Η Μοναδικότης του Ανθρώπου—Οφείλεται σε Εξέλιξι ή σε Δημιουργία;
«ΤΟ ΚΑΘΕ ΤΙ στην εξέλιξι είναι πολύ πολύ υποθετικό.» Αυτή πράγματι είναι μια αμερόληπτη δήλωσις που την έκαμε ένας εξέχων υπέρμαχος της εξελίξεως. Αυτός ήταν ο Σ. Λ. Ουώσμπερν, Καθηγητής της Ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο Μπέρκλεϋ της Καλιφόρνιας, που έκαμε αυτήν τη δήλωσι. Κι εκείνο που είναι ακόμη περισσότερο αξιοσημείωτο, την έκαμε σε μια διάλεξι που είχε τίτλο «Η εξέλιξις της Ανθρωπίνης Συμπεριφοράς,» που εξεφωνήθη σε μια Διάσκεψι κατόχων βραβείου Νόμπελ με θέμα «Η Μοναδικότης του Ανθρώπου.»
Οι ομιληταί στο συνέδριο αυτό, που διεξήχθη σ’ ένα Αμερικανικό μεσοδυτικό Πανεπιστήμιο, ετόνισαν πολλά από τα σημεία στα οποία ο άνθρωπος είναι μοναδικός όταν συγκριθή με τα ζώα. Εν τούτοις, αυτοί οι άνδρες συνεχώς ανεφέροντο στην εξέλιξι σαν να ήταν αποδεδειγμένο γεγονός. Μεταξύ των σημείων που οι διάφοροι ομιληταί ετόνισαν ως προς τη μοναδικότητα του ανθρώπου ήσαν τα επόμενα, που τώρα δημοσιεύθηκαν στο βιβλίο Η Μοναδικότης του Ανθρώπου, που εξεδόθη από τον Ι. Δ. Ρωσλάνσκυ.
«Καμμιά γνωστή ανθρώπινη ομάς, εν τούτοις, δεν απορρίπτει απλώς τους νεκρούς της χωρίς κάποια τελετή ή τελετουργία. Σε άκαμπτη αντίθεσι, κανένα ζώο δεν συνηθίζει να θάβη τα νεκρά ζώα του είδους του.» «Ο άνθρωπος είναι το μόνο ζωντανό ον που έχει ανεπτυγμένη συνείδησι του εαυτού του και συνείδησι του θανάτου.»—Θεοδόσιος Ντομπζάνσκυ, επιστήμων Ρωσικής καταγωγής.
Γιατί αυτή η χτυπητή μοναδικότης στον άνθρωπο αν εξελίχθηκε από τα ζώα; Δεν θάπρεπε τουλάχιστον να υπάρχη κάποιος μικρός βαθμός αυτοσυνειδήσεως και συνειδήσεως του θανάτου σ’ εκείνους που υποστηρίζεται ότι είναι πρόγονοι του ανθρώπου; Η εξέλιξις δεν μπορεί να εξηγήση τον λόγο αυτής της μοναδικότητος αλλά ο Λόγος του Θεού την εξηγεί. Η Βίβλος εξηγεί ότι ο άνθρωπος μόνον δημιουργήθε κατ’ εικόνα του Θεού. Αυτός μόνος προικίσθηκε με λογική, με φαντασία, με ηθικό αίσθημα.—Γέν. 1:26-28
Όσον αφορά την ικανότητα του ανθρώπου να χρησιμοποιή ομιλία, σε αντίθεσι προς άλλα συστήματα επικοινωνίας που χρησιμοποιούνται μεταξύ ζώων, ο Δόκτωρ Έρναν Μακ Μώλλιν, που είναι στη σύγκλητο του Πανεπιστημίου της Νοτρ-Νταμ, είπε τα εξής:
«Σε προσφάτους καιρούς, πολλές εργασίες έγιναν για τις ‘γλώσσες’ των μελισσών, των μυρμηγκιών, των δελφινιών, και άλλων ζώων που είναι ωργανωμένα σε μεγάλο βαθμό. Αλλά πολλά χαρακτηριστικά αυτών των ‘γλωσσών’ απέχουν πάρα πολύ από τις γλώσσες του ανθρώπου. Πρώτα, αυτές είναι ειδικές για το κάθε είδος και κληρονομούνται, δεν μαθαίνονται. Η χρήσις των είναι ενστικτώδης, όχι κατόπιν σκέψεως. Οι μέλισσες ενός είδους δεν μπορούν να ‘καταλάβουν’ τη γλώσσα ενός άλλου είδους, ούτε μπορούν να την μάθουν. Γενεσιολογικές διαφορές μπορούν ακόμη να προκύψουν μέσα στο είδος μέλισσα λόγω γεωγραφικού διαχωρισμού· μια Ιταλική μέλισα δεν μπορεί να καταλάβη τα συνθήματα που δίνει μια κυψέλη Γερμανικών εξαδέλφων. Εφόσον είναι Ιταλική μέλισσα, πάντα θα είναι Ιταλική μέλισσα. Το έντομο ατομικά με κανένα τρόπο δεν μπορεί να τροποποιήσει ή να ξεμάθη τη ‘γλώσσα’ του, επειδή αυτή, όσο τουλάχιστον μπορούμε να πούμε, είναι γενετικώς καθωρισμένη και εξ ολοκλήρου ενστικτώδης από την αρχή. Δεύτερον, όλα τα σημεία που χρησιμοποιούνται είναι σήματα, για να είμαστε ακριβείς, δηλαδή, προκαλούν άμεση ενέργεια. Κανένας λόγος δεν υπάρχει ν’ αποδώσωμε σ’ αυτά συλλογιστικό χαρακτήρα. Δεν χρησιμοποιούνται για να κάνουν δηλώσεις για την πηγή της ζάχαρης, αλλά μάλλον για να χρησιμεύουν ως ερεθισμός για μια ενστικτώδη ανταπόκρισι εκ μέρους των άλλων μελισσών που θα τις στείλη στον κατάλληλο τόπο. Τρίτον, αυτές οι γλώσσες είναι εξ ολοκλήρου περιωρισμένες σ’ ένα μόνο τύπο καταστάσεως, έναν τύπο που είναι βιολογικής σπουδαιότητος για το είδος, για τη συλλογή τροφής, επί παραδείγματι, ή για την ερωτοτροπία.»
Το πρόβλημα της γλώσσας παρουσιάζει ένα αίνιγμα στους οπαδούς της εξελίξεως. Οι φιλόλογοι εμφανίσθηκαν με πολλές θεωρίες αλλά καμμιά απ’ αυτές δεν υπήρξε τόσο λογική ή ακαταμάχητη ώστε να κερδίση τη γενική παραδοχή. Ένα μικρό πτηνό, ο παπαγάλος, μπορεί να μιλήση, μολονότι όχι με νοημοσύνη· αλλά ένας πίθηκος, με πολλά φυσικά χαρακτηριστικά όμοια προς εκείνα του ανθρώπου—δόντια, χείλη, γλώσσα, φωνητικές χορδές, και πολύ περισσότερη νοημοσύνη παρά ενός παπαγάλου—δεν μπορεί. Γιατί όχι; Επειδή, καθώς ο Γούτεν δείχνει στο βιβλίο του «Επάνω από τον Πίθηκο,» ο πίθηκος δεν έχει την αναγκαία νοημοσύνη.
Τονίζοντας ένα ακόμη περαιτέρω παράδειγμα της μοναδικότητας του ανθρώπου, ο Καθηγητής Β. Χ. Θόρω, ένας από τους κορυφαίους Άγγλους ηθολόγους,a είπε τα εξής:
«Ο άνθρωπος μπορεί να χειρίζεται τελείως αφηρημένα σύμβολα σε μια έκτασι πολύ πέραν εκείνης που είναι δυνατή στον κόσμο των ζώων· σ’ αυτή την ικανότητα βασίζονται τα μαθηματικά. Δεν πιστεύω ότι τα ζώα θα μπορέσουν ποτέ ν’ ασχοληθούν με μαθηματικά . . . Ο άνθρωπος έχει ένα αφηρημένο ηθικό αίσθημα με το οποίον μπορεί να εννοή τελείως τους γενικούς ηθικούς νόμους—μπορεί να εννοή, με άλλους λόγους, την ουσιώδη διαφορά μεταξύ εκείνου που είναι και εκείνου που έπρεπε να είναι, και απ’ αυτό, νομίζω, προκύπτει. . . . ότι ο άνθρωπος είναι ένα φιλοσοφικό, μεταφυσικό και θρησκευτικό ζώο.»
Ο κάτοχος Βραβείου Νόμπελ Σερ Τζων Έκκλες μίλησε σ’ αυτό το Συνέδριο επάνω στο θέμα «Η Διδασκόμενη Προσωπικότης.» Μεταξύ άλλων πραγμάτων ανέλυσε το σημείον ότι «η προσπάθεια του ανθρώπου να εννοήση τον κόσμο είναι ένα μέτρον της μοναδικότητάς του.» Τα ζώα είναι ευχαριστημένα με τις υλικές ανέσεις και την ικανοποίησι της πείνας των και του σεξουαλικού ενστίκτου. Αλλά ο άνθρωπος, και μόνον ο άνθρωπος, έχει μια πείνα για γνώσι, να θέλη να γνωρίση, να εννοήση, όχι μόνο τον κόσμο αλλά τον σκοπό της υπάρξεώς του. Ο Λόγος του Θεού, η Βίβλος, δίνει αυτή τη διαφώτισι.—Ψαλμ. 119:105.
Και ο Καθηγητής Ουώσμπερν, τον οποίον αναφέραμε στην αρχή, συνέβαλε περαιτέρω στο θέμα της μοναδικότητας του ανθρώπου με το να παρατηρήση:
«Ολόκληρη η αντίληψίς μας για το διάστημα είναι τελείως διαφορετική από την αντίληψι των μη ανθρωπίνων ανθρωποειδών πιθήκων. Οι πίθηκοι περνούν ολόκληρη τη ζωή τους σε μια περιοχή δυο ή τριών τετραγωνικών μιλίων. Ο γορίλλας περνά τη ζωή του σε μια περιοχή 15 τετραγωνικών μιλίων. Εδώ λοιπόν είναι ζώα που κινούνται πολύ γρηγορώτερα από όσο μπορούμε εμείς, με καλά κινητικά συστήματα και με αισθήσεις, πολύ όμοιες με τις δικές μας, αλλά ζουν ολόκληρη τη ζωή τους σ’ αυτή την υπερβολικά μικρή περιοχή. . . . Θα σκεπτόταν κανείς ότι θα μπορούσε κάποιος να οδηγήση πιθήκους πολύ εύκολα μακριά . . . Αυτό είναι πολύ εύκολο . . . ωσότου φθάσουν στην άκρη της περιοχής που γνωρίζουν. Και τότε αν κανείς προσπαθήση να τους τραβήξη μακρύτερα, η ομάς θα τον κυκλώση και θα οπισθοχωρήση· δεν θα πάνε πιο πέρα από το διάστημα που γνωρίζουν. Έτσι, ένα από τα πράγματι αξιοσημείωτα χαρακτηριστικά του ανθρώπου είναι ότι ακόμη και οι πρωτόγονοι άνθρωποι δρουν σε περιοχές μεγαλύτερες από εκατοντάδες τετραγωνικά μίλια μάλλον παρά σ’ αυτές τις μικρές περιοχές. . . .
«Συνεχής άσκησις είναι χαρακτηριστικό της ανθρώπινης δράσεως και δεν είναι χαρακτηριστικό της δράσεως των μη ανθρωπίνων ανθρωποειδών πιθήκων. . . .
«Οι εγκέφαλοί μας ελέγχουν απείρως περισσότερο τις αντιδράσεις της οργής παρ’ ό,τι συμβαίνει στους μη ανθρωπίνους ανθρωποειδείς. Βεβαίως αυτό σχετίζεται με την ικανότητα συνεργασίας και σχεδιασμού. Αυτές οι ικανότητες επίσης, φυσικά, είναι μοναδικά ανθρώπινες. . . . Για τους μη ανθρώπινους ανθρωποειδείς πιθήκους το να πάρουν δυο ζώα για να κάμουν κάτι για αμοιβαίο όφελος είναι περίπου το όριο της συνεργασίας. . . .
«Επίσης η σεξουαλική σχέσις είναι σε αξιοσημείωτο βαθμό διαφορετική στα ανθρώπινα όντα παρά στους μη ανθρώπινους ανθρωποειδείς . . . Η εξασθένισις αυτής . . . της ανεξέλεγκτης σεξουαλικής ορμής είναι υπερβολικά σπουδαία και . . . οφείλεται στον ανθρώπινο εγκέφαλο που είναι πολύ σπουδαιότερος στη σεξουαλική διαγωγή από ό,τι είναι στους μη ανθρωπίνους ανθρωποειδείς.»
Πόσο χτυπητά όλη η ανωτέρω μαρτυρία βεβαιώνει τη μοναδικότητα του ανθρώπου! Μαζί του μια μεγάλη παράταξις μοναδικών ιδιοτήτων ξαφνικά ανεπήδησε σε ύπαρξι. Εν τούτοις οι ποικίλες απόψεις που αναφέρθηκαν με κανένα τρόπο δεν είναι όλοι οι τρόποι στους οποίους ο άνθρωπος είναι μοναδικός όταν συγκριθή με τα ζώα. Όχι, καθόλου!
Εν τούτοις, με βάσι αυτές τις απόψεις μόνον, είναι λογικό ν’ αποδίδωμε όλες τις πλευρές της μοναδικότητος του ανθρώπου στην εξέλιξι; Ή μάλλον, καθώς κάμνει ο Λόγος του Θεού η Βίβλος, θα έπρεπε να τις αποδίδωμε στη σοφία του Θείου Δημιουργού; Ασφαλώς η λογική και η αλήθεια είναι με το τελευταίο συμπέρασμα!
[Υποσημειώσεις]
a Ο ηθολόγος μελετά τη συμπεριφορά ή τις συνήθειες των ζώων στο φυσικό των περιβάλλον