Η Βορειοδυτική Δίοδος—Ωκεάνιος Λεωφόρος ή Απατηλό Όνειρο;
Από τον ανταποκριτή του «Ξύπνα!» στον Καναδά
Η Πρόσφατη ανακάλυψις μεγάλων κοιτασμάτων πετρελαίου στο βόρειο τμήμα της Αλάσκας έφερε και πάλι το ζήτημα στο προσκήνιο: Μπορούν οι βόρειες ακτές της Βορείου Αμερικής να χρησιμοποιηθούν σαν στενές μεταφορικές δίοδοι περικόπτοντας έτσι κατά χιλιάδες μίλια την απόστασι μεταξύ του Ατλαντικού και Ειρηνικού ωκεανού; Τα εμπόδια για την εγκαθίδρυσι ωκεανείου λεωφόρου μέσω της βορειοδυτικής διόδου είναι τεράστια.
Αυτό συμβαίνει διότι ο Αρκτικός Ωκεανός, ο οποίος κείται βορείως του Καναδά και της Αλάσκας είναι σχεδόν τελείως σκεπασμένος από ένα συμπαγές στρώμα πάγου πάχους πολλών ποδών. Μόνο πλησίον των βορείων ακτών υπάρχει κάποια ποσότης ανοικτού νερού κατά το θέρος. Αλλά μεγάλο μέρος του δρόμου αυτού είναι φραγμένο με πάγο, ακόμη και στο πιο ευνοϊκό διάστημα του έτους, και κλείνεται από συμπαγείς πάγους που κυλούν από τη μόνιμη παρακαταθήκη πάγων προς τα βορειοδυτικά. Συνεπώς, ποτέ δεν μπόρεσε ένα μεγάλο φορτηγό πλοίο να διαπλεύση ολόκληρη τη βορειοδυτική δίοδο.
Έτσι, ήταν ένα σπουδαίο κατόρθωμα όταν τον Σεπτέμβριο του 1969 το ατμόπλοιο «Μανχάτταν» διέπλευσε εκατοντάδες μίλια ανάμεσα από βαρείς Αρκτικούς παγετώνες κατακτώντας αυτή τη δίοδο. Βέβαια δεν ήταν ένα εύκολο ταξίδι. Το «Μανχάτταν» κόλλησε στους πάγους τουλάχιστον έξη φορές και χρειάσθηκε ν’ απελευθερωθή από ένα συνοδευτικό Καναδικό παγοθραυστικό. Παρέστη μάλιστα ανάγκη να κάμη στροφή προς τα πίσω κατόπιν απόπειρας να διανοίξη δρόμο μέσω μιας ευρυτέρας γραμμής.
Η Οδός
Στις 24 Αυγούστου το τεράστιο πλοίο «Μανχάτταν» 150.000 τόνων χωρητικότητος και μήκους 1.005 ποδών απέπλευσε από το Τσέστερ της Πενσυλβανίας, διέπλευσε την παραλία του Ατλαντικού, προχώρησε προς τη Νέα Γη και πέρασε δια μέσου του Στενού Ντέιβις, μεταξύ Γροιλανδίας και νήσου Μπάφιν, Στον κόλπο του Μπάφιν συνήντησε πρώτα επιπλέοντας όγκους πάγων τους οποίους δοκίμασε να διασχίση με προσοχή.
Στις 5 Σεπτεμβρίου το γιγάντιο αυτό τάνκερ εισήλθε στο Στενό Λάνκαστερ, που είναι η είσοδος στη βορειοδυτική δίοδο. Επί 800 μίλια προχωρούσε διανοίγοντας δίοδο ανάμεσα από την παγωμένη θάλασσα που είναι κατεσπαρμένη από πολλά Καναδικά νησιά. Βρέθηκε σε δύσκολη θέση και σταμάτησε για πρώτη φορά στις 9 Σεπτεμβρίου έξω από τη νήσο Μέλβιλλ, ζητώντας βοήθεια από το συνοδευτικό παγοθραυστικό. Αφού διήνοιξε τον δρόμο του πάνω από 100 μίλια προς το στενό Μακ Κλουρ, αναγκάσθηκε τελικά λόγω των παγόβουνων να κάμη στροφή. Κατόπιν πήρε άλλη κατεύθυνσι μέσω του Στενού του Πρίγκηπος της Ουαλλίας, και εξακολούθησε το δρόμο του πέρα από τη νήσο Μπανκς.
Στις 14 Σεπτεμβρίου το γιγάντιο αυτό τάνκερ βγήκε μέσα από τους χειρότερους πάγους. Αποπλέοντας από το Στενό του Πρίγκηπος της Ουαλλίας προς τον κόλπο του Αμούδσεν, στη θάλασσα Μποφόρτ, έφθασε επί τέλους σε μέρος ελεύθερο από πάγους, και το πλήρωμα γιόρτασε την επιτυχία του διάπλου. Εν τούτοις έμεναν ακόμη εκατοντάδες μίλια πριν φθάσουν στον προορισμό του Πόιντ Μπάρρω της Αλάσκας.
Ένα Μακρό Όνειρο
Αναζητώντας μια θαλασσία οδό προς την Ανατολή οι πρώτοι εξερευνηταί έκαμαν πολλές απόπειρες να διαπλεύσουν αυτή τη δίοδο. Ο Ζακ Καρτιέ, ο οποίος διεκδικούσε τον Καναδά για τη Γαλλία το 1534, αναζητούσε πραγματικά μια τέτοια θαλασσία δίοδο. Οι πρώτοι αυτοί εξερευνηταί προέβλεπαν πλούσια φορτία μπαχαρικών από την Κίνα αν μπορούσε να βρεθή ένας πλωτός δρόμος.
Τα περισσότερα ταξίδια όμως στις ημέρες εκείνες επλήγησαν από τραγικές απώλειες, μερικά μάλιστα από ολική καταστροφή. Τα πλοία πολλές φορές παγιδεύθηκαν στον πάγο επί ολόκληρο χειμώνα ή και περισσότερο, και μερικές φορές παρέμειναν αποκλεισμένα ολόκληρο το καλοκαίρι, ώστε μικρή ή καμμιά πρόοδος δεν μπορούσε να γίνη. Η φοβερή ασθένεια του σκορβούτου, λόγω ελλείψεως βιταμίνης C, είχε πολυάριθμα θύματα στη διάρκεια αυτών των αποστολών.
Το 1825 ήταν βέβαιο ότι η θύρα εισόδου προς τη δίοδο ευρίσκετο ανάμεσα στο στενό Ντέηβις και στον Κόλπο Μπάφιν. Η τιμή για την ανεύρεσι του κλειδιού προς τον διάδρομο και προς την παραλιακή γραμμή αποδίδεται γενικά στην Αποστολή Φραγκλίνου του 1845-1848. Αλλά τα δύο πλοία και οι 129 άνδρες της Αποστολής εκείνης απωλέσθησαν μέσα στους πάγους. Τελικά το 1903-1906 το πρώτο ταξίδι δια μέσου ολοκλήρου της διόδου έλαβε χώραν υπό τον Νορβηγό Ρόαλδ Αμούδσεν, ο οποίος ακολούθησε τη γραμμή του Φραγκλίνου με μικρή παραλλαγή, ταξιδεύοντας κατά μήκος της παραλιακής γραμμής από ανατολάς προς δυσμάς.
Το 1942 το πλοίο της Βασιλικής Καναδικής Εφίππου Αστυνομίας Σαιντ Ροχ έκαμε το πρώτο επιτυχές ταξίδι κατά μήκος της ιδίας οδού από δυσμάς προς ανατολάς. Δύο έτη αργότερα ακολούθησε μια βορειότερη οδό από ανατολάς προς δυσμάς. Το πλοίον «Μανχάτταν» απεπειράθη με το ταξίδι του να καταστήση δυνατή τη ναυπήγησι στόλου με ειδικό οπλισμό για τη μεταφορά εμπορικών προϊόντων μέσω της επικινδύνου αυτής διόδου.
Συντόμευσης Αποστάσεων Μεταφορών
Αν το απ’ αιώνων αυτό όνειρο για ένα βορειοδυτικό διάδρομο πραγματοποιηθή, η οικονομία χρόνου και μιλίων ταξιδιού θα αποβή τεραστία. Η χρησιμοποίηση της διόδου θα εσυντόμευε την απόστασι μεταξύ Νέας Υόρκης και Τόκιο κατά 300 μίλια. Η σημερινή οδός από το Λονδίνο στο Τόκιο, χωρίς τη χρησιμοποίησι της Διώρυγος του Σουέζ είναι 15.000 μίλια. Αλλά μέσω της βορειοδυτικής διόδου μπορεί να ελαττωθή σε λιγώτερο των 8.000! Και η απόστασις από τη Γιοκοχάμα προς το Λίβερπουλ είναι 12.250 μίλια μέσω της Διώρυγος του Παναμά, ενώ είναι μόνο 7.000 μίλια μέσω της βορειοδυτικής διόδου.
Ένα άλλο σημείο είναι το εξής: Τα πετρέλαια της Μέσης Ανατολής ταξιδεύουν τώρα 8.000 μίλια για την Ιαπωνία και 11.000 μίλια για την Ευρώπη. Αν χρησιμοποιηθή όμως η βορειοδυτική δίοδος, οι πετρελαιοπηγές της Αλάσκας που ανακαλύφθηκαν τελευταία και εκείνες του βορείου Καναδά θα απέχουν μόνο 4.000 μίλια από την Ανατολή, 3.000 μίλια από την Αγγλία και 3.700 μίλια από τη Δυτική Ευρώπη.
Μεγάλα Εμπορικά Οφέλη
Οι ηλεκτρονικές υπολογιστικές μηχανές αναλύουν τώρα τις πληροφορίες που συνελέγησαν από το πλοίο «Μανχάτταν» για να εξακριβώσουν αν τα μεγάλα τάνκερ θα μπορούν να διασχίζουν επιτυχώς τη δίοδο καθ’ όλο το έτος. Είναι πιθανό να εκτελεσθή και άλλο ταξίδι του πλοίου αυτού τον Μάρτιο για τη συλλογή και άλλων πληροφοριών για ν’ αποφασισθή αν η οδός αυτή είναι εμπορικώς κατάλληλη. Τι θα γίνη αν αποδειχθή ότι είναι;
Αυτό θα σημάνη, σύμφωνα με τους υπολογισμούς της Εταιρίας Πετρελαίων και Διυλιστηρίων Χαμπλ, ότι θα στοιχίση ενενήντα σεντς ως ένα δολλάριο για να φορτωθή ένα βαρέλι πετρελαίου με τάνκερ από τις πετρελαιοπηγές της Αλάσκας για τις Ανατολικές Πολιτείες της Αμερικής. Επίσης θα σημάνη τριάντα πέντε ως σαράντα πέντε σεντς ολιγώτερο από ό,τι θα εστοίχιζε η μεταφορά του πετρελαίου δια σωλήνος, ή δια συνδυασμού τάνκερ και σωλήνος. Οι Εταιρίες πετρελαίων προβλέπουν ότι αυτό θα σημάνη επίσης στόλον υπερπαγοθραυστικών τάνκερς τα οποία θα μεταφέρουν δια της Ωκεανείου αυτής λεωφόρου δύο εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου την ημέρα από τις αρχές του 1970 επηρεάζοντας έτσι τις τιμές του πετρελαίου και της βενζίνης προς όφελος της καταναλώσεως.
Το αποτέλεσμα θα ήταν μια δραστηριοποίησις της ναυπηγήσεως με το άνοιγμα της βορειοδυτικής διόδου. Αλλ’ ο Καναδάς θα ήταν ίσως η χώρα που θα ωφελείτο περισσότερο, διότι γύρω στα βόρεια νησιά του λέγουν ότι υπάρχουν μεγάλα αποθέματα πετρελαίου και αερίων. Τα αποθέματα πετρελαίου πιστεύεται ότι είναι μεγαλύτερα από τα ανακαλυφθέντα στην Αλάσκα, όπου οι μεγάλες Εταιρίες πετρελαίων έχουν ήδη πληρώσει περίπου $900 εκατομμύρια για δικαιώματα εξερευνήσεως και διατρήσεως.
Επιπροσθέτως, μεγάλα μεταλλικά κοιτάσματα έχουν ανακαλυφθή στον βόρειο Καναδά, και αναμένονται περισσότερες ανακαλύψεις. Μεταλλεύματα αρίστης ποιότητος σιδήρου, μολύβδου, αμιάντου, ψευδαργύρου, χαλκού και αργύρου έχουν ανακαλυφθή επίσης. Αν η βορειοδυτική δίοδος μπορέση να χρησιμοποιηθή εμπορικώς και η περίοδος ναυσιπλοΐας του βορρά να επεκταθή, τότε όλος αυτός ο πλούτος θα διηνοίγετο.
Διένεξις για την Κυριαρχία
Ποιος κατέχει τη δίοδο; Αυτό είναι ζήτημα διαφιλονικούμενο. Στο παρελθόν ο Καναδάς αξιούσε την κυριαρχία επί των βορείων αυτών θαλασσίων οδών, και κανένας δεν ενδιεφέρετο για την αμφισβήτησι αυτών των αξιώσεων. Υπουργοί της Καναδικής Κυβερνήσεως έχουν εκδώσει εσχάτως ανακοινώσεις ότι ο Καναδάς θα εξακολουθήση να ασκή κυριαρχία επί των υδάτων του Αρκτικού αρχιπελάγους.
Πλοία που χρησιμοποιούν τη δίοδο θα ταξιδεύουν προφανώς μέσω των Καναδικών υδάτων, εφόσον σ’ ένα σημείο πρέπει να διέρχωνται σε απόστασι τριών μιλίων από την παραλία, απόστασι που αναγνωρίζεται ως όριο των χωρικών υδάτων. Συνεπώς η Καναδική κυριαρχία σ’ ένα τμήμα τουλάχιστον της διόδου φαίνεται βεβαία. Πώς τώρα ο Καναδάς θα θεωρήση το υπόλοιπο της διόδου και πώς τα άλλα έθνη θα το θεωρήσουν αποτελεί θέμα που το επεξεργάζεται η Καναδική κυβέρνησις
Έθνη, τα οποία έχουν κυριαρχία επί θαλασσίων οδών, υποχρεούνται να προμηθεύουν βοηθητικά μέσα ναυσιπλοΐας και ασφάλεια. Οι αρμόδιοι λέγουν ότι πιθανόν έξη παγοθραυστικά κατά μήκος του διαδρόμου θα χρειασθούν για βοήθεια των τάνκερς δια μέσου των πάγων. Ο Καναδός Υπουργός των Μεταφορών Ντον Τζάμιεσον υπολογίζει ότι θα στοιχίση στον Καναδά περίπου $1.000.000.000 η προμήθεια της απαιτουμένης εξυπηρετήσεως.
Αν και ένα εμπορικό πλοίο έχει διαπλεύσει τη βορειοδυτική δίοδο, ο Κυβερνήτης των Βορειοδυτικών Περιοχών Στούαρτ Χόδγκσον παρετήρησε: «Ένα ταξίδι δεν σημαίνει επιτυχία.» Οι βόρειοι λαοί αναφέρουν ότι το τελευταίο καλοκαίρι ήταν εξαιρετικά ήπιο στον βορρά, και ότι το ταξίδι έγινε στην πιο ευνοϊκή εποχή. Οι βετεράνοι του βορρά θα ήθελαν να ιδούν να γίνη το ταξίδι τον «Μάρτιο, οπότε ο καιρός είναι εξαιρετικά σκληρός.»
Όπως ελέχθη ήδη, το ατμόπλοιο «Μανχάτταν» μπορεί να δοκιμάση αυτό το ταξίδι. Τουλάχιστον έως τότε δεν θα είναι γνωστό αν η βορειοδυτική δίοδος θα γίνη επί τέλους μια ωκεάνειος λεωφόρος, ή αν θα παραμείνη ένα απατηλό όνειρο.