄ ye kpukpru n̄kpọ oro ẹdude ke esịt, enye ikaduakke ite idiọkido ye ndutụhọ ẹfịna mmọ. Didie ke nnyịn ikeme nditịm mfiọk? Koro ke ama okokụre edibotn̄kpọ esie, “Abasi [ama] okụt kpukpru se enye akanamde, ndien, sese ẹfọn eti eti.” (Genesis 1:31) Bụp idemfo ete, ‘Edieke n̄kpokụtde n̄kpọ oro ọdiọkde, ndi n̄kpọdọhọ ke “ẹfọn eti eti?”’ Ke akpanikọ ukpọdọhọke! Ke ukem usụn̄ oro, ke ini Abasi ọkọdọhọde ke kpukpru n̄kpọ “ẹfọn eti eti,” idiọk ndomokiet ikodụhe ke isọn̄. Ntre ini ewe ndien didie ke idiọkido ọkọtọn̄ọ?
Esisịt ini ke ẹma ẹkebot akpa ete ye eka nnyịn, Adam ye Eve, okopodudu edibotn̄kpọ eke spirit ama aka ebịne n̄wan oro onyụn̄ ekedemede mbụme aban̄a edinam akpanikọ Jehovah ye unen itie edikara esie. (Genesis 3:1-5) Edibotn̄kpọ emi, Satan kpa Devil, ke ukperedem ama ọdọhọ ete ke mme owo idinamke akpanikọ inọ Abasi ke ẹsobode afanikọn̄. (Job 2:1-5) Jehovah akanam n̄kpọ didie aban̄a idaha emi? Enye ama ayak ini ebe man otodo akpana in̄wan̄în̄wan̄ nte ke mme owo ikemeke ndinọ idemmọ ndausụn̄ nte okụtde unen ke mîberike edem ke Abasi. (Jeremiah 10:23) Ke ini mme edibotn̄kpọ ẹnamde n̄kpọ ẹkpụhọde ẹkpọn̄ mme ibet ye mme edumbet Abasi, utịp edi idiọkn̄kpọ, emi adade ndiọi idaha edi. (Ecclesiastes 8:9; 1 John 3:4) Nte ededi, kpa ye ndiọi idaha ẹmi, Jehovah ama ọfiọk ete ke ndusụk owo ẹyesọn̄ọ ẹda ẹnam akpanikọ ẹnọ imọ.
Ọtọn̄ọde ke mfụhọ mfụhọ nsọn̄ibuot oro ke Eden, n̄kpọ nte isua 6,000 ẹmebe. Ndi oro ebịghi akaha? Jehovah okpokosobo Satan ye mme andida nnọ enye ke ediwak isua ikie ẹmi ẹkebede. Edi ndi itịmke ifọn ikan ndibet tutu ẹmen kpukpru eyịghe oro ẹnyenede ẹban̄a nte itie edikara Jehovah enende ye owo ndimụm nsọn̄ọnda n̄kama ẹfep? Ndi idịghe akpanikọ ke ndutịm ukpe ikpe mfịn nte ke ikpe esopikpe ndiwụt owo emi enende ye owo emi eduede esida ediwak isua?
Ke ikerede iban̄a nte mme eneni ẹmi ẹnade Jehovah ye ubonowo ke iso ẹdide akpan n̄kpọ—itie edikara ekondo ye mme owo ndimụm nsọn̄ọnda n̄kama—okowụt eti ibuot didie ntem Abasi ndiyak ini ebe! Idahaemi nnyịn imokụt in̄wan̄în̄wan̄ se isitịbede ke ini mme owo ẹfụmide mme ibet Abasi ẹnyụn̄ ẹsede ẹban̄a mme mbubehe idemmọ. Utịp edi ntatara idiọkido. Ndien oro edi ntak emi ata ediwak mbon oro mîduehe ẹkụtde ndutụhọ mfịn.
Nte ededi, ke inemesịt, Ikọ Abasi owụt ete ke idiọkido ididụhe ke nsinsi. Ke akpanikọ, Jehovah ọyọsọp nditre idiọkido ye mbon oro ẹdide ntak esie. Mme N̄ke 2:22 ọdọhọ ete: “Edi ẹyesobo mme idiọk owo ke isọn̄ ẹfep, ẹnyụn̄ ẹsọhi mbon abian̄a ẹfep ke esịt.” Ke n̄kan̄ eken, mbon oro ẹnamde akpanikọ ẹnọ Abasi ẹkeme ndidori enyịn ke ini oro ekperede idahaemi, emi “n̄kpa [mîdinyụn̄] idụhe aba; eseme ye ntuan̄a ye ubiak [mîdinyụn̄] idụhe aba.”—Ediyarade 21:4.
Ntre, ndien, Bible enen̄ede anam an̄wan̄a ntak emi mbon oro mîduehe ẹsikụtde ndutụhọ. Enye ọsọn̄ọ ọnọ nnyịn n̄ko nte ke idiọkido ye ndutụhọ ẹyesọp nditre. Nte ededi, nte nnyịn isobode nsọn̄ọn̄kpọ idahaemi, nnyịn imoyom ibọrọ akpan mbụme en̄wen.
Nso Idi Uduak Uwem?
Eyedi mme owo ke ẹdomo ndiyom se uwem ọwọrọde idahaemi akan nte akanam ẹyomde ke ini efen ekededi ke mbụk ubonowo. Ediwak owo ẹsibụp idemmọ ẹte, ‘Ntak emi ami ndude uwem? Didie ke n̄keme ndifiọk se uwem mi ọwọrọde?’ Nsio nsio idaha ẹnam mmọ ẹbụp mbụme ẹmi.
Ọkpọkpọ n̄kpọ mmọn̄eyet ekeme nditịmede uwem owo. Ke uwụtn̄kpọ, ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ 1998, ẹma ẹmụm ekpri eyenan̄wan isua 12 ke n̄kanubọk ẹnyụn̄ ẹwot ke Bavaria, Germany. Isua kiet ke ukperedem, eka esie ọkọdọhọ ete ke imọ ikabiat usen kiet kiet iyom uduak uwem—edi ikwe. Onụk ndusụk n̄kparawa owo ndikere mban̄a uduak uwem. Mmọ ẹsiyom ifụre, uyụhọ, ye edidiọn̄ọ ke ẹyom mmimọ, edi ntatara mbubịk ye n̄wo esinam mmọ ẹduọk idotenyịn. Mbon eken ẹbọp uwem mmọ ẹkanade ubọkọkọ, edi mmọ ẹkụt ẹte ke odudu, uku, ye inyene ẹsikpu ndiyụhọ ọkpọsọn̄ udọn̄ esịtidem ndifiọk ntak mmọ ẹdude uwem.
Se ededi oro onụkde owo ndiyom uduak uwem, mbụme emi oyom akpan ibọrọ oro ọnọde uyụhọ. Ini kiet efen, Bible ekeme ndidi akwa n̄kpọ un̄wam. Enye owụt ke Jehovah edi Abasi emi enyenede uduak, enye emi enyenede nti ntak ke kpukpru n̄kpọ oro enye anamde. Nnyịn ibụp, Nte afo ọkpọbọp ufọk ye unana ntak? Eyedi ukpọbọpke, sia edibọp ufọk oyomde akpakịp ubiatokụk onyụn̄ ekemede ndida ediwak ọfiọn̄ m̀mê isua. Afo ọbọp ufọk man afo m̀mê owo en̄wen odụn̄ ke esịt. Ẹkeme ndikere ukem oro mban̄a Jehovah. Enye ikanamke ofụri utom oro man obot isọn̄ ye mme odu-uwem n̄kpọ oro ẹdude ke esịt ye unana ntak, unana uduak. (Men Mme Hebrew 3:4 domo.) Nso idi uduak esie kaban̄a isọn̄?
Ntịn̄nnịm ikọ Isaiah owụt Jehovah nte “Abasi emi obotde isọn̄, onyụn̄ anamde enye.” Ke akpanikọ, enye “owụk [isọn̄], ibotke enye ke ikpîkpu, obot enye man ẹdụn̄ ke esịt.” (Isaiah 45:18) Ih, tọn̄ọ ẹkebot isọn̄, edi uduak Jehovah nte ẹdụn̄ ke enye. Psalm 115:16 ọdọhọ ete: “Enyọn̄ edi heaven Jehovah: edi enye ada isọn̄ ọnọ nditọ owo.” Ntem Bible owụt ke Jehovah okobot isọn̄ man mme okopitem owo, ẹmi ẹdisede ẹban̄a enye, ẹdụn̄ ke esịt.—Genesis 1:27, 28.
Ndi nsọn̄ibuot Adam ye Eve ama anam Jehovah okpụhọde uduak esie? Baba. Didie ke nnyịn ikeme nditịm mfiọk? Ọfọn, kere ban̄a emi: Ẹkewet Bible ke ediwak tọsịn isua ẹma ẹkebe tọn̄ọ ẹkesọn̄ ibuot ke Eden. Edieke Abasi okokpụhọrede akpasarade uduak esie, ntak owo mîtịn̄ke oro ke Bible? In̄wan̄în̄wan̄ ubiere edi nte ke uduak esie kaban̄a isọn̄ ye ubonowo ikpụhọkede.
Akan oro, akananam uduak Jehovah ikpụhu. Abasi ama ọnọ nsọn̄ọ ebe ke Isaiah ete: “Kpa nte edịm ye snow ẹtode ke enyọn̄ ẹsụhọde, ndien ifiakke ika do, tutu ẹbịt isọn̄, ẹnyụn̄ ẹnam enye afiari onyụn̄ etịbe, ẹnyụn̄ ẹda n̄kpasịp ẹnọ andisuan, ẹda udia ẹnọ andidia: kpa ntre ke ikọ mi emi ọwọrọde mi ke inua editie: idifiakke itiene mi ubọk-ubọk, tutu enye anam se mmade, onyụn̄ okụt unen ke utom emi ndọn̄de enye.”—Isaiah 55:10, 11.
Se Abasi Odoride Enyịn Oto Nnyịn
Do, nte an̄wan̄ade, nnyịn imekeme ndinyene mbuọtidem ke uduak Abasi ndinam mme okopitem owo ẹdụn̄ ke isọn̄ ke nsinsi oyosu. Edieke anade nnyịn isịne ke otu mbon oro ẹdinyenede ifet ndidu ke isọn̄ ke nsinsi, ana nnyịn inam se ẹnyene-ọniọn̄ Edidem Solomon ọkọdọhọde: “Bak Abasi, nyụn̄ nịm mbet esie: koro emi edi eke kpukpru owo.”—Ecclesiastes 12:13; John 17:3.
Ndidu uwem ke n̄kemuyo ye uduak Jehovah kaban̄a ubonowo ọwọrọ ndifiọk ata Abasi nnyụn̄ ndu uwem ekekem ye se enye oyomde nte ẹwụtde ke Edisana N̄wed Abasi. Edieke nnyịn inamde emi idahaemi, nnyịn imekeme ndinyene idotenyịn nsinsi uwem ke paradise isọn̄, emi tutu amama nnyịn mîditreke ndikpep mbufa n̄kpọ mban̄a Abasi ye utịbe utịbe edibotn̄kpọ esie. (Luke 23:43) Nso aduai-owo-idem idotenyịn ke emi edi ntem!
Ediwak owo ẹmi ẹyomde uduak uwem ẹwọn̄ọde ẹbịne Bible ẹnyụn̄ ẹnyene ekese inemesịt idahaemi. Ke uwụtn̄kpọ, akparawa kiet emi ekerede Alfred ikekwe se uwem ọwọrọde. Ido ukpono ndibuana ke ekọn̄ ama etek enye esịt, ndien enye ama okop iyatesịt aban̄a mbubịk ye n̄wo ke mbre ukara. Alfred ama aka ebịne mbon India eke Edem Edere America ye idotenyịn ndinyene ifiọk mban̄a uduak uwem, edi ama afiak ọnyọn̄ Europe ye edikpu. Sia idotenyịn mîdụhe, enye ama ọwọn̄ọde ebịne n̄kpọsọn̄ ibọk ye idat idat ikwọ. Nte ededi, edidụn̄ọde Bible ye ntịn̄enyịn kpukpru ini ke ukperedem ama an̄wam Alfred ndifiọk ata uduak ke uwem nnyụn̄ nnyene uyụhọ.
Un̄wana Usụn̄ Nnyịn Oro Ikemede Ndiberi Edem
Nso, ndien, ke nnyịn ikeme ndibiere mban̄a Bible? Ndi enye enyene ufọn mfịn? Ke akpanikọ enye enyene ufọn, koro enye ọnọ ndausụn̄ ke mme n̄kpọ idahaemi. Bible anam an̄wan̄a nte ke idiọkido itoho Abasi, onyụn̄ an̄wam nnyịn ndikụt uduak oro ọnọde uyụhọ ke uwem. N̄ko-n̄ko, Bible enyene ekese n̄kpọ nditịn̄ ke mme n̄kpọ en̄wen oro ẹnen̄erede ẹnyene ufọn mfịn. Ẹneme mme utọ ibuotikọ nte ndọ, edibọk nditọ, mme itie ebuana owo, ye idotenyịn kaban̄a mme akpan̄kpa ke Ikọ Abasi.
Edieke edide afo unamke ntre kan̄a, mbọk dụn̄ọde se isịnede ke Bible. Ke ndondo oro afo okụtde ata ufọn oro odude ke ndausụn̄ oro enye ọnọde ke uwem, ekeme nditie fi ke idem ukem nte eketiede andiwet psalm emi okoyomde ndausụn̄ oto Jehovah Abasi okonyụn̄ ọkwọde ete: “Ikọ fo edi utuenikan̄ ukot mi, ye un̄wana usụn̄ mi.”—Psalm 119:105.
[Ndise ke page 6]
Nte afo ọmọfiọk ntak emi Abasi ayakde mbon oro mîduehe ẹbọ ufen?
[Ndise ke page 7]
Afo emekeme ndidu uwem oro enyenede uduak