Ibuot Duop
Ke Ini Andibuana ke Ubon Ọdọn̄ọde
1, 2. Didie ke Satan akada nnama ye udọn̄ọ odomo ndibiat nsọn̄ọnda Job?
ANA ẹbat eren oro Job ẹsịn ke otu mbon oro ẹkedarade inem inem uwem ubon. Bible okot enye ‘andikpon n̄kan kpukpru nditọ edem usiahautịn.’ Enye ekenyene nditọiren itiaba ye nditọiban ita, nditọ duop ke ofụri ofụri. Enye ama enyene ukeme n̄ko ndinọ se ubon esie oyomde mfọn mfọn. Ke edide akpan n̄kpọ akan, enye ama ada usụn̄ ke mme edinam eke spirit ama onyụn̄ ekere aban̄a idaha nditọ esie ke iso Jehovah. Kpukpru emi ama ada okosịm n̄kpet n̄kpet ye inem inem mbọbọ ubon.—Job 1:1-5.
2 Satan, kpa akwa asua Jehovah Abasi, ama okụt idaha Job. Satan, emi kpukpru ini esiyomde mme usụn̄ ndibiat nsọn̄ọnda mme asan̄autom Abasi, ama an̄wana ye Job ebe ke ndisobo inem inem ubon esie. Ekem, enye “aka akada idiọk oyo otịm Job, ọtọn̄ọde ke ikpat-ukot esie, tutu osịm ke etịn̄-ibuot esie.” Ntem Satan okodori enyịn ndida nnama ye udọn̄ọ mbiat nsọn̄ọnda Job.—Job 2:6, 7.
3. Nso ikedi mme idiọn̄ọ udọn̄ọ Job?
3 Bible isiakke enyịn̄ udọn̄ọ Job. Nte ededi, enye asian nnyịn mme idiọn̄ọ. Ndọn̄ ẹma ẹyọhọ enye idem, ndien n̄kikan ẹma ẹyara ke ikpaidem esie ẹnyụn̄ ẹyan̄ade. Ibifịk Job ama odoro owo ndidien, ndien idem ama etebe idiọk idiọk. Ubiak ama ọnọmọ enye. (Job 7:5; 19:17; 30:17, 30) Ke ọkpọsọn̄ ubiak Job ama osụhọde etie ke ntọn̄ onyụn̄ ada n̄kpasịp usiọn̄ akwat idemesie. (Job 2:8) Ke akpanikọ ama enyene mbọm!
4. Nso ifiọk n̄kpọntịbe ke kpukpru ubon ẹsinyene ke ini ke ini?
4 Afo akpanam n̄kpọ didie edieke utọ idiọk udọn̄ọ oro ọkpọnọmọde fi? Mfịn, Satan idaha udọn̄ọ inọmọ mme asan̄autom Abasi nte akanamde Job. Edi, ke ntak unana mfọnmma eke owo, mme mfịghe uwem eke usen ke usen, ye idiọk n̄kann̄kụk oro nnyịn idụn̄de, ẹnyene ndidori enyịn nte ke ini ke ini, mbonubon ẹyedọn̄ọ. Kpa ye mme ido ukpan oro nnyịn ikemede ndida, kpukpru nnyịn imekeme ndidọn̄ọ, okposụkedi ibat ibat ẹdidọn̄ọ ke udomo oro Job ọkọdọn̄ọde. Ke ini udọn̄ọ odụkde ufọk nnyịn, ekeme ndinen̄ede ndi n̄kpọ-ata. Ẹyak nnyịn ke ntre ise nte Bible an̄wamde nnyịn ndiyọ asua ubonowo emi odude kpukpru ini mi.—Ecclesiastes 9:11; 2 Timothy 3:16.
AFO EKERE DIDIE ABAN̄A ENYE?
5. Didie ke mbonubon ẹsiwak ndinam n̄kpọ ke mme udọn̄ọ ibio ini?
5 Editre ndammana edinam ofụri ini ke uwem, inamke n̄kpọ m̀mê nso idi ntak, esidi ọkpọsọn̄ n̄kpọ kpukpru ini, ndien emi esinen̄ede edi ntre edieke editre emi otode udọn̄ọ oro ebịghide. Idem udọn̄ọ ibio ini oyom ẹnam mme ukpụhọde, ẹyak n̄kpọ atak, ẹnyụn̄ ẹnam n̄waidem. Ekeme ndiyom mbonubon oro ẹkopde nsọn̄idem ẹdop uyo man owo oro idem mîsọn̄ke ọbọ nduọkodudu. Ekeme ndiyom mmọ ẹtre ndusụk edinam. Edi, ke ata ediwak ubon idem n̄kpri nditọwọn̄ ẹsikop mbọm ẹban̄a eyeneka m̀mê ete m̀mê eka oro ọdọn̄ọde, okposụkedi ekemede ndiyom ẹti mmọ ke ini ke ini ẹte ẹkere n̄kpọ. (Colossae 3:12) Ke se iban̄ade udọn̄ọ ibio ini, ubon esiwak ndidu ke idaha ndinam se ẹyomde. Ke ẹsiode oro ẹfep, andibuana kiet kiet ke ubon okpodori enyịn aban̄a ukem edikere mban̄a oro edieke ekpedide enye ọdọn̄ọ.—Matthew 7:12.
6. Nso edinam ke ẹsikụt ndusụk ini ke ini andibuana ke ubon ọdọn̄ọde idiọk udọn̄ọ oro ebịghide?
6 Nso, ndien, edieke udọn̄ọ oro enen̄ede ọsọn̄ ubọk ndien se ẹtrede ẹkponide ẹnyụn̄ ẹbịghide? Ke uwụtn̄kpọ, nso edieke akpauben̄ ekpo owotde owo ke ubon ndido, udọn̄ọ Alzheimer ọbọde owo ukeme, m̀mê ndusụk udọn̄ọ efen ọbọde owo odudu? Mîdịghe nso edieke udọn̄ọ ibuot ọnọmọde andibuana ke ubon, utọ nte mbeibuot? Akpa ọsọ edinam edi edikop mbọm—mfụhọ nte ke owo oro ẹmade enen̄ede ọbọ ufen. Nte ededi, mme edinam efen ẹkeme nditiene mbọm. Nte udọn̄ọ owo kiet enen̄erede otụk mbonubon onyụn̄ ọbọde mmọ ifụre, mmọ ẹkeme ndiyat esịt. Mmọ ẹkeme ndiyịk ẹte: “Ntak emi otịbede ọnọ mi-e?”
7. N̄wan Job akanam n̄kpọ didie aban̄a udọn̄ọ ebe esie, ndien nso ke enye nte an̄wan̄ade ekefre?
7 Etie nte n̄kpọ ebietde oro ama odu ke esịt n̄wan Job. Ti ete, enye ama atataba nditọ esie. Nte mme n̄kpọ mmọn̄eyet oro ẹketịbede, nte eyịghe mîdụhe ibuot ama oyon̄ enye sụn̄sụn̄. Ke akpatre, nte enye okokụtde ubiak ubiak, odoro-owo-ndidien udọn̄ọ ọnọmọde ebe esie oro inikiet ko ekenyenede odudu unam n̄kpọ onyụn̄ okopde odudu, etie nte enye ama efre aban̄a akpan n̄kpọ oro akakande ofụri n̄kpọ mmọn̄eyet oro—kpa itie ebuana oro enye ye ebe esie ẹkenyenede ye Abasi. Bible ọdọhọ ete: “Ndien n̄wan [Job] ọdọhọ enye, ete, Nte afo osụk omụm mfọnmma fo akama? Kpọn̄ Abasi, ndien kpa n̄kpa.”—Job 2:9, 10a.
8. Ke ini andibuana ke ubon enen̄erede ọdọn̄ọ, ewe itien̄wed Abasi edin̄wam mme andibuana eken ke ubon ndinyene nnennen ekikere?
8 Ediwak owo ẹsikere ke imokpu, idem ẹkopde iyatesịt, ke ini udọn̄ọ owo efen okpụhọde uwem mmọ idiọk idiọk. Edi, Christian emi ọkọkde ibuot ke idaha oro ekpenyene ndikụt ke akpatre nte ke emi ọnọ imọ ifet ndiwụt nte ima imọ edide eti. Ata ima “enyenyene anyan ime, onyụn̄ ọfọn ido . . . [inyụn̄] iyomke ufọn esiemmọ . . . ima ememe kpukpru n̄kpọ, ononịm se ifọnde ke akpanikọ kpukpru ini, ododori enyịn aban̄a kpukpru n̄kpọ, ememe ime ke kpukpru n̄kpọ.” (1 Corinth 13:4-7) Utu ke ndiyak mme etikwo etikwo ekikere ẹkara, ke ntre, edi akpan n̄kpọ nte nnyịn inam ofụri ukeme nnyịn ndikara mmọ.—Mme N̄ke 3:21.
9. Mme un̄wọn̄ọ ewe ẹkeme ndin̄wam ubon ke n̄kan̄ eke spirit ye eke ntụk ke ini andibuana ọdọn̄ọde idiọk idiọk?
9 Nso ke ẹkeme ndinam man ẹkpeme mfọnọn̄kpọ eke spirit ye eke ekikere ubon ke ini kiet ke otu mme andibuana ke enye enen̄erede ọdọn̄ọ? Nte ededi, udọn̄ọ kiet kiet oyom esiemmọ akpan ntịn̄enyịn ye usọbọ, ndien idifọnke nditoro ibọkusọbọ m̀mê usọbọ ufọk ekededi ke n̄wed emi. Kpa ye oro, ke usụn̄ifiọk eke spirit, Jehovah “emenede mmọ eke ẹnụhọde.” (Psalm 145:14) Edidem David ekewet ete: “Ọfọfọn ọnọ owo eke otịmde ndinam ye eyen ubuene: Jehovah eyenam enye ọbọhọ ke usen nnanenyịn. Jehovah eyekpeme enye, onyụn̄ onịm enye uwem; . . . Jehovah eyemụm enye akama ke bed mmem-idem.” (Psalm 41:1-3) Jehovah onịm mme asan̄autom esie uwem ke n̄kan̄ eke spirit, idem ke ini ẹdomode mmọ ẹbe ukeme mmọ ke n̄kan̄ eke ntụk. (2 Corinth 4:7) Ediwak mbonubon oro ẹsobode idiọk udọn̄ọ ke ufọk mmọ ẹmetiene ẹtịn̄ mme ikọ andiwet psalm ẹmi: “Mmokụt ukụt eti-eti: O Jehovah, demede mi nte ekemde ke ikọ fo.”—Psalm 119:107.
EDU EKE ỌKỌKDE
10, 11. (a) Nso idi akpan n̄kpọ edieke anade ubon ọyọ udọn̄ọ uforo uforo? (b) Didie ke n̄wan kiet ọkọyọ udọn̄ọ ebe esie?
10 N̄ke Bible kiet ọdọhọ ete: “Spirit owo ekeme ndibiom udọn̄ọ esie: edi ama edi spirit eke obụn̄ọde, anie ekeme ndiyọ enye?” (Mme N̄ke 18:14) Ubiak ekeme ndinọmọ edu ubon ọkọrọ ye “spirit owo.” Edi, “sụn̄ sụn̄ esịt edi uwem obụkidem.” (Mme N̄ke 14:30) Edide ubon ọyọyọ ọkpọsọn̄ udọn̄ọ nte okụtde unen m̀mê idiyọhọ enen̄ede ọkọn̄ọ ke ido, m̀mê edu, mme andibuana ke enye.—Men Mme N̄ke 17:22 domo.
11 Christian an̄wan kiet ekenyene ndiyọ nte akpauben̄ ekpo ọkọnọmọde ebe esie ke isua itiokiet kpọt ẹbede nte mmọ ẹkedọ ndọ. “Ama otụk ukeme utịn̄ikọ ebe mi idiọk idiọk, ndien ama ekpere ndidi owo ikekemeke ndinyene nneme ye enye,” ntre ke enye eketi. “Nsịn̄ede eke ekikere eke edin̄wana ndifiọk se enye ekesidomode nditịn̄ ama okpon etieti.” Kere, n̄ko, ọkpọsọn̄ ubiak ye edikpu oro anade edi ebe esie ama okop. Nso ke ebe ye n̄wan oro ẹkenam? Idem okposụkedi mmọ ẹkedụn̄de ẹyom usụn̄ ẹkpọn̄ esop Christian, eyenete an̄wan emi ama anam ofụri ukeme esie ndisọn̄ idem ke n̄kan̄ eke spirit ebe ke ndinyene ntọt esop eke idahaemi ọkọrọ ye n̄kaiso udia eke spirit oro ẹnọde ke magazine Enyọn̄-Ukpeme ye Awake! Emi ama ọnọ enye ukeme eke spirit ndise mban̄a edima ebe esie tutu ke n̄kpa esie isua inan̄ ke ukperedem.
12. Nte ikụtde ke idaha Job, nso ke owo udọn̄ọ ekeme nditịp nsịn?
12 Ke eke Job ekedi enye ke idemesie, enyeemi ọkọdọn̄ọde, ọkọsọn̄ idem. Enye ama obụp n̄wan esie ete: “Nte nnyịn ibọ Abasi eti n̄kpọ, ndien idibọhọ idiọk n̄kpọ n̄ko?” (Job 2:10) Eyịghe idụhe mbet oro James ke ukperedem akasiakde Job nte n̄wọrọnda uwụtn̄kpọ ime ye ediyọ! Ke James 5:11 nnyịn ikot ite: “Mbufo ẹmekop ẹban̄a ime Job, ẹmenyụn̄ ẹkụt se Ọbọn̄ anamde enye ke akpatre, nte Ọbọn̄ enyenede esịt mbọm, onyụn̄ atuade owo mbọm.” Ukem ntre mfịn, ke ediwak idaha uko uko edu andidọn̄ọ ke ubon aman̄wam mbon efen ke ufọk oro ndikaiso nnyene in̄wan̄în̄wan̄ idotenyịn.
13. Nso edimen ndomo ke ubon oro osobode ọkpọsọn̄ udọn̄ọ mîkpanamke?
13 Ata ediwak owo oro ẹkenyenede ndiyọ udọn̄ọ ke ubon ẹnyịme ẹte ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ ke edi ọsọ n̄kpọ ndidi ọkpọsọn̄ n̄kpọ nnọ mbonubon ndiyọ ata idem n̄kpọ emi. Mmọ ẹsio ẹwụt n̄ko nte ke usụn̄ oro owo esede idaha oro edi ata akpan n̄kpọ. Mme ukpụhọde ye mme edinen̄ede ẹnyenede ndinam ke mme edinam ofụri ini eke ufọk ẹkeme ndidi ọkpọsọn̄ n̄kpọ ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ. Edi edieke owo enen̄ede esịn ukeme, enye ekeme ndikpụhọde nda ekekem ye obufa idaha. Ke ndinam ntre, edi akpan n̄kpọ nte nnyịn ikûmen mme idaha nnyịn idomo ye eke mbon oro mînyeneke udọn̄ọ ke ubon, ikerede ite ke uwem mmọ otịm emem ye nte ke ‘itịmke ifọn!’ Ke nditịn̄ akpanikọ, owo ndomokiet inen̄ekede ifiọk m̀mê nso mbiomo ke mbon en̄wen ẹnyene ndibiom. Kpukpru Christian ẹda ndọn̄esịt ẹto ikọ Jesus ẹmi: “Ẹtiene Mi, kpukpru mbufo ẹmi ẹkpade mba ẹnyụn̄ ẹbiomde edidobi mbiomo, ndien Ami nyenọ mbufo nduọkodudu.”—Matthew 11:28.
NDINỊM MME EBEISO N̄KPỌ
14. Didie ke ẹkeme ndinịm nnennen n̄kpọ oro ẹdide ebeiso?
14 Ke ẹsobode ọkpọsọn̄ udọn̄ọ, ubon akpanam ọfọn nditi mme ikọ eke odudu spirit ẹmi: “Ke mbon item ẹwakde, mmọ ẹsọn̄ọ ẹda.” (Mme N̄ke 15:22) Nte mbonubon ẹkeme ndisop ibuot ẹnyụn̄ ẹneme idaha oro udọn̄ọ oro adade edi? Ke akpanikọ okpodot ndinam ntre ke akam nnyụn̄ n̄ka mbịne Ikọ Abasi kaban̄a ndausụn̄. (Psalm 25:4) Nso ke ẹkpekere ẹban̄a ke utọ nneme oro? Ọfọn, mme ubiere ibọkusọbọ, eke okụk, ye eke ubon oro anade ẹnam ẹdu. Anie edinọ akpan un̄wam? Didie ke ubon ekeme ndidiana kiet man ọnọ ibetedem ke un̄wam oro? Didie ke ndutịm oro ẹnamde ẹditụk andibuana kiet kiet ke ubon? Didie ke ẹdise ẹban̄a mme udọn̄ eke spirit ye eke n̄kpọ eken eke andinọ akpan un̄wam?
15. Nso un̄wam ke Jehovah ọnọ mme ubon oro ẹsobode ọkpọsọn̄ udọn̄ọ?
15 Ndibọn̄ akam ke ofụri esịt mben̄e ndausụn̄ Jehovah, nditie n̄kere Ikọ esie, ye uko uko editiene usụn̄ oro Bible owụtde esiwak ndida n̄kosịm mme edidiọn̄ ẹmi ẹkande se nnyịn ikodoride enyịn. Ekeme ndidi udọn̄ọ owo emi ọdọn̄ọde ke ubon idisụhọkede ubọk kpukpru ini. Edi ndiberi edem ke Jehovah esiwak ndida n̄kosịm mfọnn̄kan utịp ke idaha ekededi. (Psalm 55:22) Andiwet psalm ekewet ete: “Ima fo, O Jehovah, omụm mi akama. Ke uwak ekikere emi odude mi ke esịt ndọn̄esịt fo enem mi esịt.”—Psalm 94:18, 19; se n̄ko Psalm 63:6-8.
NDIN̄WAM NDITỌ
16, 17. Nso akpan n̄kpọ ke ẹkeme nditịn̄ ke ini ẹnemede udọn̄ọ eyeneka ye n̄kpri nditọwọn̄?
16 Ọkpọsọn̄ udọn̄ọ ekeme ndida mme mfịna nsọk nditọ ke ubon. Edi akpan n̄kpọ ete ye eka ndin̄wam nditọ ẹfiọk mme udọn̄ oro ẹdemerede ye se mmọ ẹkemede ndinam man ẹn̄wam. Edieke enyeemi ọdọn̄ọde edide eyen, ana ẹn̄wam nditọeka esie ẹfiọk ẹte ke ntịn̄enyịn ye edikere mban̄a efen efen oro owo udọn̄ọ oro ọbọde iwọrọke ite ke owo inen̄ekede ima nditọ eken. Utu ke ndiyak utọk ye ndomoidem ẹdemede, ete ye eka ẹkeme ndin̄wam nditọ eken ẹnyene n̄kpet n̄kpet mbọbọ ye kiet eken ẹnyụn̄ ẹnyene ata ima nte mmọ ẹdianade kiet ke ndise mban̄a idaha oro udọn̄ọ oro adade edi.
17 N̄kpri nditọ nte ido edide ẹyesọp ẹnam n̄kpọ ẹban̄a edieke ete ye eka ẹtịn̄de se itụkde mmọ utu ke anyan m̀mê awak-n̄kukọhọ edinam an̄wan̄a aban̄ade mme idaha ibọkusọbọ. Ntre ẹkeme ndinam mmọ ẹnyene ndusụk ifiọk ẹban̄a se owo oro ọdọn̄ọde ke ubon osobode. Edieke nditọ oro idem ọsọn̄de ẹkụtde nte udọn̄ọ oro akpande owo udọn̄ọ oro ndinam ediwak ke otu n̄kpọ oro mmọ ẹdade nte ọsọ n̄kpọ, eyedi mmọ ẹyenen̄ede “ẹtie ima ima nte nditọete,” ẹnyụn̄ “ẹnyene mfefere esịt.”—1 Peter 3:8.
18. Didie ke ẹkeme ndin̄wam ikpọ nditọ man ẹfiọk mme mfịna oro udọn̄ọ adade edi, ndien didie ke emi ekeme ndinọ mmọ ufọn?
18 Ẹkpenyene ndin̄wam ikpọ nditọ ẹfiọk ẹte ke ọkpọsọn̄ idaha odu ndien ke oyom n̄waidem oto kpukpru owo ke ubon. Sia ẹnyenede ndikpe okụk nnọ mme dọkta ye okụk ibọk, ekeme ndidi ete ye eka idikemeke ndinọ nditọ eken n̄kpọ nte mmọ ẹkpemade. Nte nditọ ẹyeyat esịt ẹnyụn̄ ẹkere ke ẹbọ mmimọ n̄kpọ ẹduọk? Mîdịghe nte mmọ ẹyefiọk idaha oro odude ẹnyụn̄ ẹnyịme ndinam n̄waidem oro oyomde? Ekese ọkọn̄ọ ke usụn̄ oro ẹnemede n̄kpọ emi ye edu oro ẹnyenede ke ubon. Ke akpanikọ, ke ediwak ubon udọn̄ọ andibuana ke ubon aman̄wam ke ndinọ nditọ ukpep ndinam item Paul emi: “Ẹkûnam baba n̄kpọ kiet ke ndomo-idem m̀mê ke ntan̄-idem, edi yak owo kiet kiet ada nsụhọde-esịt abat ete, owo en̄wen ọfọn akan imọ. Kûyak mbufo ẹse n̄kpọ eke mbufo, edi ẹkam ẹse n̄kpọ owo en̄wen.”—Philippi 2:3, 4.
NTE ẸKPESEDE IBỌKUSỌBỌ
19, 20. (a) Mme mbiomo ewe ke mme ibuotufọk ẹsibiom ke ini andibuana ke ubon ọdọn̄ọde? (b) Okposụkedi mîdịghe n̄wed ibọkusọbọ, ke nso usụn̄ ke Bible ọnọ ndausụn̄ ke ndise mban̄a udọn̄ọ?
19 Mme Christian oro ẹdade ukem ukem isifan̄ake usọbọ ama akam edi enye ituahake ye ibet Abasi. Ke ini andibuana ke ubon mmọ ọdọn̄ọde, mmọ ẹsinyene ọkpọsọn̄ udọn̄ ndiyom un̄wam man ẹsụhọde ndutụhọ owo ukụt emi. Edi, mme ekikere ibọkusọbọ oro ẹdude ke ntuaha ẹkeme ndidu oro anade ẹdodomo ẹse. Adianade do, ke mme isua ndondo emi mbufa udọn̄ọ ye mfịna ẹmewọrọ ẹdi ke mbuari, ndien ye ediwak ke otu ẹmi, ido usọbọ oro kpukpru owo ẹnyịmede idụhe. Idem nnennen edidụn̄ọde mfiọk esidi ọkpọsọn̄ n̄kpọ ndusụk ini. Do, nso ke Christian akpanam?
20 Okposụkedi andiwet Bible kiet ekedide abiausọbọ apostle Paul okonyụn̄ ọnọde Timothy ufan esie item ibọkusọbọ oro ekedide n̄kpọ un̄wam, N̄wed Abasi edi ndausụn̄ ido uwem ye eke spirit, idịghe n̄wed ibọkusọbọ. (Colossae 4:14; 1 Timothy 5:23) Ntem, ke n̄kpọ ẹban̄ade ibọkusọbọ, ibuotufọk Christian ẹnyene ndinam ubiere mmọ oro ẹdade ukem ukem. Iso-ọfọn mmọ ẹkeme ndikere ke oyom mmimọ ibọ ekikere akande kiet ito abiausọbọ. (Men Mme N̄ke 18:17 domo.) Mmọ ke akpanikọ ẹdiyom mfọnn̄kan un̄wam oro odude ẹnọ andibuana ke ubon mmọ oro ọdọn̄ọde, ndien ata ediwak ẹsiyom emi ẹto mme dọkta oro ẹsinọde usọbọ kpukpru ini. Ndusụk owo ẹnen̄ede ẹma ukpụhọ usọbọ. Enyeemi n̄ko edi ọkpọkpọ ubiere. Kpa ye oro, ke ini ẹnamde n̄kpọ ẹban̄a mme mfịna nsọn̄idem, mme Christian itreke ndiyak ‘ikọ Abasi edi utuenikan̄ ukot mmọ ye un̄wana usụn̄ mmọ.’ (Psalm 119:105) Mmọ ẹka iso nditiene ndausụn̄ oro ẹnọde ke Bible. (Isaiah 55:8, 9) Ntem, mmọ ẹsọn mme usọ udiọn̄ọ uduot udọn̄ọ oro ẹnyenede ebuana ye ubụpekpo, mmọ ẹnyụn̄ ẹfep mme usọbọ oro ẹbiatde mme edumbet Bible.—Psalm 36:9; Utom 15:28, 29; Ediyarade 21:8.
21, 22. Didie ke n̄wan Asia kiet ọkọkọk ibuot ke edumbet Bible, ndien didie ke ubiere oro enye akanamde ekenen ke idaha esie?
21 Kere ban̄a se iban̄ade akparawa an̄wan Asia kiet. Ke esisịt ini ebede ke enye ama ọkọtọn̄ọ ndikpep n̄kpọ mban̄a Bible nte utịp edikpep n̄kpọ ye kiet ke otu Mme Ntiense Jehovah, enye ama aman eyenan̄wan oro mîkemke ọfiọn̄ emi okodobide gram 1,470 kpọt. Esịt ama obụn̄ọ n̄wan emi ke ini dọkta ọkọdọhọde enye ete ke eyen emi eyenen̄ede anana ukeme ke n̄kan̄ eke ntụk ndien ke tutu amama idikemeke ndisan̄a. Enye ama eteme n̄wan oro ete ayak enye ọnọ itie ẹsede ẹban̄a mbon n̄kpọnnam. Ebe esie ama anana iwụk ke n̄kpọ emi. Anie ke enye ọkpọwọn̄ọde ebịne?
22 Enye ọdọhọ ete: “Mmeti n̄kpepde ke Bible nte ke ‘nditọ ẹdi udeme Jehovah,: mfri idịbi onyụn̄ edi n̄kpọ eyenutom.’” (Psalm 127:3) Enye ama ebiere ndimen “udeme” emi nnyọn̄ ufọk nnyụn̄ nse mban̄a enye. N̄kpọ ẹma ẹsọn̄ ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ, edi ye un̄wam ẹtode mme ufan ẹdide Christian ke esop Mme Ntiense Jehovah n̄kann̄kụk, n̄wan emi ama ekeme ndidomo nnyụn̄ nnọ eyen oro san̄asan̄a un̄wam oro okoyomde. Isua 12 ke ukperedem, eyen oro ama esika mme mbonoesop ke Ufọkmbono Obio Ubọn̄ onyụn̄ esidara ebuana n̄kpri owo do. Eka esie ọdọhọ ete: “Mmenen̄ede n̄kop idatesịt nte ke mme edumbet Bible ẹkenụk mi ndinam se inende. Bible ama an̄wam mi ndinyene in̄wan̄în̄wan̄ ubieresịt ke iso Jehovah Abasi n̄kûnyụn̄ ntua n̄kpọfiọk oro n̄kpesitide ke ofụri eyouwem mi.”
23. Nso ndọn̄esịt ke Bible ọnọ mbon udọn̄ọ ye mbon oro ẹsede ẹban̄a mmọ?
23 Nnyịn idinyeneke udọn̄ọ ke nsinsi. Prọfet Isaiah ama anyan ubọk owụt ini iso emi “andidụn̄ [mîdidọhọke] ite, Ndọdọn̄ọ.” (Isaiah 33:24) Ẹyesu un̄wọn̄ọ oro ke obufa ererimbot oro asan̄ade ekpere usọp usọp. Tutu ini oro, nte ededi, nnyịn inyene ndiyọ udọn̄ọ ye n̄kpa. Ke inemesịt, Ikọ Abasi ọnọ nnyịn ndausụn̄ ye un̄wam. Mme akpan ibet ido uwem oro Bible ọnọde ẹdu ẹbịghi, ndien mmọ ẹkan mme ekikere anana mfọnmma owo ẹmi ẹkade-ka iso ẹkpụhọde. Ntem, owo emi enyenede ọniọn̄ onyịme ye andiwet psalm emi ekewetde ete: “Ido Jehovah ẹfọn ẹma, ẹdemede ukpon̄; item Jehovah edi akpanikọ, asian mme ọkọi. . . . Mme ikpe Jehovah ẹdi akpanikọ, kpukpru mmọ ẹnen. . . . Akamba udori oto ke edinịm mmọ.”—Psalm 19:7, 9, 11.
DIDIE KE MME EDUMBET BIBLE ẸMI ẸKEME NDIN̄WAM . . . UBON NDISE MBAN̄A ỌKPỌSỌN̄ UDỌN̄Ọ YE MME UKPAN ORO ENYE ADADE EDI?
Ima enyene anyanime onyụn̄ ememe ime ke kpukpru n̄kpọ.—1 Corinth 13:4-7.
Edi akpan n̄kpọ ndikọri eti edu.—Mme N̄ke 18:14.
Ọfọn ndibọ item mbemiso ẹnamde mme akpan ubiere.—Mme N̄ke 15:22.
Jehovah esinọ nnyịn un̄wam ke ini uwem ọsọn̄de.—Psalm 55:22.
Ikọ Jehovah edi ndausụn̄ ke kpukpru idaha.—Psalm 119:105.
[Ndise ke page 118]
Mme Christian ẹsiwụt udomo ima mmọ ke ini nsan̄a mmọ ẹduọde udọn̄ọ
[Ndise ke page 125]
Ke ini ubon anamde n̄kpọ ọtọkiet, ẹkeme ndise mban̄a mme mfịna