Ndi Ifiọkn̄wed ye Okụk Ayanam N̄kpọ Ọfọn Fi?

Ediwak owo ẹkere ke mbon oro ẹkekade akamba ufọkn̄wed ẹnyụn̄ ẹnyenede okụk ẹyenen̄ede ẹkop inemesịt ke ini iso. Mmọ ẹkere ke edieke owo akade ufọkn̄wed ntaifiọk, ke enye ọyọdiọn̄ọ ndinam utom ọfọn, ọdiọn̄ọ nte akpanamde n̄kpọ ye mbonubon esie, ye nte akpanamde n̄kpọ ke obio. Mmọ ẹkeme ndikere n̄ko ke owo ndika akamba ufọkn̄wed ayanam enye enyene utom emi ẹdikpede enye ediwak okụk, ndien ke ndinyene ediwak okụk ayanam owo okop inemesịt.

SE EDIWAK OWO ẸSINAMDE

Yak ineme se Zhang Chen emi otode China eketịn̄de. Enye ọkọdọhọ ete: “N̄kekere ke ndika ufọkn̄wed ntaifiọk idiyakke mbuene, ndien ke ndinyene utom emi ẹkpede mi ediwak okụk ayanam uwem enen̄ede enem mi.”

Ediwak owo ẹkere ke ndika ufọkn̄wed ntaifiọk emi enen̄erede ọwọrọ etop, akpan akpan ke idụt en̄wen, ayanam n̄kpọ ọfọn mmimọ ke ini iso. Se mme owo ẹkesinamde edi oro tutu udọn̄ọ COVID-19 edinam ọsọn̄ mme owo ndika idụt en̄wen. Ke n̄kpọ nte isua 10 emi ekebede, n̄ka kiet ẹma ẹbat kpukpru mbon emi ẹkade n̄wed ke idụt en̄wen, ẹnyụn̄ ẹkụt ke mbon Asia ẹwak ẹkan.

Mme ete ye eka ẹsinen̄ede ẹsịn idem ẹnam utom man nditọ mmọ ẹkeme ndika akamba ufọkn̄wed ke idụt en̄wen. Qixiang emi otode Taiwan ọdọhọ ete: “Ete ye eka mi ikenyeneke n̄kpọ, edi mmọ ẹma ẹnam ofụri nnyịn mbinan̄ ikaka ufọkn̄wed ntaifiọk ke United States.” Ete ye eka mmọ ẹma ẹbuọt mme owo okụk man nditọ mmọ ẹkeme ndika ufọkn̄wed ke idụt en̄wen. Se ediwak owo ẹsinyụn̄ ẹnamde edi oro.

NSO KE EMI ADA EDI?

Kiet ke otu n̄kaiferi oro etie ekpere kọmputa okoneyo, utom enen̄ede akak enye. — Ediwak mbon emi ẹkekade akamba ufọkn̄wed ẹnyụn̄ ẹnyenede okụk ikopke inemesịt

Ndika ufọkn̄wed enyene ufọn, edi ediwak ini enye isinamke mme owo ẹnyene se mmọ ẹkedoride enyịn ndinyene. Ke uwụtn̄kpọ, mme owo ẹsibiat ediwak isua ẹka n̄wed ẹnyụn̄ ẹkama ata akamba isọn, edi ẹma ẹkụre, mmọ inyeneke utọ utom oro mmọ ẹkedoride enyịn ndinyene. Rachel Mui ekewet ke magazine kiet ke Singapore ete ke ata ediwak mbon oro ẹkade ufọkn̄wed ntaifiọk ikwe utom inam. Jianjie, emi odụn̄de ke Taiwan okonyụn̄ akade ufọkn̄wed ntaifiọk ọbọ ediwak n̄weditoro, ọdọhọ ke ata ediwak mbon oro ẹkekade ufọkn̄wed ntaifiọk ẹnam utom emi mîsan̄ake n̄kpọ ye se mmọ ẹkekpepde ke ufọkn̄wed, ndien ke idịghe nte ke mmọ ẹmama utom oro mmọ ẹnamde.

Idem mbon emi ẹnamde utom oro aban̄ade se mmọ ẹkekpepde ke ufọkn̄wed ẹkụt ke n̄kpọ itiehe ye mmimọ nte ikekerede. Ke uwụtn̄kpọ, ke Niran emi otode Thailand ama okokụre ufọkn̄wed ntaifiọk ke London afiak ọnyọn̄ Thailand, enye ama ekenyene utom emi aban̄ade se enye ekekpepde ke ufọkn̄wed. Enye ọdọhọ ete: “Ẹma ẹkpe mi ediwak okụk ke utom emi, se n̄konyụn̄ ndoride enyịn edi oro. Edi akana nnen̄ede nsịn idem nnam utom, n̄konyụn̄ nnyeneke ini ndomokiet. Nte ini akade, ẹma ẹsion̄o mme owo ke utom, ekem ẹsio mi n̄ko. Mma ndikụt ke idụhe utom emi edide owo ama anam, n̄kpọ ọfọn enye ke nsinsi.”

Idem mbon emi ẹnyenede ediwak okụk, onyụn̄ etiede nte ke ẹkop inem uwem ẹsinyene mfịna ke ubon mmọ, ẹdọn̄ọ, ẹnyụn̄ ẹtịmede esịt ẹban̄a okụk. Katsutoshi emi otode Japan ọdọhọ ete: “Mma nnyene ediwak okụk, kpa ye oro, esịt ikenemke mi ke ntak emi mbon en̄wen ẹkesịnde mi enyịn ẹnyụn̄ ẹdiọkde uwem ye ami.” Mma kiet emi ekerede Lam onyụn̄ odụn̄de ke Vietnam ọdọhọ ete: “Ediwak owo ẹsisịn ibuot ẹsịn itọn̄ ẹyom okụk sia ẹkerede ke oro ayanam uwem enem mmimọ, edi oro esikam ananam esịt etịmede mmọ, anam mmọ ẹdọn̄ọ, ẹnyụn̄ ẹfụhọ.”

NTAK EMI IFIỌKN̄WED YE OKỤK KPỌT MÎKEMEKE NDINAM N̄KPỌ ỌFỌN OWO KE INI ISO

Imọdiọn̄ọ ke oyom owo aka n̄wed onyụn̄ enyene ekpri okụk man ekeme ndise mban̄a idemesie ye ubon esie. Edi oro kpọt ikemeke ndinam n̄kpọ ọfọn owo ke ini iso. Ntak-a? Yak ise se Bible ọdọhọde.

IDỊGHE NDIKA AKAMBA UFỌKN̄WED ESINAM UWEM OWO ỌWỌRỌ N̄KPỌ

“Idịghe mme ọsọp-itọk ẹkan ke mbuba, . . . inyụn̄ idịghe mme asian ẹnyene inyene, inyụn̄ idịghe mbon emi ẹnyenede ifiọk ẹkụt mfọn; koro ini ye n̄kpọntịbe unana idotenyịn ẹsịmde mmọ kpukpru.” —ECCLESIASTES 9:11.

Ọkpọkọm owo aka n̄wed esịm m̀mọ̀n̄, ekeme ndinam enye isụk ikopke inemesịt sia odu ediwak n̄kpọ emi mîsịneke enye ke ubọk. Ke uwụtn̄kpọ, edieke mbubehe mîsan̄ake ọfọn ke idụt mmọ, ntịme odu ke obio, mîdịghe mme owo ẹsua enye, oro ekeme ndinam ọsọn̄ enye ndinam se enye okoyomde ndinam.

IMỌ OWO EKEME NDIKABADE UBUENE

“Kûkpa utom ndikọ inyene. Tre ndise idemfo ke asian. Nte afo omotop enyịn ese enye, ke ini enye mîdịghe n̄kpọ ndomokiet? Koro enye iditreke nditịbe mba nte ntrukpom ndien efe ọdọk enyọn̄.”—MME N̄KE 23:4, 5.

Okụk ekeme ndinam owo okop inemesịt, edi utọ inemesịt oro isibịghike. N̄kpọ ekeme nditịbe, ndien okụk emi owo akadade ediwak isua an̄wana atak ke ediyịp enyịn. Oto-obot afanikọn̄, utọ nte unyekisọn̄, oyobio, ye mme n̄kpọ ntre ẹkeme ndinam kpukpru se owo ekenyenede atak.

OKỤK ESIWAK NDISAN̄A YE MFỊNA

“Uwak n̄kpọ emi owo inyene enyenede iyakke enye ede idap.”—ECCLESIASTES 5:12.

Se iketịbede inọ Franklin emi odụn̄de ke Hong Kong edi oro. Enye ama aka akamba ufọkn̄wed, onyụn̄ anam utom emi ẹkpede enye ediwak okụk. Ẹma ẹmenede enye itie ke itieutom, enye ekesise aban̄a kpukpru n̄kpọ. Edi kop se enye ọkọdọhọde mi: “Utom ama awak ọnọ mi tutu ntọn̄ọ ndidọn̄ọ. Esịt ama enen̄ede etịmede mi tutu n̄kemeke idap nde. Eketie nte ibuot ọmọn̄ ebe mi.” Enye ọkọdọhọ ke ima itie ikere ntak inamde kpukpru emi, ndien ke oro ama anam ifiak ikere se ikpadade uwem imọ inam.

“Kûkpa utom ndikọ inyene.”—MME N̄KE 23:4

Ukem nte Franklin, ediwak owo ẹkụt ke idịghe ndika akamba ufọkn̄wed m̀mê ndinyene inyene akam edi akpan n̄kpọ. Utu ke ndisịn ibuot nsịn itọn̄ nyom inyene, mmọ ẹdọhọ ke ndidi eti owo, nnyụn̄ nnam nti n̄kpọ nnọ mme owo akam edi enye. Edi, ndi emi ekeme ndinam n̄kpọ ọfọn owo ke ini iso? Ibuotikọ en̄wen ọmọn̄ anam idiọn̄ọ ibọrọ mbụme emi.