Se Idin̄wamde Mbon Emi Ebe M̀mê N̄wan Mmọ Anamde N̄kpọ ye Mmọ Ibak Ibak

Mbon World Health Organization ẹdọhọ ete: “Ke ofụri ererimbot mme owo ẹnam n̄kpọ ye iban ibak ibak. Eke idaha-emi editie nte idiọk udọn̄ọ oro atarade asuana, ndien oyom ẹsọsọp ẹnam n̄kpọ ẹban̄a. Mmọ ẹdọhọ n̄ko ke ẹkpebat iban duop, ita ke otu oro ẹdọ mîdịghe ẹnam ufan ye mbon emi ẹsinamde n̄kpọ ye mmọ ibak ibak, ndusụk ẹsinyụn̄ ẹdan̄ mmọ ke n̄kanubọk.” Ndien ndụn̄ọde oro mbon Esop Edidiana Mme Idụt ẹnamde ke ofụri ererimbot ke mme isua emi ebede owụt ke mme ebe, ufan erenowo m̀mê owo ubon ẹwot n̄kpọ nte iban 137 kpukpru usen.a

Mme anam ndụn̄ọde ẹsiwak nditịn̄ mban̄a nte ibat mbọn emi esinamde n̄kpọ ye mmọ ibak ibak awakde, edi mmọ isitịn̄ke nte etiede mbon emi n̄kpọ emi etịbede ọnọ ke idem.

Ndi ebe m̀mê n̄wan fo esinam n̄kpọ ye afo ibak ibak? Mîdighe, ndi ọmọdiọn̄ọ owo emi ebe m̀mê n̄wan esie esinamde n̄kpọ ye enye ibak ibak? Ekpedi ntre, se n̄kpọ ifan̄ mi ke Bible emi ẹkemede ndin̄wam fi.

Idịghe afo edi ntak emi ẹsinamde n̄kpọ ye afo ibak ibak

Mme n̄kpọ do emi ẹkemede ndin̄wam fi

Abasi ama fi

Ini ke edi emi owo mîdinamke n̄kpọ ye owo aba ibak ibak

Emekeme ndin̄wam owo emi ẹsinamde n̄kpọ ye enye ibak ibak

Idịghe afo edi ntak emi ẹsinamde n̄kpọ ye afo ibak ibak

Se Bible etịn̄de: “Owo nnyịn kiet kiet ayanam ibat aban̄a idemesie ọnọ Abasi.”​—Rome 14:12.

Diọn̄ọ ke: Owo emi esinamde n̄kpọ ye afo ibak ibak edi ntak se enye anamde oro.

Edieke ebe fo ọdọhọde ke afo anam imọ inam n̄kpọ ye afo ibak ibak, enye ososu. Bible ọdọhọ yak mme ebe ẹmama iban mmọ, idọhọke yak ẹnam n̄kpọ ye iban ibak ibak.​—Colossae 3:19.

Ndusụk ini, se isinamde ebe fo anam n̄kpọ ye afo ibak ibak ekeme ndidi ke ntak enye enyenede udọn̄ọ ibuot, m̀mê ke ntak nte ẹkesinamde n̄kpọ ye owo ke ubon mmọ, mîdịghe edi ke ntak emi enye esin̄wọn̄de mmịn awak akaha. Inamke n̄kpọ m̀mê nso ikpedi ntak, enye edisụk inanam ibat inọ Abasi ke nte enye anamde n̄kpọ ye afo. Ndien esịne enye ke ubọk nditre ndinam n̄kpọ ye owo ibak ibak.

Mme n̄kpọ do emi ẹkemede ndin̄wam fi

Se Bible etịn̄de: “Ẹkụt unen ke ini mme ọnọitem ẹwakde.”​—Mme N̄ke 15:22.

Diọn̄ọ ke: Mbon en̄wen ẹkeme ẹn̄wam fi, edieke okụtde ke n̄kpọ ọmọn̄ anam fi m̀mê ke ini mûdiọn̄ọke se akpanamde.

Ntak okpoyomde mbon en̄wen ẹn̄wam fi? Edieke ẹsinamde n̄kpọ ye afo ibak ibak, ibuot ekeme ndiyon̄ fi. Ke ini osụk ekerede se akpanamde, ekeme ndisọn̄ ndidiọn̄ọ nnennen se ekpebierede ke ama ekekere kpukpru mme n̄kpọ emi sia kpukpru mmọ ẹdi akpan n̄kpọ.

• Nte n̄kpọ editiede ye afo

• Nte n̄kpọ editiede ye nditọ fo

• Okụk ifan̄ ke enyene?

• Ndi ke osụk amama enye?

• Ndi omoyom ndika iso ndu ye enye edieke enye okpụhọrede?

Imọdiọn̄ọ ke ekeme ndisọn̄ fi ndidiọn̄ọ se akpanamde. Anie ke ọkpọdọhọ yak an̄wam fi?

Akpan ufan fo m̀mê owo ubon mbufo ekeme ndin̄wam fi onyụn̄ ọdọn̄ fi esịt. Afo ndineme nte etiede fi ke idem nnọ owo emi amade fi ekeme ndinam afiak efere fi ke idem.

Mbon emi ẹsikotde ke ini ẹnamde n̄kpọ ye owo ibak ibak ẹkeme ndisọsọp n̄n̄wam fi. Mmọ ẹkeme ndidọhọ fi n̄kpọ ifan̄ emi akpanamde mbak n̄kpọ idinam fi. Edieke enye ọdiọn̄ọde ke se imọ isinamde oro ifọnke, onyụn̄ eben̄ede idem ndikpụhọde, mbon emi ẹsikotde ke ini ẹnamde n̄kpọ ye owo ibak ibak ẹkeme ndin̄wam enye ọdiọn̄ọ se akpanamde.

Mbon en̄wen ẹsisọpde-sọp ẹn̄wam ke ini mbabuat n̄kpọntịbe ẹkeme ndin̄wam ke ini oyomde un̄wam usọp usọp. Mbon itịn̄de iban̄a mi esịne mme dọktọ, mme nurse, m̀mê mbon en̄wen oro ẹma ẹkenọ ukpep.

Abasi ama fi

Se Bible etịn̄de: “Jehovahb emekpere mmọ eke esịt obụn̄ọde; Enye onyụn̄ anyan̄a mmọ eke spirit mmọ anuahade.”​—Psalm 34:18.

Diọn̄ọ ke: Abasi on̄wọn̄ọ ndin̄wam fi.

Jehovah enen̄ede ekere aban̄a fi. (1 Peter 5:7) Enye ọdiọn̄ọ se ekerede ye nte etiede fi ke idem. Enye ekeme ndida Bible ndọn̄ fi esịt. Enye ọdọhọ yak ọbọn̄ akam ọnọ imọ. Ke ini ọbọn̄de akam, ben̄e enye an̄wam fi ọdiọn̄ọ se akpanamde onyụn̄ ọnọ fi odudu ndinam se ebierede.​—Isaiah 41:10.

Ini ke edi emi owo mîdinamke n̄kpọ ye owo aba ibak ibak

Se Bible ọdọhọde: “Mmọ ẹyetie ke idak vine mmọ ye ke idak eto fig mmọ, ndien ididụhe owo eke edinamde mmọ ẹdịghe.”​—Micah 4:4.

Diọn̄ọ ke: Bible ọn̄wọn̄ọ ke ini ke edi emi kpukpru owo ke ubon ẹdidude ke emem.

Jehovah Abasi kpọt edinam kpukpru mfịna nnyịn etre ke nsinsi. Bible ọdọhọ ete: “Enye ọyọkwọhọde kpukpru mmọn̄eyet ke enyịn mmọ efep, n̄kpa idinyụn̄ idụhe aba, mfụhọ m̀mê ntuan̄a m̀mê ubiak idinyụn̄ idụhe aba.” (Ediyarade 21:4) Ini oro, owo iditịghi aba ndiọi n̄kpọ oro eketịbede, utu ke oro idisiti nti. (Isaiah 65:17) Bible anam ọdiọn̄ọ ke emem oyodu ke ini iso.