Ibuot Duopenan̄

Ndikọri Nsọn̄ Ọtọkiet

1, 2. (a) Nso ukpụhọde isida itie nte ini usọn̄ asan̄ade ekpere? (b) Didie ke iren ẹmi ẹten̄ede Abasi ke mme ini Bible ẹkekop uyụhọ ke ini usọn̄?

EDIWAK ukpụhọde ẹsida itie nte nnyịn ikọride isọn̄. Mmeme ikpọkidem ẹda odudu nnyịn. Edise idem ke ukụtiso owụt ke iso atan̄ obufa tọk ye edikpụhọde oro uduot idet okpụhọrede sụn̄sụn̄​—⁠ibọ akam edide. Ibuot uti n̄kpọ nnyịn ekeme ndikpu. Mbufa itie ebuana ẹwọrọ ẹdi ke ini nditọ ẹdọde ndọ, ndien n̄ko ke ini nditọ nditọ ẹdide. Ye ndusụk owo, edikpọn̄ utom idịbi udia ada okosịm isio isio edinam ofụri ini ke uwem.

² Ke nditịn̄ akpanikọ, mme isua usọn̄ ẹkeme ndikama idomo. (Ecclesiastes 12:​1-8) Edi, kere ban̄a mme asan̄autom Abasi ke mme ini Bible. Okposụkedi n̄kpa akadade mmọ ke akpatre, mmọ ẹma ẹkọ ọniọn̄ ye asian, ẹmi ẹkedade ekese uyụhọ ẹsọk mmọ ke ini usọn̄. (Genesis 25:8; 35:29; Job 12:12; 42:17) Mmọ ẹkesan̄a didie ẹkụt unen ke ndikọri nsọn̄ ye inemesịt? Ke akpanikọ ekedi ke ndidu uwem ke n̄kemuyo ye mme edumbet oro nnyịn ikụtde mfịn nte ẹwetde ke Bible.​—⁠Psalm 119:105; 2 Timothy 3:​16, 17.

3. Nso item ke Paul ọkọnọ n̄kaniren ye n̄kaniban?

³ Ke leta oro enye ọkọnọde ẹsọk Titus, apostle Paul ama ọnọ mbon oro ẹsọn̄de nti item. Enye ekewet ete: “Kpep n̄kani owo ete ẹfara ke idem, ẹtie uku-uku, ẹnyene eti ibuot, ẹnyụn̄ ẹkop idem ke mbuọtidem, ye ima, ye ime. Kpep n̄kani iban n̄ko ete, ẹsan̄a ke ido uten̄e, ẹkûdi mbon ebiari, ẹkûnyụn̄ ẹyak mmịn akan mmọ, edi ẹdi mme [ọnọ] nti item.” (Titus 2:​2, 3) Ndinam mme ikọ ẹmi ekeme ndin̄wam fi ọyọ mme n̄kpọ-ata eke edikọri nsọn̄.

ẸKPỤHỌ ẸDA EKEKEM YE EDIDA KE IDEM NDITỌ MBUFO

4, 5. Ediwak ete ye eka ẹsinam n̄kpọ didie ke ini nditọ mmọ ẹkpọn̄de ufọk, ndien didie ke ndusụk ẹsikpụhọde ẹda ekekem ye obufa idaha oro?

⁴ Edikpụhọ mme utom oyom edikpụhọ nda ekekem. Emi edi akpanikọ didie ntem ke ini ikpọ nditọ ẹkpọn̄de ufọk ẹnyụn̄ ẹdọde ndọ! Ye ediwak ete ye eka emi esidi akpa n̄kpọ editi nte ke mmimọ ke isọn̄. Okposụkedi ẹkopde inemesịt nte ke nditọ mmimọ ẹkponi ẹwọrọ owo, ete ye eka ẹsikop editịmede esịt ẹban̄a m̀mê mmimọ ima inam ofụri se mmimọ ikekemede nditịm nditọ oro idem mben̄e edida ke idem. Ndien ekeme nditie mmọ ukpọk ukpọk ke idem nte mmọ mîdụhe ke ufọk.

⁵ Nte an̄wan̄ade, ete ye eka ẹsika iso ndikere mban̄a mfọnọn̄kpọ nditọ mmọ, idem ke nditọ mmọ ẹma ẹkekpọn̄ ufọk. “Edieke n̄kpesikam n̄kopde n̄kpọ nto mmọ kpukpru ini, man ntịm mfiọk nte ke idem mmọ ọsọn̄​—⁠oro akpanam mi n̄kop inemesịt,” ntre ke eka kiet ọkọdọhọ. Ete kiet ọdọhọ ete: “Ke ini eyenan̄wan nnyịn ọkọkpọn̄de ufọk, ekedi ata ọkpọsọn̄ ini. Enye ama onịm ata akamba ufan̄ ke ubon nnyịn koro nnyịn ikesinam kpukpru n̄kpọ ọtọkiet.” Didie ke ete ye eka ẹmi ẹkeyọ nditọ mmọ nditre ndidu? Ke ediwak idaha, ebe ke ndikere mban̄a nnyụn̄ n̄n̄wam mme owo efen.

6. Nso in̄wam ndinam itie ebuana ke ubon odu ke nnennen itie?

⁶ Ke ini nditọ ẹdọde ndọ, utom ete ye eka ẹsikpụhọde. Genesis 2:24 ọdọhọ ete: “Owo [eyekpọn̄] ete esie ye eka esie, edinyụn̄ adiana ye n̄wan esiemọ; ndien mmọ ẹyekabade obụk kiet.” Ndiwụt ukpono nnọ mme edumbet itieibuot ye eti ndutịm Abasi eyen̄wam ete ye eka ndibon n̄kpọ ke nnennen idaha mmọ.​—⁠1 Corinth 11:3; 14:​33, 40.

7. Nso eti edu ke ete kiet ọkọkọri ke ini eyen esie an̄wan ọkọkpọn̄de ufọk man ọkọdọ ndọ?

⁷ Ke nditọiban iba ebe ye n̄wan kiet ẹma ẹkedọ ebe ẹnyụn̄ ẹwọrọ idụn̄, eketie ebe ye n̄wan emi ukpọk ukpọk ke idem. Ke akpa, ebe ikamaha mme ebe nditọ esie. Edi nte enye ekekerede aban̄a mme edumbet itieibuot, enye ama ọfiọk ete ke mme ebe nditọ imọ kemi ẹkenyene mbiomo kaban̄a ufọk mmọ kiet kiet. Ke ntre, ke ini nditọ esie ẹkesiyomde item, enye ama esibụp mmọ se ikedide ekikere ebe mmọ, ndien ekem enye ama okụt ete ke imọ imọnọ ibetedem ke adan̄a nte ikekeme. Mme ebe nditọ esie ẹda enye idahaemi nte ufan ẹnyụn̄ ẹdara item esie.

8, 9. Didie ke ndusụk ete ye eka ẹkpụhọ ẹda ekekem ye edida ke idem nditọ mmọ oro ẹkponide?

⁸ Nso edieke mbon oro ẹdọde ndọ obufa, ke adan̄aemi mînamke n̄kpọ ekededi oro atuahade ye N̄wed Abasi, ẹkpude ndinam se ete ye eka ẹkerede ke edi mfọnn̄kan? “Nnyịn imesin̄wam mmọ kpukpru ini ndikụt ekikere Jehovah,” ntem ke ebe ye n̄wan kiet ẹmi ẹnyenede nditọ ẹmi ẹdọde ndọ ẹnam an̄wan̄a, “edi edieke nnyịn mînyịmeke ye ekikere mmọ, nnyịn iyeda oro inyụn̄ inọ mmọ ibetedem ye nsịnudọn̄.”

⁹ Ke ndusụk idụt Asia, enen̄ede ọsọn̄ ndusụk eka ndinyịme edida oro nditọiren mmọ ẹdade ke idem. Nte ededi, edieke mmọ ẹkponode ndutịm ye itieibuot Christian, mmọ ẹkụt ke ntuaha ye iban nditọ mmọ ẹsụhọde ubọk. Christian an̄wan kiet okụt ke nditọiren imọ ndiwọrọ n̄kpọn̄ ufọk ubon edi “ntak esịtekọm oro akade-ka iso ọkọri.” Enye okop idatesịt ndikụt ukeme mmọ ndikama mbufa ufọk mmọ. N̄ko, emi ọwọrọ ndisụhọde mbiomo eke ikpọkidem ye eke ekikere oro enye ye ebe esie ẹnyenede ndibiom nte mmọ ẹkọride ẹsọn̄.

NDIFIAK NSỊN ODUDU KE MBỌBỌ NDỌ MBUFO

10, 11. Nso item N̄wed Abasi edin̄wam mme owo ẹfep mme afia ini ukeuke isua emana?

¹⁰ Mme owo ẹsinam n̄kpọ ke nsio nsio usụn̄ ẹban̄a edisịm ukeuke isua emana. Ndusụk irenowo ẹsisịne n̄kpọ ke isio isio usụn̄ ke edidomo oro ẹdomode nditie nte n̄kparawa. Ediwak iban ẹsikop editịmede esịt ẹban̄a mme ukpụhọde oro ini edikpon mbe itieisọn̄ adade edi. Ke mfụhọ, ndusụk owo oro ẹdude ke ukeuke isua emana ẹsinam nsan̄a mmọ ẹyat esịt ẹnyụn̄ ẹfụbe ufụp ebe ke ndibre mbre ima ye mme owo isio uduot oro ẹdide n̄kparawa. Nte ededi, irenowo ẹmi ẹten̄ede Abasi “ẹnyene eti ibuot,” ẹtrede mme udọn̄ oro mîdotke. (1 Peter 4:⁠7) Kpasụk ntre iban oro ẹkọride ẹsịm ọyọhọ idaha ẹnam n̄kpọ man ẹsọn̄ọ ẹmụm mbọbọ ndọ mmọ ẹkama, ke ntak ima oro mmọ ẹnyenede ẹnọ ebe mmọ ye udọn̄ ndinem Jehovah esịt.

¹¹ Ke ndausụn̄ odudu spirit, Edidem Lemuel ama ewet itoro oro ẹtorode “enyene-ido an̄wan” emi ọnọde ebe esie ‘eti n̄kpọ, inamke idiọk, kpukpru usen uwem esie.’ Christian ebe idikpụhu ndiwụt esịtekọm ke nte n̄wan esie odomode ndiyọ idiọk idaha eke ntụk ekededi oro enye osobode ke ini enye odude ke ukeuke isua emana. Ima oro ebe enyenede eyenụk enye ‘nditoro n̄wan.’​—⁠Mme N̄ke 31:​10, 12, 28.

12. Didie ke ebe ye n̄wan ẹkeme ndikọri ndiana kiet nte mme isua ẹbede?

¹² Ke mme isua ubọk nditọ oro ọkọyọhọde ye edinam, ekeme ndidi mbufo mbiba ke idatesịt ẹma ẹkpọnọde mme ọkpọkpọ udọn̄ mbufo ẹnịm man ẹse ẹban̄a mme udọn̄ nditọ mbufo. Ke mmọ ẹma ẹkekpọn̄ ini edi oro mbufo ndifiak n̄wụk ntịn̄enyịn ke uwem mbufo nte mme ọdọndọ. “Ke ini nditọ mi iban ẹkekpọn̄de ufọk,” ntem ke ebe kiet ọdọhọ, “mma mfiak ntọn̄ọ uyomima ye n̄wan mi obufa obufa.” Ebe efen ọdọhọ ete: “Nnyịn imekere iban̄a nsọn̄idem kiet eken inyụn̄ iti kiet eken iban̄a ediyom oro oyomde nnyịn isịn̄ede idem.” Mbak ẹdikop ndobo, enye ye n̄wan esie ẹsiwụt mme andibuana eken ke esop ntatubọk. Ih, ndinyene udọn̄ ke idem mbon en̄wen esida edidiọn̄ edi. Akan oro, emi enem Jehovah esịt.​—⁠Philippi 2:4; Mme Hebrew 13:​2, 16.

13. Nso udeme ke in̄wan̄în̄wan̄ edu ye edinam akpanikọ ẹnyene nte ebe ye n̄wan ẹkọride ẹsọn̄ ọtọkiet?

¹³ Kûyak usụn̄ nneme ke ufọt fo ye nsan̄a fo esịre. Ẹnyene nneme ọtọkiet in̄wan̄în̄wan̄. (Mme N̄ke 17:27) “Nnyịn imanam edifiọk oro nnyịn ifiọkde kiet eken otụn̄ọ ebe ke ndise nnyụn̄ n̄kere mban̄a kiet eken,” ntem ke ebe kiet ọdọhọ. N̄wan esie onyịme, ọdọhọde ete: “Nte nnyịn ikọride isọn̄, nnyịn imedi ididara edin̄wọn̄ tea ọtọkiet, edineme nneme, ye edidiana ọtọkiet ye kiet eken.” Afo nditie in̄wan̄în̄wan̄ nnyụn̄ ntịn̄ akpanikọ ekeme ndin̄wam ndian mbọbọ ndọ mbufo ọtọkiet, ọnọde enye odudu ndibiọn̄ọ en̄wan Satan, kpa abiat ndọ.

ẸDARA NDITỌ NDITỌ MBUFO

14. Nso udeme ke ekaeka Timothy nte an̄wan̄ade ekenyene ke enye ndikọri n̄wọrọ owo nte Christian?

¹⁴ Nditọ nditọ ẹdi “anyanya” n̄kani owo. (Mme N̄ke 17:⁠6) Itie ufan ye nditọ nditọ ekeme ndinen̄ede n̄kama idatesịt​—⁠etie uwem uwem onyụn̄ ọnọ nduọkodudu. Bible otoro Lois, kpa ekaeka emi, ye Eunice eyen esie, akabuanade mme edinịm ke akpanikọ esie ye Timothy nsek eyeyen esie. Ekpri eyen emi ama ọkọri okpon ọfiọkde ete ke eka imọ ye ekaeka imọ ẹkeda akpanikọ Bible ke ọsọn̄urua n̄kpọ.​—⁠2 Timothy 1:5; 3:​14, 15.

15. Ke se iban̄ade nditọ nditọ, nso ọsọn̄urua n̄kpọ ke eteete ye ekaeka ẹkeme nditịp nsịn, edi nso ke mmọ ẹkpefep?

¹⁵ Emi, ndien, edi akpan ikpehe emi eteete ye ekaeka ẹkemede nditịp n̄kpọ eke ọsọn̄de urua nsịn. Eteete ye ekaeka, mbufo ẹma ẹbabuana ifiọk uduak Jehovah ye nditọ mbufo. Kemi mbufo ẹmekeme ndinam ntre n̄ko ye emana efen! Ediwak n̄kpri nditọ ẹsikop nduaidem ndikop eteete ye ekaeka mmọ ẹbụkde mme mbụk Bible. Nte ededi, mbufo imenke mbiomo ete ndikpep nditọ esie akpanikọ Bible ibiom. (Deuteronomy 6:⁠7) Utu ke oro, mbufo ẹdada emi ẹkeyọhọ. Akam mbufo akpakam edi eke andiwet psalm: “N̄ko, O Abasi, kûkpọn̄ mi tutu nsịm usọn̄ ye iwat, tutu nsiak ubọk fo nnọ emana emi, nsiak odudu fo nnọ kpukpru mmọ eke ẹdidide.”​—⁠Psalm 71:18; 78:​5, 6.

16. Didie ke eteete ye ekaeka ẹkeme ndifep ndidi ntak nsịn̄ede ndikọri ke ubon mmọ?

¹⁶ Ke mfụhọ, ndusụk eteete ye ekaeka ẹnen̄ede ẹdek n̄kpri owo ẹmi tutu nsịn̄ede odu ke ufọt eteete ye ekaeka ye ikpọ nditọ mmọ. Nte ededi, iso-ọfọn mfọnido esịt akpanikọ mbufo ekeme ndinam edi mmemmem ọnọ nditọ nditọ mbufo ndisin̄wan̄a esịt mmọ nnọ mbufo ke ini mmọ mînyeneke ntụhọ ediyarade mme n̄kpọ nnọ ete ye eka mmọ. Ndusụk ini n̄kpri owo ẹsidori enyịn ke eteete ye ekaeka mmimọ oro ẹmemde ido ẹyeda ye mmimọ. Nso ndien? Ẹnam n̄kpọ ye ọniọn̄ ẹnyụn̄ ẹsịn udọn̄ ẹnọ nditọ nditọ mbufo ẹte ẹtie in̄wan̄în̄wan̄ ye ete ye eka mmọ. Mbufo ẹmekeme ndinam an̄wan̄a nte ke emi enem Jehovah esịt. (Ephesus 6:​1-3) Edieke oyomde, mbufo ẹmekeme ndinyịme ndidiọn̄ usụn̄ nnọ mme uyen oro ndiyom item ebe ke ndibem iso nnyene nneme ye ete ye eka mmọ. Ẹsian nditọ nditọ mbufo in̄wan̄în̄wan̄ ẹban̄a se mbufo ẹkpepde ke mme isua ẹmi ẹbede. Edinam akpanikọ ye editie in̄wan̄în̄wan̄ mbufo ẹkeme ndin̄wam mmọ.

KPỤHỌDE DA EKEKEM NTE AFO ỌSỌN̄DE

17. Nso ubiere andiwet psalm ke mme Christian oro ẹsọn̄de ẹkpekpebe?

¹⁷ Nte isua ẹbede, afo eyekụt ete ke imọ ikemeke ndinam aba kpukpru se imọ ikesinamde m̀mê kpukpru se imọ iyomde ndinam. Didie ke owo edinyịme onyụn̄ anam n̄kpọ aban̄a nte enye ọsọn̄de? Ke esịt fo afo emekeme ndikere ke imọ idi isua 30, edi editop enyịn nse ukụtiso owụt isio isio ata idem n̄kpọ. Kûyak idem emem fi. Andiwet psalm ama ekpe Jehovah ubọk ete: “Kûmen mi ke ini usọn̄ uduọk; kûkpọn̄ mi ke ini odudu eyemerede mi.” Nam edi ubiere fo ndikpebe ubiere andiwet psalm. Enye ọkọdọhọ ete: “Ami nyedori enyin kpukpru ini, nnyụn̄ nnam ofụri itoro fo ọdọdiọn̄ aka iso.”​—⁠Psalm 71:⁠9, 14.

18. Didie ke Christian oro ọkọride osịm ọyọhọ idaha ekeme ndida ini ukpọn̄ utom nnam n̄kpọ nte ọfọnde?

¹⁸ Ediwak owo ẹma ẹtịm idem ke mbemiso ndisịn n̄kọri ke itoro oro mmọ ẹtorode Jehovah ke mmọ ẹma ẹkpọn̄ utom idịbi udia. “Mma ndiomi se ndinamde ke mbemiso ke ini eyen nnyịn an̄wan okụrede ufọkn̄wed,” ntre ke ete kiet emi ama ọkọkpọn̄ utom idahaemi anam an̄wan̄a. “Mma mbiere ke nyetọn̄ọ utom ukwọrọikọ uyọhọ ini, ndien mma nnyam mbubehe mi man nnyene ifụre ndinam n̄kpọ Jehovah ata ọyọhọ ọyọhọ. Mma mbọn̄ akam mben̄e ndausụn̄ Abasi.” Edieke afo ekperede isua ukpọn̄ utom, nyene ndọn̄esịt ke ikọ Akwa Andibot nnyịn emi: “Ndien tutu osịm usọn̄ ami ndi enye; ami nyenyụn̄ mbiom enye tutu osịm iwat.”​—⁠Isaiah 46:⁠4.

19. Nso item ke ẹnọ mbon oro ẹkọride ẹsọn̄?

¹⁹ Ekeme ndidi edikpụhọde nda ekekem ye edikpọn̄ utom idịbi udia ididịghe mmemmem. Apostle Paul ama eteme n̄kaniren ete “ẹfara ke idem.” Emi oyom edifara ke idem ke kpukpru n̄kpọ, iyakke idem inọ ntụhọ ediyom uwem ifụre. Ekeme ndikam nnen̄ede nyom edinam ofụri ini ye edinọ idem ntụnọ ke ẹma ẹkekpọn̄ utom akan nte ekedide ke mbemiso. Do, sịn idem, ‘ọyọhọde kpukpru ini ke utom Ọbọn̄; sia ọmọfiọk ete utom eke imọ inamde idiwọrọke idi ikpîkpu ke Ọbọn̄.’ (1 Corinth 15:58) Tat mme edinam fo ndin̄wam mbon en̄wen. (2 Corinth 6:13) Ediwak Christian ẹnam emi ebe ke ndikwọrọ eti mbụk ifịk ifịk nte idaha isua emana mmọ ayakde. Nte afo ọkọride ọsọn̄, “[kop] idem ke mbuọtidem, ye ima, ye ime.”​—⁠Titus 2:⁠2.

NDIYỌ EDITABA NSAN̄ANDỌ FO

20, 21. (a) Ke editịm n̄kpọ emi odude kemi, nso enyene ndidianade ebe ye n̄wan ke akpatre? (b) Didie ke Anna onịm eti uwụtn̄kpọ ọnọ mbon oro nsan̄andọ mmọ ẹkpan̄ade?

²⁰ Edi n̄kpọ mfụhọ edi edi akpanikọ nte ke editịm n̄kpọ emi odude kemi, n̄kpa esidianade mme ọdọndọ ke akpatre. Christian oro nsan̄andọ mmọ ẹkpade ẹfiọk ẹte ke mbonima mmimọ ẹdede kemi, mmọ ẹnyụn̄ ẹfiọk ẹte ke mmimọ iyetọn̄ọ ntak ikụt mmọ. (John 11:​11, 25) Edi editaba oro osụk okpokpon. Didie ke andidu ke uwem ekeme ndiyọ oro?a

²¹ Nditi se akpan owo kiet ke Bible akanamde eyen̄wam. Anna ama ataba ebe ke isua itiaba kpọt ẹbede nte ọkọdọ ndọ, ndien ke ini nnyịn ikotde iban̄a enye, enye ekedi isua 84. Nnyịn imekeme ndinịm nte ke enye ama ofụhọ ke ini enye akatabade ebe esie. Didie ke enye ọkọyọ? Enye ama anam edisana utom ọnọ Jehovah Abasi ke temple okoneyo ye uwemeyo. (Luke 2:​36-38) Uwem Anna oro ọkọyọhọde ye utom oro asan̄ade ye akam nte eyịghe mîdụhe ekedi akwa n̄kpọ un̄wam ndikan mfụhọ ye ndobo oro enye okokopde nte ebeakpa.

22. Didie ke ndusụk ebeakpa ye iren oro iban mmọ ẹkpan̄ade ẹyọ ndobo?

²² “N̄kponn̄kan n̄kpọ-ata oro ami nsobode edi unana edinyene nsan̄a ndida nnyene nneme,” ntem ke n̄wan kiet emi edide isua 72 emi akatabade ebe ke n̄kpọ nte isua duop ẹmi ẹbede anam an̄wan̄a. “Ebe mi ekedi eti andikpan̄ utọn̄. Nnyịn ima isineme iban̄a esop ye ebuana nnyịn ke utom ukwọrọikọ Christian.” Ebeakpa efen ọdọhọ ete: “Okposụkedi unan esikụrede nte ini ebede, mmokụt ke otịm enen akan ndidọhọ ke se owo adade ini esie anam an̄wam owo ndinam unan okụre. Afo odu ke edifọn idaha ndin̄wam mbon efen.” Eren oro edide isua 67 emi n̄wan esie akakpade onyịme, ọdọhọde ete: “Utịbe utịbe usụn̄ kiet ndiyọ editaba owo ke n̄kpa edi ndinọ idemfo ke ndidọn̄ mbon en̄wen esịt.”

ABASI ADA KE ỌSỌN̄URUA KE INI USỌN̄

23, 24. Nso akwa ndọn̄esịt ke Bible ọnọ mbon oro ẹsọn̄de, akpan akpan mbon oro ebe mmọ ẹkpan̄ade?

²³ Okposụkedi n̄kpa esidade edima nsan̄a, Jehovah akaka iso anam akpanikọ, edi se ẹbuọtde idem. Edidem David eset ama ọkwọ ete: “Mmeben̄e Jehovah n̄kpọ kiet, ndien nyeyom enye; nte ndụn̄ ke ufọk Jehovah ke ofụri uwem mi, man nse uyai Jehovah, nnyụn̄ ntịm mbụp ke temple esie.”​—⁠Psalm 27:⁠4.

²⁴ Apostle Paul eteme ete: “Kpono mme ebe-akpa ẹmi ẹdide mme ebe-akpa ke akpanikọ.” (1 Timothy 5:⁠3) Item oro etienede item emi owụt ete ke esop ekeme ndinọ mme ebeakpa ẹmi ẹdotde oro mînyeneke n̄kpet n̄kpet iman un̄wam n̄kpọ obụkidem. Nte ededi, ifiọk emi esịnede ke item oro “kpono” esịne ekikere edida mmọ ke ọsọn̄urua. Nso ndọn̄esịt ke mme eten̄e-Abasi ebeakpa ye iren oro iban mmọ ẹkpan̄ade ẹkeme ndinyene ntem nto ifiọk oro nte ke Jehovah ada mmimọ ke ọsọn̄urua ye nte ke eyenịm mmimọ uwem!​—⁠James 1:⁠27.

25. Utịtmbuba ewe isụk idodu inọ mbonusọn̄?

²⁵ “Ubọn̄ n̄kani-iren edi iwat,” ntre ke Ikọ Abasi eke odudu spirit ọdọhọ. Enye edi “anyanya ubọn̄, ke usụn̄ eti ido ke ẹdikụt enye.” (Mme N̄ke 16:31; 20:29) Do, ka iso, edide edi owo oro ọdọde ndọ m̀mê afiak edi owo oro mîdọhọ ndọ inikiet efen, ndinịm utom Jehovah akpa ke uwem fo. Afo ke ntem eyenyene eti enyịn̄ ye Abasi idahaemi ye idotenyịn nsinsi uwem ke ererimbot emi ubiak usọn̄ mîdidụhe aba.​—⁠Psalm 37:​3-5; Isaiah 65:⁠20.

[Ikọ idakisọn̄]

DIDIE KE MME EDUMBET BIBLE ẸMI ẸKEME NDIN̄WAM . . . EBE YE N̄WAN NTE MMỌ ẸKỌRIDE ẸSỌN̄?

Nditọ nditọ ẹdi “anyanya” n̄kani owo.​—⁠Mme N̄ke 17:⁠6.

Ini usọn̄ ekeme ndinọ mme ifet efen efen ndinam n̄kpọ Jehovah.​—⁠Psalm 71:​9, 14.

Ẹsịn udọn̄ ẹnọ mbonusọn̄ ẹte “ẹfara ke idem.”​—⁠Titus 2:⁠2.

Mbon oro nsan̄andọ mmọ ẹkpan̄ade, okposụkedi ẹfụhọde ntotụn̄ọ ntotụn̄ọ, ẹkeme ndinyene ndọn̄esịt nto Bible.​—⁠John 11:​11, 25.

Jehovah ada mbonusọn̄ oro ẹnamde akpanikọ ke ọsọn̄urua.​—⁠Mme N̄ke 16:⁠31.

[Mme ndise ke page 166]

Nte ẹkọride ẹsọn̄, ẹfiak ẹsọn̄ọ ima mbufo ẹnọ kiet eken