Jehovah Oyom Kpukpru Owo Ẹkabade Esịt

1. Owo emi akabarede esịt esinam nso?

IMA inam idiọkn̄kpọ, ọfọn ikabade esịt. Bible owụt ke owo emi akabarede esịt esitọn̄ọ ndisua idiọkido emi enye ekenyenede, etre idiọkido oro, onyụn̄ ebiere ke imọ idifiakke inyene utọ ido oro aba.​—Se “Repentance” ke Glossary ke Edikabade Eke Obufa Ererimbot eke Ikọmbakara.

2. Ntak emi anade kpukpru nnyịn ikpep iban̄a edikabade esịt? (Nehemiah 8:9-11)

² Ana kpukpru owo emi ẹn̄wekde ofụm Abasi ke isọn̄ emi ẹdiọn̄ọ n̄kpọ ẹban̄a edikabade esịt. Ntak edi ke idụhe usen emi kpukpru nnyịn mîsinamke idiọkn̄kpọ. Sia idide nditọ Adam ye Eve, kpukpru nnyịn ikadada idiọkn̄kpọ ye n̄kpa imana ito mmọ. (Rome 3:23; 5:12) Owo isioho owo ndomokiet eto. Idem irenowo emi ẹkenen̄erede ẹbuọt idem ye Jehovah, utọ nte apostle Paul, ẹkesụk ẹn̄wan̄wana ndikan idiọkn̄kpọ ubọk. (Rome 7:21-24) Ndi oro ọwọrọ ke kpukpru ini akpana ifụhọ nte mbon emi mînyeneke idotenyịn ke ntak idiọkn̄kpọ nnyịn? Nsa-o, Jehovah edi Abasi mbọm, enye onyụn̄ oyom ikop inemesịt. Kop nte n̄kpọ eketiede ye mme Jew ke eyo Nehemiah. (Kot Nehemiah 8:9-11.) Jehovah ikoyomke mmọ ẹfụhọ ẹwot idem ke ntak ndiọi n̄kpọ emi mmọ ẹkenamde ke ini edem, enye okoyom mmọ ẹdadat esịt ẹtuak ibuot ẹnọ imọ. Jehovah ọdiọn̄ọ ke owo ama akabade esịt, ke enye oyokop inemesịt. Oro anam enye ekpep nnyịn n̄kpọ aban̄a edikabade esịt. Ikpakabade esịt ikpọn̄ mme idiọkn̄kpọ nnyịn, imenịm ke Ete nnyịn emi edide Ete mbọm eyefen nnyịn.

3. Idineme nso ke ibuotikọ emi?

³ Ẹyak ikpep n̄kpọ efen efen iban̄a edikabade esịt. Ke ibuotikọ emi, idineme n̄kpọ ita iban̄a edikabade esịt. Akpa, idise nte Jehovah ekekpepde nditọ Israel aban̄a edikabade esịt. Ekem iyeneme nte Jehovah okodomode ndin̄wam mme anamidiọk ẹkabade esịt. Akpatre n̄kpọ emi idinemede edi se mme mbet Jesus ẹkekpepde ẹban̄a edikabade esịt.

SE JEHOVAH EKEKPEPDE NDITỌ ISRAEL ABAN̄A EDIKABADE ESỊT

4. Nso ke Jehovah ekekpep idụt Israel aban̄a edikabade esịt?

⁴ Ini Jehovah anamde Israel ẹdi idụt, enye ama anam ediomi ye mmọ. Enye ọkọdọhọ ke mmọ ẹkpenịm mme ibet imọ, ke imọ iyekpeme mmọ inyụn̄ idiọn̄ mmọ. Kop se enye eketịn̄de ye mmọ mi aban̄a ibet oro: “Ewụhọ emi ami n̄wụkde fi mfịn emi isọn̄ke ikan fi ndinam, inyụn̄ iyomke usụn̄.” (Deut. 30:11, 16) Edi mmọ ẹkpesọn̄ ibuot ye enye, ke uwụtn̄kpọ, ẹmek ndika n̄kanam n̄kpọ nnọ mme abasi en̄wen, Jehovah ididiọn̄ke mmọ aba, mmọ ẹyenyụn̄ ẹbọ ufen. Edi oro ikọwọrọke ke ama etie ntre, ke enye eyet ubọk ofụri ofụri ọkpọn̄ mmọ. Mmọ ẹma ẹkeme ‘ndifiak ntiene Jehovah Abasi mmọ, nnyụn̄ n̄kop uyo esie.’ (Deut. 30:1-3, 17-20) Ikọ oro ọwọrọ ke mmọ ẹma ẹkeme ndikabade esịt. Mmọ ẹkpenam ntre, Jehovah eyemen mmọ adian idem onyụn̄ afiak ọdiọn̄ mmọ.

5. Didie ke Jehovah okowụt ke enye ikeyetke ubọk ikpọn̄ ikọt esie? (2 Ndidem 17:13, 14)

⁵ Mbon emi Jehovah ekemekde ete ẹdi ikọt esie ẹkeda nsọn̄ibuot nte ubọkutom. Mmọ ẹma ẹsika ẹkekpono mme abasi ubọkowo ẹnyụn̄ ẹnam mme n̄kpọ eken emi ẹdide owo okpokop, etek enye esịt. Ke ntak oro, mmọ ẹma ẹbọ ufen. Edi Jehovah ikeyetke ubọk ikpọn̄ ikọt esie emi ẹkedide mbon nsọn̄ibuot do. Enye ama esidọn̄ mme prọfet ediwak ini ẹka ẹbịne ikọt esie ẹkedọhọ mmọ ẹkabade esịt ẹnyụn̄ ẹfiak ẹnyọn̄ ẹbịne imọ.​—Kot 2 Ndidem 17:13, 14.

6. Didie ke Jehovah akada mme prọfet esie ekpep ikọt esie ntak emi anade mmọ ẹkabade esịt? (Se ndise n̄ko.)

⁶ Jehovah ekesiwak ndida mme prọfet esie ndụri ikọt esie utọn̄ nnyụn̄ nnen̄ede mmọ. Ke uwụtn̄kpọ, Abasi akada Jeremiah ọdọhọ nditọ Israel ete: “Fiak di, O Israel mbon nsọn̄ibuot . . . Ami ndibọpke iso ye mbufo ke iyatesịt, koro ami ndide owo nsọn̄ọnda . . . Ami ndikaha iso nyat esịt ke nsinsi. Kam kere ban̄a ndudue fo, koro edi Jehovah Abasi fo ke afo edue.” (Jer. 3:12, 13) Jehovah ama ọdọhọ Joel ọdọhọ ikọt Esie ete: “Mbufo ẹfiak ẹtiene mi ke ofụri esịt mbufo.” (Joel 2:12, 13) Jehovah ama ọdọhọ Isaiah yak ọdọhọ ete: “Ẹnam idem mbufo asana; ẹmen ndiọi edinam mbufo ke enyịn mi ẹfep; ẹtre ndinam idiọk.” (Isa. 1:16-19) Jehovah ama onyụn̄ ada Ezekiel obụp ete: “Nte n̄kpa idiọkowo adat mi esịt . . . nte ndatke esịt ke enye ndiwọn̄ọde n̄kpọn̄ mme usụn̄ esie nnyụn̄ ndu uwem? Koro ndatke esịt ke owo ndikpa . . . ntre mbufo ẹfiak edem ẹnyụn̄ ẹdu uwem.” (Ezek. 18:23, 32) Esinenem Jehovah nte mme owo ẹkabarede esịt sia enye oyom mmọ ẹdu uwem ke nsinsi! Ntre Jehovah isiwan̄ke ubọk itie ise mme anamidiọk, ibet mmọ ẹkpụhọde mbemiso enye enyenede se anamde an̄wam mmọ. Ẹyak ise ndusụk uwụtn̄kpọ en̄wen ise.

7. Nso ke Jehovah akada mbụk prọfet Hosea ye n̄wan esie ekpep ikọt Esie?

⁷ Se se Jehovah akadade se iketịbede ye Gomer n̄wan prọfet Hosea ekpep ikọt Esie mi. Ke Gomer ama ekesịn efịbe, enye ama ọkpọn̄ Hosea ebịne irenowo efen. Ndi oro ọkọwọrọ ke enye ikekemeke-keme ndikpụhọde? Jehovah emi ọdiọn̄ọde esịt owo ama ọdọhọ Hosea ete: “Tọn̄ọ ntak ka kama n̄wan oro eren en̄wen amade, onyụn̄ esịnde efịbe, kpa nte Jehovah amade nditọ Israel ke ini mmọ ẹwọn̄ọrede ẹtiene mme abasi efen.” (Hos. 3:1; N̄ke 16:2) Kûfre ke ini Jehovah etịn̄de ikọ oro, n̄wan Hosea okosụk enyenyịne ke akwa idiọkn̄kpọ oro. Edi Jehovah ama ọdọhọ Hosea efen enye, onyụn̄ afiak emen enye ọdọ.a Ukem ntre n̄ko, Jehovah ikeyetke ubọk ikpọn̄ ikọt esie emi ẹkedide mbon nsọn̄ibuot. Kpa ye edide mmọ ẹkesụk ẹnyenyịne ke enyene-ndịk ndiọi n̄kpọ emi mmọ ẹkenamde, Jehovah okosụk amama mmọ. Enye ama aka iso ọdọn̄ mme prọfet esie ẹken̄wam mmọ ẹkabade esịt ẹnyụn̄ ẹkpụhọde. Ndi uwụtn̄kpọ emi owụt ke Jehovah emi edide “andidụn̄ọde esịt” oyodomo ndin̄wam owo emi osụk enyịnede ke akwa idiọkn̄kpọ akabade esịt? (N̄ke 17:3) Ẹyak ise.

NTE JEHOVAH ESIDOMODE NDIN̄WAM MME ANAMIDIỌK ẸKABADE ESỊT

8. Didie ke Jehovah okodomo ndin̄wam Cain akabade esịt? (Genesis 4:3-7) (Se ndise n̄ko.)

⁸ Cain ekedi akpan Adam ye Eve. Enye ama ada idiọkn̄kpọ oto ete ye eka esie amana. N̄kpọ en̄wen emi Bible etịn̄de aban̄a enye edi emi: “Koro utom esie ọdiọkde.” (1 John 3:12) Ekeme ndidi se Bible etịn̄de oro akanam ini Cain awade uwa, Jehovah “[ikenyịmeke] Cain ye uwa esie.” Utu ke Cain ndikpụhọde, “Cain [ama] enen̄ede ofụt esịt, iso esie onyụn̄ okpụhọde.” Jehovah akanam nso ke ama okokụt oro? Enye ama etịn̄ ikọ ye Cain. (Kot Genesis 4:3-7.) Ikọ emi Jehovah eketịn̄de ye Cain ikedịghe ke utọk, eketịn̄ ata sụn̄sụn̄ ntem, ọdọhọ enye ke imọ iyọdiọn̄ enye edieke enye okpụhọrede, onyụn̄ ọdọhọ ke iyatesịt ekeme ndinam enye akanam idiọkn̄kpọ. Cain ama oforo inan. Ama ọdiọk etieti. Enye ikayakke Jehovah an̄wam enye akabade esịt. Sia Cain ama akanam n̄kpọ ntre, ndi Jehovah ama etre ndin̄wam mme anamidiọk eken ẹkabade esịt? Ihih-o!

9. Didie ke Jehovah akan̄wam David akabade esịt?

⁹ Jehovah ama ama Edidem David tutu. Jehovah okokot enye “owo emi ekemde esịt ye ami.” Se do! (Utom 13:22) Edi nte ini akakade, David ama anam ata ndiọi n̄kpọ, utọ nte ndisịn efịbe nnyụn̄ n̄wot owo. Ẹkpemen Ibet Moses ẹbiere ikpe ẹnọ David ke n̄kpọ oro, David ama odot n̄kpa. (Lev. 20:10; Num. 35:31) Edi Jehovah ikayakke edi ntre.b Jehovah ama ọdọn̄ prọfet Nathan aka ebịne Edidem David kpa ye edide ini oro, David ikanamke n̄kpọ ndomokiet ndiwụt ke imakabade esịt. Nathan ama ọnọ David uwụtn̄kpọ kiet emi enye okoyomde otụk David esịt. Uwụtn̄kpọ oro ama otụk David etieti, David ama onyụn̄ akabade esịt. (2 Sam. 12:1-14) Enye ama ewet Psalm kiet emi okowụtde nte enye enen̄erede atua n̄kpọfiọk. (Ps. 51, ikọ enyọn̄ ibuotn̄wed) Mme anamidiọk emi Psalm oro ọdọn̄de esịt onyụn̄ an̄wamde ẹkabade esịt ẹwak ẹnana ibat. Enem nnyịn nte Jehovah ekenyenede ima an̄wam David edima asan̄autom esie yak akabade esịt.

10. Etie fi didie ke idem ndidiọn̄ọ nte Jehovah enyenede ime ye mme anamidiọk onyụn̄ efende mmọ?

¹⁰ Jehovah asasua idiọkn̄kpọ. Enye isan̄ake n̄kpọ ye idiọkn̄kpọ ke usụn̄ ndomokiet. (Ps. 5:4, 5) Edi enye ọdiọn̄ọ ke kpukpru nnyịn idi mme anamidiọk, ndien ke ntak ima emi enye amade nnyịn, enye emek ndin̄wam nnyịn in̄wana ikan idiọkn̄kpọ ubọk. Kpukpru ini, enye ke odomo ndin̄wam mme anamidiọk ẹkabade esịt ẹnyụn̄ ẹkpere enye ekpededi idiọkn̄kpọ owo edi utọ emi mme owo ẹkerede ke owo ikemeke ndifen tutu amama! Ọdọn̄ nnyịn esịt ndidiọn̄ọ se Jehovah anamde emi ọnọ nnyịn. Ima ikere nte Jehovah enyenede ime ye nnyịn onyụn̄ efende nnyịn, imesibiere ke nnyịn idikpọn̄ke enye, ke ikpanam idiọkn̄kpọ iyọsọsọp ikabade esịt. Idahaemi ẹyak ise nte Jesus ekekpepde mme mbet esie aban̄a edikabade esịt.

SE MME MBET ẸKEKPEPDE ẸBAN̄A EDIKABADE ESỊT

11-12. Nso ke Jesus ekekpep mbon emi ẹkekpan̄de utọn̄ ẹnọ enye aban̄a nte Ete esie esifende nnyịn? (Se ndise Enyọn̄-Ukpeme emi.)

¹¹ Isua 29 C.E. ekedi ini emi akanade Messiah edisịm. Ima ineneme ke ibuotikọ emi ekebede ke Jehovah ama ada John Andinịm Owo Baptism ye Jesus Christ ekpep mme owo ke ana mmọ ẹkabade esịt.​—Matt. 3:1, 2; 4:17.

¹² Ofụri ini emi Jesus odude ke isọn̄ ọkwọrọ ikọ, enye ama ekpep mbon emi ẹkesikpan̄de utọn̄ ẹnọ enye ke esidọdọn̄ Ete imọ ndifen nnyịn ima inam idiọkn̄kpọ. Jesus akada mbụk eyen emi okosopde ekpep oro ke usụn̄ emi otụkde owo ntem. Akparawa oro ama emek ndikpọn̄ ufọk n̄ka ebiet en̄wen onyụn̄ akanam ata ndiọi n̄kpọ. Edi ekem ko ‘enyịn edin̄wan̄a enye,’ enye onyụn̄ afiak ọnyọn̄ ufọk. Ete esie akanam n̄kpọ didie? Jesus ọkọdọhọ ke adan̄aemi eyen oro “odude kan̄a anyan usụn̄, ete esie ada okụt enye, mbọm onyụn̄ anam enye, ndien enye efehe akawan̄a enye ke itọn̄ onyụn̄ etịm enye inua ima ima.” Eyen oro akaduak ndikpe ete esie ubọk m̀mê enye ekeme ndiyak imọ idi owo utom ke ufọk esie, edi ete esie okokot enye “eyen mi emi” onyụn̄ afiak abat enye esịn ke ubon esie. Ete esie ọkọdọhọ ete: “Enye ama osop ndien imokụt enye.” (Luke 15:11-32) Mbemiso Jesus edide isọn̄, enye ama okụt nte Ete esie atuade anana-ibat mme anamidiọk emi ẹkabarede esịt mbọm. Mbụk Jesus oro enen̄ede ọdọn̄ nnyịn esịt onyụn̄ owụt nnyịn adan̄a nte Jehovah Ete nnyịn ekemede nditua nnyịn mbọm!

13-14. Nso ke apostle Peter ke idemesie ekekpep aban̄a edikabade esịt? Nso ke enye ekekpep mbon en̄wen aban̄a edikabade esịt? (Se ndise n̄ko.)

¹³ Mme n̄kpọ emi apostle Peter ekekpepde oto Jesus aban̄a edikabade esịt ye ndifen nnọ owo ama awak etieti. Se Peter ekeduede yak edi se ẹfende ẹnọ enye ama awak, Jesus ama onyụn̄ efen enye kpukpru. Ke uwụtn̄kpọ, ke Peter ama akakan̄ Ọbọn̄ esie ikata ete ke imọ idiọn̄ọke enye, esịt ama amia enye ufen etieti. (Matt. 26:34, 35, 69-75) Edi ke Jesus ama ekeset, enye ama okowụt Peter idem. Etie nte ekedi sụk enye, sụk Peter. (Luke 24:33, 34; 1 Cor. 15:3-5) Imenịm ke Jesus ama efen apostle esie emi ama akakabade esịt do, onyụn̄ anam enye okụt ke imọ imadahado inọ enye.​—Se Mark 16:7 ye se ẹwetde ẹban̄a “Peter” ke nwtsty.

¹⁴ Ntre Peter ama ekeme ndikpep mbon en̄wen mban̄a edikabade esịt ye edifen nnọ sia ama an̄wan̄a enye nte esitiede owo ke idem owo ama akabade esịt ye nte esitiede owo ke idem ẹma ẹfen ẹnọ enye. Ekpri ini ke usọrọ Pentecost ama ekebe, Peter ama etịn̄ ikọ ye mme Jew emi mîkenịmke Jesus ke akpanikọ onyụn̄ anam mmọ ẹkụt ke mmọ ẹma ẹwot Messiah. Edi enye ama ọdọhọ mmọ ete: “Ke ntre, ẹkabade esịt ẹnyụn̄ ẹfiak edem man ẹsọhi mme idiọkn̄kpọ mbufo ẹfep, man mme ini nduọkodudu ẹkpeto iso Jehovah ẹsịm mbufo.” (Utom 3:14, 15, 17, 19) Ntem, Peter okowụt ke ini anamidiọk akabarede esịt, ke enye afiak edem ọkpọn̄ idiọkn̄kpọ esie, oro edi, ikereke inyụn̄ inamke ndiọi n̄kpọ aba, onyụn̄ ọtọn̄ọ obufa uwem emi enemde Abasi esịt. Apostle oro ama owụt n̄ko ke Jehovah ọyọsọhi mme idiọkn̄kpọ mmọ efep, onyụn̄ anam etie nte ke mmọ ikanamke idiọkn̄kpọ akanam. Ke ediwak isua ama ekebe, Peter ama ọdọhọ mme Christian ete: “Jehovah . . . akam enyene ime ye mbufo koro enye mîyomke baba owo kiet atak edi oyom kpukpru owo ẹkabade esịt.” (2 Pet. 3:9) Christian ama anam idiọkn̄kpọ, idem ekpededi edi akwa idiọkn̄kpọ, onyụn̄ akabade esịt, ikọ Peter oro ekeme ndinam esịt ana enye sụn̄!

15-16. (a) Didie ke apostle Paul ke idemesie ekekpep aban̄a nte ẹkpefende owo? (1 Timothy 1:12-15) (b) Idineme nso ke ibuotikọ emi etienede?

¹⁵ Iwakke mme owo emi ẹdiọkde idiọk emi oyomde yak ẹnen̄ede ẹkabade esịt, yak ẹnyụn̄ ẹfen mmọ nte Saul owo Tarsus. Saul ama ọkọbọ ndima mbet Christ n̄kpa n̄kpa. Anaedi ata ediwak mme Christian ẹma ẹkere ke tutu amama utọ owo oro ikemeke ndikpụhọde. Ekikere owo ekedi oro, ikonyụn̄ inenke. Edi Jesus emi ẹkenamde eset ikekereke ntre. Enye ye Ete esie ẹma ẹkụt nti n̄kpọ ke idem Saul. Jesus ọkọdọhọ ete: “Owo emi edi owo eke mmekde.” (Utom 9:15) Jesus ama akam anam utịben̄kpọ an̄wam Saul akabade esịt. (Utom 7:58–8:3; 9:1-9, 17-20) Ke Saul emi ẹkedidiọn̄ọde nte apostle Paul ama akakabade edi Christian, enye ama esiwak nditịn̄ nte enye akamade nte Jehovah ye Jesus ẹketuade enye mbọm ẹnyụn̄ ẹfọnde ido ye enye. (Kot 1 Timothy 1:12-15.) Apostle emi ekenen̄erede ama se ẹkenamde ẹnọ enye do ekekpep mme owo ete: “Edu mfọnido Abasi odomo ndinam fi akabade esịt.”​—Rome 2:4.

¹⁶ Ini Paul okokopde aban̄a utọ use emi ekeyetde esop Abasi ndọk ke esop ke Corinth, enye akanam n̄kpọ didie? Enye akanam n̄kpọ ke usụn̄ emi enen̄erede ekpep nnyịn n̄kpọ aban̄a nte Jehovah esiwụtde ke imọ imama owo emi imọ inen̄erede, ye ke usụn̄ emi anamde ikụt ke enen̄ede ọfọn ẹtua owo mbọm enye ama akabade esịt. Omokụt se isụk itịn̄de oro, iyenen̄ede ineme enye ke ibuotikọ emi etienede.