«Ο Λόγος ο Σος Αλήθεια Εστί»

Ποιος Έγραψε το Βιβλίο των Παροιμιών;

ΠΟΙΟΣ έγραψε τις παροιμίες που βρίσκονται στο βιβλίο των Παροιμιών; Επί τρεις χιλιάδες περίπου χρόνια η μαρτυρία της Γραφής ήταν γενικώς αποδεκτή.

Παραδείγματος χάριν στις Παροιμίες 1:1 διαβάζομε: «Παροιμίαι Σολομώντος, υιού του Δαυίδ, βασιλέως του Ισραήλ.» Έπειτα πάλι στις Παροιμίες 10:1 βρίσκομε την επικεφαλίδα, «Παροιμίαι Σολομώντος.» Και στο Παροιμίες 25:1 αναφέρεται: «Και αύται είναι παροιμίαι του Σολομώντος, τας οποίας συνέλεξαν οι άνθρωποι του Εζεκίου, Βασιλέως του Ιούδα.» Επί πλέον στο βιβλίο των Παροιμιών 30:1 διαβάζομε «του Αγούρ, υιού του Ιακαί,» και το κεφάλαιο 31 αρχίζει: «Οι λόγοι του Βασιλέως Λεμουήλ, ο χρησμός τον οποίον η μήτηρ αυτού εδίδαξεν αυτόν.»

Έτσι το βιβλίο των Παροιμιών μπορεί να λεχθή ότι έχει πέντε «τίτλους» που καθορίζουν τους συγγραφείς των. Το απλό γεγονός ότι τα τελευταία δύο κεφάλαια αποδίδονται σε άλλους εκτός του Σολομώντος και ότι ο Λεμουήλ μάλιστα τις αποδίδει στη μητέρα του, είναι μια εξόχως πειστική μαρτυρία ότι οι παροιμίες των κεφαλαίων 1 έως 29 δεν αποδίδονται στο Σολομώντα απλώς επειδή ήταν περίφημος για τη σοφία του καθώς ισχυρίσθησαν μερικοί. Αναμφιβόλως αυτές είναι από τις τρεις χιλιάδες που λέγεται ότι είπε. Επιπρόσθετα προς τη μαρτυρία της Γραφής υπάρχει, και η μαρτυρία της παραδόσεως που ολόκληρη έχει αποδώσει σ’ αυτόν αυτές τις παροιμίες.—1 Βασ. 4:29-34.

Εν τούτοις, σύγχρονοι θρησκευτικοί κριτικοί συνολικά θέτουν κατά μέρος όλη αυτή τη μαρτυρία και λογική. Έτσι η Νέα Καθολική Εγκυκλοπαιδεία (1967) ισχυρίζεται ότι «εφόσον ο Σολομών απελάμβανε τη φήμη ενός σοφού» τέτοια βιβλία όπως οι Παροιμίες «καταλήγουν να είναι ψευδώνυμα»—δηλαδή ψευδώς, φανταστικώς—«αποδίδονται σ’ αυτόν αν και αυτές ήσαν απάνθισμα μιας αρχικά ανωνύμου ύλης.» Και ένα εξέχον Προτεσταντικό έργον, Το Λεξικό του Μεταφραστού της Βίβλου (1962), λέγει ότι «είναι αμφίβολο αν οποιαδήποτε από τις παροιμίες ανάγεται στην εποχή του Σολομώντος.»

Γιατί πολλές σύγχρονες θρησκευτικές αυθεντίες αρνούνται, ν’ αποδώσουν στον Βασιλέα Σολομώντα τη συγγραφή των παροιμιών που βρίσκονται στα κεφάλαια 1 έως 29 του Βιβλίου των Παροιμιών; Θα μπορούσε να λεχθή ότι αυτοί, οι άνθρωποι έχουν εξαπατηθή λόγω ελλείψεως πίστεως, διότι δεν θέλουν να πιστέψουν; Οι λόγοι των απέχουν πολύ από το να είναι πειστικοί.—2 Κορ. 4:4· 2 Θεσ. 3:2.

Το Γραφικό Λεξικό του Χάρπερ (1957) υποστηρίζει με επικριτική διάθεσι ότι «ο υποτιμητικός τρόπος με τον οποίον μιλούν για τους μονάρχες δεν εκπροσωπεί την εποχή του Σολομώντος. . .αλλά μια μεταγενέστερη περίοδο. (Παροιμ. 16:14· 19:12· 20:2· 25:3)» Αλλά μήπως αυτά τα κείμενα εμείωσαν πράγματι τους μονάρχες; Καθόλου. Απλώς υπεγράμμισαν το γεγονός ότι ο βασιλεύς έπρεπε να εμπνέη τον φόβο. Το ισχυρότερο από τα εδάφια που αναφέρονται λέγει: «Απειλή βασιλέως είναι βρυχηθμός λέοντος· όστις παροξύνει αυτόν, αμαρτάνει εις την ιδίαν αυτού ζωήν.»—Παροιμ. 20:2.

Αντί να εξευτελίζουν τους μονάρχες ή βασιλείς αυτά τα εδάφια στην πραγματικότητα μάλλον τους εξυψώνουν, διότι πρέπει να φοβήται κανείς τους βασιλείς εξ αιτίας της εξουσίας που έχουν, όπως επίσης είναι σοφία να φοβούνται τον Θεό. (Παροιμ. 9:10) Αυτό υποστηρίζει το εδάφιο Παροιμίαι 24:21 το οποίο λέγει: «Υιέ μου, φοβού τον Ιεχωβά και τον βασιλέα.» (ΜΝΚ) Απόδειξις αυτής της αρχής ήταν ο Ιεροβοάμ. Ήλθε κάτω από τη δυσμένεια του βασιλέως, που πράγματι δεν ήταν άλλος από τον Σολομώντα, κι’ έτσι έπρεπε να φύγη για να σώση τη ζωή του.—1 Βασ. 11:26, 40.

Αντί να υποτιμά τους μονάρχες, το βιβλίο των Παροιμιών περιέχει πολλά εδάφια που ομιλούν πολύ τιμητικά γι’ αυτούς, όπως: «Έλεος και αλήθεια διαφυλάττουσι τον βασιλέα· και ο θρόνος αυτού υποστηρίζεται υπό του ελέους.» «Όστις αγαπά την καθαρότητα της καρδίας, δια την χάριν των χειλέων αυτού ο βασιλεύς θέλει είσθαι φίλος αυτού.» (Παροιμ. 20:28· 22:11) Κάλλιστα θα μπορούσε κάποιος να ρωτήση. Είναι έντιμο να θεωρούμε τέτοια εδάφια, που ομιλούν για την οργή του βασιλέως, ως παραδείγματα για ν’ αποδείξωμε ότι το βιβλίο των Παροιμιών δεν θα μπορούσε να έχη γραφή την εποχή του Σολομώντος και ν’ αγνοήσωμε εδάφια που μιλούν για την εύνοιά του και το έλεός του, τα οποία είναι και περισσότερα;—Παροιμ. 16:10· 20:8, 26· 29:4, 14.

Ένα άλλο επιχείρημα που χρησιμοποιείται για ν’ αποδειχθή μια μεταγενέστερη χρονολογία συγγραφής του βιβλίου των Παροιμιών είναι ότι αυτό δείχνει ότι ‘η μονογαμία επικρατούσε ως τοπικό χαρακτηριστικό την εποχή εκείνη.’ Αλλά μήπως το απλό γεγονός ότι ο Μωσαϊκός νόμος ηνείχετο την πολυγαμία σημαίνει ότι αυτό ήταν η επικρατέστερη άποψις στις ημέρες του Σολομώντος; Καθόλου, εκτός για οικονομικούς λόγους.

Η παρουσία Αραμαϊκών λέξεων στο βιβλίο των Παροιμιών είναι ένα άλλο επιχείρημα που χρησιμοποιείται για να υποστηρίξουν μια μεταγενέστερη χρονολογία για το βιβλίο των Παροιμιών. Αλλά ο Βασιλεύς Σολομών μπορούσε να είναι εξοικειωμένος με Αραμαϊκές εκφράσεις εξ αιτίας των σχέσεών του με τις γειτονικές χώρες ή λόγω των ξένων συζύγων του. Επί πλέον η Αραμαϊκή ήταν η επίσημη γλώσσα της Συρίας, η οποία ήταν μέρος της επικράτειάς του.

Ένα ακόμα επιχείρημα που χρησιμοποιείται για ν’ αποδώσουν σε μεταγενέστερο χρόνο τη συγγραφή του Βιβλίου των Παροιμιών είναι η εμφάνισις ενός αλφαβητικού ποιήματος στις Παροιμίες 31:10-31 και αυτό το ύφος ισχυρίζονται ότι «είναι σχετικώς μια μεταγενέστερη Εβραϊκή μορφή.» Αλλά δεν συμβαίνει αυτό. Ένας αριθμός ψαλμών που εγράφησαν από τον Βασιλέα Δαυίδ, τον πατέρα του Βασιλέως Σολομώντος, είναι ακροστιχίδες ή αλφαβητικά ποιήματα, όπως οι Ψαλμοί 9, 10, 25, 34, 37, 145.

Οι σύγχρονοι κριτικοί αρέσκονται επίσης να δείχνουν τους παραλληλισμούς μεταξύ μερικών παροιμιών στο βιβλίο των Παροιμιών και ειδωλολατρικών παροιμιών. Εν τούτοις, για τους Χριστιανούς σπουδαστάς της Γραφής πιο ισχυρό είναι το γεγονός ότι ένας μεγάλος αριθμός άμεσων και έμμεσων παραπομπών από το βιβλίο των Παροιμιών εμφανίζεται στις Χριστιανικές Ελληνικές Γραφές.a Επίσης περισσότερο αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι ο Δημιουργός αναφέρεται ως «Θεός» μόνο επτά ή οκτώ φορές, αλλά ως «Ιεχωβά» περίπου εβδομήντα πέντε φορές, με παραδείγματα τούτου σχεδόν σε κάθε κεφάλαιο. Βεβαίως μια τέτοια συμβουλή όπως «το όνομα του Ιεχωβά είναι πύργος οχυρός· ο δίκαιος, καταφεύγων εις αυτόν, είναι εν ασφαλεία,» δεν είναι ειδωλολατρικής προελεύσεως.—Παροιμ. 18:10.

Περαιτέρω η σπουδαιότης του βιβλίου των Παροιμιών έγκειται στο ότι κάνει χρήσι της πνευματικής καρδιάς, γεγονός που θα μπορούσε να λεχθή ότι είναι ένδειξις της θείας προελεύσεώς του. Η καρδιά, με την Εβραϊκή λέξι λεμπ, αναφέρεται στο βιβλίο των Παροιμιών περισσότερο από κάθε άλλο βιβλίο με μόνη εξαίρεσι το βιβλίο των ψαλμών, το οποίο είναι τετραπλάσιο από το βιβλίο των Παροιμιών. Μεταξύ των πολλών χαρακτηριστικών εκφράσεων αυτού του βιβλίου είναι η έκφρασις «ενδεής φρενών (καρδιάς, ΜΝΚ).» Βρίσκεται ένδεκα φορές από το 6:32 έως το 24:30 και πουθενά αλλού στις Γραφές. Μάλιστα, «Μετά πάσης φυλάξεως φύλαττε την καρδίαν σου· διότι εκ ταύτης προέρχονται αι εκβάσεις της ζωής.» (Παροιμ. 4:23) Η σπουδαιότης ότι αυτό το βιβλίο προσκολλάται στον φόβο του Ιεχωβά, όπως αναφέρεται περίπου δέκα πέντε φορές, ενισχύει ακόμα πιο πολύ τη θεία συγγραφή του.

Αληθινά, η μαρτυρία ότι τα περιεχόμενα του βιβλίου των Παροιμιών είναι όπως τα παρουσιάζει η Γραφή είναι βαρυσήμαντη και ακαταμάχητη. Δεν υπάρχει κανένας λόγος για ν’ αμφιβάλλωμε για τη μαρτυρία του ίδιου του βιβλίου σχετικά με το ποιος είναι ο συγγραφεύς του.

[Υποσημειώσεις]