Akpan N̄kpọntịbe Ukara Abasi!

Ẹsio Edisana N̄wed Abasi—Edikabade Eke Obufa Ererimbot ke Ikọ Efịk

ATA akpan n̄kpọ ama etịbe ke October 22, 2010. Ẹma ẹsio Edisana N̄wed Abasi—Edikabade Eke Obufa Ererimbot ke Ikọ Efịk.

Bible emi edidiana ye mme Bible efen emi ẹma ẹkedodu ke anyan ini, emi mbon emi ẹbakde Abasi ẹkamade ke edem nnyịn. Nso ikanam ẹkabade Bible emi? Mmanie ẹkekabade enye? Nso ikeme ndinam inịm ke Bible emi edi se ẹkemede ndiberi edem?

Nso Inam Bible Awak Ntem Idahaemi?

Ẹsion̄o ata ediwak mbufa Bible ke isua ifan̄ emi. Ndusụk edikabade emi ẹnam Bible ẹdu ke mme usem emi owo mîkenyeneke Bible. Edi ẹkabade Bible n̄ko ke mme usem emi ẹma ẹkenyenyene Bible. Ntak-a? N̄wed oro So Many Versions?, emi Sakae Kubo ye Walter Specht ẹwetde ọdọhọ ete: “Idụhe edikabade Bible ndomokiet emi ẹkemede ndidọhọ ke akpatre edi oro. Ana se ẹkabarede ekekem ye nte mme owo ẹtịmde ẹfiọk mme usem oro ẹkedade ẹwet Bible ye nte mme usem emi ẹkpụhọrede ke ini ke ini.”

Ẹtịm ẹfiọk usem Hebrew, Aramaic, ye Greek—kpa mme usem oro ẹkedade ẹwet Bible—idahaemi ẹkan nte akanam ẹfiọkde. N̄ko, ẹkụt n̄kani uwetn̄kpọ Bible emi ẹbịghide ẹnyụn̄ ẹnende ẹkan mbon emi mme andikakabade Bible ke ini idem ẹkekamade. Ntre ẹkeme ndikabade Bible ke usụn̄ oro enende mfịn akan nte akanam ẹkabarede!

N̄wed emi, The Atlantic Monthly, ọdọhọ ke “edisio Bible edi ata akamba mbubehe.” Ndien ndusụk ini, ndiyom ndisio Bible emi anyamade akan isiyakke mme owo ẹkabade Bible nnennen nnennen. Mme andikabade Bible kiet ẹma ẹkam ẹsọhi ndusụk itie Bible emi mmọ ẹkerede ke mme owo idimaha. Bible en̄wen okpụhọde mme ikọ oro mme andikabade ẹkerede ke ẹkeme ndibiak ndusụk owo mfịn. Ke uwụtn̄kpọ, mmọ ẹma ẹdomo ndinam ndusụk n̄ka uforo iban ẹnem esịt ke ndikot Abasi, “Ete-Eka.”

Ẹdịp Enyịn̄ Abasi

Se ikam idiọkde ikan emi aban̄a ata enyịn̄ Abasi—Jehovah. (Ndusụk nta mme ekpep n̄kpọ mban̄a Bible ẹwet enye ntem, “Yahweh.”) Ke n̄kani Bible, ẹwet enyịn̄ Abasi ke mme anana-uyo abisi Hebrew inan̄ emi ẹkemede ndiwọn̄ọde n̄wet ke Ikọmbakara ntem: YHWH m̀mê JHVH. San̄asan̄a enyịn̄ emi odu ke se ẹkotde Akani Testament ke se ikperede ndisịm itie-7,000. (Exodus 3:15; Psalm 83:18) Imokụt mi ke Andibot okoyom mme andituak ibuot nnọ imọ ẹfiọk ẹnyụn̄ ẹkot enyịn̄ imọ!

Edi ke ediwak isua ikie emi ẹkebede, nsunsu ekikere ama anam mme Jew ẹtre ndikot enyịn̄ Abasi. Nte ini akakade, utọ ekikere emi ama ebe mme Christian. (Men Utom 20:29, 30; 1 Timothy 4:1, domo.) Ntre, mme andikabade Bible ẹma ẹtọn̄ọ ndisio enyịn̄ Abasi mfep ke Bible nnyụn̄ nda udorienyịn̄ emi, “Ọbọn̄” nsịn ke itie esie. Mfịn, ẹsio enyịn̄ Abasi ẹfep ofụri ofụri ke ata ediwak Bible. Ndusụk Bible Ikọmbakara eyomfịn ẹkam ẹsio ikọ oro “enyịn̄” ẹfep ke John 17:6, kpa ebiet emi Jesus ọkọdọhọde ete: “Mmayarade enyịn̄ fo.” Today’s English Version akabade ufan̄ikọ emi ntem: “Mmayarade fi.”

Nso ikpanam ẹsua enyịn̄ Abasi ntem? Kere ban̄a se ẹketịn̄de ke n̄wed emi, Practical Papers for the Bible Translator. (Eboho 43, ọyọhọ 4, 1992) United Bible Societies (UBS), emi esede aban̄a ediwak Bible oro ẹkabarede ke ofụri ererimbot, okosio n̄wed emi. Ibuotikọ kiet do ọkọdọhọ ete: “Sia YHWH edide ata enyịn̄, nnennen n̄kpọ akpakam edi ndiwet enye nte ẹkekotde utu ke ndikakabade.” Ibuotikọ oro ama ọdọhọ n̄ko ete ke ndiwet enyịn̄ Abasi ntem ‘ayada afanikọn̄ edi.’

Nso afanikọn̄ ke emi edida idi? N̄wed emi ọdọhọ ke ndusụk nta mme ekpep n̄kpọ mban̄a Bible ẹkere ke ‘edieke ẹwetde enyịn̄ Abasi ntem, oro edi, Yahweh, ke mbon emi mîdịghe Christian ẹdikere ke “Yahweh” edi esen Abasi, m̀mê Abasi emi okpụhọrede ye eke mmimọ.’ Ndien Bible akam ọsọsọn̄ọ ke Jehovah Abasi enen̄ede okpụhọde ye mme abasi mmọ!—Isaiah 43:10-12; 44:8, 9.

Ndusụk nta mme ekpep n̄kpọ mban̄a Bible ẹdọhọ ke se inamde mmimọ isio enyịn̄ Abasi ifep ke Bible, ikabade isịn udorienyịn̄ emi, “ỌBỌN̄” edi ke itiene mme owo inam se mmọ ẹnamde. Edi Jesus ama obiom mme owo ikpe ke nditiene mme ido eset oro ẹsuenede Abasi. (Matthew 15:6) Ke adianade do, N̄wed Abasi inọhọ owo ndomokiet odudu ndisio enyịn̄ Abasi mfep nsịn udorienyịn̄. Jesus Christ enyene ediwak udorienyịn̄, utọ nte, “Ikọ Abasi” ye “Edidem ndidem.” (Ediyarade 19:11-16) Ndi akpana ẹsio enyịn̄ Jesus ẹfep ẹnyụn̄ ẹsịn kiet ke otu mme udorienyịn̄ emi?

Ibuotikọ en̄wen ke n̄wed oro ọsọn̄ọ etịn̄ ete: “Akpana ẹtre ndisiwet enyịn̄ emi ‘Jehovah.’” Ntak-a? “Ediwak nta mme ekpep n̄kpọ mban̄a Bible ẹnịm nte ke mfọnn̄kan usụn̄ ndikot enyịn̄ emi edi ‘Yahweh.’” Edi, nte ẹkotde ndusụk enyịn̄ Bible oro imehede utọ nte Jeremiah, Isaiah, ye Jesus itịmke ibiet nte ẹkesikotde mmọ ke akpasarade Hebrew (Yir·meyahʹ, Yesha·yaʹhu ye Yehoh·shuʹa). Sia “Jehovah” edide nnennen usụn̄ ndiwet enyịn̄ Abasi—kpa usụn̄ oro ata ediwak owo ẹmehede—nditre ndiwet m̀mê ndikot enye inyeneke nsọn̄ọ ndomokiet. Ke akpanikọ, akam etie nte usua ye nte mme owo ẹsikerede n̄kpọ anam ẹtre ndiwet m̀mê ndikot enyịn̄ Abasi, idịghe ifiọkn̄wed anam.

Ntak itịn̄de ntem edi ke owo kiet emi anamde utom ke United Bible Societies ke India ama ewet n̄kpọ aban̄a utịp edisio enyịn̄ Abasi mfep ke mme Bible oro enyịn̄ emi ama okododu. Enye ọkọdọhọ ete: “Mbon Hindu ẹma enyịn̄ Abasi, idịghe udorienyịn̄; mmọ ẹyom ndifiọk ata enyịn̄ Abasi, ndien edieke mmọ mîfiọkke enyịn̄ oro, mmọ idikemeke ndisan̄a n̄kpere Abasi emi ekerede enyịn̄ oro.” Ndien ntre n̄ko ke edi ye kpukpru mbon oro ẹyomde Abasi. Ndidiọn̄ọ enyịn̄ Abasi anam ifiọk Abasi, inịm ke enye do inyụn̄ ikeme ndisan̄a n̄kpere enye. (Exodus 34:6, 7) Bible ọdọhọ ke “ẹyenyan̄a kpukpru owo eke ẹsemede ẹkot enyịn̄ Jehovah.” (Rome 10:13) Mme andituak ibuot nnọ Abasi ẹnyene ndikot enyịn̄ esie!

Edikabade Emi Ọnọde Abasi Ubọn̄

Ata akpan n̄kpọ ama etịbe ke 1950. Isua oro ke ẹkesio Edisana N̄wed Abasi Christian Usem Greek—Edikabade Eke Obufa Ererimbot ke Ikọmbakara. Ke isua duop oro ẹketienede, ẹma ẹsio se ẹdiọn̄ọde nte Akani Testament, m̀mê N̄wed Abasi Usem Hebrew, ke ikpehe ke ikpehe. Ke 1961, ẹma ẹsio ofụri Bible emi ke Ikọmbakara. Edikabade Eke Obufa Ererimbot esịn enyịn̄ Abasi, Jehovah, ke kpukpru itie esie oro ekperede 7,000 ke “Akani Testament.” Ata n̄wọrọnda n̄kpọ efen edi enye ndisịn enyịn̄ Abasi utịm ike-237 ke N̄wed Abasi Christian Usem Greek oro ẹsikotde “Obufa Testament.”

Ndifiak nsịn enyịn̄ Abasi ke n̄wed esie ọnọ Abasi ubọn̄ onyụn̄ anam ẹfiọk n̄kpọ efen efen. Ke uwụtn̄kpọ, ediwak Bible ẹkabade Matthew 22:44 ntem: “Ọbọn̄ ọdọhọ Ọbọn̄ mi ete.” Anie etịn̄ ikọ ọnọ anie ke itien̄wed emi? Edikabade Eke Obufa Ererimbot akabade ufan̄ikọ emi ntem, “Jehovah ọdọhọ Ọbọn̄ mi ete,” emi edide ata nnennen se idude ke Psalm 110:1. Ntre, mme owo ẹkeme nditịm n̄kụt ukpụhọde emi odude ke ufọt Jehovah Abasi ye Eyen esie.

Mmanie Ẹkesio Bible Emi?

Edi Watch Tower Bible and Tract Society, emi ẹdade ke ibuot Mme Ntiense Jehovah ẹsio Edikabade Eke Obufa Ererimbot emi. Ke se ibede isua ikie idahaemi, Mme Ntiense Jehovah ẹmịn̄ ẹnyụn̄ ẹsuan Bible ke ofụri ererimbot. Otu Mme Ntiense emi ẹdiọn̄ọde nte Kọmiti Ukabade Bible Obufa Ererimbot ẹkekabade Bible emi. Utu ke ndiyom uwọrọiso, kọmiti emi ẹkedọhọ ke mmimọ iyomke ẹdiọn̄ọ mmimọ idem ke mmimọ ima ikakpan̄a.—Men 1 Corinth 10:31, domo.

Ntak emi ẹkotde Bible emi Edikabade Eke Obufa Ererimbot? Emi owụt ke imetịm inịm ke ofụri ubonowo “ẹkpere obufa ererimbot” oro ẹken̄wọn̄ọde ke 2 Peter 3:13. Kọmiti oro ẹkewet ke Mbemiso Ikọ akpa Bible oro mmọ ẹkekabarede ke 1950 ete ke “ini emi akani ererimbot oyomde ndibe mfep mi,” ke enen̄ede ọfọn Bible oro ẹkabarede, anam un̄wana “ata akpanikọ oro odude ke Ikọ Abasi” etetịm ayama.

Ẹkabade Bible Emi Ata Nnennen Nnennen

Ẹma ẹnen̄ede ẹtịn̄ enyịn ẹkabade Bible emi ata nnennen nnennen. Mbon emi ẹkekabarede eke Ikọmbakara ẹkekama mfọnn̄kan uwetn̄kpọ emi ẹkedude ini oro ke akpasarade usem Hebrew, Aramaic, ye Greek ẹkabade.a Ẹma ẹnen̄ede ẹtịn̄ enyịn n̄ko man ẹkabade n̄kani uwetn̄kpọ emi ke ata ata usụn̄ adan̄a nte ẹkekeme, ẹnyụn̄ ẹda mme ikọ oro ẹdisọpde in̄wan̄a owo mfịn.

Oro anam ndusụk nta mme ekpep n̄kpọ mban̄a Bible ẹtoro Edikabade Eke Obufa Ererimbot ẹte ke ẹnyụn̄ ẹkabade enye ata nnennen nnennen nte n̄kani uwetn̄kpọ Bible. Prọfesọ Benjamin Kedar emi edide ata ke usem Hebrew ọkọdọhọ ke 1989 ete: “Ini ekededi oro nnamde ndụn̄ọde ke Bible usem Hebrew ye se ẹkabarede, mmesiwak ndise se idude ke Bible Ikọmbakara oro ẹkotde Edikabade Eke Obufa Ererimbot. Ndien mmesikụt ke se nsikerede edi akpanikọ, nte ke mbon oro ẹkekabarede Bible emi ẹma ẹnen̄ede ẹsịn ukeme ẹkabade enye ata nnennen nnennen ke usụn̄ oro an̄wan̄ade owo.”

Edikabade Eke Obufa Ererimbot ke Mme Usem En̄wen

Ọfọn nte Mme Ntiense ẹsiode Edikabade Eke Obufa Ererimbot ke mme usem en̄wen. Kan̄a ke emi, ẹsio enye ofụri m̀mê ubak ubak ke usem 96. Man ẹkeme ndisio Edisana N̄wed Abasi—Edikabade Eke Obufa Ererimbot ke ata ediwak usem, mme akabade Bible emi ẹma ẹtọn̄ọ ndinen̄ede n̄kpep mme ọkpọ ikọ kiet kiet ke Bible nnyụn̄ ntan̄ mmọ ndọn̄ ke kọmputa. Otu Ukara Mme Ntiense Jehovah ẹma ẹsiak Itieutom Emi Esede Aban̄a Ukabade N̄wed, ẹnyụn̄ ẹnam Kọmiti Uwetn̄wed ese enyịn ke utom emi. Edi didie ke ẹsikabade Bible?

Akpa kan̄a, ẹsimek mme Christian emi ẹnen̄erede ẹsịn idem ẹnam n̄kpọ Abasi ẹda ẹtọn̄ọ otu mme akabade Bible, koro ẹkụt ke ukabade n̄wed enen̄ede ọfọn ke otu, utu ke ndidi enyene esie akabade. (Men Mme N̄ke 11:14 domo.) Ẹsision̄o mmọ ke otu mbon oro ẹsikabarede n̄wed Mme Ntiense Jehovah. Ẹsikpep mmọ nte ẹkpekamade ndutịm kọmputa emi ẹnamde san̄asan̄a ẹnọ ukabade Bible, ẹnam utom emi.

Ẹsinyụn̄ ẹkpep mmọ nte ẹkpekabarede Bible oro (1) enende, (2) odude ke n̄kemuyo, (3) edide ke ata ata usụn̄ nte usem ayakde, (4) ọsọpde an̄wan̄a kpukpru owo. Didie ke ẹnam emi? Da Bible Ikọ Efịk emi ẹsiode mi ke uwụtn̄kpọ. Mbon oro ẹkekabarede ẹketọn̄ọ utom mmọ ke ndimek Ikọ Efịk nnọ kpukpru ọkpọ ikọ Bible emi ẹdude ke Edikabade Eke Obufa Ererimbot eke Ikọmbakara. Ẹma ẹnam san̄asan̄a ndutịm kọmputa osion̄o mme ikọ efen emi ẹnyenede ebuana ye mme ikọ emi, ẹnyụn̄ ẹwọrọde ukem n̄kpọ. Ndutịm emi n̄ko ama osion̄o mme akpasarade Ikọ Greek m̀mê Hebrew emi ẹkedade mme Ikọmbakara oro ẹto man akabade n̄wed ekeme ndifiọk nte ẹkekabarede mme ikọ Greek m̀mê Hebrew oro ke mme itie en̄wen emi mmọ ẹdude. Kpukpru emi ama enen̄ede anam ẹkeme ndimek Ikọ Efịk nnọ mme ikọ Bible. Ndondo oro mme akabade n̄wed emi ẹnyịmede mme ikọ oro mmọ ẹmekde, mmọ ẹma ẹtọn̄ọ ndikabade Bible. Mmọ ẹkekama kọmputa ẹnam emi, man enye osion̄o Ikọ Efịk kiet kiet oro ẹkemekde ẹnọ mme ikọ Bible kiet kiet nte ẹkabarede ufan̄ikọ kiet kiet.

Nte ededi, ukabade n̄wed idịghe edimen ikọ kiet n̄kpụhọ ye efen. Akana ẹnam ekese man ẹkụt ẹte ke mme Ikọ Efịk oro ẹkemekde ẹkem ye se idude ke N̄wed Abasi. Akana ẹtịn̄ enyịn n̄ko man ẹkụt ẹte ke ẹtịm ẹbon mme ikọ oro nte ẹnemde ye nte ẹsitịn̄de. Imekeme ndikụt ọkpọsọn̄ utom emi ẹkenamde ke ndikabade Bible emi. Bible Ikọ Efịk emi akabade Ikọ Abasi ke usụn̄ oro ememde utom ndikot, an̄wan̄ade owo, ye nte ẹkewetde ke uwetn̄kpọ eset.

Nnyịn imesịn udọn̄ inọ fi ite etịm odụn̄ọde Edisana N̄wed Abasi—Edikabade Eke Obufa Ererimbot emi ke idemfo. Dọhọ mbon emi ẹsiode magazine emi m̀mê Mme Ntiense Jehovah ke edem mbufo ẹnọ fi idem Bible emi kiet. Kot enye ye mbuọtidem nte ke enye akabade ikọ Abasi ke ata nnennen usụn̄ ke usem fo. Nnyịn imọfiọk ke oyokụt n̄ko ke Edisana N̄wed Abasi​—Edikabade Eke Obufa Ererimbot emi ẹkesiode ke Ikọ Efịk ke October 22, 2010 edi akpan n̄kpọntịbe ukara Abasi!

[Ikọ Idakisọn̄]

[Ekebe ke page 13]

(Ama oyom ndikụt nte enye enen̄erede etie, se n̄wed)

Mme N̄kpọ Emi Ẹdude ke Edikabade Eke Obufa Ererimbot

Ẹmịn̄ Enye ke Abisi Emi Ẹkemede Ndikot

Ẹdọn̄ Ediwak Ufan̄ikọ ke Ikpehe Kiet Kiet: Ẹdọn̄ ediwak ufan̄ikọ ke ikpehe kiet kiet man ọsọp an̄wan̄a owo.

Mme Ikọ Enyọn̄ N̄wed: Ẹwet Mme Ikọ Enyọn̄ N̄wed ke mme enyọn̄ page Bible emi. Mmọ ẹnam ekeme ndisọp n̄kụt mme mbụk Bible oro oyomde.

Mme Itien̄wed Ufọt Page: Ẹdọn̄ ediwak itien̄wed efen emi ẹtịn̄de ukem n̄kpọ ke ufọt page kiet kiet.

Ikpehe Oro Ọdọn̄ọde Mme Ikọ Bible: Ẹkot ikpehe emi “Index Ikọ Bible,” ndien enye odu ke utịt utịt Bible emi. Ẹwet mme ikọ oro ẹsatde-sat ye mme itien̄wed oro mmọ ẹdude, ẹnyụn̄ ẹwak ndiwet mmọ ke mbio mbio usụn̄ emi owụtde se isịnede ke udọn̄ikọ.

N̄wetndian Ikọ: Ọdọn̄ọ mbio mbio ibuotikọ oro aban̄ade mme akpan ukpepn̄kpọ Bible ye mme n̄kpọ eken emi ẹnyenede ebuana ye mmọ.

[Ndise ke page 10]

Edisana N̄wed Abasi—Edikabade Eke Obufa Ererimbot