Mme Mbụme Ẹtode Mme Andikot

An̄wan̄a mi nte ke ẹda ikọ Greek oro “toʹte” (ekem) ndiwụt n̄kpọ oro etienede. Ntre ntak emi Matthew 24:9 okotde ete: “Ke ini oro [“ekem,” NW] [“toʹte”] ẹyeda mbufo ẹyak ẹnọ ukụt,” ke adan̄aemi ukem mbụk oro ke Luke 21:12 ọdọhọde ete: “Edi ke ini kpukpru n̄kpọ ẹmi mîwọrọke kan̄a, mmọ eyemụm mbufo, ẹnyụn̄ ẹbịne ndinam mbufo idiọk”?

Edi nnennen nte ke ẹkeme ndida toʹte ndiwụt n̄kpọ oro etienede, yak idọhọ, n̄kpọ oro odude ke udịm ke udịm. Edi inaha nnyịn ikere ke emi edi n̄kukụre usụn̄ oro Bible adade ikọ emi etịn̄ ikọ.

A Greek-English Lexicon of the New Testament and Other Early Christian Literature, emi Bauer, Arndt, ye Gingrich ẹwetde, owụt ete ke ẹda ikọ oro toʹte ẹtịn̄ ikọ ke akpan usụn̄ifiọk iba ke N̄wed Abasi.

Kiet edi “ke ini oro.” Emi ekeme ndidi “ekem oro ama ekebe.” Uwụtn̄kpọ kiet ẹnọde edi Matthew 2:17: “Ekem osu nte Jeremiah prophet ọkọdọhọde.” Emi iwụtke n̄kpọ oro otịbede ke udịm ke udịm edi owụt akpan idaha kiet ke ini edem, ke ini oro. Ukem ntre, ẹkeme ndida toʹte “nditịn̄ mban̄a ekem eke ini iso.” Uwụtn̄kpọ kiet odu ke 1 Corinth 13:12: ‘Idahaemi nnyịn imokụt n̄kpọ ntre ntịmede ntịmede, nte owo okụtde n̄kpọ ke ukụtiso: edi adan̄aoro [“ekem,” NW] iyekụt iso ye iso; idahaemi mmọfiọk n̄kpọ ubak-ubak, edi adan̄aoro [“ekem”] nyefiọk ọyọhọ-ọyọhọ, kpa nte ẹfiọkde mi.’ Paul mi akada toʹte etịn̄ ikọ ke usụn̄ifiọk owụtde ‘idaha ini iso.’

Nte ekemde ye n̄wed ukabadeikọ emi, usụn̄ efen ndida toʹte ntịn̄ ikọ edi “ndiwụt n̄kpọ oro etienede nte ini akade.” N̄wed ukabadeikọ emi ọnọ ediwak uwụtn̄kpọ oro ẹkụtde ke mme uwetn̄kpọ ita ẹban̄ade ibọrọ oro Jesus ọkọnọde ke mbụme oro mme apostle ẹkebụpde ẹban̄a idiọn̄ọ edidu esie.a Nte mme uwụtn̄kpọ edida toʹte ntịn̄ ikọ “ndiwụt n̄kpọ oro etienede nte ini akade,” n̄wed ukabadeikọ oro asiak Matthew 24:10, 14, 16, 30; Mark 13:14, 21; ye Luke 21:20, 27. Ndikere mban̄a udọn̄ikọ oro owụt ntak emi enende ndifiọk nte ke n̄kpọ efen eyetiene nte ini akade. Ndien emi edi n̄kpọ un̄wam ke ndifiọk prọfesi Jesus oro esịnede mme n̄kpọ oro ẹditịbede ke ini iso.

Nte ededi, iyomke nnyịn ibiere nte ke kpukpru ebiet oro toʹte odude ke mme mbụk ẹmi ana owụt ketket se iditienede nte ini akade. Ke uwụtn̄kpọ, ke Matthew 24:7, 8, nnyịn ikot ite ke Jesus ama ebem iso etịn̄ ete ke idụt eyedaha an̄wana ye idụt ye nte ke akan̄ ye mme unyekisọn̄ ẹyedu. Zec Ufan̄ikọ 9 aka iso ete: ‘Ke ini oro [“ekem,” NW] ke ẹyeda mbufo ẹyak ẹnọ ukụt, ẹnyụn̄ ẹwot mbufo: kpukpru mme idụt ẹyenyụn̄ ẹsua mbufo kaban̄a enyịn̄ Mi.’ Nte okpowụt ifiọk ndikere nte ke ana kpukpru ekọn̄, akan̄, ye mme unyekisọn̄ oro ẹkebemde iso ẹtịn̄ ẹban̄a ẹtịbe, ndien iso-ọfọn ẹtre, mbemiso ukọbọ ekemede nditọn̄ọ?

Oro iwụtke ifiọk, m̀mê enye ndikem ye se nnyịn ifiọkde iban̄a edisu eke akpa isua ikie. Mbụk oro odude ke n̄wed Utom ayarade nte ke ekpere ndidi ndondo oro ke mme andibuana ke obufa esop Christian ẹma ẹketọn̄ọ ukwọrọikọ, mmọ ẹma ẹsobo ọkpọsọn̄ isịnenyịn. (Utom 4:5-21; 5:17-40) Nnyịn ke akpanikọ ikemeke ndidọhọ ke kpukpru ekọn̄, akan̄, ye unyekisọn̄ oro Jesus eketịn̄de aban̄a ẹma ẹtịbe mbemiso akpa ukọbọ oro. Ke edide isio, isịnenyịn oro akada itie ke ediwak n̄kpọ oro ẹkebemde iso ẹtịn̄ ẹban̄a “mîwọrọke kan̄a,” emi ekemde ye usụn̄ oro Luke etịn̄de n̄kpọ ke ibio ibio usụn̄: ‘Edi ke kpukpru n̄kpọ ẹmi mîwọrọke kan̄a, mmọ ẹyemụm mbufo, ẹnyụn̄ ẹbịne ndinam mbufo idiọk.’ (Luke 21:12) Emi ọnọ ekikere nte ke ẹda ikọ oro toʹte ẹtịn̄ ikọ ke Matthew 24:9 ke usụn̄ifiọk aban̄ade “ke ini oro.” Ke ufan̄ ini ekọn̄, akan̄, ye unyekisọn̄, m̀mê ke ini oro, ẹyekọbọ mme anditiene Jesus.

[Ikọ idakisọn̄]