Ζωντανοί Λαμπτήρες Χωρίς Θερμότητα

ΠΟΙΟΣ θα μπορούσε ποτέ να φαντασθή ότι το ταπεινό σκαθάρι θα παρείχε το υπόδειγμα φωτισμού όπως τον ονειρεύεται ένας μηχανικός; Ναι, μερικά σκαθάρια που λέγονται πυγολαμπίδες είναι ζωντανοί λαμπτήρες χωρίς το φως τους να παράγη θερμότητα. Το φως της πυγολαμπίδας δεν είναι ούτε στο ελάχιστο θερμό στην αφή. Οι ηλεκτρικοί λαμπτήρες του ανθρώπου χάνουν πολλή από τη δύναμί τους σε θερμότητα, αλλά οι ζωντανοί λαμπτήρες του Δημιουργού μετατρέπουν το 100 τοις εκατό της ενεργείας των σε φως.

Γιατί όμως αυτές οι ζωντανές λάμπες, όπως οι πυγολαμπίδες, ανάβουν το λαμπερό τους φως; Ποιο σκοπό εξυπηρετεί; Είναι αλήθεια ότι τα έντομα που λαμπυρίζουν φέρνουν σε αμηχανία τον άνθρωπο, αλλ’ ο πραγματικός σκοπός είναι να βρουν το αντίθετο φύλο του είδους των στο σκοτάδι και να μπορέσουν να ζευγαρωθούν.

Η αρσενική πυγολαμπίδα ενός συνήθους είδους στη Βόρειο Αμερική πετά τριγύρω στη διάρκεια του θερμοτέρου μέρους της νύχτας, εκπέμποντας το φως της, συνήθως όταν πρόκειται ν’ αρχίση ν’ ανεβοκατεβαίνη. Το χρώμα του φωτός της πυγολαμπίδας είναι κατά το πλείστον κιτρινωπό· αλλά σε μερικά είδη είναι μάλλον πρασινωπό, γαλαζωπό ή πορτοκαλί.

Η λάμπα της πυγολαμπίδας τροφοδοτείται με καύσιμα από ένα μίγμα που λέγεται εωσφορίνη. Όταν αυτή έρχεται σε επαφή με το οξυγόνο, ένας καταλύτης γνωστός ως «λουκιφεράση» (LUCIFERASE) προκαλεί την ενέργεια που παράγει φως χωρίς θερμότητα.

Κάθε είδος πυγολαμπίδας—και υπάρχουν περίπου δυο χιλιάδες—έχει το δικό του χαρακτηριστικό τύπο ακτινοβολίας. Αυτό είναι τόσο χαρακτηριστικό όσο και το κελάδημα των διαφόρων πουλιών. Όταν η θηλυκή πυγολαμπίδα δη τη λάμψι που αναζητά, εκπέμπει μια στιγμιαία λάμψι ως απάντησι. Μια θηλυκή πυγολαμπίδα σπάνια ανταποκρίνεται στο φως ενός είδους διαφορετικού από το δικό της. Καμμιά φορά, εν τούτοις, μια θηλυκή μπορεί ν’ ανταποκριθή για μια φορά στην ακτινοβολία μιας αρσενικής που είναι παρόμοια με το δικό της είδος, αλλ’ αν το μήκος της επομένης ακτινοβολίας δεν είναι ακριβώς σωστό, δεν «ανοίγει τον διακόπτη» και δεν ανάβει πια.

Όταν η θηλυκή πυγολαμπίδα δη τη λάμψι που αναζητεί, διατηρεί αναμμένη τη λάμπα της στην κατάλληλη συχνότητα, εωσότου το αρσενικό την φθάση και γίνη το ζευγάρωμα.

Ο φανός, όμως, της πυγολαμπίδας δεν καταλήγει πάντοτε στην αναπαραγωγή του είδους. Υπάρχει μια θηλυκή ενός είδους που είναι παραπλανητική σαρκοφάγος. Είναι ικανή να μιμήται τις φωτεινές ανταποκρίσεις πολλών θηλυκών άλλων ειδών και να δελεάζη τα αρσενικά να την πλησιάσουν, οπότε τα πιάνει και τα τρώγει.

Ανόμοια με τη πυγολαμπίδα της Βορείου Αμερικής, που η κάθε μια εκπέμπει φως για λογαριασμό της, υπάρχουν τα λαμπυρίζοντα έντομα της Νοτιοανατολικής Ασίας και του Νοτίου Ειρηνικού. Αυτές οι πυγολαμπίδες μπορούν ν’ αλλάξουν τον τύπο των λάμψεών τους ώστε ν’ αναβοσβύνουν όλες μαζί. Αυτό τις κάνει ικανές να φωτίζουν ολόκληρα δέντρα με την ομοιομορφία των φώτων από νέον.

Με τον ακόλουθο τρόπο ένας επισκέπτης στη Μιντανάο των Φιλιππίνων περιέγραψε αυτό που είδε: «Υπήρχαν δυο δέντρα στο μέγεθος της μηλιάς και ίσως 100 πόδια μακρυά το ένα από το άλλο, και κάθε βράδυ ήσαν γεμάτα πυγολαμπίδες που σπινθηροβόλιζαν με συγχρονισμό, πρώτα άναβε το ένα δέντρο και κατόπιν το άλλο. Θα πρέπει να υπήρχαν αρκετές χιλιάδες έντομα σε κάθε δέντρο, και όμως, ο συγχρονισμός ήταν τόσο τέλειος ώστε σπάνια ή ποτέ και μια μόνο πυγολαμπίδα δεν αναβόσβυνε σε λανθασμένο χρόνο. . . . Φαινόταν τόσο παράξενο και παρήγε τόσο ωραία εντύπωσι ώστε το βρήκα ένα από τα πιο αξιοσημείωτα πράγματα στις Φιλιππίνες».

Πιστεύουν ότι οι αρσενικές πυγολαμπίδες συνενώνουν τη φωτεινότητά τους για να δώσουν στις θηλυκές μια θεαματική ειδοποίησι για το πού βρίσκονται. Δεν είναι γνωστό πώς κάθε πυγολαμπίδα κατορθώνει να συγχρονίζη τη λάμψι της με τη λάμψι του διπλανού της αρσενικού, αλλά οι περισσότερες απ’ αυτές αναβοσβύνουν μαζί σαν να έχουν ανάψει με το άνοιγμα ενός κοινού διακόπτη.

Ένα άλλο μυστήριο που παρουσιάζουν αυτές οι ζωντανές λάμπες είναι το καλούμενο «σκουληκοσιδηρόδρομος» της Νοτίου Αμερικής. Αυτή η κάμπια ενός σκαθαριού έχει μήκος τριών ιντσών περίπου και έχει ασυνήθη φωτιστικά εξαρτήματα. Στο κεφάλι του υπάρχει ένα μεγάλο κόκκινο φως—είναι ένα από τα λίγα έντομα που είναι γνωστόν ότι εκπέμπουν κόκκινο φως. Κατά μήκος του σώματός του υπάρχουν ένδεκα ζεύγη ασπροπράσινων φώτων. Όταν όλα τα φώτα είναι αναμμένα, το σκουλήκι μοιάζει σαν ένας φωτισμένος σιδηρόδρομος. Το κόκκινο μπροσθινό φως του σκουληκοσιδηροδρόμου είναι ανεξάρτητο κι έτσι μπορεί ν’ ανάβη όταν τα άλλα λάμπουν ή μπορεί να λάμπη κόκκινο όταν τα άλλα είναι σβηστά.

Ποιο είναι το μυστικό του σκουληκοσιδηρόδρομου; Είναι το ίδιο μυστικό που έχει και η πυγολαμπίδα. Αλλά το κόκκινο φως είναι διαφορετικό. Πώς συμβαίνει αυτό; Υπάρχει μήπως κάποιο φίλτρο επάνω από το φως που το κάνει να φαίνεται κόκκινο; Το πώς παράγεται είναι ένα από τα πράγματα που η επιστήμη δεν κατανοεί πλήρως.

Οι επιστήμονες ελπίζουν ότι μια μέρα θα μπορέσουν να θέσουν σε ευρεία χρήσι τις αποτελεσματικές αρχές του ψυχρού φωτός των ζωντανών λαμπτήρων του Δημιουργού.