Mbụk Eyouwem

Jehovah Esinọ Mme Anam-Akpanikọ Ikọt Esie Utịp Kpukpru Ini

NTE VERNON DUNCOMBE OBỤKDE

Ke mma n̄kadia mfefere udia mbubịteyo n̄kụre mma ndomo sika nte ido mi esidide. Ekem mma mbụp n̄wan mi, Aileen, nte: “Mbono esop eketie didie mfịn?”

ENYE ama odop ekem ọdọhọ ete: “Ẹma ẹkot leta oro ọkọtọtde mbufa mbon oro ẹmekde, ndien ẹma ẹkot enyịn̄ fo. Ẹmek fi ndidi asan̄autom oro esede aban̄a ukwak utịn̄ikọ. Akpatre udịmikọ ke leta oro ọkọdọhọ ete: ‘Edieke owo ekededi ke otu nditọete oro ẹmekde obufa mi ẹsidade un̄wọn̄, obiomo mmọ ndiwet N̄ka ndọhọ ke mmimọ ikemeke ndinyịme utom oro.’”a Mma mbọrọ mmen̄e mmen̄e edi ye ubiere nte, “O-o-o! Ọwọrọ se enye ọkọdọhọde edi oro.”

Mma mbọp inua nnyụn̄ nnuak sika oro nsịn ke akwa-ntọn̄ oro akanade ekpere mi. “Mfiọkke ntak emi ẹkemekde mi ndinam utom emi. Edi akananam n̄kesịnke utom ndomokiet, nnyụn̄ nyomke-yom nditọn̄ọ ndisịn.” Mma mbiere nte ke ndin̄wọn̄ke sika aba. Ubiere oro ama enen̄ede otụk uwem mi nte Christian ye ebre ikwọ. Yak mbụk mban̄a ndusụk n̄kpọntịbe oro ẹkedade ẹkesịm ubiere mi emi.

Ntọn̄ọ Ntọn̄ọ Uwem Ubon

N̄kamana ke Toronto, Canada, ke September 21, 1914, ndien ami n̄kedi akpan nnọ ima ima ete ye eka mi, Vernon ye Lila, oro ẹkesinamde utom ọkpọsọn̄ enyụn̄ ẹsede ẹban̄a ubon oro ekesịnede nditọiren inan̄ ye nditọiban iba. Udọeka mi ekedi Yorke, ekem Orlando, Douglas, Aileen, ye Coral ẹma ẹtiene. Ke ini n̄kedide isua usụkkiet kpọt, eka mi ama ọnọ mi ndido urụk onyụn̄ anam ndutịm ọnọ mi ndibọ ukpep ubre ikwọ ke Ufọkn̄wed Ukpep Ikwọ ke Harris. Uwem ama ọsọn̄, edi Papa ye Mama ẹma ẹn̄wana ẹkpe okụk ukpeusụn̄ ye okụk ufọkn̄wed mi. Ke ukperedem mma n̄kpep mme edumbet ubre ikwọ ye nte ẹtịmde ikwọ ke Royal Conservatory of Music ke Toronto, ndien ke ndide isua 12, mma ndụk udomo kọnsat ofụri obio ke Massey Hall, kpa ọwọrọetop efe ubre ikwọ ke usụk usụk Toronto. Ẹma ẹsio mi nte andikan ẹnyụn̄ ẹnọ mi ediye ndido urụk oro ẹkesịnde ke efọk emi ẹdade ikpa ofiom ẹnam.

Nte ini akakade, mma n̄kpep n̄ko ndibre piano ye ndido urụk oro enyenede ndodobi uyo. Ediwak ini ndusụk owo ke otu nnyịn ẹma ẹsibre ikwọ ke mbubịteyo Friday ye Saturday ke n̄kpri itie usọrọ ye ke mme itie unek oro mme n̄ka nditọ ufọkn̄wed ẹkesidiomide. Ekedi ke itie unek emi kiet ke n̄kosobo ye Aileen ke akpa ini. Ke akpatre isua mi ke akamba ufọkn̄wed, mma mbre ikwọ ye ediwak n̄ka ikwọ ke obio oro. Ke ukpep mi ama okokụre ẹma ẹnọ mi ikot ndikanam utom ye N̄ka Ikwọ Ferde Mowry, ndien enye ekedi utom oro ẹkesikpede okụk ọfọn, oro n̄kanamde tutu ke 1943.

Ndidi Ndifiọk Jehovah

Ẹkebem iso ẹmen akpanikọ Bible ẹwụt ete ye eka mi esisịt ini mbemiso Ekọn̄ Ererimbot I akasiahade, ke ini Papa akanamde utom nte anyamurua ke akamba ufọkurua kiet ke usụk usụk Toronto. Ke ubet udia uwemeyo, enye ama esikpan̄ utọn̄ ke nneme oro mbon utom iba en̄wen oro ẹkedide Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible (nte ẹkediọn̄ọde Mme Ntiense Jehovah ini oro) ẹkenemede, ndien ekem ke ọnyọn̄de edi ufọk ke mbubịteyo enye ama esibuana se enye okokopde ye Mama. Ndusụk isua ke ukperedem, ke 1927, Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible ẹma ẹnịm akamba mbono ke Toronto ke Akwa An̄wambre National Exhibition eke Canada. Ẹma ẹda ufọk nnyịn, emi edide ọyọhọ iba ọtọn̄ọde ke inuaotop n̄kan̄ edem usoputịn an̄wambre oro, ẹnọ owo 25 oro ẹketode Ohio, U.S.A., ẹdụn̄.

Ke oro ebede, kiet ke otu Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible, Ada Bletsoe, ama ọtọn̄ọ ndisiwaha nse Mama ndien ndien, ọnọde enye mbufa n̄wed. Usen kiet enye ama ọdọhọ ete: “Mma Duncombe, mmọnọ fi mme n̄wed ke ndusụk ini idahaemi. Ndi akanam omokot ekededi ke otu mmọ?” Okposụkedi ọkọbọkde nditọ itiokiet, Mama ama ebiere nditọn̄ọ ndikot mme magazine oro ọtọn̄ọde ke ini oro ka iso, ndien enye iketreke. Nte ededi, ami n̄kesikotke mme n̄wed oro. Ami n̄kodomo ndikụre ukpep ke ufọkn̄wed, ndien mma nnen̄ede nsịn idem ke ubre ikwọ.

Ke June 1935, ami ye Aileen ima idọ ndọ ke ufọkabasi Anglican. Sia mma n̄kọkpọn̄ United Church ke ndide isua 13, ami n̄kenyeneke ebuana aba ye ufọkabasi efen; ntre mma nsịn ubọk ke n̄wed ndọ nte kiet ke otu Mme Ntiense Jehovah, okposụkedi mmen̄kedịghe kan̄a Ntiense.

Nnyịn ikodori enyịn nditọn̄ọ ubon ke ini iso ikonyụn̄ iyom ndidi nti ete ye eka. Ntem, nnyịn ima itọn̄ọ ndikot Obufa Testament ọtọkiet. Nte ededi, kpa ye oro ikenyenede nti uduak, mme n̄kpọ en̄wen ẹma ẹbiọn̄ọ. Esisịt ini ke ukperedem nnyịn ima ifiak itọn̄ọ ndikot ye ukem utịp. Ekem ke ini Christmas eke 1935, nnyịn ima ibọ ekwo emi ekesịnede n̄wed oro ẹkekotde The Harp of God. N̄wan mi ama ọdọhọ ete: “O, emi edi esen esen enọ Christmas oro eka fo ọnọde ẹsọk nnyịn.” Nte ededi, ke mma n̄kadaha utom, enye ama ọtọn̄ọ ndikot enye, onyụn̄ ama se enye okokotde. Ke ata anyan ini, ami n̄kọdiọn̄ọke mban̄a emi. Amaedi idotenyịn nnyịn ndibọk nditọ, enye ikosụhu. Eyenan̄wan nnyịn, oro akamanade ke February 1, 1937, ama akpa. Nnyịn ikofụhọ didie ntem!

Ke ini emi, ubon mi ke akabuana ifịk ifịk ke utom ukwọrọikọ, ndien mma n̄kop ke Papa ekedi n̄kukụre asuanetop Obio Ubọn̄ ke ubon oro mîkọbọhọ editobo magazine Consolation (idahaemi Awake!). Emi ekedi utịtmbuba an̄wautom eke ọfiọn̄ oro. Idem okposụkedi oro mmen̄kokotke mme n̄wed N̄ka ndomokiet kan̄a, mma n̄kop mbọm mban̄a enye nnyụn̄ ndọhọ enye nte: “Ọfọn, Papa, bọ etịbe nọ mi; ndien afo eyetie nte mbon eken.” Ndaeyo ama edi, ndien n̄ka ikwọ ama ọwọrọ ọkpọn̄ obio ndikebre ikwọ ke itie ubọ nduọkodudu. Ẹkenọ Consolation ebe ke itie ubọ n̄wed. Ini idọk ama ekem, ndien n̄ka ikwọ ama afiak ọnyọn̄ Toronto. Mme magazine oro ẹma ẹka iso ndidi mbịne nnyịn ke obufa ebiet ubọ n̄wed nnyịn, ndien n̄kakam nsioho mmọ ndomokiet ke efọkn̄wed.

Ke ini nduọkodudu Christmas kiet, mma nse otu magazine oro nnyụn̄ mbiere nte sia n̄kadade okụk ntobo mmọ, ke ana ami ke nsụhọde n̄kaha n̄kot ndusụk mmọ man n̄kụt se idọn̄ọde ke mmọ. Akpa oro n̄kọkụbọrede ama akpa mi idem. Enye ama ayarade utụk eke ukara ye ubiatibet ini oro. Mma ntọn̄ọ nditịn̄ se n̄kokotde nnọ mme nsan̄a ubre ikwọ mi. Nte ededi, mmọ ẹma ẹsifan̄a ẹte ke se ntịn̄de ikedịghe akpanikọ, ndien n̄kenyene ndika iso n̄kot man n̄keme ndinọ mmọ ibọrọ. Ke unana edidiọn̄ọ, mma ntọn̄ọ ndinọ ikọ ntiense mban̄a Jehovah. Ndien toto ke ini oro, akanam ntreke ndikot mme utịbe utịbe n̄wed Bible eke “asan̄autom emi anamde akpanikọ, onyụn̄ enyenede ọniọn̄.”—Matthew 24:45.

Okposụkedi utom ekesinamde mi nnana ini ke ufọt urua, ikebịghike ami ye Aileen ima itọn̄ọ ndidụk mme mbono esop ke Sunday. Nte nnyịn ikesịmde ufọkmbono ke Sunday kiet ke 1938, nditọete iban iba oro ẹma ẹkesọn̄ ẹma ẹkọm nnyịn, ndien kiet ama ọdọhọ ete: “Ekpri Brọda, nte afo amada idaha fo ọnọ Jehovah? Omokụt Armageddon enen̄ede ekpere!” Mma mfiọk nte ke Jehovah edi ata Abasi kierakiet, ndien mma nnịm ke esop esie edi emi. Mma nyom ndidi ubak esie, ntre ke October 15, 1938, mma nna baptism. N̄kpọ nte ọfiọn̄ itiokiet ke ukperedem Aileen ama ana baptism. Mmokop inemesịt nditịn̄ nte ke kpukpru owo ke ubon mi ẹma ẹkabade ẹdi mme asan̄autom Jehovah oro ẹma ẹkeyak idem ẹnọ.

Nso idatesịt ke n̄kenyene ntem ndibuana ye ikọt Abasi! Ikebịghike, mma n̄kop inem ndidu ke otu mmọ. Ke ini mmen̄kemeke ndidụk, mma nsinyene ọkpọsọn̄ udọn̄ ndifiọk nte mbono esop eketiede. Mbubịteyo oro n̄ketịn̄de mban̄a ke ntọn̄ọ ekedi ntọn̄ọ ini ukpụhọde ke utom oro nnamde nnọ Jehovah.

Ini Oro Nnyịn Ikanamde Akamba Ukpụhọde

Nnyịn ima inam akamba ukpụhọde efen ke May 1, 1943. Nnyịn ima idụk akpa akamba mbono, kpa Mbono Obufa Ererimbot Ukara Abasi eke September 1942 ke Cleveland, Ohio. Do, ke ini enyene-ndịk ekọn̄ ererimbot, kpa ekọn̄ oro owo mîkọfiọkke ini editrede, nnyịn ima ikop Brọda Knorr, etieibuot Watch Tower Society ini oro, ọnọde edemede-owo-udọn̄ utịn̄ikọ an̄wa uko uko ke ibuotikọ oro, “Emem—Nte Enye Ekeme Ndibịghi?” Nnyịn imenen̄ede iti nte enye okowụtde, oto Ediyarade ibuot 17, nte ke ini emem oyodu ke ini ukụre ekọn̄ emi ẹdinamde utom ukwọrọikọ akamba akamba.

Se ikenen̄erede itụk nnyịn ekedi utịn̄ikọ oro Brọda Knorr ekebemde iso ọnọ, “Jephthah ye Un̄wọn̄ọ Esie.” Ekem ẹma ẹdọhọ ẹte ke ẹyom mme asiakusụn̄ efen efen! Ami ye Aileen ima iwọn̄ọde enyịn ise kiet eken inyụn̄ idọhọ inikiet (adianade ye ediwak mbon eken ke ini oro) ite: “Nnyịn ke ẹkot oro!” Ke ndondo oro nnyịn ima itọn̄ọ ndinam ndutịm ndiwọrọ n̄kanam ata akpan utom.

Ẹma ẹdori ukpan ke utom Mme Ntiense Jehovah ke Canada toto ke July 4, 1940. Ke ini ikọtọn̄ọde utom usiakusụn̄ ke May 1, 1943, ibet okosụk akpakpan ndinọ ikọ ntiense mban̄a Jehovah nnyụn̄ nnọ mme n̄wed N̄ka ke an̄wautom. Sia ikanamde utom nte mme Christian, nnyịn ikesikama ọkpọkpọ edikabade Bible King James kpọt. Usen ifan̄ kpọt ke ima ikesịm akpa efakutom usiakusụn̄ nnyịn ke Parry Sound, Ontario, ọfis n̄kọk itieutom ama ọnọ Stewart Mann, asiakusụn̄ oro ekenyenede mbufiọk, edinam utom ke an̄wautom ye nnyịn. Nso ima ima ndutịm ke emi ekedi ntem! Brọda Mann ama enyene eti edu onyụn̄ etie imam imam. Nnyịn ima ikpep n̄kpọ ito enye inyụn̄ ikop inemesịt. Nnyịn ke ikenịm ediwak ukpepn̄kpọ Bible ke ini N̄ka ọkọnọde nnyịn ika Obio Hamilton. Ikebịghike ke oro ebede, kpa ye oro n̄kokponde mbe isua udụk ekọn̄, ẹma ẹsịn mi enyịn̄ ke utom ekọn̄. Ami ndisịn ndidụk utom ekọn̄ ama ada esịm edimụm mi ke December 31, 1943. Ke ẹma ẹkedụn̄ọde ikpe, ẹma ẹnọ mi n̄ka n̄kanam utom mbio obio ke itienna efen, emi n̄kodude tutu August 1945.

Ke ẹma ẹkesio nnyịn, ami ye Aileen ima isọsọp ibọ n̄wed ndika utom usiakusụn̄ ke Cornwall, Ontario. Esisịt ini ke oro ebede, Itieutom N̄ka oro Esede Aban̄a Ibet ama ọnọ nnyịn ika Quebec ikanam san̄asan̄a utom ke esop esede aban̄a mme edori ikọ. Emi ekedi ke eyo Duplessis ke Quebec ke ini edikọbọ Mme Ntiense Jehovah ekenen̄erede ọsọn̄ ubọk. Ediwak usen ke urua kiet kiet, mma nsika nsio nsio esopikpe inan̄ ndikan̄wam nditọete nnyịn. Mme ini oro ẹkedi ini nduaidem ye ini ọsọn̄ọde owo mbuọtidem.

Ke etienede akamba mbono Cleveland ke 1946, ẹma ẹnọ nnyịn utom circuit ye district oro akanamde ami ye n̄wan mi isisan̄a to ke mbenesụk kiet sịm efen. Mme n̄kpọ ẹma ẹtịbe usọp usọp. Ke 1948 ẹma ẹnọ nnyịn ikot ndidụk ọyọhọ otu 11 eke Ufọkn̄wed Enyọn̄-Ukpeme Ukpep Bible eke Gilead. Brọda Albert Schroeder ye Maxwell Friend ẹkedi iba ke otu mme andikpep nnyịn, ndien otu nnyịn oro ekedide nditọ ufọkn̄wed 108 ama esịne mbon oro ẹyetde aran 40. Ye ata ediwak asan̄autom Jehovah oro ẹma ẹkenanam utom ke anyan ini ntre ẹdude, enye ke akpanikọ ekedi ata eti ifiọk n̄kpọntịbe oro ọnọde utịp!

Usen kiet Brọda Knorr ama oto Brooklyn edise nnyịn. Ke utịn̄ikọ esie, enye ama eben̄e owo 25 ndinọ idem unyịme unyịme ndikpep usem Japan. Kpukpru nnyịn owo 108 ima inọ idem unyịme unyịme! Ekedi utom etieibuot oro ndimek mbon oro ẹdinọde ukpep oro. Ami n̄kere ke edi Jehovah akada usụn̄ ke edimek oro koro enye ama enen̄ede okụt unen. Ediwak ke otu owo 25 oro ẹkemekde ndien ekem ẹnọde ẹketọn̄ọ utom ke Japan ke ẹsụk ẹdodu ke efakutom mmọ—ih, ẹsọn̄, edi ke ẹsụk ẹdodu do. Ẹma ẹnọ ndusụk mmọ, utọ nte Lloyd ye Melba Barry, ẹka utom efen. Lloyd ekedi owo Otu Ukara tutu esịm n̄kpa esie isua oko. Nnyịn imadara ye kpukpru mmọ ke utịp oro Jehovah ọnọde.

Usen ukụre ukpep ama edisịm, ndien ẹma ẹnọ nnyịn ika Jamaica. Nte ededi, ke ntak ikpe oro okosụk akade iso ke Quebec, ẹma ẹdọhọ nnyịn ifiak inyọn̄ọ Canada.

Ubre Ikwọ Efen Efen!

Okposụkedi n̄kasanade ubre ikwọ nyak n̄ka utom usiakusụn̄, etie nte ikwọ ikọwọrọke mi ke idem. Ke isua oro eketienede, etieibuot N̄ka, Nathan Knorr, ye ewetn̄wed esie, Milton Henschel, ẹma ẹdi Maple Leaf Gardens ke Toronto. Utịn̄ikọ an̄wa Brọda Knorr oro ibuotikọ ekedide “Enye Ekpere Akan Nte Afo Ekerede!” ama aduai kpukpru owo idem. Ke akpa ini, ẹma ẹdọhọ mi ndinọ n̄ka ikwọ mbono ndausụn̄. Nnyịn ima inam ndutịm ndida waltz mbre ndusụk ikwọ oro ẹkemehede ke Kingdom Service Song Book (1944). Etie nte nditọete ẹma ẹma oro. Ke ẹma ẹkeberi edinam uwemeyo Saturday, nnyịn ima inam ndomonse ke ndutịm oro ikodiomide inọ Sunday. Mma nda n̄kụt nte Brọda Henschel asan̄ade ebịne nnyịn ke itie edinam, ndien mma nnam ẹtre ikwọ man n̄kpekeme ndisobo ye enye. Enye ama obụp ete, “Mme ebre ikwọ ifan̄ ke afo enyene ke n̄ka ikwọ fo mi?” Mma mbọrọ nte: “N̄kpọ nte owo 35 ke ini kpukpru owo ẹdude.” Enye ama ọbọrọ ete: “Ọfọn, afo eyenyene owo ẹwakde ẹkan oro utịm ikaba ke ndaeyo isua efen ke New York.”

Nte ededi, mbemiso ndaeyo oro ekedide, ẹma ẹkot mi ke Brooklyn. Ke ntak mme idaha, Aileen ikekemeke nditiene mi. Owo ikọbọpke obufa ufọk odude ke 124 Columbia Heights ikụre, ntre ẹkenọ mi itieidụn̄ ke akani ufọkidụn̄, ke ekpri ubet kiet ye nditọete iba oro ẹyetde aran—Brọda Payne oro ama ọkọsọn̄ ye Karl Klein, oro n̄kosobode ke akpa ini. Nte ubet oro ama afaha? Ih. Kpa ye oro, nnyịn ima idiana kiet inam n̄kpọ ọtọkiet. Ikpọ nditọete oro ẹma ẹnen̄ede ẹme ime. Mma n̄kam nsidomo ndifep ndiyat mmọ esịt! Oro ekedi eti ukpepn̄kpọ ke se spirit Abasi ekemede ndinam. Ami ndisobo nnyụn̄ nnam utom ye Brọda Klein akada mme utọ edidiọn̄ oro ẹsọk mi! Enye ama esifọn ido onyụn̄ ọnọ un̄wam kpukpru ini. Nnyịn imanam utom ọtọkiet inyụn̄ idi n̄kpet n̄kpet ufan ke se ibede isua 50.

Ekedi ifet ọnọ mi ndin̄wam ke ubre ikwọ ke mme mbono oro ẹkenịmde ke An̄wambre Yankee ke 1950, 1953, 1955, ye 1958, ọkọrọ ye ndibuana mme mbiomo n̄ka ikwọ ye Al Kavelin ke mbono ẹkenịmde ke Rose Bowl ke Pasadena, California ke 1963. Ke mbono oro ẹkenịmde ke An̄wambre Yankee ke 1953, ẹma ẹbre ikwọ mbemiso utịn̄ikọ an̄wa ke Sunday. Erich Frost ama okot Edith Shemionik (ke ukperedem Weigand), enem uyo ikwọ, oro ọkọkwọde ikwọ oro enye eketịmde “Forward, You Witnesses!” esịn ke n̄kukwak n̄ka ikwọ nnyịn. Ekem nnyịn ima idat esịt ndikop inem inem uyo nditọete nnyịn iren ye iban ẹtode Africa ke akpa ini. Isụn̄utom oro Harry Arnott ekemen ikwọ oro ẹkemụmde-mụm ẹsịn ke ọkpọ umụmikọ oto Northern Rhodesia (idahaemi Zambia) edi man ẹbre ẹnọ nnyịn. Uyo ikwọ oro ama akara ofụri an̄wambre oro.

Ndimụm Ikwọ N̄wedikwọ 1966 Ndọn̄ ke Ọkpọ Umụmikọ

Nte afo emeti n̄wedikwọ oro ekenyenede mmemmem ikpaedem uduot mmọn̄ibọn̄, “Singing and Accompanying Yourselves With Music in Your Hearts”? Ke ini ẹkekperede ndiwet enye n̄kụre, Brọda Knorr ama ọdọhọ ete: “Nnyịn imọn̄ ibre mmọ idọn̄ ke ọkpọ umụm ikọ. Nyom afo etịm ekpri n̄ka ikwọ, ye ibat ibat ndido urụk ye ifiom. Nyomke owo ndomokiet ‘efri obukpon̄ esie’!” Ikoyom ndida Ufọkmbono Obio Ubọn̄ oro odude ke Bethel nte ufọk ubre ikwọ ndọn̄ ke ọkpọ umụm ikọ, edi ndusụk mfịna ẹma ẹdu ke ndida enye. Ẹdinam didie ye ekwado otode ibibene, isọn̄ufọk, ye mme akpakaha ukwak? Anie edin̄wam nnyịn ikọk mfịna uyom oro owo mîyomke? Owo ama ọnọ ekikere ete: “Tommy Mitchell! Enye anam utom ke Ufọkutom Ndutịm Usuanetop ABC.” Nnyịn ima isobo ye Brọda Mitchell, oro akadatde esịt ndinọ un̄wam.

Akpa usenubọk Saturday ndimụm ikwọ ndọn̄ ke ọkpọ umụm ikọ ama edisịm, ndien nte ẹkekotde mme akwa-ikwọ ẹdi, eyenete kiet ama akama efọk obukpon̄. Mma nti item Brọda Knorr: “Nyomke owo ndomokiet ‘efri obukpon̄ esie’!” Ke emi, nso ke n̄kpanam? Mma nse nte eyenete oro okosiode obukpon̄ esie ke efọk, afak ekpọrọ obukpon̄ ke itie, onyụn̄ ọtọn̄ọ ndinam ndomonse. Eyenete oro ekedi Tom Mitchell, ndien mme akpa udịm ikwọ ifan̄ oro enye ekebrede ẹma ẹnen̄ede ẹnem. Enye ama anam obukpon̄ oro enyene uyo nte ndido urụk! Mma n̄kere nte, ‘eyenete emi enyene nditiene mbre!’ Brọda Knorr ikọbiọn̄ọke.

Ke n̄ka ikwọ oro, nnyịn ima inyene otu nti ebre ikwọ oro ẹkedide n̄ko ima ima nditọete iren ye iban. Mbon ntịme ikodụhe! Edibre ikwọ ndọn̄ ke ọkpọ umụm ikọ ekedi ata ọkpọsọn̄ utom, edi n̄kụni ikodụhe. Ke ini ẹma ẹkekụre utom oro, nnyịn ima itua eyet nte nnyịn ikoyomde ndidian̄ade; ndien ntotụn̄ọ itie ebuana ama odu ke ufọt mbon oro ẹkebuanade. Kpukpru nnyịn ima idara ifet oro, ndien ye un̄wam Jehovah, nnyịn ima ikụre utom oro.

Mme Ifetutom Efen Efen Oro Ẹnọde Utịp

Ke ata ediwak isua ẹma ẹkebe, ami ke n̄ka iso ndinam utom ukwọrọikọ uyọhọ ini. Mma nnam utom circuit ye district ke isua 28—kpukpru mmọ ẹdi inem inem. Se iketienede emi ekedi ami ndise mban̄a Ufọk Mbono Norval ke Ontario ke isua ition. Ke adianade ye mbono circuit kpukpru utịturua ọkọrọ ye mme mbono district oro ẹkenịmde ke esen usem, ami ye Aileen ikọyọhọ ye utom. Ke 1979 ye 1980, mme ewet mbuwed ufọk ye mme anam ndutịm ẹma ẹda okụre Ufọk Mbono oro ẹnam n̄kpọ sia mmọ ẹkenamde ndutịm ndibọp obufa n̄kọk itieutom N̄ka ke Halton Hills. Ke etienede utom nnyịn ke Ufọk Mbono oro, utom efen ama ada esịm edibuana ke ubre ikwọ efen efen ke Brooklyn, ọtọn̄ọde ke 1982 esịm 1984.

Edima n̄wan mi ama akpa ke June 17, 1994, nnennen usen itiaba ke ima ikọyọhọ isua 59 ke ndọ. Nnyịn ima isịm utịt isua 51 oro ikanamde utom usiakusụn̄ ọtọkiet.

Nte n̄kerede mban̄a ediwak n̄kpọntịbe ke uwem mi, mmeti nte Bible ekenen̄erede edi ọsọn̄urua n̄kpọ un̄wam. Ndusụk ini, mmesikama ọkpọkpọ Bible Aileen nnyụn̄ nnyene akamba inemesịt ke ndikụt se ikesitụkde esịt esie—ofụri ufan̄ikọ, mme san̄asan̄a udịmikọ, ye mme ikọ kiet kiet oro enye ekesịnde idiọn̄ọ. Kpa nte ekedide ye Aileen, ami n̄ko mmenyene mme itien̄wed Abasi oro ẹnen̄erede ẹnyene se ẹwọrọde ẹnọ mi. Itien̄wed kiet edi Psalm ọyọhọ 137, emi ẹwetde inem inem akam emi ẹnọ Jehovah: “Edieke mfrede fi, O Jerusalem, yak ami n̄kûdede n̄keme ndibre harp aba! Yak ami n̄kûkeme ndikwọ ikwọ aba edieke mmentịghi fi, edieke mmendaha fi nte akwa idatesịt mi!” (Psalm 137:5, 6, Today’s English Version) Okposụkedi mmade ikwọ, akamba idatesịt mi oto ke ndinam n̄kpọ Jehovah ke edinam akpanikọ, emi ọnọde mi ọyọhọ uwem oro ọnọde uyụhọ.

[Mme Ikọ idakisọn̄]

[Ndise ke page 28]

Ye Aileen ke 1947

[Ndise ke page 30]

Ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ ikpehe edibre ikwọ ndọn̄ ke ọkpọ umụm ikọ