Ẹkpeme Idem ye “Mbon Epicurus”

“Enye ọfọn etieti! Enye ada mme n̄kokon̄ idaha ido uwem odu uwem. Enye in̄wọn̄ke sika, idaha n̄kpọsọn̄ ibọk ke idiọk usụn̄, idiọkke inua ikọ. Ke akpanikọ, enye ọfọn akan ndusụk owo ẹmi ẹdọhọde ke idi Christian!”

NDI akanam omokop ndusụk owo ẹdade usụn̄ ukere n̄kpọ oro ndikụt unen nnọ itie ufan oro mîdotke oro mmọ ẹkọride? Ndi enye enen edieke ẹdade N̄wed Abasi ẹdụn̄ọde? Uwụtn̄kpọ kiet otode esop Christian eke akpa isua ikie esịn un̄wana ke n̄kpọ emi.

Ke akpa isua ikie, apostle Paul ama odụri esop Corinth utọn̄ ete: “Ẹkûbian̄a idem mbufo ke n̄kpọ emi. Idiọk nsan̄a ababiat eti ido.” Eyedi ndusụk Christian ẹma ẹnyene n̄kpet n̄kpet ebuana ye mme owo ẹmi ukpepn̄kpọ akwaifiọk mbon Greece akakarade, esịnede eke mbon Epicurus. Mmanie ẹkedi mbon Epicurus? Ntak emi mmọ ẹkpedịghede idaha eke spirit mme Christian ke Corinth? Nte mme owo ẹbietde mmọ ẹdu mfịn, ẹmi nnyịn inyenede ndidu ke ukpeme mbiọn̄ọ?—1 Corinth 15:33.

Mmanie Ẹkedi Mbon Epicurus?

Mbon Epicurus ẹkedi mme anditiene owo akwaifiọk Greece oro Epicurus, emi okodude uwem ọtọn̄ọde ke 341 esịm 270 M.E.N. Enye ekekpep ete ke inemesịt edi n̄kukụre m̀mê akpan eti n̄kpọ ke uwem. Ndi oro ọwọrọ ete ke mbon Epicurus ẹkedu esuene esuene uwem, emi mînyeneke mme edumbet, ẹsịnde idem ke mme esuene esuene edinam ke n̄kaiso ediyom inemesịt? Ke n̄kpaidem, Epicurus ikekpepke mme anditiene enye ndidu utọ uwem oro! Utu ke oro, enye ekekpep ete ke mfọnn̄kan usụn̄ edinyene inemesịt edi ke ndidu uwem ekekem ye ifiọk, uko, mfara ke idem, ye unenikpe. Enye ekesịn udọn̄ ọnọ ediyom, idịghe inemesịt ibio ini, edi inemesịt oro edibịghide ke ofụri eyouwem. Ntem ekeme ndidi ama etie nte mbon Epicurus ẹma ẹnyene nti ido ke ini ẹmende ẹdomo ye mbon oro ẹkenamde akwa idiọkn̄kpọ.—Men Titus 1:12 domo.

Ukem ye Ido Ukpono Christ?

Edieke afo ekpekedide andibuana ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ esop Corinth, nte mbon Epicurus ẹkpeketụk fi? Ekeme ndidi ndusụk owo ẹma ẹkere ẹte ke etie nte n̄kokon̄ ido uwem mbon Epicurus anam mmọ ẹdi nti nsan̄a ẹnọ mme Christian. Ke ndifiak n̄kere n̄ka iso, ekeme ndidi mbon Corinth ẹma ẹkụt se iketiede nte mbiet n̄kpọ ke ufọt edumbet mbon Epicurus ye mbon oro ẹdude ke Ikọ Abasi.

Ke uwụtn̄kpọ, mbon Epicurus ẹma ẹwụt ufat ke ediyom oro mmọ ẹkeyomde inemesịt. Mmọ ẹma ẹda inemesịt eke ekikere ke akpan n̄kpọ ẹkan inemesịt ikpọkidem. Se owo akadiade ikedịghe akpan n̄kpọ nte itie ebuana esie ye owo oro eketienede enye adia n̄kpọ. Mbon Epicurus ikakam isịnke idem ke mbre ukara ye ndedịbe idiọkn̄kpọ. Ekpekedi mmemmem n̄kpọ didie ntem ndikere: “Mmọ ẹnen̄ede ẹtie nte nnyịn!”

Nte ededi, ndi mbon Epicurus ẹkenen̄ede ẹtie nte mme akpa Christian? Ke akpanikọ iketiehe. Mbon oro ẹkenyenede ukeme ufiọk n̄kpọ oro ẹtịmde ẹnọ ukpep ẹma ẹkeme ndikụt akamba ukpụhọde. (Mme Hebrew 5:14) Nte afo emekeme ndikụt? Ẹyak nnyịn itịn̄ enyịn idụn̄ọde mme ukpepn̄kpọ mbon Epicurus.

Se Ikọdiọkde ke Ukpepn̄kpọ Mbon Epicurus

Man an̄wam mme owo ẹkan ndịk mme abasi ye n̄kpa, Epicurus ama ekpep ete ke mme abasi inyeneke udọn̄ ke ubonowo inyụn̄ isịbeke idụk mme mbubehe owo. Nte Epicurus eketịn̄de, idịghe mme abasi ẹkebot ekondo, ndien uwem ekedidu ke mbuari. Nte emi ikatuahake in̄wan̄în̄wan̄ ye ukpepn̄kpọ Bible oro nte ke “Abasi kiet” odu, kpa Andibot, ye nte ke enye ekere aban̄a mme edibotn̄kpọ esie ẹdide owo?—1 Corinth 8:6; Ephesus 4:6; 1 Peter 5:6, 7.

Epicurus ama ekpep n̄ko ete ke uwem ikemeke ndidu ke owo ama akakpa. Emi, ke akpanikọ, ama atuaha ye ukpepn̄kpọ Bible aban̄ade ediset ke n̄kpa. Ke akpanikọ, ke ini apostle Paul eketịn̄de ikọ ke Areopagus, eyedi mbon Epicurus ẹma ẹsịne ke otu mbon oro ẹkenenide ye Paul ẹban̄a ukpepn̄kpọ ediset ke n̄kpa.—Utom 17:18, 31, 32; 1 Corinth 15:12-14.

Ekeme ndidi nte ke n̄kpọ oro ekedide n̄kpọndịk akan ke ukpepn̄kpọ akwaifiọk Epicurus ekedi n̄ko ata n̄kari n̄kari. Enye ndisịn ndinyịme nte ke uwem odu ke n̄kpa ebede ama ada enye ekesịm ubiere oro nte ke owo ekpenyene ndikop inemesịt nte enye ekekeme ke ekpri ini uwem esie ke isọn̄. Nte nnyịn ima ikokụt, ekikere esie ikedịghe ye udọn̄ edidu uwem unam idiọkn̄kpọ edi, utu ke oro, ndikop inemesịt idahaemi, sia emi edide ofụri ini oro nnyịn inyenede.

Ntem, Epicurus ama akpan edinam ndedịbe idiọkn̄kpọ man ẹbọhọ ndịk edidi se ẹyararede, edide in̄wan̄în̄wan̄ n̄kpọndịk ọnọ inemesịt eke idahaemi. Enye ama esịn udọn̄ ọnọ ediwụt ufat man ẹfep mme utịp unam n̄kpọ mbe ubọk, edide n̄kpọ ubiọn̄ọ efen ọnọ inemesịt eke idahaemi. Enye n̄ko ama esịn udọn̄ ọnọ edinyene eti itie ebuana ye mbon efen koro eyenyene ufọn ke ini mbon efen ẹsiode usiene. Edi akpanikọ, ndifep edinam ndedịbe idiọkn̄kpọ, edinam n̄kpọ ke ufat, ye edikọri mme itie ufan ẹfọn ke idemmọ. Ntre ntak emi ukpepn̄kpọ akwaifiọk Epicurus ekedide n̄kpọndịk ọnọ Christian? Koro item esie ọkọkọn̄ọde ke ekikere unana mbuọtidem esie: “Yak idia inyụn̄ in̄wọn̄, koro iyakpa n̄kpa n̄kpọn̄.”—1 Corinth 15:32.

Edi akpanikọ, Bible owụt mme owo nte ẹkemede ndidu uwem ke inemesịt idahaemi. Nte ededi, enye eteme ete: “[Ẹmụm] idem mbufo ẹnịm ke ima Abasi, ẹnyụn̄ ẹtie ẹbet mbọm Ọbọn̄ nnyịn Jesus Christ emi edisụn̄ọde ke nsinsi uwem.” (Jude 21) Ih, Bible odori akwa nsọn̄uyo ke nsinsi ini iso, idịghe ke idahaemi emi ebede usọp usọp efep. Ye Christian, ndinam n̄kpọ Abasi edi akpan n̄kpọ udọn̄, ndien enye okụt ete ke ini inịmde Abasi ke akpa itie, imọ imokop inemesịt ye uyụhọ. Ke ukem usụn̄ oro, Jesus, utu ke ndisịn idem n̄kaha ke mme ọkpọkpọ udọn̄ esie, ama esịn odudu esie ye unana ibụk ke ndinam n̄kpọ Jehovah nnyụn̄ n̄n̄wam mme owo. Enye ama ekpep mbet esie ndinam eti n̄kpọ nnọ mbon efen, idịghe ye idotenyịn edibọ usiene, edi ke ntak ata ima oro ẹnyenede ẹnọ mmọ. Nte an̄wan̄ade, akpan n̄kpọ oro onụkde owo ndinam n̄kpọ ke ukpepn̄kpọ Epicurus ye Ido Ukpono Christ ẹdi ata isio isio.—Mark 12:28-31; Luke 6:32-36; Galatia 5:14; Philippi 2:2-4.

N̄kari N̄kari N̄kpọndịk

Ke edide isio, ke adan̄aemi mbon Epicurus ẹkedoride utọ nsọn̄uyo oro ke ndikop inemesịt, eke mmọ ekedi inemesịt ibio ini ke mfọn n̄kaha. Sia mîkenyeneke “idatesịt Jehovah,” Epicurus okokot uwem “ndotndot enọ.” (Nehemiah 8:10) Mme akpa Christian ẹkekop inemesịt didie ntem ke ẹmende ẹdomo! Jesus ikesịnke udọn̄ inọ uwem unana inemesịt ke nditụk idem. Ke akpanikọ, nditiene usụn̄ uwem esie edi usụn̄ edinyene n̄kponn̄kan inemesịt.—Matthew 5:3-12.

Edieke ndusụk mme andibuana ke esop ke Corinth ẹkekerede ke mmimọ imekeme ndidụk nsan̄a ye mbon oro ekikere mbon Epicurus akakarade ye unana edisịn mbuọtidem mmọ ke itiendịk, mmọ ẹma ẹnam ndudue. Ke ini oro Paul ekewetde akpa leta esie ọnọ ẹsọk mbon Corinth, ndusụk mmọ ẹma ẹdọduọk mbuọtidem mmọ ke ediset ke n̄kpa.—1 Corinth 15:12-19.

Nte Ukpepn̄kpọ Epicurus Odu Mfịn?

Okposụkedi ukpepn̄kpọ Epicurus ama okosop ke ọyọhọ isua ikie inan̄ E.N., mbon oro ẹnyenede ukem ekikere ke emi edi n̄kukụre ini inyenede ẹsụk ẹdodu. Mme owo ẹmi ẹnyene esisịt mbuọtidem mîdịghe inyeneke-nyene mbuọtidem ke un̄wọn̄ọ Abasi aban̄ade nsinsi uwem. Kpa ye oro, ndusụk mmọ ẹnyene ukeuke n̄kokon̄ idaha ido uwem.

Christian ekeme ndisobo idomo edidụk n̄kpet n̄kpet nsan̄a ye utọ mbon oro, ndusụk ekerede ete ke nti edu mmọ anam itie ufan oro odot. Nte ededi, okposụkedi nnyịn mîdaha idem nnyịn ke mfọnn̄kan, ana nnyịn inyene ke ekikere nte ke kpukpru “idiọk nsan̄a”—esịnede mbon oro odudu mmọ etiede ata n̄kari n̄kari—“ababiat eti ido.”

Ekikere ke emi edi n̄kukụre ini inyenede ọnyọni n̄ko odụk ndusụk mbono nneme mbubehe, mme n̄wed ẹmi ẹnọde ọkpọkpọ un̄wam, mme n̄wedmbụk, mme ndise senima, mme edinam ekebe ndise, ye ikwọ. Ke adan̄aemi mîsịnke udọn̄ nnennen inọ idiọk ido, ndi ekikere unana mbuọtidem emi ekeme nditụk nnyịn ke n̄kari n̄kari usụn̄? Ke uwụtn̄kpọ, nte nnyịn imekeme ndisịn idem n̄kaha ke ediyom ọkpọkpọ uyụhọ tutu nnyịn ifre enyịn iban̄a eneni aban̄ade itie edikara ekondo Jehovah? Ndi ẹkeme ndiwọn̄ọde ntịn̄enyịn nnyịn nsịn ke ekikere ‘edinam n̄kpọ sụn̄sụn̄,’ utu ke ‘ndiyọhọ kpukpru ini ke utom Ọbọn̄’? Mîdịghe ndi ẹkeme ndibian̄a nnyịn nsịn ke edinyene eyịghe mban̄a nte mme edumbet Jehovah ẹnende ẹnyụn̄ ẹnọde ufọn? Oyom nnyịn idu ke ukpeme ibiọn̄ọ edisio idem nnennen nnyan nnọ oburobụt ido, afai, ye ubụpekpo inyụn̄ ikpeme idem ye mbon oro mme idaha ekikere ererimbot ẹkarade!—1 Corinth 15:58; Colossae 2:8.

Ke ntre, ẹyak nnyịn ikọri itie ebuana, akpan akpan ye mbon oro ẹtienede ndausụn̄ Jehovah ke ofụri esịt. (Isaiah 48:17) Nte utịp, nti edu nnyịn ẹyetịm ẹsọn̄ idem. Mbuọtidem nnyịn oyokop odudu. Nnyịn iyodu uwem ke inemesịt idịghe idahaemi ikpọn̄ edi ye nsinsi uwem ke ini iso ke ekikere.—Psalm 26:4, 5; Mme N̄ke 13:20.

[Ndise ke page 24]

Epicurus ekekpep ete ke mme abasi inyeneke udọn̄ ke idem ubonowo

[Ebiet Ẹdade N̄kpọ Ẹto]

Ẹbọ ẹto The British Museum