ẹdiana kiet. Inamke n̄kpọ m̀mê ebịghi didie ọkọdọ ndọ, kere se akpanamde m̀mê ekpetịn̄de man ndọ fo enen̄ede enem. Edieke edide ebịghi ẹkenam ndọ, ẹnịm eti uwụtn̄kpọ ẹnọ mbufa mme ọdọ ndọ. Ẹmekeme ndikot obufa ebe ye n̄wan ẹdidụk utuakibuot ubon mbufo. Mmọ ẹyeda emi ẹkpep ke ekpededi owo ọdọ ndọ isua 100, ana enye osụk owụt ebe m̀mê n̄wan esie ke imama enye, ẹnyụn̄ ẹnen̄ede ẹdiana kiet.—Titus 2:3-7.

‘ẸYAK NNYỊN IDỌK OBOT JEHOVAH’

16, 17. Nso iditịbe inọ mbon emi ẹdianade kiet ẹnam n̄kpọ Abasi?

¹⁶ Nditọ Israel ẹma ẹsidiana kiet ke ini mmọ ẹsikade ẹkekpono Abasi ke Jerusalem. Mmọ ẹma ẹsitịm kpukpru se mmọ ẹyomde ndida n̄ka isan̄ oro. Mmọ ẹkesisan̄a kiet ẹka isan̄ emi, ẹnyụn̄ ẹn̄wam kiet eken. Ke ini mmọ ẹsịmde temple, mmọ ẹma ẹsidiana kiet ẹtoro Jehovah ẹnyụn̄ ẹtuak ibuot ẹnọ enye. (Luke 2:41-44) Mfịn, ana inen̄ede idiana kiet inyụn̄ ibere ye kiet eken adan̄a nte ikekeme, ke emi isụk iben̄ede idem ndidu uwem ke obufa ererimbot mi. Ndi ọmọdiọn̄ọ n̄kpọ en̄wen emi ekemede ndinam man enen̄ede adiana ye nditọete fo?

¹⁷ Mbon ererimbot ẹsitọhọ ẹnyụn̄ ẹn̄wana ye kiet eken ke ntak n̄kpọ kiet m̀mê eken. Edi imenen̄ede ikọm Jehovah Abasi nte enye anamde nnyịn inyene emem inyụn̄ ifiọk akpanikọ. Ke ofụri ererimbot, nnyịn ikọt Jehovah imatuak ibuot inọ enye nte enye oyomde. Nnyịn imenen̄ede idiana kiet ke mme akpatre usen emi ikan nte akanam idianade. Nnyịn ke isan̄a kiet ‘idọk obot Jehovah’ kpa nte Isaiah ye Micah ẹketịn̄de. (Isaiah 2:2-4; kot Micah 4:2-4.) Esịt eyenen̄ede enem nnyịn ke ini kpukpru owo ke isọn̄ ẹdidianade kiet ẹtuak ibuot ẹnọ Jehovah!

1, 2. (a) Ewe idiọn̄ọ anyan̄a uwem ediwak owo? (Se akpa ndise ibuotikọ emi.) (b) Ndausụn̄ anie ekeme ndinam ikọt Abasi ẹnyene uwem?

“TUAK DA, TỊM SE, KPAN̄ UTỌN̄.” Ẹkewet ikọ emi ke signboard, ke se ibede isua 100 ko ke edem, ẹwụk ke mme ebiet emi ubomisọn̄ ẹsiwatde ẹbe usụn̄ tren, ke America. Ntak emi ẹkewụkde mme idiọn̄ọ emi? Ẹkewụk mmọ man ubomisọn̄ emi oyomde ndiwat mbe usụn̄ tren akpatuak ada ke ini tren ebede, mbak tren iditọ enye. Idiọn̄ọ emi anyan̄a ata ediwak owo oro ẹtuakde ẹda, ẹtịmde ẹse, ẹnyụn̄ ẹkpan̄de utọn̄, mbemiso ẹbede usụn̄ tren.

² Jehovah anam se ifọnde ikan emi. Enye ada ikọt esie usụn̄ mbak n̄kpọ idinam mmọ, man mmọ ẹnyụn̄ ẹkeme ndinyene nsinsi uwem. Jehovah etie nte eti ekpemerọn̄ emi esidade erọn̄ esie usụn̄ onyụn̄ aduatde mmọ ke ini mmọ ẹyomde ndidụk ebiet emi n̄kpọ ekemede ndinam mmọ.—Kot Isaiah 30:20, 21.

JEHOVAH ESIDA IKỌT ESIE USỤN̄ KPUKPRU INI

3. Ntak emi nnyịn idụkde ufụn inọ n̄kpa?

³ Toto ke ini oro Abasi okobotde owo, enye esitịn̄ ọnọ mme owo se enye oyomde mmọ ẹnam. Ke uwụtn̄kpọ, ke In̄wan̄ Eden, Jehovah ama etịn̄ se owo akpanamde man odu uwem ke nsinsi onyụn̄ okop inemesịt. (Genesis 2:15-17) Edi Adam ye Eve ikamaha Jehovah ada mmimọ usụn̄, mmọ ẹma ẹsọn̄ ibuot ye edima Ete mmọ. Eve ama okop uyo Satan, Adam onyụn̄ okop uyo an̄wan esie. Nso ke emi akada edi? Mmọ ẹma ẹbọ ufen ẹnyụn̄ ẹkpan̄a, idinyụn̄ isetke. Nsọn̄ibuot mmọ anam kpukpru nnyịn idụk ufụn inọ n̄kpa.

4. (a) Ntak emi Abasi ọkọnọde obufa ewụhọ ke Ukwọ ama okokụre? (b) Didie ke obufa ewụhọ emi anam ifiọk nte Abasi adade uwem ye iyịp?

⁴ Abasi ama ọdọhọ Noah anam n̄kpọ emi akanyan̄ade enye ye ubon esie. Ke Ukwọ ama okokụre, Jehovah ama ọdọhọ mme owo ẹkûdia iyịp. Ntak-a? Koro enye ama enyịme mme owo ẹtọn̄ọ ndita unam. Ntre, enye ama ọnọ mmọ obufa ewụhọ emi edidade mmọ usụn̄. Ewụhọ oro ọkọdọhọ ete: “Mbufo ẹkûta unam ye ukpọn̄ [m̀mê ye uwem] esie, oro edi, iyịp esie.” (Genesis 9:1-4) Ewụhọ emi anam nnyịn ifiọk nte Abasi adade uwem. Enye edi Andibot, enye onyụn̄ anam nnyịn idu uwem; ntre enye enyene unen nditịn̄ nnọ nnyịn nte ikpadade uwem. Ke uwụtn̄kpọ, enye ọdọhọ ikûwot owo. Abasi ada uwem ye iyịp nte ata ọsọn̄urua n̄kpọ, enye oyosobo owotowo ye owo emi adiade m̀mê esịnde iyịp ke idem.—Genesis 9:5, 6.

5. Nso ke idineme ke ibuotikọ emi, ndien ntak-a?

⁵ Abasi okosụk akaka iso ada ikọt esie usụn̄ idem ke eyo Noah ama ekebe. Ke ibuotikọ emi, iyeneme uwụtn̄kpọ ifan̄ emi ẹwụtde nte Abasi ekesidade ikọt esie usụn̄. Se idinemede emi eyenen̄ede an̄wam nnyịn ibiere ndiyak Jehovah ada nnyịn usụn̄ esịm obufa ererimbot.

OBUFA IDỤT, OBUFA IBET

6. Ntak emi akanade ikọt Abasi ẹnịm Ibet emi Jehovah ọkọnọde mmọ?

⁶ Ke eyo Moses, Jehovah ama etịn̄ ọnọ ikọt esie Israel nte mmọ ẹkpedude uwem ẹnyụn̄ ẹtuakde ibuot ẹnọ imọ. Ntak-a? Koro ẹma ẹsio mmọ ke ufụn ke Egypt. Mmọ ẹkedi ifịn ke Egypt ke se ibede isua 200, ndien mbon Egypt ẹma ẹsituak ibuot ẹnọ mme akpan̄kpa, ẹnyene ndisọi mbiet, ẹnyụn̄ ẹnam ediwak n̄kpọ oro Abasi asuade. Ke ẹma ẹkesio nditọ Israel ke ufụn ke Egypt, ama oyom ẹnọ mmọ obufa ibet emi edidade mmọ usụn̄. Mmọ ẹma ẹkabade ẹdi obufa idụt, ndien akana mmọ ẹnịm Ibet Jehovah kpọt. Ndusụk n̄wed ndụn̄ọde ẹdọhọ ke ikọ Hebrew oro ẹkabarede “ibet” ọwọrọ “da usụn̄, teme.” Ibet emi ikayakke nditọ Israel ẹdu oburobụt uwem ẹnyụn̄ ẹtiene mme idụt oro ẹkedude ẹkpere mmọ ẹtuak ibuot ẹnọ nsunsu abasi. Jehovah ama ọdiọn̄ mmọ ke ini mmọ ẹkekopde uyo esie. Edi mmọ ẹma ẹnen̄ede ẹbọ ufen ke ini mmọ mîkokopke uyo esie.—Kot Deuteronomy 28:1, 2, 15.

7. (a) Tịn̄ ntak en̄wen emi Jehovah ọkọnọde ikọt esie Ibet. (b) Didie ke Ibet ekedi andikpeme m̀mê adausụn̄ ọnọ nditọ Israel?

⁷ Enyene ntak en̄wen emi ẹkenọde mmọ obufa Ibet. Ibet emi ama anam nditọ Israel ẹben̄e idem ẹnọ ata akpan n̄kpọ emi ekenyenede nditịbe man osu uduak Jehovah, oro edi, edidi Messiah, kpa Jesus Christ. Ibet oro ama eti nditọ Israel ke mmọ ifọnke ima. Enye ama