Inaha Ẹduọhọ Jehovah

“Kpa nte ete atuade nditọ esie mbọm, kpa ntre ke Jehovah atua mmọ eke ẹbakde enye mbọm. Koro enye ọfiọkde nte iborode; emeti ete ke nnyịn idi ntan.”—PSALM 103:13, 14.

1, 2. Anie ekedi Abraham, ndien Lot eyen eyeneka esie akasan̄a didie okodụn̄ ke idiọk obio Sodom?

JEHOVAH idịghe ntak nsọn̄ọn̄kpọ ẹmi nnyịn ikemede ndikụt oto ntak ndudue nnyịn. Kaban̄a emi kere ban̄a se ikotịbede ke n̄kpọ nte isua 3,900 ẹmi ẹkebede. Abraham (Abram) ufan Abasi ye eyen eyeneka esie Lot ẹma ẹforo etieti. (James 2:23) Ke akpanikọ, inyene ye ufene mmọ ẹma ẹwak etieti tutu “isọn̄ oro ikemke mmọ, nte ẹdụn̄de ọtọkiet.” Akan oro, utọk ama ẹsidu ke ufọt mme ekpeme ufene mmọ mbiba. (Genesis 13:5-7) Nso ke ẹkpekeme ndinam mban̄a emi?

² Man etre utọk oro, Abraham ama ọnọ ekikere ete ẹdianade ẹtie, ndien enye ama ayak Lot anam akpa edimek. Okposụkedi Abraham ekedide andikpon n̄kan ndien okpokodot eyen eyeneka esie ayak enye ada ikpehe isọn̄ oro ọkọfọnde akan, Lot ama emek mfọnn̄kan ikpehe isọn̄—ofụri n̄kann̄kụk Usụk Usụk Jordan oro mmọn̄ awakde. Nte mme n̄kpọ ẹtiede ke enyọn̄ enyọn̄ ekedi abian̄a abian̄a, koro mme obio mbiara ido uwem eke Sodom ye Gomorrah ẹma ẹdu ẹkpere do. Ke akpatre Lot ye ubon esie ẹma ẹwọrọ ẹkedụn̄ ke Sodom, ndien emi ama esịn idaha spirit mmọ ke itiendịk. Adianade do, ẹma ẹmụm mmọ ke ukat ke ini Edidem Chedorlaomer ye mme nsan̄a esie ẹkekande andikara Sodom. Abraham ye ikọt esie ẹma ẹnyan̄a mmọ, edi Lot ye ubon esie ẹma ẹfiak enyọn̄ ke Sodom.—Genesis 13:8-13; 14:4-16.

3, 4. Nso ikotịbe inọ Lot ye mbonubon esie ke ini Abasi okosobode Sodom ye Gomorrah?

³ Ke ntak obukpo ido idan̄ ye mbiara ido uwem eke mbon Sodom ye Gomorrah, Jehovah ama ebiere ndisobo mme obio oro. Enye ke mbọm ama ọdọn̄ mme angel iba ẹmi ẹkedade Lot, n̄wan esie, ye nditọiban mmọ iba ẹwọrọ ke Sodom. Ikanaha mmọ ẹfiak ẹse edem, edi n̄wan Lot ama anam ntre, ndusụk owụtde udọn̄ ọnọ mme n̄kpọ obụkidem oro ẹkekpọn̄de ke edem. Ke ọtọ oro, enye ama akabade edi adaha inụn̄.—Genesis 19:1-26.

⁴ Nso ntakurua ke Lot ye nditọiban esie ẹkekụt ntem! Nditọiban oro ẹkenyene ndikpọn̄ irenowo oro mmọ ẹkeyomde ndidọ ke edem. Lot kemi ikenyeneke aba n̄wan ye mme inyene obụkidem esie. Ke akpanikọ, enye ke akpatre ekedidụn̄ ke abaitiat ye nditọiban esie. (Genesis 19:30-38) Se iketiede nte se ikotịmde ifọn inọ enye ama akabade edi kpasụk se idide isio. Idem okposụkedi enye nte an̄wan̄ade akanamde ikpọ ndudue, ẹma ẹkot enye ke ukperedem “Lot, edinen owo oro.” (2 Peter 2:7, 8) Ndien ke akpanikọ ikanaha ẹduọhọ Jehovah Abasi ẹban̄a mme ndudue Lot.

“Anie Ekeme Ndidiọn̄ọ Ndudue?”

5. Didie ke David ekese mme ndudue ye n̄kohodeidem?

⁵ Sia mîfọnke ima inyụn̄ idide mme anamidiọk, kpukpru nnyịn inanam mme ndudue. (Rome 5:12; James 3:2) Ukem nte Lot, nnyịn imekeme ndidi se nte mme n̄kpọ ẹtiede ke enyọn̄ enyọn̄ ẹbian̄ade imonyụn̄ ikeme ndinam ndudue ke nte ibierede n̄kpọ. Ntem, David andiwet psalm ama eben̄e ete: “Anie ekeme ndidiọn̄ọ ndudue esiemmọ? Nam mi nsana mbọhọ mmọ eke ẹdịbede. Mụm owo fo kama, mbak n̄koinnam; kûyak mmọ ẹkan mi: ndien nyefọn mma, nnyụn̄ nsana mbọhọ ikpọ mme idiọkido.” (Psalm 19:12, 13) David ama ọfiọk ete ke imọ imekeme ndinam ndiọi n̄kpọ ẹmi imọ mîkọfiọkke iban̄a. Ntre, enye ama eben̄e ete ẹfen mme ukwan̄n̄kpọ oro ẹkedịbede enye ke enyịn. Ke ini enye akanamde ikpọ ndudue oto ntak emi unana mfọnmma ikpọkidem esie ekenyịkde enye nditiene ukwan̄ usụn̄, enye ama oyom un̄wam Jehovah akpan akpan. Enye okoyom Abasi akpan imọ ke mme edinam n̄kohodeidem. David ikoyomke n̄kohodeidem edi akpan edu esie. Utu ke oro, enye ama enyene udọn̄ ndifọn mma ke uten̄e oro enye ekenyenede ọnọ Jehovah Abasi.

6. Nso ndọn̄esịt ke ekeme ndida nto Psalm 103:10-14?

⁶ Nte mme asan̄autom Jehovah eyomfịn oro ẹma ẹkeyak idem ẹnọ, nnyịn n̄ko ifọnke ima ndien ke ntre inanam mme ndudue. Ukem nte Lot, ke uwụtn̄kpọ, nnyịn imekeme ndidiọk ndimek itieidụn̄ nnyịn. Ndusụk nnyịn imesifụmi ifet nnyịn nditat edisana utom oro nnyịn inamde inọ Abasi. Okposụkedi Jehovah okụtde mme utọ ndudue oro, enye ọfiọk mbon oro esịt mmọ ẹnyenede udọn̄ aban̄a edinen ido. Idem edieke nnyịn inamde akwa idiọkn̄kpọ edi ikabarede esịt, Jehovah esinọ edifen ye un̄wam onyụn̄ akaiso ndibat nnyịn nte mbon uten̄e Abasi. David ọkọdọhọ ete, “Enye inamke nnyịn nte mme idiọkido nnyịn ẹsan̄ade; inyụn̄ isioho usiene ye nnyịn nte mme ukwan̄n̄kpọ nnyịn ẹdotde. Koro adan̄a nte enyọn̄ okon̄de akan isọn̄, kpa ntre ke ima esie okpon ye mmọ eke ẹbakde enye. Adan̄a nte edem usiahautịn oyomde ye edem usop, kpa ntre ke enye ọbọ nnyịn mme idiọkido nnyịn onịm anyan ebiet. Kpa nte ete atuade nditọ esie mbọm, kpa ntre ke Jehovah atua mmọ eke ẹbakde enye mbọm. Koro enye ọfiọkde nte iborode; emeti ete ke nnyịn idi ntan.” (Psalm 103:10-14) Mbọm mbọm Ete nnyịn eke heaven ekeme n̄ko ndinam nnyịn inen̄ede mme ndudue nnyịn mîdịghe ọnọ nnyịn ifet efen nditat edisana utom nnyịn kaban̄a itoro esie.

Ndudue eke Ediduọhọ Abasi

7. Ntak emi nnyịn isikụtde ukụt-e?

⁷ Ke ini mme n̄kpọ ẹkwan̄ade, edi ntụhọ eke owo ndiduọhọ owo efen m̀mê n̄kpọ efen kaban̄a se itịbede. Ndusụk owo ẹsikam ẹduọhọ Abasi. Edi Jehovah isidaha mme utọ nsọn̄ọn̄kpọ oro isọk mme owo. Enye esinam eti, inamke ndiọi n̄kpọ. Kamse, “Enye [anam] utịn Esie asiaha ọnọ mme idiọkowo ye nti owo, onyụn̄ [anam] edịm edep ọnọ ndinen owo ye mme anam ukwan̄ido”! (Matthew 5:45) Akpan ntak oro nnyịn isikụtde ukụt edi nte ke nnyịn idu uwem ke ererimbot oro anamde utom ke mme isọn̄ edinam oro owụhọde ke ibụk oro onyụn̄ esịnede ke ubọk Satan kpa Devil.—1 John 5:19.

8. Nso ke Adam akanam ke ini mme n̄kpọ mîkasan̄ake nte ọfọnde ye enye?

⁸ Ndiduọhọ Jehovah Abasi kaban̄a mme nsọn̄ọn̄kpọ oro ndudue nnyịn ẹdade ẹsọk nnyịn edi se mîwụtke ifiọk ye n̄kpọndịk. Ndinam ntre ekeme nditak nnyịn idem uwem nnyịn. Adam, akpa owo oro, ekpekenyene ndinọ Abasi itoro kaban̄a kpukpru nti n̄kpọ oro enye ọkọbọde. Ih, Adam ekpekenyene ndiwụt ntotụn̄ọ esịtekọm nnọ Jehovah kaban̄a uwem ke idemesie ye mme edidiọn̄ oro enye akadarade ke ebietidụn̄ oro ekebietde in̄wan̄ inemesịt, kpa in̄wan̄ Eden. (Genesis 2:7-9) Nso ke Adam akanam ke ini mme n̄kpọ mîkọfọnke ke ntak oro enye ọkọsọn̄de ibuot ye Jehovah onyụn̄ adiade mfri eto oro ẹkekpande? Adam ama eseme ọnọ Abasi ete: “N̄wan emi afo ọkọnọde ete odu ye ami, enye ọkọnọ mi mfri eto oro, ami nnyụn̄ ndia.” (Genesis 2:15-17; 3:1-12) Ke akpanikọ, nnyịn ikpenyeneke ndiduọhọ Jehovah, nte Adam akanamde.

9. (a) Edieke nnyịn isobode mme nsọn̄ọn̄kpọ ke ntak mme edinam unana ibuot nnyịn, nnyịn ikpọbọ ndọn̄esịt ito nso? (b) Nte Mme N̄ke 19:3 ọdọhọde, nso ke ndusụk owo ẹsinam ke ini mmọ ẹdade mme mfịna ẹsọk idemmọ?

⁹ Edieke nnyịn isobode mme nsọn̄ọn̄kpọ koro mme edinam nnyịn mîwụtke eti ibuot, nnyịn imekeme ndibọ ndọn̄esịt nto ifiọk oro nte ke Jehovah ọfiọk mme mmeme nnyịn ọfọn akan nte nnyịn ifiọkde eyenyụn̄ anyan̄a nnyịn osio ke nnanenyịn nnyịn edieke nnyịn inọde enye san̄asan̄a utuakibuot. Nnyịn ikpenyene ndiwụt esịtekọm ke un̄wam Abasi oro nnyịn ibọde, idehede iduọhọ Abasi ke ntak mme ukụt ye n̄kpọsọn̄ idaha ẹmi nnyịn idade isọk idem nnyịn. Kaban̄a emi n̄ke ọniọn̄ kiet ọdọhọ ete: “Ndisịme ido owo abiat usụn̄ esie: ndien enye ayat esịt ye Jehovah.” (Mme N̄ke 19:3) Edikabade efen ọdọhọ ete: “Ndusụk owo ẹda ndisịme edinam mmọ ẹsobo idemmọ ndien ekem ẹduọhọ ỌBỌN̄.” (Today’s English Version) Edikabade efen ọdọhọ n̄ko ete: “Unana ifiọk owo otịmede mme mbubehe esie ndien enye ayat esịt ye Jehovah.”—Byington.

10. Didie ke ndisịme Adam ‘akabiat usụn̄ esie’?

¹⁰ Ke ndikem ye edumbet eke n̄ke emi, Adam ama anam n̄kpọ ibụk ibụk ndien ndisịme ekikere esie ‘ama abiat usụn̄ esie.’ Esịt esie ama ọwọn̄ọde ọkpọn̄ Jehovah Abasi, ndien enye ama ọtọn̄ọ ibụk ibụk, nda-ke-idem usụn̄uwem. Kamse, Adam ama akabade anana esịtekọm tutu enye ọkọduọhọ Andibot enye ndien ke ntem anamde idemesie asua Ata Edikon̄! Idiọkn̄kpọ Adam ama ada usụn̄ esie ye eke ubon esie ekesịn ke nsobo. Nso ntọt idu ntem ke emi! Mbon oro ẹnyenede ntụhọ ediduọhọ Jehovah ke ntak ndiọi idaha ẹkeme ndinam ọfọn ndibụp idemmọ nte: Nte ami mmọnọ Abasi itoro kaban̄a nti n̄kpọ oro ami ndarade? Nte ami mmowụt esịtekọm sia ndude uwem nte kiet ke otu edibotn̄kpọ esie? Nte ekeme ndidi nte ke mme ndudue mi ẹda nsọn̄ọn̄kpọ ẹsọk mi? Nte ami mmodot ndibọ mfọn m̀mê un̄wam Jehovah ke ntak ntienede ndausụn̄ esie, nte ẹwụtde ke Ikọ esie eke odudu spirit, kpa Bible?

N̄kpọndịk Odude Ọnọ Idem Mme Asan̄autom Abasi

11. Kaban̄a Abasi, nso ubiomikpe ke mme adaiso ido ukpono mme Jew eke akpa isua ikie ẹkenyene?

¹¹ Mme adaiso ido ukpono mme Jew eke akpa isua ikie E.N. ẹkedọhọ ke inam n̄kpọ Abasi edi ẹma ẹfụmi ikọ akpanikọ esie ẹnyụn̄ ẹberi edem ke asian mmọ. (Matthew 15:8, 9) Sia Jesus Christ akayararede idiọk ekikere mmọ, mmọ ẹma ẹwot enye. Ke ukperedem, mmọ ẹma ẹwụt akwa iyatesịt ke idem mme mbet esie. (Utom 7:54-60) Mme owo oro ẹma ẹbiat usụn̄ mmọ etieti tutu mmọ ẹkeyat esịt ye Jehovah ke idemesie.—Men Utom Mme Apostle 5:34, 38, 39 domo.

12. Ewe uwụtn̄kpọ iwụt ite ke idem ndusụk owo oro ẹbuanade ye esop Christian ẹsidomo ndiduọhọ Jehovah kaban̄a mme mfịna mmọ?

¹² Idem ndusụk owo ke esop Christian ẹmekọri idiọk ekikere, ẹdomode ndiduọhọ Abasi ke ntak n̄kpọsọn̄ idaha ẹmi mmọ ẹsobode. Ke uwụtn̄kpọ, mbiowo oro ẹmekde ke esop kiet ẹma ẹkụt ke oyom ẹnọ akparawa an̄wanndọ kiet ima ima item N̄wed Abasi oro enyenede iwụk ẹbiọn̄ọ edidụk nsan̄a ye eren ererimbot kiet. Ke ufọt nneme kiet, n̄wan emi ama ọduọhọ Abasi ke nditre ndin̄wam enye ndikan idomo oro n̄kaiso nsan̄a esie ye eren oro akadade ọsọk enye. Enye ke akpanikọ ọkọdọhọ ete ke imọ imayat esịt etieti ye Abasi! N̄kọkibuot N̄wed Abasi ye ukeme oro ẹkesịnde ndien ndien ndin̄wam enye ikenyeneke ufọn, ndien oburobụt usụn̄uwem nte ini akade ama ada okosụn̄ọ ke edibịn enye mfep ke esop Christian.

13. Ntak anade ẹfep edu nsụkuyo?

¹³ Edu nsụkuyo ekeme ndinam owo ọduọhọ Jehovah. Mme “owo eke mîten̄eke Abasi” ẹmi ẹkedọn̄de ikpat ndịbe ndịbe ẹdụk esop akpa isua ikie ẹma ẹnyene orụk idiọk ẹdu emi, ndien emi akasan̄a ye mme utọ mbiara ekikere efen ke n̄kan̄ eke spirit. Nte mbet Jude ọkọdọhọde, mme owo ẹmi ẹma “ẹwọn̄ọrede mfọn Abasi nnyịn ẹsịn ke obukpo uwem, ẹnyụn̄ [ẹkan̄] Jesus Christ emi edide ukụre Eteufọk ye Ọbọn̄ nnyịn.” Jude ọkọdọhọ n̄ko ete: “Mmọemi ẹdi mbon nsụkuyo; mmọ ẹsụk Abasi uyo ẹban̄a itie emi Enye okonịmde mmọ.” (Jude 3, 4, 16) Mme anam akpanikọ asan̄autom Jehovah ke eti ibuot ẹyeben̄e ẹte mmimọ ikpakam inyene edu esịtekọm, idịghe edu nsụkuyo oro ke akpatre ekemede ndinam mmọ ẹkop iyatesịt tutu okosịm udomo oro mmọ ẹduọkde mbuọtidem ke Abasi ẹnyụn̄ ẹbiatde itie ebuana mmọ ye enye.

14. Didie ke owo ekpekeme ndinam n̄kpọ edieke ekemmọ Christian anamde se iyatde enye esịt, edi ntak emi mîdịghe nnennen usụn̄ edinam?

¹⁴ Afo emekeme ndikere nte ke emi iditịbeke inọ imọ. Edi, mme n̄kpọ oro ẹkwan̄ade ke ntak mme ndudue nnyịn m̀mê mmọ oro mbon efen ẹnamde ẹkeme ke akpatre ndinam nnyịn iduọhọ Abasi. Ke uwụtn̄kpọ, se ekemmọ andinịm ke akpanikọ ọdọhọde m̀mê anamde ekeme ndiyat owo esịt. Owo oro ayatde esịt mi—ndusụk owo oro ama akanam n̄kpọ Jehovah ke edinam akpanikọ ke ediwak isua—ekeme ndien ndidọhọ: ‘Edieke owo oro odude ke esop, ami ndidụkke mme mbonoesop.’ Owo ekeme ndiyat esịt tutu ọdọhọ ke esịt esie ete: ‘Edieke mme n̄kpọ ntem ẹkade iso, ami nyomke ndidi ubak esop oro.’ Edi nte Christian ekpenyene utọ edu oro? Edieke owo efen emi edide unana mfọnmma anamde se iyatde owo esịt, ntak emi ayatde esịt ye ofụri esop emi mme owo oro Abasi onyịmede ẹnyụn̄ ẹnamde n̄kpọ esie ke edinam akpanikọ ẹdude? Ntak emi owo ekededi oro ama akayak idem ọnọ Jehovah ekpetrede ndinam uduak Abasi ndien ke ntem ayatde esịt ye Abasi? Owụt eti ibuot didie ndiyak owo m̀mê mme idaha ẹbiat eti itie ebuana owo ye Jehovah? Ke akpanikọ, ekpedi ndisịme ye idiọkn̄kpọ nditre ndituak ibuot nnọ Jehovah ke ntak ekededi.—James 4:17.

15, 16. Nso ubiomikpe ke Diotrephes ekenyene, edi didie ke Gaius akanam n̄kpọ?

¹⁵ Kere nte afo okpokodude ke ukem esop ye edima Christian Gaius. Enye ‘akanam utom akpanikọ’ ke ndiwụt ekemmọ mme andituak ibuot ẹmi ẹwahade mfọnido—akpan akpan mmọemi ẹdide isenowo! Edi nte an̄wan̄ade ke ukem esop oro, owo ntan̄idem oro Diotrephes ama odu. Enye ikenyịmeke ndibọ n̄kpọ ekededi emi otode John, kpa kiet ke otu mme apostle Jesus Christ, ukpono ukpono. Ke akpanikọ, Diotrephes ama akam akprak inua etịn̄ idiọk ikọ adian John. Apostle oro ọkọdọhọ ete: “Sia oro mînyụn̄ ikemke enye, [Diotrephes] ke idemesie esịn ndidara nditọete, onyụn̄ ọbiọn̄ọ mmọemi ẹyomde ndidara mmọ, ebịn mmọ osio ke ufọk Abasi.”—3 John 1, 5-10.

¹⁶ Edieke John edikade esop oro, enye ama aduak nditi mme owo se Diotrephes akanamde. Mi kan̄a, didie ke Gaius ye mme ọfọnido Christian eken ke esop oro ẹkenam n̄kpọ? N̄kpọ ndomokiet idụhe ke N̄wed Abasi ndiwụt nte ke owo ekededi ke otu mmọ ama ọdọhọ ete: ‘Adan̄a nte Diotrephes odude ke esop emi, ami nyomke ndidi ubak esie. Afo udukwe mi ke mme mbonoesop.’ Nte eyịghe mîdụhe Gaius ye mbon efen ẹmi ẹkebietde enye ẹma ẹsọn̄ọ ẹda. Mmọ ikayakke n̄kpọ ndomokiet anam mmọ ẹtre ndinam uduak Abasi, ndien mmọ ke akpanikọ ikayatke esịt ye Jehovah. Ke akpanikọ, baba, ndien mmọ ikayakke idem inọ mme n̄kari n̄kari usụn̄ unam n̄kpọ Satan kpa Devil, oro okpokokopde idatesịt edieke mmọ ẹkpeketrede ndinam akpanikọ nnọ Jehovah ẹnyụn̄ ẹduọhọde Abasi.—Ephesus 6:10-18.

Kûdede Uyat Esịt ye Jehovah!

17. Didie ke ke nnyịn ikpanam n̄kpọ edieke ndusụk owo m̀mê idaha ẹnamde nnyịn ikop iyatesịt m̀mê idiọkesịt?

¹⁷ Idem ọkpọkọm ndusụk owo m̀mê idaha ke esop ọdiọk m̀mê ayat asan̄autom Abasi esịt, enyeoro ayatde esịt mi ke akpanikọ eyebiat usụn̄ esie edieke enye etrede ndibuana ye ikọt Jehovah. Utọ owo oro ididaha ifiọk esie inam n̄kpọ ke nnennen usụn̄. (Mme Hebrew 5:14) Ntre biere ndisak iso nse kpukpru afanikọn̄ nte andimụm nsọn̄ọnda n̄kama. Nam akpanikọ nọ Jehovah Abasi, Jesus Christ, ye esop Christian. (Mme Hebrew 10:24, 25) Owo ikemeke ndikụt akpanikọ emi adade osịm nsinsi uwem ke ebiet efen ekededi.

18. Okposụkedi nnyịn mîsifiọkke mme edinam Abasi kpukpru ini, nso ke nnyịn ikponịm ke akpanikọ iban̄a Jehovah Abasi?

¹⁸ Ti, n̄ko, ete ke Jehovah akananam idaha idiọk idomo owo ekededi. (James 1:13) Abasi, emi edide ata uwụtn̄kpọ ima, anam eti, akpan akpan ọnọ mbon oro ẹmade enye. (1 John 4:8) Okposụkedi nnyịn kpukpru ini mîdiọn̄ọke mme edinam Abasi, nnyịn imekeme ndinyene mbuọtidem nte ke Jehovah Abasi tutu amama idikpụho ndinam se ifọnde ikan inọ mme asan̄autom esie. Nte Peter ọkọdọhọde ete: “Ẹsụhọde idem ndien ke idak ọkpọsọn̄ ubọk Abasi, man Enye ekpemenede mbufo onịm ke enyọn̄ ke edikem ini. Ẹtop kpukpru ọkpọsọn̄ ekikere eke otịmerede mbufo esịt ẹduọk ẹdori Enye, koro Enye ke ekere mbufo.” (1 Peter 5:6, 7) Ih, Jehovah ke akpanikọ ekere aban̄a ikọt esie.—Psalm 94:14.

19, 20. Didie ke nnyịn ikpanam n̄kpọ, idem edieke mme idomo oro nnyịn isobode ke ndusụk ini anamde nnyịn ikop mfụhọ?

¹⁹ Ke ntre, kûyak n̄kpọ ekededi m̀mê owo ekededi anam fi atuak ukot ọduọ. Nte andiwet psalm eketịn̄de mfọn mfọn ete, “mmọ eke ẹmade ido [Jehovah Abasi] ẹnyene ediwak ifụre: mmọ inyụn̄ ikwe n̄kpọ iduọ baba kiet.” (Psalm 119:165) Kpukpru nnyịn imesisobo mme idomo, ndien mmọemi ke ndusụk ini ẹkeme ndinam nnyịn ikop ndusụk mfụhọ ye iduọesịt. Edi kûdede uyak iyatesịt ọkọri ke esịt fo, akpan akpan ye Jehovah. (Mme N̄ke 4:23) Ye un̄wam esie n̄ko ke isọn̄ N̄wed Abasi, se ban̄a mme mfịna oro afo ekemede ndikọk nyụn̄ yọ mbon oro ẹkade iso.—Matthew 18:15-17; Ephesus 4:26, 27.

²⁰ Kûdede uyak mme ntụk fo ẹnam fi anam n̄kpọ ndisịme ndisịme ndien ke ntem abiatde usụn̄ fo. Tịn̄ ikọ nyụn̄ nam n̄kpọ ke ido oro edinamde esịt Abasi adat. (Mme N̄ke 27:11) Seme kot Jehovah ke akam esịt akpanikọ, ọfiọkde ete ke enye enen̄ede ekere aban̄a fi nte kiet ke otu mme asan̄autom esie ndien eyenọ fi ifiọk oro oyomde ndisọn̄ọ ndu ke usụn̄ uwem ye ikọt esie. (Mme N̄ke 3:5, 6) Ke akande kpukpru, kûyat esịt ye Abasi. Ke ini mme n̄kpọ ẹkwan̄ade, ti kpukpru ini ete ke inaha ẹduọhọ Jehovah.

Didie ke Afo Ọkpọbọrọ?

◻ Nso ndudue ke Lot akanam, edi didie ke Abasi ekese enye?

◻ Didie ke David ekese mme ndudue ye n̄kohodeidem?

◻ Ke ini mme n̄kpọ ẹkwan̄ade, ntak emi nnyịn mîkpọduọhọke Abasi?

◻ Nso idin̄wam nnyịn ndifep ediyat esịt ye Jehovah?

[Ndise ke page 15]

Ke ini akadianarede ọkpọn̄ Abraham, Lot ama anam idiọk ubiere kaban̄a itieidụn̄ esie