Τέσσερα Βοηθήματα για Καλή Υγεία
ΜΙΑ ΒΕΛΟΝΙΑ στην ώρα της εξοικονομεί εννιά.» «Μία ουγγιά προφυλάξεως αξίζει μια λίτρα θεραπείας.» Ρητά τέτοια σαν αυτά μπορούν να εφαρμοσθούν στο ζήτημα της διατηρήσεως μας σε καλή υγεία.
Γιατί να περιμένετε ωσότου αρρωστήσετε για να σκεφθήτε την υγεία σας; Απουσία ενοχλητικών συμπτωμάτων δεν σημαίνει, κατ’ ανάγκην καλή υγεία. Καλά παρετήρησε ένας αρχαίος Κινέζος σοφός: «Η χορήγησις φαρμάκων για ασθένειες που έχουν αναπτυχθή . . . μπορεί να συγκριθή με τη συμπεριφορά των ατόμων εκείνων που αρχίζουν να σκάβουν ένα πηγάδι αφού διψάσουν.»
Η δημοτικότης Ευρωπαϊκών ιαματικών πηγών αναμφιβόλως οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο γεγονός ότι πολλοί Ευρωπαίοι εκτιμούν αυτή την αρχή. Σχετικά μ’ αυτές ένας εξέχων καθηγητής της φυσικής Ιατρικής των Ηνωμένων Πολιτειών είπε: «Πολύ ολίγοι άνθρωποι, οι οποίοι είναι από ιατρικής απόψεως καλά, επωφελούνται από μια δίαιτα αναπαύσεως, ξεκουράσεως και ασκήσεων για τις ατομικές των ανάγκες. Η ιαματική πηγή εξυπηρετεί την πολύ αναγκαία ’θεραπεία συντηρήσεως’.»
Γιατί τόσο λίγοι άνθρωποι σκέπτονται τη ‘θεραπεία συντηρήσεως’; Πολλοί δυνατόν να αισθάνωνται ότι είναι πολύ απασχολημένοι. Αλλά μπορεί να συμβαίνη επειδή το μέσον άτομο χρειάζεται να έχη περισσότερο από απλό ενδιαφέρον για την υγεία ώστε να παίρνη στα σοβαρά τη ‘θεραπεία συντηρήσεως.’ Καθώς ένας διάσημος διαιτολόγος παρετήρησε: «Κατά τη διάρκεια ετών πείρας διεπίστωσα ότι ένας ασθενής πρέπει να έχη κάποιο είδος αποστολής στη ζωή—κάτι πολύ σπουδαίο που ελπίζει να εκπληρώση όσο μπορεί καλύτερα προτού δώση βάσι για δικαιολογία . . . Ο μέσος άνθρωπος δεν έχει οποιαδήποτε πραγματική αποστολή στη ζωή.»
Το πόσο λίγο οι άνθρωποι γενικά ενδιαφέρονται για τη διατήρησι της υγείας μπορεί να παρατηρηθή από την άγνοιά των σχετικώς με τις προειδοποιήσεις για τη βλάβη των πνευμόνων και της καρδιάς από το κάπνισμα σιγαρέττων. Πράγματι, σχετικώς με τη διατήρησι της υγείας ή την προληπτική ιατρική ακόμη κι’ εκείνοι που ανήκουν στο ιατρικό επάγγελμα υστερούν, καθώς ένας από τους δικούς των κριτικούς εσημείωσε: «Η ανόητη δαπάνη δισεκατομμυρίων για τη θεραπεία [της ασθενείας] και η μηδενική δαπάνη για προφύλαξι είναι σε μεγάλο βαθμό προφανής.»
Ακόμη, αδιάφορο με το τι κάνουν οι άλλοι, υπάρχουν πράγματα που σεις μπορείτε να κάμετε για τον εαυτό σας. Ο Δόκτωρ Ι. Φ. Μόνταγκιου, ένας από τους κορυφαίους γιατρούς της Αμερικής, είπε: «Ο καθένας θα πρέπει να γνωρισθή με . . . τον εαυτό του με αυτόν τον τρόπο: Θα πρέπει να γνωρίζη ποια είναι η αντίδρασίς του σε ωρισμένες τροφές . . . στο ζήτημα του ποτού, της ασκήσεως και της διασκεδάσεως. Θα πρέπει να γνωρίζη αυτά τα πράγματα.» Πράγματι, υπάρχουν τέσσερες βασικές συμβουλές για καλή υγεία, τις οποίες θα κάμετε καλά να προσέξετε: (1) λογικές συνήθειες φαγητού· (2) τακτική σωματική άσκησις· (3) επαρκής ανάπαυσις, ξεκούρασις και ύπνος και (4) καλές διανοητικές και συγκινησιακές συνήθειες.
Όσο λογική και αν φαίνεται να είναι η εκτέλεσις αυτών των πραγμάτων, το να τα κάμη κανείς δεν θα είναι πάντοτε εύκολο. Γιατί όχι; Λόγω των κληρονομημένων κλίσεων. Στην εφαρμογή αυτών των συμβουλών στη ζωή μας αντιμετωπίζομε τα ίδια προβλήματα που αντιμετώπισε και ο απόστολος Παύλος: «Δεν πράττω το αγαθόν, το οποίον θέλω· αλλά το κακόν το οποίον δεν θέλω, τούτο πράττω.» (Ρωμ. 7:19) Αλλά μπορούμε ν’ αλλάξωμε αν πραγματικά το θέλωμε.
Λογικές Συνήθειες Φαγητού
‘Καλύτερο από οιαδήποτε φάρμακα για εγκυμονούσες γυναίκες είναι το ορθό είδος τροφής.’ Έτσι είπε τελευταίως ένας από τους κορυφαίους γυναικολόγους της Αμερικής. Αυτό δεν εφαρμόζεται μόνον στις γυναίκες που εγκυμονούν, αλλ’ επίσης σε όλους όσοι θέλουν να στέκωνται καλά. Ο Ιπποκράτης που ωνομάσθηκε ο «πατέρας της ιατρικής,» αναφέρεται ότι είπε: «Η τροφή σου θα είναι η θεραπεία σου.» Καλύτερη από την τροφή ως θεραπεία είναι η τροφή για τη διατήρησι της υγείας!
Ένα πράγμα στο οποίο πραγματικά όλοι οι διαιτολόγοι φαίνεται να συμφωνούν είναι ότι το πιο συνηθισμένο ελάττωμα ως προς τη δίαιτα είναι το να τρώγη κανείς πάρα πολύ. Είναι φρόνιμο ,το να είναι κανείς εγκρατής στο τραπέζι. Ειδικά όλοι όσοι ασχολούνται σε καθιστικά επαγγέλματα, όσοι έχουν υπερβολικό βάρος ή όσοι προσβάλλονται από μια ή περισσότερες μικροασθένειες θα κάμουν καλά να προσέξουν τη συμβουλή της θεόπνευστης παροιμίας: «Βάλε μάχαιραν εις τον λαιμόν σου, εάν είσαι αδηφάγος.»—Παροιμ. 23:2.
Αυτοκυριαρχία στο φαγητό—πώς μπορείτε να την τηρήσετε; Πρώτ’ απ’ όλα, να πεισθήτε ότι θα ωφελήθητε με το να ενεργήσετε έτσι. Δοκιμάστε την για ένα μήνα και σημειώστε τη διαφορά στο πώς αισθάνεσθε. Μερικοί βρίσκουν βοηθητικό να το κάνουν κανόνα να μη τρώγουν περισσότερο από μια μερίδα από οποιαδήποτε τροφή, ειδικά αν τρώγουν περισσότερες από μια ποικιλία σ’ ένα γεύμα. Άλλοι βρίσκουν βοηθητικό να περικόπτουν τον αριθμό των διαφόρων τροφών που τρώγουν σ’ ένα γεύμα. Ωφέλιμο επίσης είναι ν’ απομακρύνετε τα άφθονα επιδόρπια, αρκούμενοι σ’ ένα φρούτο ως επιδόρπιο. Αν είσθε καλεσμένος σ’ ένα συμπόσιο, μπορείτε να τρώτε αργά κι’ έτσι να μπορέσετε πιθανώτερα ν’ αποφύγετε να παραφάτε. Αν διαπιστώσετε ότι μπορεί να έχετε φάγει πάρα πολύ, μπορείτε να παραλείψετε το επόμενο φαγητό.
Το πρόβλημα, εν τούτοις, είναι όχι μόνον να φάγη κανείς μεγάλες ποσότητες, αλλά ο υπερσιτισμός. Ένα άτομο δυνατόν να τρώγη πολύ παχειά τροφή. Γι’ αυτό μερικοί βρήκαν βοηθητικό να περιορισθούν σε φρούτα ή χυμούς φρούτων ένα γεύμα την ημέρα. Και η «ημέρα φαγητών από φρούτα μόνον» που χρησιμοποιήθηκε για ωρισμένες χρόνιες ασθένειες μπορεί επίσης να χρησιμεύση για τη διατήρησι της υγείας.
Λογικές συνήθειες φαγητού περιλαμβάνουν επίσης τη λήψι επαρκών βιταμινών και μεταλλικών ιχνοστοιχείων. Πολλά άτομα έχουν ανάγκη επιπρόσθετων ποσοτήτων από τη μια ή και από τις δυο κατηγορίες αυτών των στοιχείων. Σύμφωνα με τον Δόκτορα Μέγιερ, διαιτολόγον του Χάρβαρντ, «η δίαιτα στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι συχνά πολύ χαμηλότερη σε σίδηρο από τις δίαιτες των πτωχότερων πληθυσμών.» Και έτσι, ειδικά για πολλές γυναίκες στην ακμή της ηλικίας, συμπληρώματα σιδήρου σε μια περιοδική ή τακτική βάσι είναι «απαραίτητα αν πρέπει ν’ αποφευχθή προοδευτική εξάντλησις σιδήρου.» Αναμφιβόλως αυτό οφείλεται σε υπερδιυλισμένες τροφές ή τροφές που έχουν υποβληθή σε υψηλή επεξεργασία.
Πολύ σπουδαία από την άποψι αυτή είναι η βρώσις αρκετών φυλλωδών λαχανικών. Έτσι μας λέγουν: «Φυλλώδη λαχανικά έχουν μεγάλη αξία από την άποψι της διαιτητικής φυσιολογικής φυσιολογίας και της διατηρήσεως της υγείας του ανθρώπου (ως μορφής προληπτικής ιατρικής),» επειδή αυτά είναι πλούσια σε βιταμίνες και μέταλλα. Εκτός του ότι είναι πλούσια σε σίδηρο, πράγμα που τα καθιστά αποτελεσματικά εναντίον της αναιμίας, «εξουδετερώνουν τα οξέα στο αίμα και με την επίδρασί των στα νεφρά ενισχύουν την αποβολή των αχρήστων.»
Οι τομάτες, τα μήλα, το λάχανο τουρσί και τα κρεμμύδια έχουν μια αλκαλοποιητική επίδρασι, και μόλις τελευταίως διεπιστώθη ότι τα μανιτάρια (τα φαγώσιμα) και τα κρεμμύδια είναι ιδιαιτέρως πολύτιμα στην καταπολέμησι της χοληστερίνης στο αίμα. Το να σκεπτώμεθα τέτοιους παράγοντας διατροφής, βοηθεί επίσης στη διατήρησι της διανοητικής υγείας, και ειδικά στους ηλικιωμένους.
Τακτική Σωματική Άσκησις
Τακτική άσκησις είναι καλή για όλους, αλλά ειδικά θα έπρεπε εκείνοι που έχουν υπερβολικό βάρος ή κάνουν καθιστική εργασία να μη παραλείπουν να κάνουν κάποια σωματική άσκησι—γεγονός που εκτιμάται ολοένα και περισσότερο. Έτσι, ένας καθηγητής σωματικής αγωγής της Νοτίου Καρολίνας συνήθροισε μια ομάδα ανδρών ηλικίας μεταξύ 40 και 87 ετών και τους υπέβαλε σ’ ένα πρόγραμμα ασκήσεων διαρκείας μιας ώρας τρεις φορές την εβδομάδα. Έπειτα από έξη μόνον εβδομάδες συνέκρινε αυτούς τους άνδρες με μια όμοια ομάδα που δεν είχε ασκηθή σωματικώς. Η διαφορά στη μείωσι της πιέσεως του αίματος και στο λίπος του σώματος και η ύψωσις της καταναλώσεως του οξυγόνου (που είναι ένας από τους καλύτερους δείκτας ρώμης) ελέχθη ότι ήταν έντονη.» Οι ιατροί Μπίρμαν και Λάιτ παρετήρησαν: «Η σωματική άσκησις . . . βοηθεί στη διατήρησι μιας καταστάσεως ευεξίας σ’ ένα άτομο που είναι υγιές και . . . έχει θεραπευτική αξία για άτομα που υποφέρουν από διάφορες καταστάσεις.»
Για να είναι η σωματική άσκησις ωφέλιμη πρέπει να υπάρχη σ’ αυτήν ένας ωρισμένος βαθμός τακτικότητος. Μερικοί την ενθυμούνται κατά διαφόρους τρόπους, ώστε αυτή να γίνεται συνήθεια· άλλοι κάνουν στόχο τους να σηκώνωνται το πρωί λίγα λεπτά νωρίτερα κάθε μέρα για να κάνουν τις ασκήσεις. Μερικοί βρήκαν βοηθητικό να βαδίζουν αντί να πηγαίνουν με αυτοκίνητο οποτεδήποτε είναι βολικό και ν’ ανεβαίνουν τις σκάλες με τα πόδια αντί να χρησιμοποιούν τον ανελκυστήρα. Υπάρχουν πολλές μορφές ασκήσεων που ωφελούν τόσο τους μυς όσο και τα νεύρα, όπως είναι οι ανωθήσεις, οι αλτήρες ταλαντεύσεως και ούτω καθεξής.
Ειδικά για κείνους που κάνουν καθιστικές εργασίες και οι οποίοι έχουν τάσι παχυσαρκίας έχει συστηθή από μερικούς γιατρούς ο μικρός τροχασμός ή τροχάδην σημειωτόν. Αυτό είναι το είδος των ασκήσεων που τείνουν να ενισχύσουν τους πνεύμονας και την καρδιά, και γι’ αυτόν τον λόγο οι ασφαλιστικές εταιρίες συνιστούν το τροχάδην σημειωτόν. Σύμφωνα μ’ ένα βιβλίο υγείας (Πρόληψις, Ιούλιος 1968, στην Αγγλική) τέτοιο ξεκούραστο και αβίαστο τρέξιμο είναι «μια από τις ευκολώτερες και πιο αδάπανες από όλες τις ασκήσεις και επίσης η καλύτερη για τη γενική υγεία.» Φυσικά, κανένας δεν θέλει να φθάση στα άκρα. Εκείνοι που κάνουν πολύ βάδισμα και ανεβαίνουν σκάλες μπορούν ν’ αρκούνται σ’ αυτά για να κάνουν όλη την άσκησι που χρειάζονται. Και μπορούμε να μη λησμονούμε τη θεόπνευστη συμβουλή του αποστόλου Παύλου: «Η σωματική γυμνασία είναι προς ολίγον ωφέλιμος.»—1 Τιμ. 4:8.
Επαρκής Ανάπαυσις, Χαλάρωσις και Ύπνος
Ολοένα και περισσότερα άτομα φυσικά γνωρίζουν πώς ν’ αναπαύωνται, και έχουν την καλή κρίσι ν’ αναπαύωνται επαρκώς και να συμπληρώνουν τον ύπνο που χρειάζονται. Άλλοι, όμως, πρέπει να εργασθούν για τα πράγματα αυτά. Αυτό δυνατόν να οφείλεται στο γεγονός ότι ανήκουν στον αδύνατο νευρικό τύπο, τον εκτομορφικό, ή επειδή είναι φυσικώς εντόνου διαθέσεως ή λόγω εσφαλμένης αντιλήψεως καθήκοντος. Αυτό δυνατόν επίσης να συμβαίνη λόγω υλιστικής διαθέσεως, κατά την οποίαν προσπαθεί κανείς να πλουτήση ή να συσσωρεύση κοσμικούς θησαυρούς ή επειδή επιδιώκει με πολύ πάθος τις διασκεδάσεις.
Μπορεί κανείς να μάθη να ξεκουράζεται αν μόνον εργασθή γι’ αυτό. Μάθετε να εργάζεσθε μ’ ένα σταθερό ρυθμό· μη νομίζετε ότι πρέπει να προχωρήτε με πλήρη ταχύτητα όλον τον καιρό. Οι μουσικοί πρέπει να μαθαίνουν να ξεκουράζονται, αν πρόκειται να εκτελούν τη μουσική των με τον καλύτερο τρόπο χωρίς άχρηστη κόπωσι, και το ίδιο εφαρμόζεται επίσης σε πολλές άλλες μορφές δραστηριότητος που περιλαμβάνουν τη διάνοια, την καρδιά και τους μυς. Όταν οδηγήτε αυτοκίνητο, να είσθε διανοητικώς άγρυπνοι αλλά σωματικώς ξεκούραστοι. Το μειδίαμα θα βοηθήση να είσθε ξεκούραστοι. Και αυτό ισχύει για πολλές άλλες δραστηριότητες που, σαν την οδήγησι, περιλαμβάνουν ευθύνη και απαιτούν αγρυπνία. Η χαλάρωσις συμβάλλει στη φυσική ηρεμία και οδηγεί στη διανοητική και συναισθηματική ισορροπία. Το κλειδί είναι αυτοκυριαρχία!
Έπειτα πάλι, υπάρχει το ζήτημα της αναπαύσεως, δηλαδή, αναπαύσεως χωριστά από τον ύπνο. Μη νομίζετε ότι πρέπει να είσθε ενεργητικός κάθε στιγμή από την ώρα που θα σηκωθήτε ως την ώρα που θα πάτε στο κρεβάτι. Αφήνετε χρόνο για ανάπαυσι και για το ορθό είδος αναψυχής. Μη προσπαθήτε απερίσκεπτα ή φιλόδοξα να παραγεμίσετε τη ζωή σας με πάρα πολλά πράγματα όταν λαμβάνετε μια άδεια διακοπών, όπως όταν ταξιδεύετε.
Ούτε μπορεί ο ύπνος να παραμεληθή αν πρόκειται ν’ απολαμβάνετε καλή υγεία. Εδώ πάλιν, μερικά άτομα καταφανώς χρειάζονται περισσότερον ύπνο από άλλα, όπως οι γυναίκες που συνήθως χρειάζονται περισσότερο ύπνο από τους άνδρες, και τα παιδιά περισσότερο από τους ενηλίκους.
Η αϋπνία μπορεί να είναι το φιλοδώρημα πολλών αμαρτιών παραλείψεως και εκτελέσεως, όπως το να μη τρώγετε κανονικά ή να παραμελήτε την άσκησι. Ή δυνατόν να οφείλεται σε ανησυχία, απογοητεύσεις, αισθήματα ενοχής ή όμοιες επιβλαβείς συγκινήσεις. Αν θα θέλατε ν’ απολαμβάνετε ήσυχο ύπνο, καθαρίστε τη διάνοια από αυτά. Αν νέοι ήχοι σάς διαταράσσουν, αναπαυθήτε. Μπορείτε να συνηθίσετε μ’ αυτούς αν το κάμετε στόχο σας να τους συνηθίσετε, πράγμα που σας κάμη ικανόν να κοιμηθήτε εις πείσμα των. Καθώς λέγει το ρητό: ‘Ό,τι δεν μπορεί να θεραπευθή, πρέπει ν’ αντιμετωπίζεται με υπομονή.’ Μάθετε να ησυχάζετε το βράδυ, πριν από την ώρα του ύπνου. Μερικοί βρήκαν βοηθητικό το ζεστό γάλα, άλλοι τον ζεστό χυμό του γκραίηπ-φρουτ ή του πορτοκαλιού. Και οι Γ. Γ. Λους και δόκτωρ Σήγκαλ, δυο αυθεντίες των Ηνωμένων Πολιτειών επί του ύπνου και της αϋπνίας, προσφέρουν την εξής συμβουλή:
«Ένα άτομο που ειλικρινώς θέλει να βελτιώση τον ύπνο του πρέπει να είναι πρόθυμο να κάμη μια προσπάθεια για καλή υγεία, θα έπρεπε να προετοιμάζεται να κάνη μια αθλητική δίαιτα, αποφεύγοντας τα άμυλα, τα γλυκά και μη ουσιώδεις τροφές. Πρέπει επίσης ν’ αναλάβη ένα βαθμιαίο πρόγραμμα σωματικών ασκήσεων, που ν’ ακολουθήται κάθε μέρα. Ένα άτομο που περνά τη ζωή του με καφέ, σιγαρέττα, νεύρα και αδράνεια δεν πρέπει ν’ αναμένη τέλειον ύπνο.»
Καλές Διανοητικές και Συναισθηματικές Συνήθειες
Ναι, υπάρχει ο ψυχοσωματικός παράγων, η επίδρασις της διανοίας και των συγκινήσεων επί του σώματος, που πρέπει επίσης να λαμβάνωνται υπόψιν αν ένας θα ήθελε να εξακολουθήση ν’ απολαμβάνη καλή υγεία. Γι’ αυτό δεν υπάρχει καλύτερος οδηγός από τον Λόγο του Θεού. Όπως δείχνει η Βίβλος, τα πράγματα που είναι δυσμενή για το σώμα μας περιλαμβάνουν χαλαρή διαγωγή, μίσος, ζηλοτυπία, παροξυσμούς οργής, όργια και μέθη.—Γαλ. 5:19-21.
Εξ άλλου, υπάρχουν οι ευεργετικές συγκινήσεις, όπως είναι ‘ο καρπός του πνεύματος [ο οποίος περιλαμβάνει] αγάπη, χαρά, ειρήνη, μακροθυμία, χρηστότητα, αγαθωσύνη, πίστι, πραότητα, εγκράτεια.’ Ναι, όχι χωρίς επαρκή λόγο η Βίβλος λέγει ότι «Η ευφραινομένη καρδία δίδει ευεξίαν ως ιατρικόν» και ότι «η ευσέβεια είναι προς πάντα ωφέλιμος,» περιλαμβάνουσα και την παρούσα ζωή.—Γαλ. 5:22, 23· Παροιμ. 17:22· 1 Τιμ. 4:8.
Το να κάνωμε σκέψεις για τη διατήρησι καλής υγείας δεν είναι ν’ ακολουθούμε τη γραμμή της ελαχίστης αντιστάσεως. Εν τούτοις, εκείνοι που έχουν μια πραγματική αποστολή στη ζωή θα θέλουν να κάμουν την καλύτερη δυνατή χρήσι του χρόνου των και των διανοητικών και σωματικών των δυνάμεων. Επομένως όλοι αυτοί κάνουν καλά να δίνουν προσοχή με ισορροπημένο τρόπο στα τέσσερα βοηθήματα για καλή υγεία: λογικές συνήθειες φαγητού· τακτική άσκησι· επαρκή ανάπαυσι, ξεκούρασι και ύπνο, και καλές διανοητικές και συναισθηματικές συνήθειες. Κάνοντας έτσι, όχι μόνον θα γίνουν ικανοί να διεξάγουν την αποστολή των στη ζωή καλύτερα, αλλ’ επίσης θα βοηθούνται να έχουν το ωραίο αίσθημα της πραγματικής σωματικής ευεξίας.