Jehovah Akpakam Ọfọn Fi Mfọn Ke Ibat Oro Anamde
“Ti mi, O Abasi mi, ban̄a n̄kpọ emi . . . O Abasi mi, ti mi ke mfọn.”—NEHEMIAH 13:22, 31.
1. Nso in̄wam mbon oro ẹyakde idem ẹnọ Abasi ndinam nti ibat nnọ Jehovah?
MME asan̄autom Jehovah ẹnyene kpukpru un̄wam oro ẹyomde man ẹnam eti ibat ẹnọ enye. Ntak-a? Koro mmọ ẹnyene n̄kpet n̄kpet itie ebuana ye Abasi nte ubak esop esie eke isọn̄. Enye amayarade uduak esie ọnọ mmọ, enye omonyụn̄ ọnọ mmọ un̄wam ye ikike eke spirit ebe ke edisana spirit esie. (Psalm 51:11; 119:105; 1 Corinth 2:10-13) Ke ikerede iban̄a mme akpan idaha ẹmi, Jehovah ke ima okot mme asan̄autom esie eke isọn̄ ete ẹdinam ibat ẹnọ enye ẹban̄a idemmọ ke se mmọ ẹdide ye se mmọ ẹdade odudu esie ye un̄wam edisana spirit esie ẹnam.
2. (a) Ke mme usụn̄ ewe ke Nehemiah akanam eti ibat ọnọ Abasi aban̄a idemesie? (b) Ye nso n̄kpeubọk ke Nehemiah ekeberi n̄wed Bible oro ẹkotde ẹdian enyịn̄ esie?
2 Owo kiet emi akanamde eti ibat ọnọ Abasi aban̄a idemesie ekedi Nehemiah, andikama wine nnọ Edidem Artaxerxes (Longimanus) eke Persia. (Nehemiah 2:1) Nehemiah ama akabade edi andikara mme Jew onyụn̄ afiak ọbọp ibibene Jerusalem kpa ye mme asua ye n̄kpọndịk. Ye ifịk kaban̄a utuakibuot akpanikọ, enye ama okụt ete ke ẹnịm Ibet Abasi onyụn̄ ekere aban̄a mbon ẹmi ẹfịkde. (Nehemiah 5:14-19) Nehemiah ama akpak mme Levite ete ẹnam idemmọ ẹsana kpukpru ini, ẹkpeme mme inuaotop, ẹnyụn̄ ẹnịm usen Sabbath ke edisana. Enye ke ntre ama ekeme ndibọn̄ akam ete: “Ti mi, O Abasi mi, ban̄a n̄kpọ emi n̄ko, nyụn̄ tua mi mbọm ke akwa ima fo.” N̄ko, Nehemiah nte odotde ama eberi n̄wed eke odudu spirit Abasi esie ye n̄kpeubọk: “O Abasi mi, ti mi ke mfọn.”—Nehemiah 13:22, 31.
3. (a) Didie ke afo akpanam an̄wan̄a owo emi anamde eti n̄kpọ? (b) Ndikere mban̄a usụn̄ edinam Nehemiah ekeme ndinam ibụp idem nnyịn nso mbụme?
3 Owo emi anamde eti n̄kpọ ọfọn ido onyụn̄ anam nti edinam ẹmi ẹnyenede ufọn ẹnọ mbon en̄wen. Nehemiah ekedi orụk owo oro. Enye ama enyene ukpono ukpono mbak Abasi ye ọkpọsọn̄ ifịk kaban̄a utuakibuot akpanikọ. Akan oro, enye ama okop idatesịt aban̄a mme ifetutom esie ke utom Abasi onyụn̄ anam eti ibat ọnọ Jehovah aban̄a idemesie. Ndikere mban̄a usụn̄ edinam esie ekeme ndinam nnyịn ibụp idem nnyịn ite, ‘Didie ke ami nse mme ifetutom ye mme mbiomo mi ẹmi ẹtode Abasi? Nso orụk ibat ke ami nnam nnọ Jehovah Abasi ye Jesus Christ mban̄a idemmi?’
Ifiọk Anam Nnyịn Inyene Ndinam Ibat
4. Nso utom ke Jesus ọkọnọ mme anditiene enye, ndien nso ke mbon ẹmi “ẹkenyenede esịt akpanikọ kaban̄a nsinsi uwem” ẹkenam?
4 Jesus ọkọnọ mme anditiene enye utom emi: “Mbufo ẹka ẹkenam kpukpru mme idụt ẹdi mbet Mi, ẹnịm mmọ baptism . . . ẹnyụn̄ ẹkpep mmọ ẹnam kpukpru n̄kpọ eke n̄ketemede mbufo.” (Matthew 28:19, 20) Ẹkenyene ndinam mme mbet ebe ke ndikpep mmọ. Ntem mbon oro ẹkekpepde ẹmi “ẹkenyenede esịt akpanikọ kaban̄a nsinsi uwem” ẹma ẹna baptism, nte Jesus akanade. (Utom 13:48, NW; Mark 1:9-11) Udọn̄ mmọ ndinịm kpukpru n̄kpọ oro enye eketemede edito esịt. Mmọ ẹyesịm idaha uyakidem ebe ke ndikpep nnyụn̄ nda nnennen ifiọk Ikọ Abasi nsịn ke edinam.—John 17:3.
5, 6. Didie ke James 4:17 akpan̄wan̄a nnyịn? Nam ebuana esie an̄wan̄a.
5 Nte ifiọk N̄wed Abasi nnyịn otụn̄ọde, ntre ke itiat idakisọn̄ mbuọtidem nnyịn otụn̄ọ. Ke ukem ini oro, ibat oro inyenede ndinam nnọ Abasi akabade okpon. James 4:17 ọdọhọ ete: “Owo emi ọfiọkde ndinam eti n̄kpọ, ndien mînamke, editre [ndinam] oro edi idiọk-n̄kpọ ọnọ enye.” Ikọ emi nte an̄wan̄ade edi ediberi se mbet oro James okosụk etịn̄de aban̄a edinam inua utu ke ndiberi edem ofụri ofụri ke Abasi. Edieke owo ọfiọkde ete ke imọ ikemeke ndinam n̄kpọ ekededi oro ebịghide ye unana un̄wam Jehovah edi inamke n̄kpọ nte ekemde, emi edi idiọkn̄kpọ. Edi mme ikọ James ẹkeme n̄ko ndibuana idiọkn̄kpọ editre ndinam se owo akpanamde. Ke uwụtn̄kpọ, ke n̄ke Jesus aban̄ade erọn̄ ye ebot, mme ebot ẹbọ ubiomikpe, idịghe ke ntak idiọk edinam, edi koro mmọ mîkan̄wamke nditọete Christ.—Matthew 25:41-46.
6 Owo kiet emi Mme Ntiense Jehovah ẹkesinịmde ukpepn̄kpọ Bible akanam esisịt n̄kọri eke spirit, etie nte ke ntak enye mîketreke un̄wọn̄ sika, okposụkedi enye ọkọfiọkde ete ke akpana inam oro. Ebiowo kiet ama ọdọhọ enye okot James 4:17. Ke ama eketịn̄ aban̄a nte itien̄wed Abasi emi edide akpan n̄kpọ, ebiowo oro ama ọdọhọ ete: “Okposụkedi afo mûnaha baptism, afo ayanam ibat ndien enyene ndibiom ọyọhọ mbiomo kaban̄a ubiere fo.” Ke edide n̄kpọ inemesịt, eren oro ama anam n̄kpọ aban̄a, etre ndin̄wọn̄ sika, ndien ikebịghike ama odot ndina baptism nte idiọn̄ọ uyakidem esie nnọ Jehovah Abasi.
Ndinam Ibat Mban̄a Utom Ukwọrọikọ Nnyịn
7. Nso idi usụn̄ kiet ndiwụt esịtekọm emi inyenede iban̄a ‘ifiọk Abasi’?
7 Udọn̄ ofụri esịt nnyịn ekpedi ndinem Andibot nnyịn esịt. Usụn̄ kiet ndiwụt esịtekọm nnyịn kaban̄a “ifiọk Abasi” edi ndinam utom edinam mme mbet nnọ Eyen esie, Jesus Christ. Emi n̄ko edi usụn̄ ndiwụt ima oro inyenede inọ Abasi ye mbọhọidụn̄ nnyịn. (Mme N̄ke 2:1-5; Matthew 22:35-40) Ih, ifiọk oro inyenede iban̄a Abasi anam nnyịn inam ibat inọ enye, ndien oyom ete ise ekemmọ owo nnyịn nte mbon ẹmi ẹkemede ndikabade ndi mbet.
8. Ntak emi ikemede ndidọhọ ite ke Paul ama ekere ke iyanam ibat inọ Abasi iban̄a utom ukwọrọikọ imọ?
8 Apostle Paul ama ọdiọn̄ọ ete ke edinyịme ye edisụk ibuot nnọ eti mbụk ke ofụri esịt osụn̄ọ ke edinyan̄a, ke adan̄aemi owo ndisịn enye ekemede ndida nsobo ndi. (2 Thessalonica 1:6-8) Enye ke ntre ama ọdiọn̄ọ ke inyene ndinam ibat nnọ Jehovah kaban̄a utom ukwọrọikọ imọ. Ke akpanikọ, Paul ye mme nsan̄a esie ẹma ẹnen̄ede ẹwụt esịtekọm ẹban̄a utom ukwọrọikọ mmọ tutu mmọ ẹnen̄ede ẹfep idem ndinam mme owo ẹkere ke imenyene udori ito enye. Akan oro, esịt ama onụk Paul ndidọhọ ete: “Koro edieke n̄kwọrọde gospel, nnyeneke ntak mbụre; utom oro obiomo mi ke idem nte n̄kpọ eke nnyenede ndinam; koro idifọnke fọn inọ mi edieke mmen̄kwọrọke gospel.”—1 Corinth 9:11-16.
9. Nso akpan isọn ke kpukpru mme Christian ẹnyene ndisio?
9 Sia idide mme asan̄autom Jehovah oro iyakde idem inọ, ‘obiomo nnyịn ke idem ndikwọrọ gospel.’ Edi utom nnyịn ndikwọrọ etop Obio Ubọn̄. Nnyịn ima inyịme mbiomo emi ke ini nnyịn ikayakde idem nnyịn inọ Abasi. (Men Luke 9:23, 24 domo.) N̄ko-n̄ko, nnyịn imenyene isọn ndisio. Paul ọkọdọhọ ete: “Mmakama mme Greek ye isen owo isọn, ye mbon eti ibuot ye mme ọkọi nde. Ntre ke n̄kan̄ mi, mmeben̄e idem ndikwọrọ gospel nnọ mbufo nde ẹmi ẹdude ke Rome.” (Rome 1:14, 15) Paul ekedi akama isọn koro enye ọkọdiọn̄ọde ete ke ekedi utom imọ ndikwọrọ ikọ man otodo mme owo ẹkeme ndikop eti mbụk ẹnyụn̄ ẹnyene edinyan̄a. (1 Timothy 1:12-16; 2:3, 4) Enye ke ntre ama anam utom ọkpọsọn̄ ndiyọhọ utom esie nnyụn̄ nsio isọn emi enye akakamade ekemmọ mme owo. Nte mme Christian, nnyịn n̄ko imenyene utọ isọn oro ndisio. Edikwọrọ Obio Ubọn̄ edi n̄ko akpan usụn̄ ndiwụt ima oro inyenede inọ Abasi, inyenede inọ Eyen esie, inyụn̄ inyenede inọ mme mbọhọidụn̄ nnyịn.—Luke 10:25-28.
10. Ndusụk owo ẹtat utom ukwọrọikọ mmọ ebe ke ndinam nso?
10 Usụn̄ kiet ndinam ibat oro ẹnyịmede nnọ Abasi edi ndida mme ukeme nnyịn ntat utom ukwọrọikọ nnyịn. Ke ndinam an̄wan̄a: Mme owo ẹto ediwak idụt ẹbụn̄ọ ẹdụk Britain ke mme isua ndondo ẹmi. Man ẹda eti mbụk ẹsịm mme utọ owo ẹmi, se ibede mme asiakusụn̄ (mme ọkwọrọ Obio Ubọn̄ uyọhọ ini) 800 ye ediwak Mme Ntiense eken ke mme itie ikie ke ẹkpep ndisem nsio nsio usem. Emi edemede udọn̄ ke utom ukwọrọikọ ke eti usụn̄. Asiakusụn̄ kiet emi ọnọde otu kiet ukpep ndisem usem Chinese ọkọdọhọ ete: “Akananam n̄kekereke ke mmekeme ndikpep Mme Ntiense en̄wen usem mi, man mmọ ẹbuana akpanikọ ye mbon en̄wen ke usụn̄ emi. Emi enen̄ede ọnọ uyụhọ!” Nte afo emekeme nditat utom ukwọrọikọ fo ke ukem usụn̄ emi?
11. Nso ikosụn̄ọ ke ini Christian kiet ọkọnọde ikọ ntiense ido nneme?
11 Eyedi nnyịn owo kiet kiet iyanam se ededi oro ikemede man inyan̄a owo emi oyomde ndikpa ke mmọn̄. Mme asan̄autom Jehovah ẹnyene udọn̄ ke ukem usụn̄ oro ndida ukeme mmọ nnọ ikọ ntiense ke kpukpru ifet. Ke ndondo emi Ntiense kiet ama etie ekpere n̄wan kiet ke bọs onyụn̄ enyene nneme ye enye aban̄a N̄wed Abasi. Ke okopde nduaidem aban̄a se enye okokopde, n̄wan oro ama obụp ediwak mbụme. Ke ini Ntiense oro okoyomde ndiwọrọ ke bọs oro, n̄wan oro ama ọdọhọ enye akam edi ufọk imọ, sia enye okosụk enyenede ekese mbụme. Ntiense oro ama onyịme. Nso ikedi utịp? Ẹma ẹtọn̄ọ ukpepn̄kpọ Bible, ndien ọfiọn̄ itiokiet ke ukperedem n̄wan oro ama akabade edi asuanetop Obio Ubọn̄ oro mînaha baptism. Ikebịghike enye ama esinịm ukpepn̄kpọ Bible itiokiet eke idemesie. Nso aduai-owo-idem utịp ke emi edi ntem owo ndida ukeme esie nnam n̄kpọ ke utom Obio Ubọn̄!
12. Didie ke nnyịn ikeme ndida ukeme nnyịn nte mme asan̄autom nnam n̄kpọ ke eti usụn̄ ke utom an̄wautom?
12 Imekeme ndida ukeme nnyịn nte mme asan̄autom nnam n̄kpọ uforo uforo ke an̄wautom ke ndikama mme utọ n̄wed nte Ifiọk Oro Adade Osịm Nsinsi Uwem emi enyenede page 192. Etisịm April 1996, Kọmiti Uwetn̄wed Otu Ukara eke Mme Ntiense Jehovah ama ọnọ unyịme ete ẹsio n̄wed Ifiọk ke se ibede usem 140, ndien etisịm ini oro ẹma ẹmemịn̄ idem 30,500,000 ke usem 111. Ẹkewet n̄wed emi ye uduak ndin̄wam nditọ ukpepn̄kpọ Bible ẹkpep n̄kpọ ọyọhọ ọyọhọ ẹban̄a Ikọ ye mme uduak Abasi man ẹnam uyakidem ẹnọ Jehovah ẹnyụn̄ ẹna baptism. Sia mme asuanetop Obio Ubọn̄ mîdinịmke ukpepn̄kpọ Bible ye ukem eyen ukpepn̄kpọ oro ke ediwak isua, mmọ ẹkeme ndinịm ukpepn̄kpọ ye ekese owo mîdịghe ẹtat ebuana mmọ ke utom eke ufọk ke ufọk ye ke mme ikpehe utom ukwọrọikọ eken. (Utom 5:42; 20:20, 21) Ke ẹfiọkde ibat oro mmọ ẹnyenede ndinam nnọ Abasi, mmọ ẹdụri ntịn̄enyịn ẹka mme ntọt Abasi. (Ezekiel 33:7-9) Edi akpan udọn̄ mmọ edi ndikpono Jehovah nnyụn̄ n̄n̄wam adan̄a ediwak owo nte ẹkekeme ẹkpep ẹban̄a eti mbụk ke esisịt ini oro osụhọde ọnọ idiọk editịm n̄kpọ emi.
Ndinam Eti Ibat nte Mme Ubon
13. Ntak emi mme ubon oro ẹbakde Abasi ẹkpenyenede ukpepn̄kpọ Bible eke ubon kpukpru ini?
13 Owo ye ubon kiet kiet emi onyịmede ata Ido Ukpono Christ eyenam ibat ọnọ Abasi ndien ke ntre ekpenyene ‘ndikọri nsịm ọyọhọ idaha’ nnyụn̄ n̄kabade ‘nsọn̄ọ nda ke mbuọtidem.’ (Mme Hebrew 6:1-3; 1 Peter 5:8, 9) Ke uwụtn̄kpọ, oyom mbon oro ẹma ẹkekpep n̄wed Ifiọk ẹnyụn̄ ẹna baptism ẹnam ifiọk N̄wed Abasi mmọ ọyọhọ ebe ke ndidụk mme mbonoesop kpukpru ini ọkọrọ ye edikot Bible ye mme n̄wed Christian eken. Mme ubon oro ẹbakde Abasi n̄ko ẹkpenyene ndisinịm ukpepn̄kpọ ubon kpukpru ini, koro oro edi akpan usụn̄ ‘ndidu ke ukpeme; nsọn̄ọ nda ke mbuọtidem; nnam n̄kpọ nte irenowo; n̄kop odudu.’ (1 Corinth 16:13) Edieke afo edide ibuot ubon, afo akpan akpan emenyene ibat ndinam nnọ Abasi ndikụt nte ke udia eke spirit oyụhọ ubon fo. Kpa nte eti udia otịpde esịn ke owo ndinyene ata nsọn̄idem, ntre ke oyom akpakịp udia eke spirit ofụri ini edieke anade afo ye ubon fo “ẹsọn̄ọ idem ke ikọ mbuọtidem.”—Titus 1:13.
14. Nso ikosụn̄ọ ito ikọ ntiense oro eyenan̄wan Israel emi okotịmde ọbọ ukpep ọkọnọde?
14 Edieke nditọ ẹdude ke ubon fo, Abasi eyefọn fi mfọn ke ibat oro enyenede ndinam ke ndikọnọ mmọ nti item eke spirit. Utọ ukpep oro eyenyene ufọn ọnọ mmọ, kpa nte ekenyenede ọnọ ekpri eyenan̄wan Israel emi mbon Syria ẹkemụmde ke eyo Elisha prọfet Abasi. Enye ama akabade edi eyenufọk ọnọ n̄wan Naaman, etubom ekọn̄ Syria, emi ekedide owo akpamfia. Okposụkedi eyenan̄wan emi ekedide eyenọwọn̄, enye ama ọdọhọ ekaufọk esie ete: “Ete mi akpakam odu ke iso prophet emi odude ke Samaria! Enye akpanam ndien akpa-mfia okụre enye.” Ke ntak ikọ ntiense esie, Naaman ama aka Israel, anam n̄kpọ ke akpatre etiene ndausụn̄ Elisha ke ndiyere mmọn̄ utịm ikatiaba ke Akpa Jordan, onyụn̄ asana ọbọhọ akpamfia. Akan oro, Naaman ama akabade edi andituak ibuot nnọ Jehovah. Didie ke emi ekedi n̄kpọ nduaidem ọnọ ekpri eyenan̄wan emi ntem!—2 Ndidem 5:1-3, 13-19.
15. Ntak edide akpan n̄kpọ ete ye eka ndinọ nditọ mmọ eti ukpep eke spirit? Nam an̄wan̄a.
15 Idịghe mmemmem n̄kpọ ndibọk nditọ oro ẹten̄ede Abasi ke ererimbot unana eti ido uwem emi esịnede ke ubọk Satan mi. (1 John 5:19) Toto ke ini uyen Timothy, nte ededi, ekaeka esie Lois ye eka esie, Eunice, ẹma ẹkụt unen ke ndikpep enye N̄wed Abasi. (2 Timothy 1:5; 3:14, 15) Ndikpep Bible ye nditọ fo, ndida mmọ n̄ka mme mbonoesop Christian kpukpru ini, nnyụn̄ nnam mmọ ẹsan̄a ye afo ke an̄wautom nte ini akade kpukpru ẹdi ubak usụn̄ unọ ukpep emi anade anam ibat ọnọ Abasi. Christian kiet ke Wales, emi odude idahaemi ke ufọt isua 80 esie, eti ete ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ iduọk isua 1920, ete esie ama esida imọ ke ini enye ekesisan̄ade kilomita 10 ebe obot (uka ye unyọn̄ ẹdide kilomita 20) ndikasuan mme tract Bible nnọ mme andidụn̄ obio-in̄wan̄ ke itịghede emi okodude ekpere. “Ekedi ke mme ini isan̄ oro ke ete mi ekesịn mi akpanikọ ke esịt,” ntre ke enye ọdọhọ ye esịtekọm.
Mbiowo Ẹnam Ibat—Didie?
16, 17. (a) Nso ifetutom ke nyobiowo oro ẹkekọride ẹsịm ọyọhọ idaha ke n̄kan̄ eke spirit ẹkedara ke Israel eset? (b) Ke ndimen ndomo ye idaha okodude ke Israel eset, ntak ẹyomde ekese ẹto mbiowo Christian mfịn?
16 “Iwat edi anyanya ubọn̄, ke usụn̄ eti ido ke ẹdikụt enye,” ntre ke Solomon owo ọniọn̄ ọkọdọhọ. (Mme N̄ke 16:31) Edi idịghe ata isua emana kpọt anam owo odot ndibiom mbiomo ke esop ikọt Abasi. Nyobiowo ẹmi ẹkekọride ẹsịm ọyọhọ idaha ke n̄kan̄ eke spirit ke Israel eset ẹma ẹnam utom nte mme ebiereikpe ye mbon oro ẹnamde utom kaban̄a unenikpe ye edimụm emem, eti ndutịm, ye nsọn̄idem eke spirit n̄kama. (Deuteronomy 16:18-20) Okposụkedi edide ukem oro ye esop Christian, ẹyom ekese ẹto mbiowo nte utịt editịm n̄kpọ emi asan̄ade ekpere. Ntak-a?
17 Nditọ Israel ẹkedi ‘ndimek ikọt’ ẹmi Abasi akanyan̄ade osio ke Egypt eset. Sia mmọ ẹkebọde Ibet ẹbe ke esịne-ufọt mmọ, Moses, mme andito ubon mmọ ẹkemana ẹdụk idụt oro akayakde idem ọnọ ẹma ẹnyụn̄ ẹmehe ye ewụhọ Jehovah. (Deuteronomy 7:6, 11) Nte ededi, owo ndomokiet imanake idụk utọ idụt oro ayakde idem ọnọ do mfịn, ndien ke ndimen ndomo ibat ibat owo ẹkọri ẹkpon ke mme ubon oro ẹbakde Abasi ẹmi ẹtịmde ẹmehe ye akpanikọ N̄wed Abasi. Ekeme ndidi nte ke mbon oro ẹtọn̄ọde ‘ndisan̄a ke akpanikọ’ ke ndondo emi ẹnen̄ede ẹyom item ke nte ẹkemede ndidu uwem ekekem ye mme edumbet N̄wed Abasi. (3 John 4) Ke ntre, nso mbiomo idoro mme anam-akpanikọ mbiowo ke afara ntem nte mmọ ‘ẹmụmde nti ikọ ẹkama’ ẹnyụn̄ ẹn̄wamde ikọt Jehovah!—2 Timothy 1:13, 14.
18. Nso orụk un̄wam ke ana mbiowo esop ẹben̄e idem ndinọ, ndien ntak-a?
18 Ekpri eyenọwọn̄ emi ekpepde isan̄ ekeme ndifụm nduọ. Enye anana ifụre onyụn̄ oyom un̄wam ete m̀mê eka ye nsịnudọn̄. Ke ukem usụn̄ oro owo emi ayakde idem ọnọ Jehovah ekeme ndifụm nduọ ke n̄kan̄ eke spirit. Ama oyom apostle Paul an̄wana man anam se inende m̀mê se ifọnde ke enyịn Abasi. (Rome 7:21-25) Oyom mme andikpeme otuerọn̄ Abasi ẹnọ mme Christian ẹmi ẹnamde idiọkn̄kpọ ẹnyụn̄ ẹtuade ata n̄kpọfiọk ima ima un̄wam. Ke ini mbiowo ẹkekade ẹkese n̄wan kiet emi ama akayak idem ọnọ emi akanamde akwa ndudue, enye ama etịn̄ ke iso ebe esie emi ama akayak idem ọnọ ete: “Mmọfiọk ke mbufo ẹyesio mi ẹfep!” Edi enye ama osio eyet atua ke ini ẹkesiande enye ẹte ke mbiowo ẹkeyom ndifiọk un̄wam oro oyomde man ẹnam ubon oro afiak ọsọn̄ idem ke n̄kan̄ eke spirit. Ke ẹfiọkde ẹte ke mmimọ inyene ndinam ibat, mbiowo ẹma ẹkop inemesịt ndin̄wam ekemmọ andinịm ke akpanikọ emi atuade n̄kpọfiọk.—Mme Hebrew 13:17.
Ka Iso Ndinam Eti Ibat
19. Didie ke nnyịn ikeme ndika iso nnam eti ibat nnọ Abasi mban̄a idem nnyịn?
19 Oyom mbiowo esop ye kpukpru mme asan̄autom Abasi eken ẹka iso ndinam eti ibat nnọ Jehovah mban̄a idemmọ. Ikeme ndinam emi edieke isọn̄ọde iyịre ke Ikọ Abasi inyụn̄ inamde uduak esie. (Mme N̄ke 3:5, 6; Rome 12:1, 2, 9) Oyom nnyịn inen̄ede inam se ifọnde inọ mbon oro ibuanade mbuọtidem. (Galatia 6:10) Nte ededi, idọk osụk okpokpon, ndien mme anamutom iwakke. (Matthew 9:37, 38) Ntre ẹyak nnyịn inam se ifọnde ye mbon en̄wen ebe ke ifịk ifịk editan̄a etop Obio Ubọn̄. Jehovah eyefọn mfọn ye nnyịn ke ibat oro inamde edieke iyọhọde uyakidem nnyịn, inamde uduak esie, inyụn̄ isọn̄ọde itan̄a eti mbụk.
20. Nso ke nnyịn ikpep ito edikere mban̄a usụn̄ edinam Nehemiah?
20 Ẹyak nnyịn ke ntre ika iso ndiyọhọ kpukpru ini ke utom Ọbọn̄. (1 Corinth 15:58) Ndien nnyịn iyenam ọfọn ndikere mban̄a Nehemiah, emi akafiakde ọbọp ibibene Jerusalem, anam ẹnịm Ibet Abasi, onyụn̄ esịn udọn̄ ifịk ifịk ọnọ utuakibuot akpanikọ. Enye ama ọbọn̄ akam ete Jehovah Abasi eti imọ kaban̄a eti n̄kpọ oro ikanamde. Afo akpakam owụt ke imayak idem inọ Jehovah, ndien enye akpakam ọfọn fi mfọn ke ibat oro anamde.
Nso Idi Mme Ibọrọ Fo?
◻ Nso uwụtn̄kpọ ke Nehemiah okonịm?
◻ Ntak emi ifiọk anamde nnyịn inyene ibat ndinam nnọ Abasi?
◻ Didie ke nnyịn ikeme ndinam ibat oro ẹnyịmede nnọ Jehovah ke utom ukwọrọikọ nnyịn?
◻ Nso ke mme ubon ẹkeme ndinam man ẹnam eti ibat ẹnọ Abasi?
◻ Didie ke mbiowo Christian ẹnam ibat?
[Mme ndise ke page 18]
Ukem nte Paul, nnyịn imekeme ndinam eti ibat nnọ Abasi nte mme anditan̄a Obio Ubọn̄
[Ndise ke page 19]
Nte nditọ fo ẹnyene ọkpọsọn̄ mbuọtidem nte ekpri eyenan̄wan Israel ke ufọk Naaman?