Mme N̄wed Emi Ẹsiakde ke N̄wed Mbono Esop Uwem ye Utom Nnyịn
SEPTEMBER 6-12
MME AKPAN N̄KPỌ KE IKỌ ABASI | DEUTERONOMY 33-34
“Yak Jehovah Ada ‘Nsinsi Ubọk’ Esie An̄wam Fi”
it-2-E 51
Jeshurun
“Jeshurun” edi nditịk-enyịn̄ emi ẹkenọde nditọ Israel. Ẹkabade ikọ oro “Jeshurun” nte “edima” ke Septuagint usem Greek. Akpakana enyịn̄ emi anam nditọ Israel ẹti ke mmimọ idi ikọt Jehovah, ntre ke ana mmimọ idu eti uwem. (De 33:5, 26; Isa 44:2) Edi ke Deuteronomy 32:15, nditọ Israel ikanamke n̄kpọ nte mbon emi ẹkotde Jeshurun. Mmọ ẹma ẹsọn̄ ibuot ye Andibot mmọ, ẹnyụn̄ ẹsịn Andinyan̄a mmọ ke ndek.
rr-E 120, ekebe
Jehovah Esin̄wam Nnyịn Ifiak Idaha Ida
Ọfọn iti ke ediwak isua mbemiso eyo Ezekiel, prọfet Moses ama ọdọhọ ke Jehovah enyene odudu ekem ndinyan̄a ikọt esie, ke esinyụn̄ ọdọdọn̄ enye ndinam oro. Moses ekewet ete: “Abasi eyo eset edi ebiet udịbe fo, nsinsi ubọk ẹnyụn̄ ẹdu ke idak.” (Deut. 33:27) Imenen̄ede inịm ke edieke ibọn̄de akam inọ Jehovah ke ini inyenede mfịna, ke enye ayada nsinsi ubọk esie emenede nnyịn sụn̄sụn̄ man ifiak idaha ida.—Ezek. 37:10.
SEPTEMBER 20-26
MME AKPAN N̄KPỌ KE IKỌ ABASI | JOSHUA 3-5
“Jehovah Esidiọn̄ Mbon Oro Ẹwụtde ke Imọbuọt Idem ye Enye”
it-2-E 105
Jordan
N̄kan̄ Akpa Jordan emi ewetde oto Inyan̄ Galilee osụhọde esitụn̄ọ n̄kpọ nte ikpat 3 esịm ikpat 10 onyụn̄ okpon n̄kpọ nte ikpat 90 esịm ikpat 100. Edi ke ukwọedịm, mmọn̄ esitọ ọyọhọ ofụri mben Akpa Jordan, ntre enye esitụn̄ọ onyụn̄ okpon akan oro. (Jos 3:15) Nditọ Israel emi ẹkedide irenowo, iban, ye nditọwọn̄ ikpekekemeke ndibe akpa oro ke ini mmọn̄ ọtọde ntre, akpan akpan ke n̄kan̄ emi ekperede Jericho sia mmọn̄ esinen̄ede ọsọp ke n̄kan̄ oro. Ndondo emi, mmọn̄ emen mbon emi ẹwọkde ewọk do. Edi Jehovah ama anam mmọn̄ Jordan atuak ada nte ibibene, ndien nditọ Israel ẹsan̄a eyen eyen ke edisat isọn̄ ẹbe. (Jos 3:14-17) Ediwak isua ke oro ebede, Jehovah ama anam ukem utịben̄kpọ oro ini kiet ọnọ Elijah ke ini enye akasan̄ade ye Elisha, afiak anam ọnọ Elisha ikpọn̄.—2Nd 2:7, 8, 13, 14.
OCTOBER 4-10
MME AKPAN N̄KPỌ KE IKỌ ABASI | JOSHUA 8-9
“Se Ikpepde Ito Mbon Gibeon”
it-1-E 930-931
Gibeon
Ini Ẹkekade Ẹkekụt Joshua. Ke eyo Joshua, mbon emi ẹkedụn̄de ke Gibeon ẹkedi mme Hivite, oro edi, kiet ke otu idụt mbon Canaan itiaba emi akanade nditọ Israel ẹsobo. (De 7:1, 2; Jos 9:3-7) Ẹkekot mbon Gibeon n̄ko mme Amorite, sia etie nte ẹkesikot ofụri mbon Canaan ntre. (2Sa 21:2; men Ge 10:15-18; 15:16 domo.) Edi mbon Gibeon iketiehe nte mbon Canaan eken. Mmọ ẹma ẹdiọn̄ọ ke kpa ye oro mmimọ inen̄erede idiọn̄ọ ndin̄wana ekọn̄, obio mmimọ onyụn̄ okponde, ke mmimọ idikemke ubọk en̄wan ye nditọ Israel sia Jehovah an̄wana ọnọ Israel. Ntem, ke ẹma ẹkesobo Jericho ye Ai, mbon Gibeon ẹma ẹsio mme owo ẹdọn̄ ẹte ẹka ẹbịne Joshua ẹkenam emem ye Israel; etie nte obio mme Hivite ita eken, Chephirah, Beeroth, ye Kiriath-jearim (Jos 9:17) ẹma ẹtiene ẹdọn̄ mbon Gibeon ẹkenam emem ke ibuot mmimọ. Mbon Gibeon emi ẹkedide ẹbịne Joshua ẹkesịne ntaha ọfọn̄ ye ntaha ikpaukot ẹnyụn̄ ẹkama ntaha ikpa wine emi asiahade, ntaha ekpat, ye uyo emi asatde ebehe man etie nte ke mmọ ẹto ata anyan idụt ẹdi, oro edi, idụt emi mîsịneke ke otu idụt oro akanade nditọ Israel ẹn̄wana ẹkan. Mmọ ẹkedọhọ ke mmimọ ima ikop se Jehovah akanamde mbon Egypt ye ndidem Amorite emi ẹkekerede Sihon ye Og. Edi mmọ ẹma ẹnyene ifiọk imaha ndisiak se iketịbede inọ Jericho ye Ai, sia mbụk oro ikpekesịmke “ata anyan idụt” oro mmọ ẹkedọhọde nte itode idi. Ke ikpọ owo Israel ẹma ẹkese mme n̄kpọ oro mmọ ẹkekamade ẹdi, mmọ ẹma ẹnịm se mmọ ẹketịn̄de ẹnyụn̄ ẹnam ediomi ye mmọ ẹte ke mmimọ idiwotke mmọ.—Jos 9:3-15.
Yom N̄kpọuto ke Ikọ Abasi
it-1-E 1030
Ndiyịri Owo ke Eto
Jehovah ama ọnọ nditọ Israel ibet ete mmọ ẹma ẹwot ndusụk mme abiatibet, yak ẹyịri mmọ ke eto nte ‘n̄kpọ isụn̄i ẹnọ Abasi.’ Ndiyịri mmọ ntre ke eferife ama anam mbon en̄wen ẹda idem ifiọk. Edieke ẹyịride okpo owo ke eto, akana ẹkọn̄ọde okpo oro ẹkebụk mbemiso eyo okụt. Ndikpọn̄ okpo oro ọkọn̄ọ ke eto ofụri okoneyo akpakanam isọn̄ oro Abasi ọkọnọde nditọ Israel edehe. (De 21:22, 23) Se nditọ Israel ẹkesinamde edi oro ọkpọkọm owo oro ẹwotde idịghe eyen Israel.—Jos 8:29; 10:26, 27.
OCTOBER 11-17
MME AKPAN N̄KPỌ KE IKỌ ABASI | JOSHUA 10-11
“Jehovah An̄wana Ekọn̄ Ọnọ Israel”
it-1-E 50
Adoni-zedek
Adoni-zedek ekedi edidem Jerusalem ke ini nditọ Israel ẹkekade ndida Isọn̄ Un̄wọn̄ọ nnyene. Enye ama adiana ye ndidem emi ẹkedude ke edem Jordan aka en̄wan ye udịmekọn̄ Joshua. (Jos 9:1-3) Edi mme Hivite emi ẹkedụn̄de ke Gibeon ẹma ẹka ẹkenam emem ye Joshua. N̄kpọ emi ama ayat Adoni-zedek, ntre enye ama adiana ye ndidem Amorite inan̄ aka ndin̄wana ye mbon Gibeon man mbon en̄wen ẹkûdedei ẹkere ndika n̄kanam emem ye nditọ Israel. Joshua ama aka akanyan̄a mbon Gibeon onyụn̄ akan mme udịmekọn̄ oro ẹkedianade kiet do ẹdi en̄wan ye mmọ. Emi ama anam ndidem ition oro ẹfehe ẹka ẹkedịbe ke abaitiat ke Makkedah. Joshua ama owot Adoni-zedek ye ndidem inan̄ eken ke iso mbonekọn̄ esie, onyụn̄ eyịri okpo mmọ ke eto. Ekem ẹma ẹkọn̄ọde okpo mmọ ẹtop ẹdọn̄ ke abaitiat oro.—Jos 10:1-27.
it-1-E 1020
Edịm Itiat
Se Jehovah ekesidade enye anam. Edịm itiat edi kiet ke otu mme n̄kpọ emi Jehovah esidade anam uduak esie ndusụk ini, onyụn̄ owụt adan̄a nte imọ inyenede odudu. (Ps 148:1, 8; Isa 30:30) Akpa ini emi Bible ọdọhọde ke Jehovah ama ada edịm itiat owụt odudu esie edi ini enye akadade amia Egypt ọyọhọ ufen itiaba. Edịm itiat emi ama abiat n̄kpọ-in̄wan̄, owot mme eto, unam, ye mme owo emi ẹkedude ke an̄wa, edi ikesịmke isọn̄ Goshen emi nditọ Israel ẹkedụn̄de. (Ex 9:18-26; Ps 78:47, 48; 105:32, 33) Ke ini nditọ Israel ẹkedude ke Isọn̄ Un̄wọn̄ọ, mmọ ẹma ẹdiana ye Joshua emi ekedide etubom mmọ ẹka ndin̄wam mbon Gibeon n̄n̄wana ye ndidem Amorite ition oro ẹkedide ekọn̄ ye mmọ. Jehovah ama ada edịm itiat an̄wana ye mbon Amorite. Mbon oro ẹkekpan̄ade ke edịm itiat ẹma ẹwak ẹkan mbon oro nditọ Israel ẹkewotde.—Jos 10:3-7, 11.
OCTOBER 18-24
MME AKPAN N̄KPỌ KE IKỌ ABASI | JOSHUA 12-14
Yom N̄kpọuto ke Ikọ Abasi
it-1-E 902-903
Gebal
Jehovah ama asiak “isọn̄ mbon Gebal” esịn ke otu isọn̄ oro okosụhọde nditọ Israel ndida nnyene ke eyo Joshua. (Jos 13:1-5) Ndusụk owo ẹdọhọ ke emi inenke, sia Gebal ama enen̄ede oyom usụn̄ ọkpọn̄ ebiet emi nditọ Israel ẹkedụn̄de (akada n̄kpọ nte itiat 60 oyom usụn̄ ọkpọn̄ Dan), onyụn̄ etie nte akanam nditọ Israel in̄wanake ikan Gebal. Ndusụk ntaifiọk emi ẹsinamde ndụn̄ọde ẹban̄a Bible ẹdọhọ ke etie nte ikpan̄wed oro ufan̄ikọ emi okodude ama abiara, ntre ke owo ikekwe se ikodude ke ufan̄ikọ emi ọfọn ke usem Hebrew. Mmọ ẹdọhọ ke etie nte se ikodude do akpa akpa ekedi “isọn̄ emi odude ekpere Lebanon,” m̀mê ‘tutu esịm adan̄a mbon Gebal.’ Edi ana iti n̄ko ke akana nditọ Israel ẹkop uyo Jehovah mbemiso mmọ ẹkeme ndinam se idude ke Joshua 13:2-7. Ntre ekeme ndidi nditọ Israel ikadaha isọn̄ mbon Gebal inyene ke ntak nsọn̄ibuot mmọ.—Men Jos 23:12, 13 domo.
OCTOBER 25-31
MME AKPAN N̄KPỌ KE IKỌ ABASI | JOSHUA 15-17
“Kûyak Udeme Emi Abasi Enịmde Ọnọ Fi Atak”
it-1-E 1083 ¶3
Hebron
Nte nditọ Israel ẹkekade iso ẹn̄wana ye mbon Canaan, mmọ ẹma ẹsobo mbon Hebron ye edidem mmọ (etie nte edidem emi akada itie Hoham). (Jos 10:36, 37) Kpa ye oro nditọ Israel ẹkekande mbon Canaan, etie nte mmọ ikenịmke mbonekọn̄ emi ẹdikpemede mme obio oro ke ndondo oro. Nditọ Anak ẹma ẹfiak ẹkedụn̄ ke Hebron ke ini nditọ Israel ẹsụk ẹn̄wanade ekọn̄ ke ebiet en̄wen. Oro akanam Caleb (m̀mê nditọ Judah emi Caleb akadade usụn̄) ẹfiak ẹken̄wana ye mmọ nte ini akakade. (Jos 11:21-23; 14:12-15; 15:13, 14; Jg 1:10) Ẹma ẹkpọn̄ Hebron ẹnọ Caleb emi okotode esien Judah, ndien nte ini akakade, ẹma ẹsio Hebron ẹnịm san̄asan̄a nte obio ubọhọ. Enye okonyụn̄ edi obio mme oku. Edi Caleb ekenyene “in̄wan̄ obio oro ye mme obio-in̄wan̄ esie.”—Jos 14:13, 14; 20:7; 21:9-13.
it-1-E 848
Ndinyịk Owo Anam Ọkpọsọn̄ Utom
Ikọ Hebrew oro ẹkabarede nte ‘ndinyịk owo anam ọkpọsọn̄ utom’ edi mas. Ke eyo Bible, ekesidi ẹma ẹkan obio ke ekọn̄, ẹnam mbon obio oro ẹkabade ẹdi ifịn ẹnyụn̄ ẹnyịk mmọ ẹnam ọkpọsọn̄ utom. (De 20:11; Jos 16:10; 17:13; Es 10:1; Isa 31:8; Ese 1:1) Ke ini nditọ Israel ẹkedide ifịn ke Egypt, mbon Egypt ẹma ẹfịk mmọ ẹnyụn̄ ẹnyịk mmọ ẹbọp mme itie ubonn̄kpọ ke Pithom ye Raamses. (Ex 1:11-14) Ndien ke ini nditọ Israel ẹkedụkde Isọn̄ Un̄wọn̄ọ, mmọ ikebịnke mbon Canaan isio inyụn̄ isobo mmọ ofụri ofụri nte Jehovah ọkọdọhọde. Utu ke oro, mmọ ẹma ẹnam mbon Canaan ẹkabade ẹdi ifịn, ẹnyụn̄ ẹnyịk mmọ ẹnam ọkpọsọn̄ utom. Mbon Canaan ẹma ẹnam mmọ ẹtọn̄ọ ndikpono ndem. (Jos 16:10; Jg 1:28; 2:3, 11, 12) Nte ini akakade, Edidem Solomon ama anam mbon Canaan, oro edi, mme Amorite, mme Hittite, mme Perizzite, mme Hivite, ye mbon Jebus ẹdi ifịn esie onyụn̄ enyịk mmọ ẹnam ọkpọsọn̄ utom.—1Nd 9:20, 21.
it-1-E 402 ¶3
Canaan
Kpa ye oro nditọ Israel mîkosoboke ediwak mbon Canaan inyụn̄ ibịn mmọ ision̄o ke isọn̄ mmọ, osụk enenen ndidọhọ ke Jehovah ama ọnọ “Israel ofụri isọn̄ emi enye ọkọn̄wọn̄ọde ndinọ mme ete ete mmọ,” ke enye “ama ọnọ mmọ nduọkodudu akan okụk,” ye nte ke “baba un̄wọn̄ọ kiet ke otu kpukpru nti un̄wọn̄ọ emi Jehovah ọkọn̄wọn̄ọde ọnọ ufọk Israel ikokpụhu; kpukpru ẹma ẹsu.” (Jos 21:43-45) Ndịk nditọ Israel ama anam mme asua mmọ oro ẹkesụk ẹdụn̄de ke isọn̄ mmọ, ndien emi ama anam mmọ ẹkûkeme ndinam nditọ Israel n̄kpọ ndomokiet. Abasi ama etetịn̄ ke imọ idibịn mbon Canaan “nsịtnsịt” ifep mbak ndiọi unam ikọt ẹdiwak ẹkan mmọ ubọk. (Ex 23:29, 30; De 7:22) Kpa ye oro mbon Canaan ẹkenyenede ediwak n̄kpọekọn̄, utọ nte chariot ekọn̄ emi enyenede ofụt, nditọ Israel ndiketre ndikan mmọ nnyụn̄ mbọ ndusụk itie iwọrọke ke Jehovah ikekemeke ndinam se enye ọkọn̄wọn̄ọde. (Jos 17:16-18; Jg 4:13) Utu ke oro, Bible ọdọhọ ke nsọn̄ibuot nditọ Israel akanam mmọ ẹkûkan̄ ndusụk ini.—Nu 14:44, 45; Jos 7:1-12.