Million Mme Akpan̄kpa Kemi Ẹyefiak Ẹdu Uwem

MILLION mme akpan̄kpa kemi ẹyefiak ẹdu uwem—nso idotenyịn eke edemerede owo esịt! Edi nte enye edi ata idem-n̄kpọ? Nso ikpanam afo onịm emi ke akpanikọ? Man onịm un̄wọn̄ọ ke akpanikọ, afo okpoyom ndikụt nte ke enyeemi ọn̄wọn̄ọde un̄wọn̄ọ oro edi owo emi onyịmede onyụn̄ ekemede ndinam se ọn̄wọn̄ọde. Anie, ndien, edi enyeemi ọn̄wọn̄ọde nte ke million mme akpan̄kpa kemi ẹyefiak ẹdu uwem?

Ke ini-utọ eke 31 C.E., Jesus Christ ama ọdọhọ uko uko ete ke Jehovah Abasi ama ọnọ imọ odudu ndinam mme akpan̄kpa ẹset. Jesus ama ọn̄wọn̄ọ ete: “Nte Ete anamde mme akpan̄kpa ẹset ọnọ mmọ uwem, kpa ntre ke Eyen anam owo eke Enye amade odu uwem. Ẹkûyịk n̄kpọ emi, koro ini ke edi eke kpukpru mme andidu ke udi ẹdikopde Enye [Jesus] uyo ẹwọn̄ọ ẹdi.” (John 5:21, 28, 29) Ih, Jesus Christ ama ọn̄wọn̄ọ ete ke million mme akpan̄kpa kemi ẹyefiak ẹdu uwem ke isọn̄ emi ẹnyụn̄ ẹnyene idotenyịn ndikaiso ndu do ke nsinsi. (John 3:16; 17:3; men Psalm 37:29 ye Matthew 5:5 domo.)a Sia edide Jesus ọkọn̄wọn̄ọ un̄wọn̄ọ emi, odot ndikere nte ke Jesus edi enyeemi onyịmede ndinam emi osu. Edi nte enye enyene ukeme ndinam ntre?

Nte ekemde ye mbụk Bible, tutu edisịm ini oro Jesus ọkọn̄wọn̄ọde un̄wọn̄ọ oro, enye ikanamke owo ndomokiet eset ke n̄kpa. Edi ke mîka-isịmke isua iba ke ukperedem, enye ama anam ke okopodudu usụn̄ owụt nte ke imọ imonyịme inyụn̄ ikeme ndinam owo eset ke n̄kpa.

“Lazarus, Wọrọ Di”

Ekedi n̄kpọntịbe oro otụkde owo ke idem. Lazarus ama ọdọn̄ọ n̄kpa n̄kpa. Nditọeka esie iban iba, Mary ye Martha, ẹma ẹnọ etop ẹsọk Jesus, emi okodude ke ube-inyan̄ n̄kan̄ Akpa Jordan ẹte: “Ọbọn̄, owo emi Afo amade ke ọdọn̄ọ.” (John 11:3) Ih, Jesus ama ama ubon emi ata etieti. Enye ama esika esen ke ufọk mmọ ke Bethany, iso-ọfọn ndien ndien. (Luke 10:38-42; men Luke 9:58 domo.) Edi idahaemi edima ufan Jesus ama ọdọn̄ọ idiọk idiọk.

Nte ededi, nso ke Mary ye Martha ẹkedori enyịn ndikụt Jesus anamde? Mmọ ikọdọhọke enye edi Bethany. Edi mmọ ẹma ẹfiọk ẹte ke Jesus ama Lazarus. Nte Jesus ikpoyomke ndikụt ufan esie oro ọdọn̄ọde? Nte eyịghe mîdụhe, mmọ ẹma ẹdori enyịn ẹte Jesus ke utịbe utịbe usụn̄ eyekọk enye udọn̄ọ. Kamse, etisịm ini emi ke utom ukwọrọikọ esie, Jesus ama ananam ediwak utịbe utịbe ukọkudọn̄ọ, ndien idem usụn̄ ndiyom ikedịghe n̄kpọ ubiọn̄ọ inọ enye. (Men Matthew 8:5-13 domo.) Nte enye akpanam se ikpride ikan oro ọnọ utọ edima ufan esie oro? Ye ọkpọsọn̄ udọn̄, utu ke ndika Bethany ndondo oro, Jesus ama akaiso odu ke ebiet emi enye okodude ke usen iba en̄wen.—John 11:5, 6.

Lazarus ama akpa esisịt ini ke ẹma ẹkenọ etop oro aka, iso-ọfọn ke ini etop oro okosịmde Jesus. (Men John 11:3, 6, 17 domo.) Edi ufọn edinọ etop en̄wen aka ikodụhe. Jesus ama ọfiọk ini Lazarus akakpade, enye ama onyụn̄ aduak ndinam n̄kpọ mban̄a emi. Ke etịn̄de aban̄a n̄kpa Lazarus, enye ama ọdọhọ mme mbet esie ete: “Lazarus, ufan nnyịn, ke ede; edi mmọn̄ n̄ka man ndemede enye ke idap.” (John 11:11) Jesus ama ananam owo iba ẹset ke n̄kpa, ibio ibio ini ke owo mmọ kiet kiet ama akakpa.b Nte ededi, isan̄ enyeemi edi isio isio. Etisịm ini emi Jesus ke akpatre ebehede ke Bethany, edima ufan esie ama akpakpa ke usen inan̄. (John 11:17, 39) Nte Jesus eyekeme ndinam owo oro ama akakpa ke anyanini ntre ọtọn̄ọ ntak odu uwem, emi obụkidem esie ama ọkọtọn̄ọ ndibu?

Ke okopde ete ke Jesus ke edi, Martha, n̄wan oro ọfiọkde nditịbe n̄kpọ nnam, ama efehe ọwọrọ aka ndisobo ye enye. (Men Luke 10:38-42 domo.) Ndondo oro enye osobode ye Jesus, esịt esie ama enyịk enye ndidọhọ ete: “Ọbọn̄, edieke Afo okpodude mi, eyeneka mi ikpakpaha.” Kpa ye oro, enye ama owụt mbuọtidem esie ete: “Mmọfiọk nte Abasi eyenọ Fi n̄kpọ ekededi eke Afo ediben̄ede Enye.” Sia mfụhọ Martha otụkde enye, Jesus ama ọn̄wọn̄ọ ọnọ enye ete: “Eyeneka fo eyeset ke n̄kpa.” Ke ini Martha okowụtde mbuọtidem esie ke ediset ke n̄kpa ini iso, Jesus ama ọdọhọ enye in̄wan̄în̄wan̄ ete: “Ami ndi ediset ye uwem: owo eke ọbuọtde idem ye Ami, okposụkedi nte enye ama akpa, enye eyedu uwem.”—John 11:20-25.

Ke osịmde udi, Jesus ama ọnọ uyo ete ẹkpat itiat oro ẹkeberide ke inua udi ẹfep. Akpa Martha ama afan̄a ete: “Ọbọn̄, kemi okpo ke etebe, koro enye akakpa osịm usen inan̄.” Edi Jesus ama ọn̄wọn̄ọ ọnọ enye ete: “Nte n̄kọdọhọke fi nte, edieke onịmde ke akpanikọ, eyekụt ubọn̄ Abasi?” Do, ke ama ọkọbọn̄ akam ke ọkpọsọn̄ uyo, enye ama ofiori ete: “Lazarus, wọrọ di.” Ke uyo Jesus, Lazarus ama ọwọrọ edi, idem okposụkedi enye ama akakpa ke usen inan̄!—John 11:38-44.

Nte Emi Ama Enen̄ede Otịbe?

Ke Gospel John, ẹnọ mbụk aban̄ade edinam Lazarus eset nte edide mbụk akpanikọ. Ọyọhọ mbụk emi otịm an̄wan̄a akan enye ndikpedi ikpîkpu mbụk ẹkerede-kere. Ndineni akpanikọ oro enye edide ọkpọwọrọ ndineni ofụri utịben̄kpọ ke Bible, esịnede ediset ke n̄kpa eke Jesus Christ ke idemesie.c Ndien ndineni ediset ke n̄kpa eke Jesus edi ndikan̄ mbuọtidem Christian ke ofụri ofụri.—1 Corinth 15:13-15.

Ke akpanikọ, edieke afo onyịmede ete ke Abasi odu, afo ukpenyeneke mfịna baba kiet ndinyene mbuọtidem ke ediset ke n̄kpa. Ke ndinọ uwụtn̄kpọ: Owo ekeme ndida ukwak video mmụm akpatre uduak ye ediomi esie, ndien ke enye ama akakpa mme iman ye ufan esie ẹkeme ndikụt nnyụn̄ n̄kop ikọ esie, mi, nte enye anamde an̄wan̄a usụn̄ nte imọ iyomde ẹkama inyene imọ. Isua ikie ko ke edem, orụk n̄kpọ ntre ikodụkke-dụk owo ekikere. Ndien ye ndusụk owo oro ẹdụn̄de idahaemi ke nsannsan ebiet ke ererimbot, “utịben̄kpọ” edida ukwak video mmụm ndise ye ikọ edi se iyan̄ade mmọ ifiọk. Edieke mme owo ẹkemede ndida mme edumbet ifiọk ntaifiọk oro Andibot okowụkde ndiọn̄ utọ n̄kpọ oro ẹkemede ndikụt nnyụn̄ n̄kop uyo owo, nte Andibot ikpekemeke ndinam se ikponde ikan oro? Nte iwụtke ifiọk, ndien, nte ke Enyeemi okobotde uwem enyene ukeme ndinam owo eset ke n̄kpa ke ndisio edu esie ndi ke ikpọkidem oro ẹbotde obufa obufa?

Utịben̄kpọ aban̄ade edinam Lazarus afiak enyene uwem odu ndinam mbuọtidem ẹnyenede ke Jesus ye ediset ke n̄kpa ọkọri. (John 11:41, 42; 12:9-11, 17-19) Ke usụn̄ otụkde owo ke idem, emi n̄ko ayarade unyịme ye udọn̄ oro Jehovah ye Eyen esie ẹnyenede ndinam owo eset ke n̄kpa.

‘Abasi Enyene Udọn̄’

Nte Jesus akanamde n̄kpọ aban̄a n̄kpa Lazarus ayarade ata esịtima oro Eyen Abasi enyenede. Ntotụn̄ọ esịtmbọm esie ke ini emi ke in̄wan̄în̄wan̄ usụn̄ ayarade ọkpọsọn̄ udọn̄ esie ndinam mme akpan̄kpa ẹset. Nnyịn ikot ite: “Ke adan̄aemi Mary osịmde ebiet oro Jesus odude, onyụn̄ okụtde Enye, ọduọ Enye ke ukot, ete Enye, Ọbọn̄, edieke afo okpodude mi, eyeneka mi ikpakpaha. Ntem ke ini Jesus okụtde nte Mary atuade eyet, ye nte mme Jew ẹmi ẹsan̄ade ye enye ẹtuan̄ade, Enye omụm mmụm ke spirit, esịt onyụn̄ otịmede Enye: ndien Enye ete, Mbufo ẹkenịm okpo ke mmọn̄? Mmọ ẹte Enye, Ọbọn̄, di dise. Jesus atua eyet. Ntem ke mme Jew ẹte, Sese, adan̄a nte Enye amade owo oro.”—John 11: 32-36.

Se iwụtde mbọm esịt akpanikọ Jesus edi usem ita ẹmi: “omụm mmụm,” “esịt . . . otịmede,” ye “atua eyet.” Ikọ oro apostle John akadade ke akpa usem ke ndiwet n̄kpọntịbe otụkde owo ke idem mi owụt udomo oro ntụk okonụkde Jesus.

Ikọ Greek oro ẹkabarede “omụm mmụm” oto ikọ-edinam emi (em·bri·maʹo·mai) oro owụtde owo ndidi se n̄kpọ otụkde ubiak ubiak m̀mê ntotụn̄ọ ntotụn̄ọ. William Barclay, atatikọ Bible ọdọhọ ete: “Ke ọsọ ikọ Greek eset, usụn̄ oro ẹkesiwakde ndida [em·bri·maʹo·mai] ntịn̄ ikọ aban̄a enan̄-mbakara ndikụni. Mi enye n̄kukụre ọkpọwọrọ nte ke utọ ntotụn̄ọ ntụk oro ama omụm Jesus tutu mmụm unana idotenyịn ọwọrọ Enye ke esịt.”

Ikọ oro ẹkabarede “esịt . . . otịmede” oto ikọ Greek emi (ta·rasʹso) oro owụtde nnyen̄e. Nte ekemde ye The New Thayer’s Greek-English Lexicon of the New Testament, enye ọwọrọ “ndisịn owo editịm ke idem, . . . ndida akwa ubiak m̀mê mfụhọ nnọmọ owo.” Ikọ oro “atua eyet” oto ikọ-edinam Greek emi (da·kryʹo) oro ọwọrọde “ndisiaha mmọn̄eyet, nditua ke ndopuyo.” Emi okpụhọde ye “eyet” eke Mary ye eke mme Jew oro ẹkedude ye enye, oro ẹsiakde ke John 11:33. Do ikọ Greek (otode klaiʹo) oro ẹdade ọwọrọ nditua eyet uyo ọwọrọ m̀mê ke ọkpọsọn̄ uyo.d

N̄kpa Lazarus, edima ufan esie ye enye ndikụt eyeneka Lazarus an̄wan atuade ama otụk Jesus ntotụn̄ọ ntotụn̄ọ. Esịt Jesus ama otịm ọyọhọ ye mbọm tutu eyedi se enyịn esie ọyọhọde ye mmọn̄eyet. Se itịmde idi n̄wọrọnda edi nte ke Jesus ama ananam owo iba en̄wen ẹfiak ẹdidu uwem. Ndien ke idaha enyeemi enye ama enen̄ede aduak ndinam kpasụk ntre ye Lazarus. (John 11:11, 23, 25) Edi, enye ama “atua eyet.” Ndinam mme owo ẹfiak ẹdidu uwem, do, idịghe ikpîkpu n̄kpọ inọ Jesus. Ima ye ntotụn̄ọ esịtmbọm esie nte okowụtde ke n̄kpọntịbe emi ke in̄wan̄în̄wan̄ usụn̄ owụt ọkpọsọn̄ udọn̄ esie ndibiat odudu n̄kpa mfep.

Sia Jesus edide ‘ata mbiet idem Jehovah Abasi,’ nnyịn nte enende imodori enyịn ndikụt se ikponde ikan oro nto Ete nnyịn eke heaven. (Mme Hebrew 1:3) Kaban̄a unyịme Jehovah ndinam mme akpan̄kpa ẹset, Job anam-akpanikọ ama ọdọhọ ete: “Ke owo akpade, nte enye ediset? . . . Afo okpokot, ndien ami n̄kpeyere fi, utom ubọk fo ọkpọdọn̄ fi.” (Job 14:14, 15) Akpa ikọ oro ẹkabarede “ọkpọdọn̄ fi” owụt ọkpọsọn̄ udọn̄ ye uduak. (Genesis 31:30; Psalm 84:2) Nte an̄wan̄ade, Jehovah ebemiso otịm okụt ediset ke n̄kpa.

Nte nnyịn imekeme ndinen̄ede nnịm un̄wọn̄ọ ediset ke n̄kpa ke akpanikọ? Ọfọn, eyịghe ndomokiet idụhe nte ke Jehovah ye Eyen esie inyịmeke inyụn̄ ikemeke ndinam emi osu. Emi ọwọrọ nso ọnọ fi? Afo emenyene idotenyịn edifiak ndiana kiet ye mbon ima fo oro ẹkekpan̄ade kpa mi ke isọn̄ ke emem emem idaha!

Oro edi idotenyịn Roberta idahaemi (nte ikasiakde ke akpa ibuotikọ). Isua ifan̄ ke eka esie ama akakpa, Mme Ntiense Jehovah ẹma ẹn̄wam enye ndinyene ntotụn̄ọ ukpepn̄kpọ Bible. Enye eti ete: “Ke mma n̄kekpep n̄kpọ mban̄a idotenyịn ediset ke n̄kpa, ami mma ntua eyet. Ekedi utịben̄kpọ ndifiọk nte ke ami nyetọn̄ọ ntak n̄kụt eka mi.” Edieke esịt fo ke mbiet usụn̄ oro ọdọn̄de fi ndifiak n̄kụt owo ima fo, nte eyịghe mîdụhe, afo eyeyom ndifiọk ekese mban̄a utịbe utịbe idotenyịn emi. Ke magazine emi ke page 18-28, ẹneme ata ọyọhọ ọyọhọ ẹban̄a nte idotenyịn emi edide akpanikọ.

[Mme Ikọ Idakisọn̄]

[Ndise ke page 5]

Jesus ndinam eyenan̄wan Jairus eset ke n̄kpa ọnọ ntak ndibuọt idem ke edinam mme akpan̄kpa ẹset ke ini iso

[Ndise ke page 6]

N̄kpa Lazarus ama otụk Jesus ntotụn̄ọ ntotụn̄ọ

[Ndise ke page 7]

Idara mbon oro ẹdikụtde ediset ke n̄kpa editie nte idara ebeakpa eke Nain ke ini Jesus akanamde eyeneren esie eset ke n̄kpa