Ukemeke Ndifam Enye, Ntre Da Enye Nam N̄kpọ nte Ọfọnde
NDINYENE ini onyụn̄ etie nte ndinyene okụk. Ntre ke ufiet mbakara kiet ọdọhọ. Edi ke nditịm ntịn̄, ini edi ata isio isio n̄kpọ ye okụk ye mme n̄kpọ eken. Ukemeke ndifam ini nnịm nnọ ini iso nte ekemede ndifam okụk, udia, aranuwat, m̀mê ediwak n̄kpọ eken nnịm. Ukeme ekededi oro ẹsịnde ndifam ini ke nditre ndida enye nnam n̄kpọ ọwọrọ ikpîkpu. Nso ikeme nditịbe edieke afo edede idap hour 8 ndien odomo ndifam hour 16 oro ẹsụhọde nnịm ke nditre ndinam n̄kpọ ekededi? Ke utịt usen oro, kpukpru hour oro mûkadaha unam n̄kpọ aka taktak.
Ẹkeme ndimen ini ndomo ye akwa usọp usọp akpa. Enye asan̄a aka iso iso kpukpru ini. Afo ukemeke ndibiọn̄ọ enye, unyụn̄ ukemeke ndida ofụri ntọi mmọn̄ esie nnam n̄kpọ. Mme owo ẹma ẹtọn̄ọ ndibot wheel ndọn̄ ke mben akpa ke ediwak isua ikie emi ẹbede. Mme wheel emi ẹma ẹnam mmọ ẹkeme ndida odudu usọp mmọn̄ nyụt itiat ukọkn̄kpọ, ukwak usiaketo, ukwak ukot mmọn̄, ye ukọn̄n̄kpọ. Kpasụk ntre, afo emekeme ndida ini nnam nti utom utu ke ndifafam enye nnịm. Nte ededi, man anam oro, ana ọbiọn̄ọ akpan n̄kpọ iba oro ẹsiyịpde ini—efiọn ye udọete esie, oro edi edisuahade n̄kpọ mbon. Ẹyak ibem iso ineme n̄kpọ aban̄ade efiọn.
Kûfiọn Efiọn
Ọwọrọetop ufiet kiet ọdọhọ ete, Owo owo ebet ini, ini ibetke owo. Kpa ye oro, ediwak owo isinamke item emi. Ke ini mmọ ẹnyenede ọkpọsọn̄ utom ndinam, mmọ ẹsiyom mmemmem usụn̄ ndisịk enye nnịm. Efiọn ọwọrọ edinyene edu edikokoi nsịk n̄kpọ oro ẹkpenamde nnịm. Owo efiọn edi owo emi amade ndisịk n̄kpọ nnịm. Nte utom oro etịmde-tịm ọsọn̄, enem enye ndisịk utom oro nnịm nnyụn̄ n̄kop inem ini oro enye ekerede ke inyeneke se idade inam—tutu afiak oyom enye anam utom oro.
Ndusụk ini, nte etiede nnyịn ke idem ekeme ndiyom isịk ndusụk m̀mê kpukpru utom nnyịn inịm. Ke adianade do, oyom kpukpru nnyịn isinọ idem nnyịn nduọkodudu ke ini ke ini. Akam edi Eyen Abasi ama oyom nduọkodudu. Jesus ama esinen̄ede esịn idem ke utom ukwọrọikọ, edi enye ama esinọ idemesie ye mme mbet esie ini nduọkodudu. (Mark 6:31, 32) Utọ ini nduọkodudu emi enyene ufọn. Nte ededi, efiọn edi ata isio isio n̄kpọ; enye esiwak ndisan̄a ye afanikọn̄. Yak inọ fi uwụtn̄kpọ kiet.
Ekpri eyen ufọkn̄wed enyene urua ita ndida ntịm idem nnọ udomo ibat. Enye enyene ekese n̄wed ndikot. N̄kpọ emi enen̄ede efịk enye. Efiọn esịbe odụk enye ekikere, enye onyụn̄ ọtọn̄ọ efiọn. Utu ke ndikpep n̄kpọ, enye ese ekebe ndise. Kpukpru usen enye esịk se akpanamde man ebe udomo oro, enịm. Ekem, ke okoneyo oro esierede usen udomo oro, enye odomo ndikpep kpukpru se enye ekpekekpepde. Enye ọtọn̄ọ ndikot kpukpru n̄wed oro enye okpokokotde.
Enye ada ekese ini ekpep n̄kpọ. Ke adan̄aemi mbon eken ke ubon ẹdede idap, enye ke an̄wana ndimụm mme mbet ibat ndọn̄ ke ibuot. Ke ndan̄nsiere, mba iyakke enye ekeme nditịm n̄wet udomo oro. Mak esie iwakke, ndien ke ntem enye ibehe udomo oro. Enye enyene ndifiak n̄kpep n̄kpọ oro, ndien ekeme ndidi enye idibehe ika obufa ubet ukpepn̄kpọ.
Efiọn ada akwa afanikọn̄ ọsọk eyen ufọkn̄wed emi. Edi odu edumbet Bible emi ekemede ndinam owo ọbọhọ mme idaha eke ẹtiede ntre. Apostle Paul ekewet ete: “Ẹtịm ẹkpeme nte mbufo ẹsan̄ade, mbak ẹdisan̄a nte mbon ndisịme edi ẹsan̄a nte mbon ọniọn̄, ẹdedep ifet ẹnọ idem mbufo.” (Ephesus 5:15, 16) Paul eketeme mme Christian ete ẹda ini mmọ ẹnam n̄kpọ ọniọn̄ ọniọn̄ ke ndise mban̄a mme n̄kpọ eke spirit, edi edumbet emi ekeme n̄ko ndin̄wam ke ediwak akpan n̄kpọ eken oro isinamde. Sia nnyịn isiwakde ndibiere ini emi ikpanamde utom, nnyịn iyenyene nti utịp inyụn̄ isọp inam utom edieke imekde nditọn̄ọ ke eti ini. Nte N̄wed Abasi owụtde, ẹda emi ẹfiọk “mbon ọniọn̄.”
Ini ewe ọkpọkọfọn ekpri eyen ufọkn̄wed oro etịm idem ọnọ udomo ibat oro? Ekeme ndidi ndida minit 15 m̀mê n̄kpọ ntre n̄kpep nsịtnsịt kpukpru mbubịteyo. Ke anamde ntem, enye ikpadaha ofụri okoneyo oro esierede usen udomo emi enye akpadade ede idap, ikpep n̄kpọ. Ke usen udomo oro, enye ekpenyene ifụre onyụn̄ enen̄ede eben̄e idem nditie udomo oro, ndien enye ekpenyene ediwak mak.
Mmọdo, edieke ẹnọde fi n̄kpọ anam, biere eti ini oro akpanamde, nyụn̄ nnam enye ini oro. Do ke afo edifep afia efiọn ye mme utịp esie. Esịt oyonyụn̄ enem fi ke ntak emi eketịmde anam utom oro. Emi enen̄ede edi ntre, akpan akpan ke ini n̄kpọ emi ebehede ediwak owo, utọ nte n̄kpọ emi ẹnọde ẹnam ke esop Christian.
Fep Edisuahade N̄kpọ Mbon
Nte ima iketetịn̄, udiana n̄kpọ oro edinamde nnyịn ida ini nnyịn inam n̄kpọ nte ọfọnde edi ndifep edisuahade n̄kpọ mbon. Nnyịn imọfiọk ke esida ini ndise mban̄a mme n̄kpọ, nditịm mmọ, ndida mmọ nnam n̄kpọ, ndiyet mmọ, ndibon mmọ ke itie, ndinyụn̄ nyom mmọ. Ediwak n̄kpọ ẹyom ediwak ini. Ndinam n̄kpọ ke ubet m̀mê ke ufọk oro n̄kpọ ẹyọhọde esida ini onyụn̄ etie owo mba mba akan ndinam ke enye oro n̄kpọ mîwakke, emi ẹnyụn̄ ẹbonde n̄kpọ ke nde ke nde. N̄ko-n̄ko, nte n̄kpọ ẹtịmde-tịm ẹwak, ntre ke esida ekese ini ndiyom n̄kpọ n̄kụt.
Nta mme akamaufọk ẹdọhọ ke ekpere ndidi ẹsibiat mbahade iba ke ini oro ẹdade ẹnam ufọk asana ke “ndise mban̄a, ndifep, ndinyụn̄ ntan̄ mme n̄kpọ oro ẹkesuaharede ẹbon mfep ke usụn̄.” Etie nte edi ntem n̄ko ke mme ikpehe eken ke uwem. Ntre, edieke afo oyomde ndida ini fo nnam n̄kpọ ke eti usụn̄, tịn̄ enyịn se nte mbọhọ fo etiede. Ndi n̄kpọ ẹsesuahade ẹbono, anam iyakke fi asan̄a ifụre ifụre, ndien ke akam ọdiọkde akan, abiat fi ini? Ke edide ntre, tịm n̄kpọ bon.
Nditịm n̄kpọ mbon ekeme ndidi ọkpọsọn̄ utom. Ekeme ndibiak owo nditop eti n̄kpọ oro owo mîdaha aba inam n̄kpọ nduọk—esikpere nditie nte nditaba eti ufan. Ntem, nso idin̄wam fi ọfiọk m̀mê akpana inịm n̄kpọ m̀mê akpana itop enye iduọk? Ndusụk owo ẹsida edumbet emi ẹbiere. Edieke owo mîdaha n̄kpọ oro inam n̄kpọ ke ufan̄ isua kiet, top enye duọk. Nso edieke osụk ọsọn̄de fi nditop n̄kpọ nduọk ke ufan̄ isua kiet ama ekebe? Nịm enye ke ufọk ubon n̄kpọ ke ufan̄ ọfiọn̄ itiokiet. Ke ini afo afiakde ese enye onyụn̄ ọfiọk ke isua kiet ye ubak ebe edi udaha enye unam n̄kpọ, ekeme ndidi mmemmem nditop enye nduọk. Ke idaha ekededi, uduak edi nditre ndisuahade n̄kpọ mbon—nnyụn̄ nda ini fo nnam n̄kpọ nte etịmde ọfọn.
Nte ededi, idịghe ke ufọkidụn̄ ye itieutom owo kpọt ke ẹsisuahade n̄kpọ ẹbon. Jesus ama etịn̄ aban̄a “editịmede esịt eke editịm n̄kpọ emi ye abian̄a abian̄a odudu inyene” oro ẹkemede ‘ndibaba ikọ’ Abasi nnyụn̄ nnam owo “anana mfri” eti mbụk. (Matthew 13:22) Ekese edinam ye ubọkọkọ ẹkeme nditịmede owo tutu enye anana ini ndida nnam mme ata akpan n̄kpọ eke spirit nnyụn̄ nda ukem ukem. Nte utịp, enye ekeme ndikpa ke n̄kan̄ eke spirit ndien ke akpatre ataba obufa ererimbot oro Abasi ọn̄wọn̄ọde, emi mme owo ẹdinen̄erede ẹnyene ini ndinam se inọde ata uyụhọ ye idatesịt.—Isaiah 65:17-24; 2 Peter 3:13.
Ndi afo esin̄wan̄wana kpukpru ini ndida ini fo nnam kpukpru n̄kpọ oro afo ekerede ke ana inam—edide ẹnyene ebuana ye utom, ufọk, ubomisọn̄, mme n̄kpọ oro esimade ndinam, ukaisan̄, nsịn̄edeidem, edidụk mboho otu, m̀mê mme n̄kpọ eken oro afo amade? Ke edide ntre, ekeme ndidi ini edi emi ndikere mban̄a nte ekemede nditre ndusụk n̄kpọ man ekeme ndinyene ini nnọ mme n̄kpọ eke spirit.
Efịk ẹdọhọ ke owo owo ebet ini, ini ibetke owo. Ke akpanikọ, ini asan̄a aka iso iso nte ukot mmọn̄. Enye ikemeke ndifiak edem, owo inyụn̄ ikemeke ndifam enye; ke ndondo oro enye ebede, aka taktak. Nte ededi, edieke inamde ndusụk in̄wan̄-in̄wan̄ edumbet Bible inyụn̄ inamde se ifiọkde ke ọfọn, nnyịn imekeme ndinyene ini oro iyomde ndida nse mban̄a “se idide akpan n̄kpọ ikan,” ibọ nsinsi ufọn, inyụn̄ inọ “Abasi ubọn̄ ye itoro.”—Philippi 1:10, 11.
[Ndise ke page 8, 9]
Ẹkeme ndida ini nnam eti utom, kpa nte ẹkemede ndida odudu usọp mmọn̄ nnam
[Ndise ke page 9]
Ini ewe edi eti ini emi enye akpadade etịm idem ọnọ udomo?
[Ndise ke page 10]
Ndinam utom ke ebiet oro ẹsuaharede n̄kpọ ẹbon esida ini onyụn̄ ayat owo