Nte Ẹkesidude Uwem ke Eyo Bible—Mme Ebre Ikwọ ye Mme N̄kpọmbre Mmọ
“Ẹtoro [Abasi] ke ndifri nnụk. Ẹtoro enye ke ndido urụk ye ke harp. Ẹtoro enye ke ekọmọ ye ke unek. Ẹtoro enye ke ndido urụk ye ke ifiom. Ẹtoro enye ke edinem ikwọ usan n̄kukwak. Ẹtoro enye ke uyom usan n̄kukwak.”—PSALM 150:3-5.
EBỊGHI ẹketọn̄ọ ndida ikwọ n̄kpono Jehovah Abasi. Ke uwụtn̄kpọ, ke ini Jehovah akanamde nditọ Israel ẹbe Ididuot Inyan̄ ke utịbe utịbe usụn̄, Miriam adiahaeka Moses ye iban eken ẹma ẹmen ekọmọ, ẹkwọ ikwọ edikan, ẹnyụn̄ ẹnek unek. Emi owụt nte nditọ Israel ẹkedade ikwọ ke akpan n̄kpọ. Idịghe ọmọfiọk ke mmọ ndikosụk mbọhọ udịmekọn̄ Egypt edi oro, edi kpa ye oro, ediwak iban mmọ ẹkekakama n̄kpọmbre mmọ ke ubọk ẹben̄e idem ndibre ikwọ ini kiet ekededi. (Exodus 15:20) Nte ini akakade, Edidem David ama anam ndutịm man mme owo ẹkpeda n̄kpọmbre ẹbre ikwọ ke temple emi Solomon edibọpde.—1 Chronicle 23:5.
Nso ke ẹkeda ẹnam mme n̄kpọmbre emi? Mmọ ẹketie didie? Nso uyo ke ẹkesikop ke ini ẹbrede mmọ? Ini ewe ke ẹkesibre mmọ?
Utọ N̄kpọmbre Emi Ẹkedude
Ẹkesida ọsọn̄urua eto, ikpa unam, ukwak ye ọkpọ unam ẹnam mme n̄kpọmbre emi ẹtịn̄de ẹban̄a ke Bible. Ẹma ẹsida nnụkenen ẹbana ndusụk. Ẹkesida ọwọn̄ eto ye nsia unam ẹnam ndido urụk. Okposụkedi emi mme n̄kpọmbre eset emi mîdụhe aba, ndise mmọ ẹsụk ẹdodu.
Ẹkebahade mme n̄kpọmbre eyo Bible ẹsịn ke itie ita: ndido urụk, utọ nte harp (1), ye lute emi ebietde kita (2); n̄kpọmbre emi ẹfride-fri, utọ nte nnụk, m̀mê shofar (3), obukpon̄ (4), ifiom emi ẹkemade etieti (5); n̄kpọmbre oro ẹmiade-mia m̀mê ẹnyen̄ede-nyen̄e, utọ nte ekọmọ (6), nsak (7), usan n̄kukwak (8), ye n̄kanika (9). Mme ebre ikwọ ẹma ẹsida mme n̄kpọmbre emi ẹbre ata ndinem ikwọ ẹnyụn̄ ẹnek unek. (1 Samuel 18:6, 7) Ata akpan n̄kpọ emi ẹkesikamade mme n̄kpọ emi ẹnam ekedi ndida mmọ n̄kpono Abasi emi ọnọde owo ukeme edikwọ ikwọ m̀mê edibre ikwọ. (1 Chronicle 15:16) Ẹyak inen̄ede ise nte mme n̄kpọmbre emi kiet kiet ẹketiede.
Ndido Urụk: Ẹkeda urụk ye mfefere eto ẹnam harp. Utọ harp emi ke David ekebre anam idem enem Edidem Saul. (1 Samuel 16:23) Ẹma ẹda ndido urụk n̄ko ẹbre ikwọ ke ini ẹkeyakde temple Solomon ẹnọ Abasi ye ke mme ini usọrọ eken.—2 Chronicle 5:12; 9:11.
Lute okonyụn̄ aka nditie nte harp m̀mê kita. Ikwọ emi ẹkebrede ke lute okonyụn̄ etie nte enye emi ẹbrede ke kita mfịn. Ẹkesida ọwọn̄ eto m̀mê nsia unam ẹnam urụk lute.
N̄kpọmbre Emi Ẹfride-Fri: Mme orụk n̄kpọmbre emi ke Bible awak nditịn̄ mban̄a. Kiet ke otu n̄kpọmbre emi ẹfride-fri edi nnụk oro mme Jew ẹkesikamade, emi ẹkekotde shofar. Nnụk unam emi ama esisọn̄ uyo etieti. Nditọ Israel ẹkesida enye ẹkot mme owo ẹwọn̄ọ ẹdin̄wana ekọn̄ ẹnyụn̄ ẹda ẹteme mmọ se ẹkpenamde.—Judges 3:27; 7:22.
Obukpon̄ emi ẹkedade ukwak ẹdom ekedi orụk n̄kpọmbre en̄wen emi ẹfride-fri. N̄wed emi ẹkụtde ke otu Ikpan̄wed Inyan̄ Inụn̄ owụt nte ke mme ebre ikwọ ẹma ẹsifri enye ke nsio nsio usụn̄. Jehovah ama ọdọhọ Moses ada silver anam obukpon̄ iba man ẹkpesifri ke ataya utuakibuot. (Numbers 10:2-7) Nte ini akakade, ke ini ẹkeyakde temple Solomon ẹnọ Abasi, uyom obukpon̄ 120 emi ẹkefride ama anam usọrọ oro etetịm enyene uten̄e. (2 Chronicle 5:12, 13) Mme andidom obukpon̄ ẹkesidom enye ke nsio nsio udomo. Ndusụk ẹkesiniọn̄ ke ikpat ita.
Ifiom ke nditọ Israel ẹkema ẹkan ke otu n̄kpọmbre emi ẹfride-fri. Edinem uyom esie ama esinam idem enen̄ede enem mme owo ke ini mboho ubon, ke ini usọrọ, ye ke itie ndọ. (1 Ndidem 1:40; Isaiah 30:29) Ẹma ẹsifri ifiom n̄ko ke mme itie n̄kpa ẹda ẹtua n̄kpa (se page 14).—Matthew 9:23.
N̄kpọmbre Oro Ẹmiade-Mia m̀mê Ẹnyen̄ede-Nyen̄e: Ke ini nditọ Israel ẹkesinamde usọrọ, mmọ ẹma ẹsikama nsio nsio n̄kpọmbre emi ẹmiade-mia m̀mê ẹnyen̄ede-nyen̄e. Uyom oro mme n̄kpọmbre emi ẹkesiode ama esinam mme owo ẹkop inemesịt m̀mê ẹtua eyet. Ẹkesida ekara ekara eto ye ikpaunam ẹnam ekọmọ ke eyo Bible ẹnyụn̄ ẹyịri n̄kpri n̄kanika ẹkanade. Ekesidi ebre ikwọ m̀mê enek unek ama amia ekọmọ oro enye osioro uyo. Mîdịghe edieke enye enyen̄ede ekọmọ oro, n̄kpri n̄kanika oro ẹma ẹsinam edinem uyom.
Nsak eyo Bible ekedi orụk n̄kpọmbre efen emi ẹnyen̄ede-nyen̄e. Enye ama esinyene anyan ubọk ye ibuot emi etiede ekara ekara, onyụn̄ enyene n̄kpri ibiọn̄ ukwak ke ufọt emi ẹdọn̄de n̄kpri ukwak emi ẹdinamde uyom ke ini ẹnyen̄ede.
Usan n̄kukwak emi ẹdade okpoho ẹnam ekedi orụk n̄kpọmbre en̄wen emi ẹmiade-mia. Enye ekesidi idem iba onyụn̄ enen̄ede ọsọn̄ uyo. Ẹkesikama ikpọ usan n̄kukwak ubọk iba ẹmia, ẹkama n̄kpri ke ubọk kiet. Ikpọ ye n̄kpri usan n̄kukwak emi ẹkesinyene nsio nsio uyo.—Psalm 150:5.
Mme Ntiense Jehovah Ẹsitoro Abasi N̄ko ke Ikwọ
Mfịn, Mme Ntiense Jehovah ẹsitọn̄ọ ẹnyụn̄ ẹtre mme mboho mmọ ke ikwọ. Mmọ ẹsibre ikwọ emi ẹdọn̄de nsio nsio orụk n̄kpọmbre emi inemede ke ibuotikọ emi ke ikpọ mboho mmọ.
Mme Ntiense Jehovah ẹnyụn̄ ẹtie nte nditọ Israel ye mme Christian eyo mme apostle emi ẹkesikwọde ikwọ ẹtoro Abasi. (Ephesus 5:19) Esinen̄ede enem mmọ ndikwọ ndinem ikwọ ntoro Jehovah nte mme asan̄autom esie eyo Bible ẹkesinamde.
[Mme Ndise ke page 23]
(Ndusụk ẹsikpon m̀mê ẹkpri ẹkan emi)
(Se n̄wed)