Έχετε Διδάξει στα Παιδιά σας να Εργάζονται;
Η ΑΠΑΝΤΗΣΙΣ Ναι ή Όχι σ’ αυτή την ερώτησι μπορεί ν’ αποκαλύψη περισσότερα για την οικογένειά σας απ’ οσα φαντάζεσθε. Ως γονείς, η απάντησίς σας πιθανόν ν’ αντανακλά σε μεγάλο βαθμό τις περιστάσεις και το περιβάλλον στο οποίον μεγαλώσατε. Μπορεί επίσης ν’ αντανακλά τη σημερινή στάσι σας όσον αφορά τη ζωή γενικά, καθώς και το ενδιαφέρον σας για το μέλλον των παιδιών σας. Ναι, η απάντησίς σας μπορεί να αποκαλύψη πράγματα όχι μόνον σχετικά με τα παιδιά σας, αλλ’ επίσης και με σας, τους γονείς των.
Σκεφθήτε την παιδική σας ζωή. Μήπως μεγαλώσατε σ’ ένα αγρόκτημα όπου ολόκληρη η οικογένεια έπρεπε να εργάζεται σκληρά; Ή μεγαλώσατε σε μια πόλι όπου φαινόταν να υπάρχη λίγη δουλειά για τα μικρά παιδιά; Εργάσθηκαν μήπως σκληρά οι γονείς σας για ν’ αποκτήσουν τ’ αναγκαία της ζωής; Και σαν παιδί, σας ανέθεταν να κάμετε δουλειές στο σπίτι; Η είχατε πολύ χρόνο στη διάθεσί σας; Αυτές οι παιδικές εμπειρίες θα μπορούσαν να έχουν βαθειά επίδρασι στη στάσι σας, όταν πρόκειται να διδάξετε στα παιδιά σας να εργάζωνται.
Ομοίως, η στάσις που καλλιεργήσατε στη διάρκεια της ενήλικης ζωής σας για την εργασία είναι ένας άλλος σπουδαίος παράγων. Επί παραδείγματι, αν συμβαίνη να ζήτε σε μια χώρα που έχει υιοθετήσει πολλές μηχανές που ελαττώνουν τον κόπο στις επιχειρήσεις και στη βιομηχανία, η γνώμη σας μπορεί να έχη επηρεασθή απ’ αυτό σχετικά με την εργασία.
Σήμερα όσο ποτέ προηγουμένως μεγάλη έμφασις δίδεται σε περισσότερα κουμπιά, σε περισσότερους μηχανικούς υπολογιστάς, σε περισσότερο αυτοματισμό, με όσο το δυνατόν λιγωτερη σωματική και πνευματική προσπάθεια. Επίσης, πολλοί άνθρωποι επιθυμούν λιγώτερες ώρες και λιγώτερη εργασία που δίνει περισσότερο ελεύθερο χρόνο. Αυτός ο μάλλον εύκολος τρόπος ζωής κάνει μερικούς ανθρώπους ν’ αναπτύσσουν μια αποστροφή για την εργασία, ακόμη και μίσος γι’ αύτην. Αν σεις είσθε θύμα τέτοιων σκέψεων, τότε οπωσδήποτε θα έχετε μια αρνητική στάσι στο να διδάξετε τα παιδιά σας να εργάζωνται.
Και τι θα λεχθή για το μέλλον των παιδιών σας;—κάτι για το οποίο οι περισσότεροι γονείς ενδιαφέρονται πάρα πολύ. Αν πιστεύετε ότι ένα παιδί δεν θα έπρεπε να κάνη τίποτε, τότε θα προσπαθήσετε να προφυλάξετε και να προστατεύσετε το παιδί σας περισσότερο και από το κατώτατο όριο εργασίας και ευθύνης. Αντιθέτως, αν πιστεύετε ότι εργασία που επιβλέπεται είναι ωφέλιμη για τα παιδιά, τότε θ’ αναζητήσετε τρόπους για ν’ απασχολήσετε τον χρόνο τους και την ενέργειά τους με παραγωγική δραστηριότητα.
Ο Δημιουργός του ανθρωπίνου γένους μας ενθαρρύνει να λαμβάνωμε μια θετική άποψι σχετικά με την εργασία, διότι στον Λόγο του, τη Βίβλο, έκαμε να γραφή. «Είδον λοιπόν ότι δεν είναι καλύτερον, ειμή το να ευφραίνηται ο άνθρωπος εις τα έργα αυτού· διότι αυτή είναι η μερίς αυτού.» (Εκκλησ. 3:22) Η νεαρά ηλικία είναι ένας κατάλληλος καιρός για να αρχίση κανείς να καλλιεργή αυτή την άποψι.
Πότε να Αρχίση;
Αν οι γονείς σας εργάσθηκαν σκληρά, είναι πιθανόν να σας έδωσαν ένα καλό ξεκίνημα στη ζωή με το να σας διδάξουν να εργάζεσθε. Και αν δεν έχετε ενστερνισθή τη φιλοσοφία των οκνηρών ανθρώπων αυτής της μηχανοποιημένης εποχής, χωρίς αμφιβολία είσθε πεπεισμένος ότι ένα παιδί θα έπρεπε να εργάζεται για το δικό του όφελος. Η ερώτησις είναι πότε πρέπει να αρχίση.
Αρχίστε το εκπαιδευτικό σας πρόγραμμα όταν το παιδί είναι πολύ μικρό. Όταν είναι μικρό είναι εύπλαστο, πρόθυμο και έχει ζήλο να μαθαίνη. Φθάνοντας την ηλικία των τριών ετών, θα πρέπη να έχη μάθει να μαζεύη τα παιχνίδια του μετά το τέλος της ώρας του παιχνιδιού. Τουλάχιστον μέχρις ότου έλθη η ηλικία για να πάη στο σχολείο, θα πρέπει να το έχετε διδάξει πώς να πλένεται και να ντύνεται και να τακτοποιή το δωμάτιό του.
Αυτά τα πράγματα μπορεί να φαίνωνται ασήμαντα, αλλ’ εν τούτοις διδάσκουν το παιδί να είναι εύτακτο και ανεξάρτητο—ιδιότητες πολύ αναγκαίες για να έχη επιτυχία σε μελλοντικές ευθύνες που δυνατόν να αναλάβη. Έτσι έρχεται ο καιρός που τα παιδιά σας πηγαίνουν στο σχολείο. Αλλά μήπως αυτό είναι όλο εκείνο που θα έπρεπε να περιλαμβάνη το καθημερινό τους πρόγραμμα; Η παραμονή των έξη περίπου ωρών στο σχολείο, δεν εξαντλεί τελείως τα παιδιά. Αυτό αληθεύει, ιδιαιτέρως αν λάβετε υπ’ όψιν τα διαλείμματα, τις ώρες του παιγνιδιού, τα γυμνάσματα και τον χαλαρό τρόπο εκπαιδεύσεως και πειθαρχίας στα σημερινά σχολεία.
Εν όψει των ανωτέρω, θα ήταν ωφέλιμο αν τα παιδιά σας, επιστρέφοντας από το σχολείο, είχαν τακτικές και προκαθωρισμένες μικροδουλειές να κάνουν. Είναι καλό να έχετε ένα πρόγραμμα τέτοιων εύκολων εργασιών αρκετό καιρό προηγουμένως, ώστε κάθε παιδί να ξέρη τι πρέπει να κάμη. Φυσικά, τέτοια προγράμματα δεν θα πρέπη να είναι τόσο άκαμπτα ώστε να μη μπορούν να γίνωνται τροποποιήσεις όταν προκύπτουν απρόβλεπτες καταστάσεις. Ακόμη μαθαίνοντας να κάνη τέτοιες τροποποιήσεις ‘της στιγμής’ στο πρόγραμμα είναι αυτό καθ’ εαυτό μια καλή εξάσκησις για το παιδί, διότι αυτό θα χρειασθή να το κάνη συχνά σ’ όλη την ενήλικη ζωή του, δεν ειν’ έτσι;
Τι να Διδάξετε;
Οι απασχολήσεις μετά το σχολείο μπορούν να περιλαμβάνουν πολλά πράγματα μέσα στο σπίτι. Αυτό εξαρτάται, φυσικά, από το είδος του σπιτιού στο οποίο ζη κανείς, αν είναι στην εξοχή ή στην πόλι, αν είναι ένα σπίτι με αυλή τριγύρω, ή ένα μικρό διαμέρισμα χωρίς καμμιά ευθύνη έξω από την κεντρική είσοδο.
Αλλ’ ανεξάρτητα από το που ζήτε, υπάρχουν πολλά πράγματα στο σπίτι που τα παιδιά μπορούν να διδαχθούν να κάνουν, και μάλιστα να τα κάνουν καλά. Για να κατονομάσωμε μερικά: Να σκουπίζουν και να σφουγγαρίζουν τα πατώματα, να ξεσκονίζουν και να γυαλίζουν τα έπιπλα, να πλένουν και να σιδερώνουν ρούχα, να τακτοποιούν το τραπέζι μετά το φαγητό και να πλένουν τα πιάτα, επίσης να βγάζουν έξω τα σκουπίδια.
Κάθε κοπέλλα θα πρέπη να γνωρίζη να μαγειρεύη. Διδάξτε τις πρώτα τις στοιχειώδεις δουλειές, όπως λόγου χάριν να καθαρίζουν πατάτες και κρεμμύδια για το μαγείρεμα. Κατόπιν προοδευτικά να τις διδάξετε πώς να κάνουν σαλάτες, να ετοιμάζουν διάφορα φαγητά με κρέας και να κάνουν νόστιμα γλυκίσματα. Θα πρέπη επίσης να μάθουν πώς να ψήνουν στο φούρνο. Ακόμη και μητέρες που οι ίδιες είναι μάλλον μέτριες μαγείρισσες μπορούν, με τη βοήθεια βιβλίων μαγειρικής, να διδάξουν τις θυγατέρες των να μαγειρεύουν ωραία φαγητά.
Μαθαίνετε τις θυγατέρες σας από πολύ μικρή ηλικία να ράβουν κουμπιά και να ‘μαντάρουν’ κάλτσες. Καθώς μεγαλώνουν, διδάξτε τις να χειρίζωνται τη μηχανή του ραψίματος με το να μπαλώνουν ρούχα της δουλειάς, να ράβουν ποδιές και να στριφώνουν πετσέτες. Κάθε κοπέλλα ηλικίας δέκα ετών θα πρέπη να γνωρίζη να πλέκη με βελόνες και με τον κροσέ—πρακτικές τέχνες που ασκούν τα μάτια και τα δάχτυλα.
Τώρα, μήπως πρέπει αυτά τα οικιακά καθήκοντα να ανατίθενται μόνο στα κορίτσια της οικογενείας; Οι γονείς που είναι προνοητικοί εκτιμούν το γεγονός ότι είναι καλό να εκπαιδεύουν και τους γυιους των να διατηρούν το σπίτι εύτακτο και καθαρό. Κάθε άνδρας θα πρέπη να είναι ικανός να μαγειρεύη και να ράβη όταν είναι ανάγκη, και μπορούν να μάθουν τα στοιχειώδη αυτών των επιδεξιοτήτων αν αυτές συμπεριλαμβάνωνται στο πρόγραμμα της παιδικής των εργασίας. Είναι βεβαίως ανοησία να σκεφθούμε ότι είναι θηλυπρεπές να διδάσκωμε τ’ αγόρια να μαγειρεύουν και να ράβουν. Η επιστήμη των καρυκευμάτων και η χημεία της μαγειρικής είναι τομείς γνώσεως που είναι ελκυστικοί σε ανδροπρεπή αγόρια. Ο Ιησούς Χριστός δεν ήταν μόνο ένας καλός ξυλουργός, εγνώριζε επίσης πώς να μαγειρεύη, όπως υπονοεί η Γραφή στο Ευαγγέλιο του Ιωάννου 21:9-12.
Πάνω στην ίδια βάσι, είναι πρακτικό να διδάσκετε τις θυγατέρες σας όπως και τους γυιους σας πώς να χρησιμοποιούν κοινά εργαλεία, όπως είναι το σφυρί, το πριόνι και η βούρτσα του βαψίματος. Σε κάθε σπίτι κατά καιρούς υπάρχει κάτι που χρειάζεται να επιδιορθωθή.
Αφήστε τ’ αγόρια να μαθαίνουν να φτιάχνουν τα τόσο χρήσιμα ράφια μέσα στην αποθήκη ή στο υπόγειο, καθώς και να τα χρωματίζουν. Ενόσω η επιδεξιότης τους θ’ αυξάνη, θα είναι ικανά να κατασκευάζουν πιο επιτηδευμένα ντουλάπια. Αφήστε τους να διορθώσουν τις καρέκλες της κουζίνας και να ξαναταπετσάρουν τα έπιπλα του λίβινγκ-ρουμ. Λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις τιμές που πωλούνται σήμερα τα έπιπλα και γενικώς οι εντοιχισμένες κατασκευές, θα είναι σοφό αν αφήσετε τα παιδιά σας να μάθουν να τα κατασκευάζουν και να τα επιδιωρθώνουν στο σπίτι!
Υπάρχουν επίσης πολλές εξωτερικές εργασίες που τα παιδιά μπορούν να κάνουν, ιδιαίτερα αν ζουν σε αγρόκτημα, όπου η δουλειά δεν τελειώνει ποτέ. Οι ευκαιρίες των κατοίκων της πόλεως ίσως να είναι κάπως περιωρισμένες, άλλα στα αγροκτήματα συχνά υπάρχουν αυλές για να σκουπισθούν, γρασίδι για να ποτισθή και να κοπή, παράθυρα για να πλυθούν, σπίτια και φράχτες για να βαφούν, αυτοκίνητα για να πλυθούν και να γυαλισθούν, για να αναφέρωμε μόνο μερικά. Ακόμη κι ένα παιδί που ζη σε διαμέρισμα, μπορεί συχνά να βρη τέτοιου είδους εργασία στη γειτονιά.
Αν είναι δυνατόν, αφήστε στα παιδιά σας λίγο έδαφος για να κάνουν κήπο που θα λένε ότι είναι δικός τους. Δώστε τους την αναγκαία βοήθεια, αλλ’ αφήστε να φέρουν εκείνα την ευθύνη. Αυτό σημαίνει ότι μόνα τους θα πρέπη ν’ αποφασίσουν τι να φυτέψουν, και μετά θα πρέπει να ποτίζουν τα φυτά και να τα περιποιούνται, όπως επίσης να καταπολεμούν τα έντομα, τα πουλιά και τα αρπακτικά ζώα, αν θέλουν ν’ απολαύσουν κάποιον καρπό από τον κόπο τους. Αν δεν έχουν σοδειά τα δυο πρώτα χρόνια, ενθαρρύνετε τα να διδαχθούν από τα λάθη και να συνεχίσουν να βελτιώνουν την ικανότητά των και τις μεθόδους των.
Πώς να τα Διδάξετε να Εργάζωνται;
Πολλοί γονείς ίσως θεωρούν την εκπαίδευσι των παιδιών τους σαν μια υποχρέωσι που δεν είναι αρκετά ικανοί να την αντιμετωπίσουν. Έχετε μήπως την τάσι να σηκώνετε τα χέρια με μια στάσι που να λέγη «τι το όφελος,» απλώς επειδή πρέπει να επαναλαμβάνετε στο παιδί σας να κάνη τα ίδια πράγματα πολλές φορές; Μήπως θα πρέπη να το καλοπιάνετε και να το παρακαλήτε να κάνη αυτό ή εκείνο;
Είναι τέχνη η διδασκαλία οποιουδήποτε πράγματος, ιδιαιτέρως όταν η εργασία περιλαμβάνη επιδεξιότητα. Η υπομονή, η κατανόησις, η καλωσύνη και η αγάπη είναι απολύτως αναγκαία. Μη φωνάζετε και απειλείτε, και κυρίως μη γελοιοποιείτε την ανικανότητά τους. Φυσικά, θα είναι αδέξια και άσχημα στην αρχή. Αλλά, με την από μέρους των εξάσκησι, και με την δική σας υποβοηθητική συμβουλή, θα βελτιωθούν. Σ’ αυτά ακριβώς τα πρώτα στάδια της εκπαιδεύσεως είναι ανάγκη σεις ως διδάσκαλος να δείχνετε υπομονή, ανεκτικότητα και μακροθυμία. Θυμηθήτε ότι και σεις επίσης ήσαστε κάποτε νέος, αδέξιος και άπειρος, και ότι μόνο μετά από πολλά χρόνια αναπτύξατε ικανότητα και επιδεξιότητα.
Έχετε ποτέ παρατηρήσει ένα παιδί πέντε ή έξη ετών πρόθυμο να βοηθήση τον πατέρα του να πλύνη και να γυαλίση το αυτοκίνητο με αποτέλεσμα ο πατέρας να το διώξη μακρυά λέγοντας ίσως θυμωμένος «φύγε από δω»; Αργότερα όταν το παιδί είναι δώδεκα ή δεκαπέντε ετών, ο ίδιος πατέρας δεν μπορεί να καταλάβη γιατί το αγόρι επαναστατεί όταν του πη να πλύνη και να γυαλίση το αυτοκίνητο της οικογενείας. Κάποιος άλλος πατέρας αφήνει τον μικρό του γυιο να καθαρίση τα καπάκια από τις ρόδες και τους προφυλακτήρες, και καθώς μεγαλώνει του επιτρέπει να καθαρίζη τις πόρτες και τα φτερά. Με ποιον από τους δυο πατέρες μοιάζετε;
Αυτό μας αποκαλύπτει έναν άλλο κανόνα διδασκαλίας: Όταν είναι δυνατόν, να εργάζεσθε μαζί με τα παιδιά σας για να κάνετε μια δουλειά. Μ’ αυτόν τον τρόπο, όχι μόνο προσφέρετε ένα καλό παράδειγμα, αλλ’ είσθε επίσης σε θέσι να επιθεωρήτε προσωπικώς την εργασία και να δίνετε βοηθητικές υποδείξεις στη νεώτερη γενεά. Έτσι, όταν η δουλειά επιτρέπη να εργάζεσθε μαζί, μην λέτε ‘υπάρχει δουλειά, πήγαινε να την κάμης,’ άλλα μάλλον ‘Αυτή είναι η δουλειά, και θα σε βοηθήσω να την κάνης.’
Είναι καλό για σας, ως διδάσκαλος παιδιών, να τους εμφυτεύσετε την προθυμία και τον ενθουσιασμό για να κάμουν τη δουλειά, και να την κάμουν σωστά. Για να το επιτύχετε πρέπει να τους εξηγήσετε την αξία και τη σπουδαιότητα κάθε δουλειάς που τους αναθέσετε να κάμουν. Τότε θα εκτιμήσουν γιατί είναι αναγκαίο να την κάμουν και με τον καιρό θα αναλάβουν ακόμη και ευθύνη να φροντίσουν να γίνη.
Αλλά τι θα γίνη αν η εργασία είναι δύσκολη, μονότονη ή κουραστική; Πώς μπορείτε να κάμετε ένα παιδί να αισθανθή ενθουσιασμό για μια τέτοια εργασία; Πράγματι, μερικές δουλειές είναι αυτού του είδους, και αποτελούν μια αληθινή πρόκλησι στην αντοχή και στην επιμονή κάποιου. Το παιδί θα πρέπη να μάθη να το εκτιμήση αυτό από την πρώτη στιγμή. Αντί να προσπαθήσετε να του δημιουργήσετε έναν ψευδή ενθουσιασμό, αφήστε το να την δη σαν πρόκλησι. Αν μπορέση να την υπερνίκηση, τότε αυτό του δίνει ένα αίσθημα επιτυχίας και ικανοποίησι.
Υπάρχουν μερικοί άλλοι τρόποι για να βοηθήσετε ένα παιδί να κάμη μια μάλλον δυσάρεστη εργασία που του αναθέτετε. Επί παραδείγματι, μπορείτε να υπενθυμίσετε στο παιδί που αρνείται να πλύνη τα πιάτα του δείπνου πόσο ευτυχισμένο πραγματικά πρέπει να είναι που είχε πρώτα πρώτα φαγητό. Υπάρχουν εκατομμύρια παιδιά που σχεδόν λιμοκτονούν, και τα οποία θα ήσαν πολύ ευτυχισμένα να πλύνουν τα πιάτα, διότι έτσι δεν θα ήσαν υποχρεωμένα να κοιμηθούν νηστικά. Τώρα, το παιδί σας θα μπορούσε να πη ότι θα ήθελε ν’ ανταλάξη τη θέσι του με αυτά τα δυστυχισμένα παιδιά. Αν είναι έτσι, αφήστε το να κοιμηθή λίγες βραδυές χωρίς φαγητό, ώσπου να εκτιμήση το προνόμιο του να πλένη τα πιάτα!
Υποθέστε ότι το παιδί αρνείται να κάμη κάποια ωρισμένη εργασία, όπως να κόψη τη χλόη, ή να πλύνη το αυτοκίνητο με τη δικαιολογία ότι είναι κουρασμένο και πονούν οι μυς του. Αυτό ίσως να είναι αλήθεια· η πολλή εργασία προξενεί κούρασι. Αλλά μήπως όταν παίζη ένα παιχνίδι ή μπάλλα ή κάνη κολύμπι ή πεζοπορία δεν κουράζεται και δεν πονούν οι μυς; Επομένως, ποια είναι η διαφορά;
Η διαφορά βρίσκεται στη διανοητική στάσι ή άποψι. Η πρώτη περίπτωσις φέρει την αηδή ετικέττα που είναι γνωστή ως «εργασία», η τελευταία τον ευχάριστο προσδιορισμό του «αθλητικού γεγονότος» ή «ψυχαγωγίας.» Γιατί να μην αλλάξετε τις ετικέττες στην εργασία που τους αναθέτετε; Γιατί να μην κάνετε την εργασία ευχάριστη, και όχι μαρτύριο; Δείξτε τους πώς ν’ αποκομίζουν ένα αίσθημα πραγματικής ικανοποιήσεως και να διατηρούν την ευχαρίστησι από την εκτέλεσι του έργου. Διδάξτε τα να είναι υπερήφανα για την εργασία τους.
Ανταμοιβές και Οφέλη
Ο καθένας αναμένει κάποια αμοιβή όταν τελειώνει κάποιο έργο. Μπορεί να μην είναι τίποτε περισσότερο από την ικανοποίησι ότι το ετελείωσε. Αλλ’ αμοιβές εκτός από την προσωπική ικανοποίησι είναι επίσης ευχάριστες. Αυτό εξηγεί γιατί οι φρόνιμοι και διακριτικοί γονείς αναγνωρίζουν την αξία της εργασίας των παιδιών τους. Μπορεί να είναι μόνο ένα απλό «Ευχαριστώ,» για τα μικρά πράγματα ή μπορεί να είναι μια πολύ ειδική απόδειξις αγάπης για τις έκτακτες προσπάθειες που κατέβαλαν τα παιδιά τους στην εργασία τους.
Τέτοιες φιλοφρονητικές αμοιβές χρησιμεύουν σαν κινητήρια δύναμις που θα τα ωθήση να κάμουν την ίδια ή κάποια άλλη εργασία την επόμενη φορά. Είναι επίσης Γραφικό να ανταμείβετε τα παιδιά σας με ένα «Εύγε.»—1 Κορ. 3:8· παραβάλετε Λουκάς 19:12-17.
Εσείς γονείς μπορεί να θεωρήτε την εκπαίδευσι των παιδιών σας σαν μια εργασία μεγαλύτερη από το να κάνετε τη δουλειά μόνοι σας, και πιθανόν να είναι έτσι. Αλλά δεχθήτε αυτή την ευθύνη της εκπαιδεύσεως σαν δικό σας έργο, δικό σας καθήκον. Αναλάβετε αυτή την ευθύνη μ’ ευχαρίστησι και θ’ ανταμειφθήτε πλουσίως τόσο εσείς όσο και τα παιδιά σας. Όπως λέγει η παροιμία· «Είδες άνθρωπον επιτήδειον εις τα έργα αυτού; αυτός θέλει παρασταθή ενώπιον βασιλέων.»—Παροιμ. 22:29.