“Kpono Jehovah ke Inyene Fo”—Didie?
“KPONO Jehovah ke inyene fo, ye ke akpa ubak kpukpru mbun̄wụm fo.” Ukpọhọde edikụt mme edidiọn̄ Jehovah barasuene esịne ke mme ikọ ọniọn̄ eke odudu spirit ẹmi, ẹmi ẹkewetde ke n̄kpọ nte isua 2,600 ẹmi ẹkebede, koro andiwet aka iso osio owụt ete: “Ndien ebiet unịm n̄kpọ fo ẹyeyọhọ kpak, obufa wine oyonyụn̄ ọyọhọ ke ebiet udịghi fo ọduọhọ.”—Mme N̄ke 3:9, 10.
Edi nso ke ndikpono Abasi ọwọrọ? Nso idi mme inyene ẹmi anade nnyịn ida ikpono Jehovah? Ndien didie ke nnyịn ikeme ndinam emi?
“Kpono Jehovah”
Ke N̄wed Abasi, ọkpọ ikọ Hebrew adade ọnọ kpono, ka·vohdhʹ, ọwọrọ “udobi.” Ntre ndikpono owo ọwọrọ ndida enye nte se idobide, se ikponde, m̀mê se iyọhọde n̄kpọ. Ikọ Hebrew efen adade ọnọ kpono, yeqarʹ, edi se ẹkabarede n̄ko nte “ọsọn̄urua” ye “mme ọsọn̄urua n̄kpọ.” Ukem ntre, ikọ Greek oro ti·meʹ, ẹkabarede nte “kpono” ke Bible, ọnọ ekikere akpan n̄kpọ, eke enyenede ufọn, eke ọsọn̄de urua. Ntem owo okpono owo efen ebe ke ndiwụt owo oro ntotụn̄ọ ukpono nnyụn̄ nda enye ke akpan n̄kpọ.
Ndinọ ukpono enyene ikpehe efen n̄ko. Kere ban̄a mbụk oro aban̄ade anam-akpanikọ owo Jew oro Mordecai, oro ini kiet akayararede odu oro ẹkedụkde ndiwot Edidem Ahasuerus eke Persia eset. Ke ukperedem, ke ini edidem ọkọfiọkde ete ke owo ikanamke n̄kpọ ndomokiet ndikpono Mordecai kaban̄a edinam oro, enye ama obụp akpan isụn̄utom ukara esie, Haman, mfọnn̄kan usụn̄ oro ẹkpekponode owo oro edidem amade. Haman ekekere ete ke utọ ukpono oro edinyene imọ, edi enye akanam ndudue didie ntem! Nte ededi, Haman ama ọdọhọ ete ke ẹkpenyene ndisịne utọ owo oro “edisịnen̄kpọ edidem” ẹnyụn̄ ẹwat enye ke “horse emi edidem odorode.” Enye ama eberi ete: “[Yak] ẹdori enye ke edem horse oro, ẹsan̄a ke an̄wa obio, ẹnyụn̄ ẹkwọrọ enye ke iso, ete, Ke ntem ke ẹdinam ye owo emi edidem amade ndikpono.” (Esther 6:1-9) Ke idaha emi, ndinọ owo ukpono ama esịne nditoro enye an̄wan̄wa man otodo kpukpru owo ẹbat enye ke akamba.
Ukem ntre, ndinọ Jehovah ukpono enyene ikpehe iba: ndiwụt enye ọkpọkpọ ntotụn̄ọ ukpono ye nditoro enye an̄wan̄wa ebe ke ndibuana ye ke ndinọ an̄wan̄wa utom editan̄a enyịn̄ esie ibetedem.
“Inyene Fo” —Nso ke Mmọ Ẹdi?
Inyene nnyịn ke akpanikọ abuana uwem nnyịn, ini nnyịn, mme ndammana ukeme nnyịn, ye odudu nnyịn. Nso kaban̄a inyene nnyịn eke obụk? Kere ban̄a mme ikọ Jesus ke ini enye okokụtde ubuene ebeakpa esịnde n̄kpri okudọk iba ke usịn etịbe temple. Enye ọkọdọhọ ete: “Ebeakpa emi ama esịn okụk akan kpukpru mmọ: koro kpukpru mmọ [mme esịn etịbe eken] ẹkesiode n̄kpọ ke nyọhọ nsụhọ mmọ ẹsịn ke etịbe: edi ke unana esie enye osio kpukpru se enye akpadade odu uwem ọnọ.” (Luke 21:1-4) Jesus ama otoro ebeakpa emi ke ndida inyene eke obụk esie nsịn udọn̄ nnọ utuakibuot Jehovah.
Nte an̄wan̄ade, ndien, inyene oro Solomon eketịn̄de aban̄a abuana n̄ko n̄kpọ eke obụk ekededi oro nnyịn ikemede ndinyene. Ndien ikọ oro “akpa ubak kpukpru mbun̄wụm fo” asan̄a ye ekikere edinọ Jehovah se idide mfọnn̄kan ubak inyene nnyịn.
Nte ededi, didie ke edinọ n̄kpọ eke obụk ekeme ndinọ Abasi ukpono? Nte kpukpru n̄kpọ ikam inyeneke enye? (Psalm 50:10; 95:3-5) “Kpukpru n̄kpọ ẹto fi,” ntre ke Edidem David eketịn̄ ke akam ofụri esịt oro ọkọbọn̄de ọnọ Jehovah. Ndien ama edi akamba etịbe oro enye ye ikọt esie ẹketịpde ẹnọ edibọp temple, David ọkọdọhọ ete: “Nnyịn inyụn̄ inọ fi se itode fi ke ubọk.” (1 Chronicles 29:14) Ntre ke ini inọde Jehovah enọ, nnyịn n̄kukụre ifiak inọ se enye, ke ntak eti ido emi otode esịt esie, ọnọde nnyịn. (1 Corinth 4:7) Edi, nte ikebemde iso itịn̄, ndikpono Jehovah esịne nditoro enye ke iso mbon efen. Ndien mme enọ eke obụk oro ẹdade ẹnam utuakibuot akpanikọ aka iso ọnọ Abasi ukpono. Bible esịne ata nti uwụtn̄kpọ eke edikpono Jehovah ke usụn̄ emi.
Mme Uwụtn̄kpọ eke Eset
Ke n̄kpọ nte isua 3,500 ẹmi ẹkebede, ke adan̄aemi ini ekekemde ọnọ Jehovah ndinam ataya odu ke wilderness nte itie utuakibuot ọnọ nditọ Israel, ndutịm ndudiọn̄ oro Abasi ọkọnọde ama oyom ẹkama nsio nsio orụk ọsọn̄urua n̄kpọ. Jehovah ama owụk Moses ete ‘yak kpukpru owo eke esịt mmọ ẹnyịmede, ẹda enọ ẹsọk Jehovah.’ (Exodus 35:5) Mbụk oro aka iso etịn̄ ete: “Kpukpru owo eke esịt mmọ ẹdemerede mmọ, ye kpukpru owo eke spirit mmọ anamde mmọ ẹnyịme, ẹdi, ẹda enọ Jehovah ẹdisọk ke edinam tent esop, ye ke ofụri utom esie, ye ke edisana edisịnen̄kpọ.” (Exodus 35:21) Enọ imaesịt mmọ, ke akpanikọ, ama awak akan se ẹkeyomde kaban̄a utom tutu ẹdọhọ mme owo “ẹtre ndida n̄kpọ ndi”!—Exodus 36:5, 6.
Kere ban̄a uwụtn̄kpọ efen. Ke ini ataya oro ọkọyọhọde uduak esie ndien ẹkenamde ndutịm ẹnọ edibọp temple, David ama ọnọ akamba etịbe kaban̄a temple oro eyeneren esie Solomon edibọpde. Enye n̄ko ama ọnọ mbon efen ikot nditiene mbuana, ndien mme owo ẹma ẹyere ikot ke ndinọ Jehovah inyene mmọ. Silver ye gold ikpọn̄ ẹma ẹsịm n̄kpọ nte biliọn $50 ke ekọmurua idahaemi. “Ndien kpukpru owo ẹdat esịt, koro mmọ ẹtatde ubọk.”—1 Chronicles 29:3-9; 2 Chronicles 5:1.
‘Mme Enọ Ntatubọk’ ke Eyo Nnyịn
Didie ke nnyịn ikeme nditiene mbuana ke idatesịt eke edinọ enọ ntatubọk ke eyo nnyịn? Ata akpan utom oro akade iso ke ererimbot idahaemi edi eke edikwọrọ Obio Ubọn̄ ye edinam mbet. (Matthew 24:14; 28:19, 20; Utom 1:8) Ndien Jehovah okụt ete ke odot ndiyak mme udọn̄ n̄kpọ Obio Ubọn̄ esie eke isọn̄ nsịn Mme Ntiense esie ke ubọk.—Isaiah 43:10.
Ana in̄wan̄în̄wan̄ nte ke oyom okụk man ẹse ẹban̄a utom oro Mme Ntiense Jehovah ẹnamde mfịn. Ndibọp nnyụn̄ ndiọn̄ mme Ufọkmbono Obio Ubọn̄, mme Ufọk Mbono, mme ọfis n̄kọk itieutom, mme ufọk umịn̄n̄wed, ye mme ufọk Bethel ẹbuana okụk. Ndimịn̄ nnyụn̄ nsuan mme Bible ye mme n̄wed ẹkọn̄ọde ke Bible ke nsio nsio usem ẹbuana ubiatokụk n̄ko. Ẹsan̄a didie ẹnyene okụk ẹnọ utọ ndutịm emi? Ebe ke mme etịbe oro ẹdide ke ata unyịmesịt!
Ata ekese ke otu mme etịbe ẹmi ẹto mme owo ẹmi—ukem nte ebeakpa oro Jesus okokụtde—ẹnyenede ata esisịt se ẹdade ẹdu uwem. Sia mîyomke nditaba ikpehe edikpono Jehovah enye emi, mmọ ẹtịp ukeuke okụk “adan̄a nte ukeme mmọ edide,” ndien, ndusụk ini, idem “ẹnọ ebe nte ukeme mmọ edide.”—2 Corinth 8:3, 4.
“Yak kpukpru owo kiet kiet ọnọ nte enye akaduakde ke esịt esie: okûnọ ye mfụhọ esịt, okûnyụn̄ ọnọ oto ke edinyenyịk; koro Abasi amama owo eke ọnọde ke inemesịt,” ntre ke apostle Paul ọkọdọhọ mme Christian ke Corinth. (2 Corinth 9:7) Edinọ ke inemesịt oyom eti ndutịm. Paul ọkọdọhọ mbon Corinth ete: “Ke akpa usen urua, mbufo owo kiet kiet ẹsio n̄kpọ ke udori eke ẹkụtde, ẹkpọnọde ẹnịm n̄kan̄ kiet, mbak mbufo ẹdinyene nditịp etịbe ke ini ndide.” (1 Corinth 16:2) Ukem ntre, ke ọkpọkpọ usụn̄ ye unyịmesịt, mbon oro ẹyomde nditịp etịbe man ẹda ẹnam utom Obio Ubọn̄ aka iso mfịn ẹkeme ndisio ndusụk okụk mmọ nnịm kaban̄a uduak oro.
Jehovah Ọdiọn̄ Mbon Oro Ẹkponode Enye
Ke adan̄aemi uforo n̄kpọ eke obụk ke idemesie mîdaha ikesịm uforo n̄kpọ eke spirit, ndida inyene nnyịn nnam n̄kpọ ke ntatubọk—ini nnyịn, odudu nnyịn, ye mme n̄kpọ eke obụk nnyịn—ndikpono Jehovah ada uwak edidiọn̄ edi. Emi edi ntre koro Abasi, emi enyenede kpukpru n̄kpọ, ọn̄wọn̄ọ ọnọ nnyịn ete: “Ukpọn̄ eke ọfọnde ido eyetịm oyụhọ: ndien edi andinọ mmọn̄ edikụt mmọn̄.”—Mme N̄ke 11:25.
Ke Edidem David ama akakpa, eyeneren esie Solomon ama ada mme etịbe unyịmesịt oro ete esie ọkọbọde obon ọbọp ubọn̄ ubọn̄ temple, nte Jehovah eketemede. Ndien adan̄a nte Solomon akanamde akpanikọ ke utuakibuot esie ọnọ Abasi, “Judah ye Israel [ẹma] ẹdụn̄ ke ifụre . . . ọtọn̄ọde ke Dan tutu esịm ke Beer-sheba, ke ofụri eyo Solomon.” (1 Ndidem 4:25) Mme itie ubon udia ẹma ẹyọhọ, mme aban̄ wine ẹma ẹyọhọ ẹduọhọ—adan̄a nte Israel ‘okokponode Jehovah ye inyene mmọ.’
Ekem, ebede ke prọfet Malachi, Jehovah ama ọdọhọ ete: “Ẹda emi ẹdomo mi, Jehovah mme udịm ọdọhọ, m̀mê ami ndiberekede window heaven nnọ mbufo, nnyụn̄ n̄n̄wan̄a nti n̄kpọ nnọ mbufo, tutu akaha.” (Malachi 3:10) Uforo eke spirit oro mme asan̄autom Jehovah ẹnyenede mfịn edi uyarade nte ke Abasi anam un̄wọn̄ọ esie.
Jehovah ke akpanikọ enem esịt ke ini nnyịn inamde udeme nnyịn ke ndinam udọn̄ n̄kpọ Obio Ubọn̄ ọkọri. (Mme Hebrew 13:15, 16) Ndien enye ọn̄wọn̄ọ ndibọk nnyịn edieke nnyịn ‘ikade iso iyom Obio Ubọn̄ esie ye edinen ido esie.’ (Matthew 6:33) Ye akwa idatesịt, nnyịn ikpakam ‘ikpono Jehovah ye inyene nnyịn.’
[Ekebe ke page 28, 29]
Mme Usụn̄ Ẹmi Ndusụk Owo Ẹnyịmede Ndinọ Mme Etịbe Kaban̄a Utom Ofụri Ererimbot
Ediwak owo ẹsinịm, mîdịghe ẹnam ndutịm ẹban̄a, ibatokụk oro mmọ ẹdisịnde ke mme ekebe etịbe oro ẹdiande idiọn̄ọ: “Etịbe Kaban̄a Utom N̄ka Ofụri Ererimbot—Matthew 24:14.” Ke ọfiọn̄ kiet kiet mme esop ẹsinọ okụk emi aka edide ibuot itieutom ofụri ererimbot ke Brooklyn, New York, m̀mê ọfis n̄kọk itieutom n̄kann̄kụk.
Ẹkeme ndinọ okụk imaesịt nnennen ẹsọk Treasurer’s Office, Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania, 25 Columbia Heights, Brooklyn, New York 11201-2483, m̀mê ọfis N̄ka oro esede aban̄a idụt mbufo. Ẹkeme ndinọ n̄ko mme n̄kpọuto m̀mê mme ọsọn̄urua n̄kpọ eken ke etịbe. Mme utọ etịbe oro ẹkpenyene ndisan̄a ye ibio ibio leta oro owụtde in̄wan̄în̄wan̄ nte ke emi edi enọ.
NDUTỊM ẸNAMDE ẸNỌ SE ẸNỊMDE KE UBIỌN̄ Ẹkeme ndinọ okụk ẹsọk Watch Tower Society ke ndutịm oro ẹnamde san̄asan̄a emi edide, edieke andinọ enyenede ọkpọkpọ n̄kpọ ndida enye nnam, ẹnọ ẹfiak ẹsọk enye. Kaban̄a ntọt efen efen, mbọk nyene nneme ye Treasurer’s Office ke adres ẹwụtde ke enyọn̄ emi.
ENỌ EMI ẸDIOMIDE-DIOMI
Ke adianade ye edinọ okụk ye mme etịbe okụk oro ẹsịnde ke ubiọn̄ nnennen, mme usụn̄ enọ efen ẹdu oro ẹkemede ndinyene ufọn nnọ utom Obio Ubọn̄ ofụri ererimbot. Mmọ ẹmi ẹsịne:
Insurance: Ẹkeme ndiwet enyịn̄ Watch Tower Society nte andibọ ufọn insurance m̀mê okụk ukpọn̄ utom. Ẹkpenyene ndinam N̄ka ọfiọk aban̄a mme utọ ndutịm oro.
Ibatokụk Ban̄k: Ẹkeme ndinam ibatokụk ban̄k, n̄wed okụk oro ẹsịnde ke ban̄k ẹyom udori, m̀mê okụk ukpọn̄ utom owo ẹdu ke enyịn̄ mîdịghe ẹnam ẹkpe ke ini ẹkpade ẹnọ Watch Tower Society, nte ekemde ye ndutịm ban̄k n̄kann̄kụk. Ẹkpenyene nditọt N̄ka mban̄a utọ ndutịm oro.
Inyene ye Mbubehe: Ẹkeme ndinọ Watch Tower Society inyene ye mbubehe edide ke ndinọ nte ata enọ m̀mê ke idak ndutịm anamde ẹka iso ẹkpe udori ẹnọ andinọ.
Isọn̄ ye Inyene: Ẹkeme ndinọ Watch Tower Society isọn̄ ye inyene oro ẹkemede ndinyam edide ke ndinọ nte ata enọ m̀mê ke ndimụm n̄kpọ akpa ke isọn̄ ye inyene n̄kama nnọ andinọ, emi ekemede ndisụk n̄ka iso ndụn̄ do ke eyouwem esie. Owo oro ekpenyene nditọt N̄ka mbemiso ayakde isọn̄ ye inyene ekededi ọnọ N̄ka.
Unen N̄kpọ Akpa ye Mme Ebuọt: Ẹkeme ndiyak inyene m̀mê okụk nnọ Watch Tower Society ke ndinọ enye unen ndidia n̄kpọ akpa oro ibet enyịmede mîdịghe ẹkeme ndiwet enyịn̄ N̄ka nte adia ufọn ke n̄wed ebuọt. Ebuọt oro adade ufọn ọsọk n̄ka ido ukpono ekeme ndinam ẹsụhọde urua tax. Ẹkpenyene ndinọ n̄wed unen m̀mê ebuọt emi ẹsọk N̄ka.
Nte enyịn̄ oro “enọ emi ẹdiomide-diomi” owụtde, mme utọ enọ ẹmi nte ido edide oyom andinọ anam ndutịm. Man ẹn̄wam mme owo oro ẹnyenede udọn̄ ndinam N̄ka ọbọ ufọn ebe ke ndusụk orụk enọ emi ẹdiomide-diomi, ẹtịm ediye uduot ekpri n̄wed ẹkotde Planned Giving to Benefit Kingdom Service Worldwide. Ẹkewet ediye uduot ekpri n̄wed emi ke ntak ediwak mbụme oro ẹsịmde N̄ka kaban̄a mme enọ, unen n̄kpọ akpa, ye ebuọt. Enye n̄ko esịne mme ntọt efen efen kaban̄a inyene, okụk, ye ndutịm tax, ndien ẹtịm enye man an̄wam mme owo ke United States ẹmi ẹyomde ndinam ufọn nnọ udọn̄ n̄kpọ Obio Ubọn̄ eke ofụri ererimbot man ẹmek mme usụn̄ oro ẹnyenede ufọn onyụn̄ okụtde unen akan ndinam ntre ẹtiene mme idaha ubon ye ọkpọkpọ idaha mmọ. Ebede ke ndikot ediye uduot ekpri n̄wed emi nnyụn̄ nnyene nneme ye mbon oro ẹnamde utom ye Itieutom Ẹsede Ẹban̄a Enọ Emi Ẹdiomide-Diomi, ediwak owo ẹma ẹkeme ndin̄wam N̄ka ndien ke ukem ini oro ẹbọ n̄kponn̄kan ufọn ukpe tax ẹto edinam ntre. Ẹdinọ ediye uduot ekpri n̄wed emi ke ini ẹsịnde eben̄e, edide ke ndiwewet m̀mê ke ndikot ke urụk ukopikọ.
Mbon oro ẹnyenede udọn̄ ke ekededi ke otu ndutịm enọ oro ẹdiomide-diomi mi ẹkpenyene ndinyene nneme ye Planned Giving Desk, Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania, 100 Watchtower Drive, Patterson, New York 12563-9204, telephone (914) 878-7000, mîdịghe ẹnyene nneme ye ọfis N̄ka oro odude ke idụt mmọ.