Abasi Nnyịn ‘Awak Mbọm’

1. Nso ye nso ikeme ndidụk nnyịn ekikere ẹma ẹdọhọ ke owo edi owo emi esituade owo mbọm?

ẸKPEDỌHỌ ke owo edi owo emi esituade owo mbọm, se ididụkde nnyịn ekikere edidi ke enye esifọn ido, ama mbon en̄wen, n̄kpọ ekpetịbe ọnọ owo enye oyom usụn̄ ndin̄wam, esinyụn̄ atat ubọk. N̄kpọ efen emi ekemede ndidụk nnyịn ekikere edi mbụk eti owo Samaria emi Jesus okobụkde. Mme inọ ẹma ẹmia eyen Jew kiet ẹbọ kpukpru se enye ekenyenede, edi owo Samaria emi ekedide owo esenidụt do ama ‘atua enye mbọm.’ Ini enye okụtde eyen Jew emi ẹkemiade ẹnọ unan, ‘mbọm ama anam enye.’ Ke ntak ima, enye ama ekpe owo ete ese aban̄a eyen Jew oro. (Luke 10:29-37) Mbụk oro ekpep nnyịn n̄kpọ aban̄a edu mbọm emi Abasi nnyịn enyenede. Ima esinam Abasi atua nnyịn mbọm. Awak usụn̄ emi enye esituade nnyịn mbọm kpukpru usen.

2. Nso efen ke ẹkeme ndinam n̄wụt ke ẹtua owo mbọm?

² N̄kpọ efen emi ẹkemede ndinam n̄wụt ke ẹtua owo mbọm edi nditre ndinọ owo ufen kpa ye emi edide owo oro odot se ẹnọde ufen. Se mbọm esinamde Jehovah anam ọnọ nnyịn edi oro. Andiwet psalm ọkọdọhọ ete: “Enye inamke ye nnyịn nte idiọkn̄kpọ nnyịn edide.” (Ps. 103:10) Edi ndusụk ini, Jehovah ekeme ndinen̄ede ntụnọ owo emi anamde idiọkn̄kpọ.

3. Mme mbụme ewe ke idineme?

³ Imọn̄ ineme mbụme ita emi ke ibuotikọ emi: (1) Ntak emi Jehovah esituade owo mbọm-ọ? (2) Ndi ẹkeme ndinen̄ede ntụnọ owo, ndien ẹdọhọ ke mbọm anam ẹtụnọ enye ntre? (3) Nso ikeme ndin̄wam nnyịn itua owo mbọm? Ẹyak ise nte Ikọ Abasi ọbọrọde mme mbụme oro.

SE ISINAMDE JEHOVAH ATUA OWO MBỌM

4. Ntak emi Jehovah esituade owo mbọm-ọ?

⁴ Esinenem Jehovah nditua owo mbọm. Apostle Paul ekewet ete ke Abasi ‘awak mbọm.’ Ikọ esie akaban̄a nte Abasi owụtde mme asan̄autom esie oro Enye eyetde aran mbọm, ke enye ndinam mmọ ẹdori enyịn ndikodu uwem ke heaven, kpa ye emi mmọ mîfọnke ima. (Eph. 2:4-7) Edi idịghe mbon emi ẹyetde aran kpọt ke Jehovah atua mbọm. David emi eketienede ewet psalm ọkọdọhọ ete: “Jehovah ọfọn ye kpukpru owo, mbọm esie onyụn̄ ọyọhọ ke kpukpru utom esie.” (Ps. 145:9) Sia Jehovah amade mme owo, ini ekededi emi enye okụtde ntak nditua owo mbọm, enye esinam ntre.

5. Jesus akanam didie ọdiọn̄ọ nte Jehovah esituade owo mbọm?

⁵ Jesus kpọt enen̄ede ọdiọn̄ọ nte esinemde Jehovah nditua owo mbọm. Jehovah ye Jesus ẹkedu kiet ke heaven ata anyan ini mbemiso Jesus edide isọn̄. (N̄ke 8:30, 31) Ntre Jesus ama esikụt nte Jehovah atuade mbon emi ẹnamde idiọkn̄kpọ mbọm ediwak ini. (Ps. 78:37-42) Ini enye ekpepde mme owo n̄kpọ, enye ama esiwak nditịn̄ mban̄a nte Ete esie esituade owo mbọm.

6. Didie ke Jesus akan̄wam nnyịn ikụt nte Ete esie esituade owo mbọm?

⁶ Ke ibuotikọ emi ekebede, ima ikụt nte Jesus akadade mbụk idiọk udọ an̄wam nnyịn idiọn̄ọ nte esinen̄erede enem Jehovah nditua owo mbọm. Akparawa oro ama ọkpọn̄ ufọk aka idụt en̄wen “[akatahade] inyene esie ke ndidu etịme etịme uwem.” (Luke 15:13) Edi aka ko, enye ama akabade esịt, etre etịme etịme uwem oro, osụhọde idem, edinyọn̄ ufọk. Ete esie edinam didie n̄kpọ ye enye? Jesus ọkọdọhọ ete: “Ke adan̄aemi [eyen oro] odude kan̄a anyan usụn̄, ete esie ada okụt enye, mbọm onyụn̄ anam enye, ndien enye efehe akawan̄a enye ke itọn̄ onyụn̄ etịm enye inua ima ima.” Ete oro ikesueneke eyen esie. Utu ke oro, mbọm ama anam enye ọsọsọp efen ọnọ eyen oro, onyụn̄ ada enye esịn ke ufọk. Se eyen oro akanamde ama ọdiọk etieti, edi ete esie ekefen ọnọ enye sia enye ama akabade esịt. Ete emi akatuade eyen esie mbọm do ada aban̄a Jehovah. Jesus akada mbụk emi otụkde owo do anam ikụt ke Jehovah eben̄e idem ndifen nnọ mme anamidiọk emi ẹnen̄erede ẹkabade esịt.—Luke 15:17-24.

7. Didie ke nte Jehovah esituade owo mbọm owụt ke enye enen̄ede enyene ọniọn̄?

⁷ Jehovah esitua owo mbọm ke ntak ọniọn̄ esie emi mînyeneke mbiet. Se ededi emi enye ebierede ndinam esidi ke ufọn mme n̄kpọ emi enye okobotde. Bible ọdọhọ ke “ọniọn̄ eke otode enyọn̄ . . . ọyọhọ ye mbọm ye nti mfri.” (Jas. 3:17) Ukem nte ete m̀mê eka emi amade nditọ esie ọdiọn̄ọde ke imọ nditua mmọ mbọm ọyọfọn ye mmọ, Jehovah ọdiọn̄ọ ke imọ ikpatua nnyịn mbọm, ke ọyọfọn ye nnyịn. (Ps. 103:13; Isa. 49:15) Mbọm Abasi anam ikọt esie ẹdori enyịn ndidu uwem ke nsinsi, kpa ye oro mmọ mîfọnke ima. Ọniọn̄ Jehovah emi mînyeneke mbiet esinam enye atua owo mbọm ini ekededi emi enye okụtde ntak ndinam ntre. Edi enye isituaha owo mbọm ntịme ntịme. Ọniọn̄ esie isiyakke enye atua owo mbọm edieke oro edinamde etie nte ke enye enyịme idiọkn̄kpọ emi owo anamde.

8. Nso ke ẹsinam ke esop ndusụk ini? Ntak ẹsinamde ntre?

⁸ Edieke asan̄autom Jehovah okoide-koi ebiere ndidu oburobụt uwem, nso ke ikpanam? Jehovah ama ọdọhọ Paul yak ọdọhọ nditọete ke esop “ẹtre ndidụk ndụk” ye utọ owo oro. (1 Cor. 5:11) Ẹsisio anamidiọk emi mîkabakede esịt ẹfep ke esop. Ẹsinam ntre man ẹkpeme nditọete eken emi ẹsụk ẹsọn̄ọde ẹda ye Jehovah, man ẹnyụn̄ ẹwụt ke iyom ndidu uwem nte Jehovah ọdọhọde ẹdu. Edi ekeme ndisọn̄ ndusụk owo ndinịm ke Abasi ndikop anamidiọk mbọm anam Enye ọdọhọ ẹsio enye ẹfep ke esop. Ndi mbọm edi oro? Yak ise ise.

NDI NDISIO OWO MFEP KE ESOP OWỤT KE ẸTUA ENYE MBỌM?

9-10. Didie ke Mme Hebrew 12:5, 6 owụt ke mbọm esinam ẹsio anamidiọk emi mîkabakede esịt ke esop? Nọ uwụtn̄kpọ.

⁹ Ke ini ẹtọtde ke mbono esop ke owo nnyịn “idịghe aba Ntiense Jehovah,” esibiak nnyịn etieti. Imekeme ndikere m̀mê ama osụk enen̄ede edi se ẹsiode enye ẹfep. Ndi ndisio anamidiọk ke esop enen̄ede owụt ke ẹkop enye mbọm? Ih, owụt. Edieke owo anamde n̄kpọ emi edide se ẹtụnọde enye, ndien ẹtụnọ enye, oro owụt ke owo emi otụnọde enye enyene ọniọn̄, ama enye, mbọm esie onyụn̄ anam owo oro. (N̄ke 13:24) Ndi ndisio anamidiọk emi mîkabakede esịt mfep ke esop ekeme ndin̄wam enye okpụhọde? Ekeme ndin̄wam. Ediwak nditọete emi ẹkenamde akwa idiọkn̄kpọ ẹdọhọ ke mbiowo ndikosio mmimọ ke esop ama anam mmimọ ikụt nte ikeduede Abasi iketre, onyụn̄ an̄wam mmimọ ikpụhọde ifiak inyọn̄ ibịne Jehovah.—Kot Mme Hebrew 12:5, 6.

¹⁰ Yak ida uwụtn̄kpọ kiet inam n̄kpọ emi enen̄ede an̄wan̄a. Yak idọhọ ke ekpemerọn̄ okụt ke erọn̄ esie kiet ọdọn̄ọ. Enye ọdiọn̄ọ ke utọ udọn̄ọ oro oyoyom imọ isio erọn̄ oro ikenịm isio isọbọ. Erọn̄ isimaha ndidu ikpọn̄. Enye ndisio erọn̄ oro n̄kpọn̄ mme erọn̄ eken ekeme ndinam erọn̄ oro okûkop inem idem. Edi ndi ekpemerọn̄ oro ndimen enye n̄kenịm isio nsọbọ ọwọrọ ke enye anam erọn̄ oro ibak, m̀mê asasua enye? Iwọrọke. Enye ọdiọn̄ọ ke edieke iyakde erọn̄ emi ọdọn̄ọde do abuaha ye mbon eken, ke udọn̄ọ esie oro eyebe mmọ. Enye ndisio enye n̄kpọn̄ otuerọn̄ akam ekpekpeme mme erọn̄ eken.—Men Leviticus 13:3, 4 domo.

11. (a) Didie ke owo emi ẹsiode ẹfep ke esop ebiet erọn̄ emi ọdọn̄ọde? (b) Nso ye nso ke ẹnam man ẹn̄wam mbon emi ẹsiode ẹfep ke esop?

¹¹ Eyenete emi ẹsiode ẹfep ke esop ebiet erọn̄ emi ọdọn̄ọde. Sia enye mîkpereke Jehovah aba, enye oro anam etie nte ke enye ọdọdọn̄ọ. (Jas. 5:14) Kpa nte ndusụk udọn̄ọ ẹkemede ndibe owo, owo emi mîkpereke Jehovah ekeme ndibiat mbon en̄wen. Ntak oro esinam ẹsio anamidiọk ẹfep ke esop ndusụk ini. Ndisio anamidiọk mfep owụt ke Jehovah ama nditọete eken oro ẹsụk ẹsọn̄ọde ẹda ẹnam n̄kpọ ẹnọ Enye. Ndinam oro n̄ko ekeme ndinam anamidiọk okụt nte idiọkn̄kpọ esie ọkọdiọkde eketre, onyụn̄ anam enye akabade esịt. Ini owo mîfiakke ida enye isịn ke esop do kan̄a, enye ekeme ndidụk mbono esop, ndien se enye edikpepde do ayan̄wam enye afiak ọbuọt idem ye Abasi. Enye ekeme ndika n̄kọbọ mme n̄wed Ikọ Abasi nda n̄kpep Ikọ Abasi, onyụn̄ ekeme ndisise mme edinam TV nnyịn. Mbiowo ẹma ẹkụt ke enye ke okpụhọde, mmọ ẹkeme ndisikot enye nnọ enye item ke ini ke ini, ẹnyụn̄ ẹwụt enye se enye akpanamde man afiak ekpere Jehovah, man ẹkeme ndifiak nda enye nte Ntiense Jehovah.b

12. Didie ke mbiowo ẹkeme ndiwụt ke mmimọ imama anamidiọk emi mîkabakede esịt, ke imonyụn̄ itua enye mbọm?

¹² Ata akpan n̄kpọ emi anade isiti edi ke mme anamidiọk emi mîkabakede esịt kpọt ke ẹsisio ẹfep ke esop. Mbiowo ẹdiọn̄ọ ke ndisio owo mfep ke esop idịghe ekpri n̄kpọ, ntre ke ana mmimọ itịm ikere mbemiso isiode owo ifep. Mmọ ẹdiọn̄ọ n̄ko ke Jehovah esitụnọ owo ke “udomo oro odotde,” ke enye oyom mmimọ n̄ko inam ntre. (Jer. 30:11) Mmọ ẹma kpukpru nditọete mmọ, inyụn̄ iyomke ndinam n̄kpọ ekededi emi edinamde mmọ ẹkûdi ufan Jehovah aba. Edi ndusụk ini, ndisio anamidiọk mfep ke esop esiwụt ke ẹma enye ẹnyụn̄ ẹtua enye mbọm.

13. Ntak akanade ẹsio eyenete kiet ẹfep ke esop Corinth?

¹³ Ti se apostle Paul ọkọdọhọde ẹnam anamidiọk emi mîkamaha ndikabade esịt. Eyenete kiet ke Corinth ama akama n̄wan ete esie ọdọ. Ata mbubiam n̄kpọ ke enye akanam oro! Paul ama ọdiọn̄ọ ke Jehovah ọkọdọhọ nditọ Israel ete: “Owo eke . . . adan̄de ye n̄wan ete esie omofụhọde iferi ete esie. Ẹkûtre ndiwot mmọ mbiba.” (Lev. 20:11) Paul ikekemeke ndidọhọ yak ẹwot ete oro, edi enye ama ọdọhọ mbiowo ke esop Corinth ete ẹsio enye ẹfep ke esop. Oburobụt ido emi ete oro akanamde ama abiat mbon en̄wen ke esop; ndusụk nditọete ikakam ikereke ke se enye akanamde oro ama enen̄ede ọdiọk!—1 Cor. 5:1, 2, 13.

14. Nso ke Paul akanam emi owụtde ke mbọm ete emi ẹkesiode ẹfep ke Corinth ama anam enye? Nso ikanam Paul anam ntre? (2 Corinth 2:5-8, 11)

¹⁴ Nte ini akakade, Paul ama okop ke anamidiọk oro ama anam mme n̄kpọ emi ẹkewụtde ke enye okpụhọde. Ọwọrọ enye ama enen̄ede akabade esịt! Kpa ye emi ete oro ekesuenede esop, Paul ama ọdọhọ mbiowo ke imọ iyomke ndisọn̄ ido n̄kaha ye enye. Ntre enye ama ọdọhọ mbiowo ete: ‘Mbufo ẹfen ẹnọ enye ẹnyụn̄ ẹdọn̄ enye esịt.’ Paul ọkọdọhọ mmọ ẹnam ntre ‘man ekikak mfụhọ edimen ete oro emen.’ Mbọm ete emi akakabarede esịt do ama anam Paul. Paul ikoyomke enye ofụhọ idiọkn̄kpọ oro tutu enye ekere ke eke imọ okụre, ke ufọn idụhe imọ ndikọdọhọ ẹdahado ẹnọ imọ.—Kot 2 Corinth 2:5-8, 11.

15. Didie ke mbiowo ẹsiwụt ke mmimọ isọn̄ke ido, edi ke mmimọ inyụn̄ inyịmeke idiọkn̄kpọ?

¹⁵ Esinenem mbiowo nditua owo mbọm ukem nte esinemde Jehovah. Mbiowo ẹkpekụt ke edi se ẹnen̄erede ẹtụnọ anamidiọk, mmọ ẹsinam ntre; mmọ ẹkpenyụn̄ ẹkụt ntak nditua enye mbọm, mmọ ẹsitua. Edi edieke owo anamde idiọkn̄kpọ emi ekpedide se ẹtụnọde ndien mbiowo itụnọke enye, idịghe mbọm ke mmọ ẹtua enye oro. Mmọ ẹkam ẹnyenyịme idiọkn̄kpọ emi enye anamde. Edi ndi mbiowo kpọt ẹkpesitua owo mbọm?

NSO IKEME NDIN̄WAM KPUKPRU NNYỊN ITUA OWO MBỌM?

16. Mme N̄ke 21:13 ọdọhọ ke nso ke Jehovah edinam mbon emi mîmaha nditua owo mbọm?

¹⁶ Kpukpru mme Christian ẹsidomo nditua owo mbọm ukem nte Jehovah. Ntak kiet emi mmọ ẹsinamde ntre edi ke Jehovah idikpan̄ke utọn̄ inọ mbon emi mîsimaha nditua mbon en̄wen mbọm. (Kot Mme N̄ke 21:13.) Sia mîdụhe owo nnyịn ndomokiet emi akpamade Jehovah esịn ndikop akam esie, ana ikpeme mbak nnyịn idikabade mbon isọn̄esịt. Utu ke ndidi eyenete emi enyenede mfịna ama eseme idem nnyịn iforo inan, ana iben̄e idem ndisikpan̄ utọn̄ n̄kop “eseme usụhọde owo.” Nnyịn inyụn̄ ifreke item emi odude ke James 2:13. Itie oro ọdọhọ: “Koro owo eke mîtuaha owo mbọm, owo idinyụn̄ ituaha enye mbọm ke ikpe.” Ima isụhọde idem iti adan̄a nte iyomde ẹtua nnyịn mbọm, iyesiwak nditua mbon en̄wen mbọm. Ọfọn inam ntre akpan akpan ke ini ẹfiakde ẹda eyenete emi ama akakabade esịt ẹsịn ke esop.

17. Nso iwụt ke Edidem David ama esinen̄ede atua owo mbọm?

¹⁷ Mbụk mme owo ke Bible ẹkeme ndin̄wam nnyịn isitua owo mbọm utu ke ndisọn̄ ido. Owo kiet ntre edi Edidem David. Enye ama esinen̄ede atua mme owo mbọm. Kpa ye oro Saul okoyomde ndiwot David, David ama atua edidem emi Abasi ekeyetde aran do mbọm, idomoke ndisio enye usiene m̀mê ndinam enye n̄kpọ.—1 Sam. 24:9-12, 18, 19.

18-19. Tịn̄ ini iba emi David mîkokopke mbon en̄wen mbọm.

¹⁸ Edi idịghe kpukpru ini ke David ekesikop mme owo mbọm. Ini Nabal emi ọkọsọn̄de ido ọkọsọn̄ọde David enyịn onyụn̄ esịnde ndinọ enye ye mbonekọn̄ esie udia, David ama ayat esịt etieti onyụn̄ ebiere ndiwot Nabal ye kpukpru irenowo ke ufọk esie. Edi Abigail an̄wan Nabal ama ọfọn ido onyụn̄ enyene ime. Mîkpekedịghe nte enye ọkọsọpde-sọp anam n̄kpọ, David akpakakama iyịp owo.—1 Sam. 25:9-22, 32-35.

¹⁹ Ini en̄wen emi David mîkokopke owo mbọm ekedi ini emi prọfet Nathan ekedide edidọhọ enye ke enyene imọ owo kiet emi akakade ọkọbọ ubuene mbọhọidụn̄ esie n̄kukụre erọn̄ emi enye ekenyenede. Andinyene erọn̄ oro ama ama erọn̄ esie tutu. David ama ayat esịt etieti onyụn̄ ọdọhọ Nathan ete: “Ma uwem Jehovah, owo emi anamde utọ n̄kpọ oro odot n̄kpa!” (2 Sam. 12:1-6) David ama ọdiọn̄ọ ke Ibet Moses ọdọhọ ke ana owo emi eyịpde erọn̄ kiet ọnọ andinyene erọn̄ oro erọn̄ inan̄ ke usiene. (Ex. 22:1) Edi David ọkọdọhọ eke esie yak ẹwowot imọ owo oro. Ufen oro ama okpon akaha! Se Nathan eketịn̄de ọnọ David iketịbeke. Enye ọkọnọ David mbụk oro man an̄wam enye okụt ke ndiọi n̄kpọ emi enye akanamde ẹma ẹdiọk ẹkan se owo oro akanamde! Jehovah ama enen̄ede atua David mbọm. Se Jehovah ekebierede ndinam David ke idiọkn̄kpọ emi enye akanamde ama ọfọn akan se David okoyomde ẹnam owo emi Nathan ọkọdọhọde ke eyịp erọn̄!—2 Sam. 12:7-13.

20. Nso ke ikeme ndikpep nto mbụk David?

²⁰ Ini n̄kpọ emi Nabal akanamde akayatde David, David ama ebiere ndiwot Nabal ye kpukpru irenowo ke ufọk esie. N̄ko, ini Nathan ọkọnọde enye mbụk imọ owo emi ekeyịpde erọn̄ mbọhọidụn̄ esie, David ama ọdọhọ ke ana ẹwot imọ owo oro. Ima ifiak ise se David ọkọdọhọde ẹnam owo emi ekeyịpde erọn̄ oro, imekeme ndikere m̀mê nso ikpanam David emi ekesikopde owo mbọm ebiere utọ akamba ufen oro ọnọ ete oro. Ti se iketịbede inọ David ini enye etịn̄de ikọ oro. Enyene n̄kpọ emi enye akanamde, emi esịt okosụk amiade enye ufen. Owo ekpesibiere n̄kpọ ọnọ owo ikopke mbọm, oro owụt ke enye inen̄ekede ikpere Jehovah. Jesus ama enen̄ede odụri mme mbet esie utọn̄ ete: “Ẹtre ndibiere ikpe nnọ owo mbak owo edibiere ikpe ọnọ mbufo; koro nte mbufo ẹbierede ikpe ẹnọ owo, kpasụk ntre ke ẹdibiere ẹnọ mbufo.” (Matt. 7:1, 2) Ntre ana inen̄ede ikpeme mbak nnyịn idisisọn̄ ido. Yak ikam ‘iwak mbọm’ nte Abasi nnyịn.

21-22. Tịn̄ nsio nsio usụn̄ emi ikemede nditua owo mbọm.

²¹ Mbon emi ẹnyenede esịtmbọm isikopke-kop owo mbọm kpọt, mmọ ẹsinam n̄kpọ man ẹn̄wam owo oro. Ke ntre, ọfọn kpukpru nnyịn itịm ise m̀mê enyene mbon emi ikemede ndin̄wam ke ubon nnyịn, ke esop nnyịn, m̀mê ke ebiet emi idụn̄de. Imenịm ke ima ise, iyokụt ediwak owo emi ikemede nditua mbọm! Ndi enyene owo emi afo okụtde ke oyom ẹdọn̄ enye esịt? Ndi enyene owo emi ikemede ndinam n̄kpọ n̄n̄wam, utọ nte ndinọ enye udia m̀mê ndinam n̄kpọ nnọ enye? Ndi enyene eyenete emi ẹkefiakde ẹda ke esop, emi oyomde eti ufan emi ekemede ndisọn̄ọ enye idem? Ndi imekeme ndida eti mbụk Obio Ubọn̄ ndọn̄ mbon en̄wen esịt? Awawak n̄kpọ emi ikpanamde iwụt owo ekededi ke imokop enye mbọm. Ifan̄ kpọt ke isiak emi.—Job 29:12, 13; Rome 10:14, 15; Jas. 1:27.

²² Edieke idiọn̄ọde ke mme owo do emi oyomde itua mbọm, iyesikụt ediwak n̄kpọ emi ikpanamde iwụt ke imokop mmọ mbọm. Ima itua mme owo mbọm, esịt esinen̄ede adat Ete nnyịn emi odude ke heaven sia enye edi Abasi “emi awakde mbọm”!