Ηπατίτις—Πώς να την Αποφύγετε

ΤΟ ήπαρ είναι το μεγαλύτερο όργανο μέσα στο ανθρώπινο σώμα και συγχρόνως εκτελεί τις περισσότερες διαφορετικές δουλειές—περισσότερες από πεντακόσιες. Επομένως δεν πρέπει να εκπλησσώμεθα όταν μερικές φορές ερεθίζεται, όταν προσβάλλεται από ωρισμένα δηλητήρια, βακτηρίδια ή ιούς. Η φλεγμονή του ήπατος είναι γνωστή ως ηπατίτις. Στις Ηνωμένες Πολιτείες αναφέρονται 30.000 ως 70.000 περιπτώσεις ηπατίτιδος κάθε χρόνο. Ο πραγματικός αριθμός μπορεί να είναι ακόμη μεγαλύτερος.

Υπάρχουν διάφορα είδη ηπατίτιδος. Η λοιμώδης ηπατίτις προξενείται όταν το νερό ή η τροφή ενός ατόμου έχη μολυνθή από τις κενώσεις ή τα περιττώματα κάποιου φορέως της ηπατίτιδος. Ένα άτομο μπορεί να είναι φορεύς του ιού της ηπατίτιδος χωρίς ο ίδιος να υποφέρη ή να έχη αρρωστήσει από αυτήν. Αυτό το είδος της ηπατίτιδος έχει μια περίοδο «επωάσεως» από δεκαπέντε έως σαράντα μέρες. Αυτό σημαίνει ότι τόσος χρόνος χρειάζεται αφού ο ιός προσβάλη το σώμα κάποιου για να εκδηλωθούν τα συμπτώματα και αυτό γίνεται μάλλον απότομα. Η λοιμώδης ηπατίτις μπορεί να κάμη την πορεία της χωρίς κάποιος να το αντιληφθή, και αυτό είναι μια αιτία που πιθανόν να υπάρχουν πολύ περισσότερες περιπτώσεις της ασθενείας από όσες αναφέρονται. Μόνον τα δύο δέκατα του ενός τοις εκατό, δηλαδή μια σε κάθε πεντακόσιες περιπτώσεις λοιμώδους ηπατίτιδος που αναφέρονται, καταλήγουν σε θάνατο.

Αρκετά όμοια με τη λοιμώδη ηπατίτιδα είναι η τοξική ηπατίτις. Αυτή γενικά προξενείται από ωρισμένα φάρμακα ή χημικές ουσίες που λαμβάνονται από το στόμα, που εισπνέονται, που απορροφούνται από το δέρμα ή που εισάγονται με ενέσεις. Μια σπουδαία λειτουργία του ήπατος είναι να εξουδετερώνη τα δηλητήρια που εισέρχονται στο σώμα. Αλλά μερικά δηλητήρια μπορεί να είναι πολύ δυνατά για να τα αντιμετωπίση το ήπαρ κι έτσι μπορούν είτε να βλάψουν το ήπαρ ή να παρεμποδίσουν την εξουδετέρωσι άλλων δηλητηρίων από την κυκλοφορία του αίματος.

Η πιο σοβαρή φλεγμονή του ήπατος ονομάζεται ηπατίτις εξ ομολόγου ορού. Συνήθως προξενείται από μετάγγισι μολυσμένου αίματος, μολονότι και οι τοξικομανείς επίσης την μεταδίδουν ο ένας στον άλλο με υποδόριες βελόνες. Η περίοδος επωάσεως διαρκεί από 60 έως 160 μέρες, ή περίπου τέσσερις φορές περισσότερο από τη λοιμώδη ηπατίτιδα. Το μήκος του χρονικού διαστήματος που χρειάζεται για να εκδηλωθή είναι χωρίς αμφιβολία μια από τις αιτίες που ο αριθμός που γίνεται πράγματι γνωστός είναι πολύ μικρότερος από τον πραγματικό αριθμό.

Αλλά το πιο σοβαρό γεγονός σχετικά με την εξ ομολόγου ορού ηπατίτιδα είναι ότι, ενώ μόνον ένας στους πεντακόσιους που παθαίνουν λοιμώδη ηπατίτιδα πεθαίνει απ’ αυτήν, ένας στους δέκα που παθαίνουν ηπατίτιδα εξ ομολόγου όρου πεθαίνει. Έτσι μπορεί να υπάρχουν 3.000 θάνατοι από τις 30.000 περιπτώσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες κάθε χρόνο. Μέχρι προσφάτως επιστεύετο ότι μόνον μέσω μεταγγίσεων αίματος και υποδορίων βελονών μπορούσε να μεταδοθή η εξ ομολόγου ορού ηπατίτις, αλλά τώρα φαίνεται ότι υπάρχουν αποδείξεις ότι μπορεί να μεταδοθή και με άλλους τρόπους.

Μια Μυστηριώδης Ασθένεια

Επανειλημμένως άτομα που έγραψαν πάνω σ’ αυτό το θέμα ανεφέρθησαν στην ηπατίτιδα σαν μια μυστηριώδη ασθένεια. Γιατί; Ένας λόγος είναι διότι μέχρι σήμερα ο άνθρωπος δεν μπόρεσε ν’ απομονώση τον ιό που την προξενεί. Έτσι ο επιστημονικός συγγραφεύς Λώρενς Γκάλτον εδήλωσε: «Από όλες τις ασθένειες που πλήττουν τον άνθρωπο, λίγες είναι περισσότερο εξασθενητικές για τον πάσχοντα, λίγες προξενούν περισσότερη σύγχυσι στον επιστήμονα και τελικά λίγες είναι περισσότερο μυστηριώδεις και απατηλές από την ηπατίτιδα.»

Ένας άλλος λόγος για τον οποίον αξίζει να ονομασθή η ηπατίτις μυστηριώδης, είναι ότι τα συμπτώματά της δεν είναι καθόλου συγκεκριμένα· και αυτό, συμπτωματικώς, μπορεί να είναι ένας λόγος που προφανώς υπάρχουν πολύ περισσότερες περιπτώσεις από όσες αναφέρονται. Ένα άτομο μπορεί να είχε ηπατίτιδα αλλά να νόμιζε ότι είχε απλώς ένα γερό κρυολόγημα, μια γρίππη, μια σοβαρή περίπτωσι δυσπεψίας ή διάρροιας, αγνοώντας τη φύσι του προβλήματος της υγείας του. Έτσι έχει συμβή ιατροί να εγχειρήσουν ασθενείς των για πέτρες της χολής ή να κάμουν διερευνητικές εγχειρήσεις διότι υπωπτεύονταν καρκίνο, και μόνο αργότερα ν’ ανακαλύψουν ότι ο ασθενής έπασχε όλο αυτό το διάστημα από ηπατίτιδα.

Ποια Είναι τα Συμπτώματα;

Είτε πρόκειται για τη λοιμώδη είτε για την εξ ομολόγου ορού ηπατίτιδα, τα συμπτώματα μοιάζουν πολύ, μόνο που στην εξ ομολόγου ορού εμφανίζονται πολύ αργότερα και μπορεί να είναι πιο σοβαρά και μακροχρόνια, έως έξη μήνες ή και περισσότερο. Μεταξύ των συμπτωμάτων που γενικά συνδέονται με την ηπατίτιδα περιλαμβάνονται ένας πόνος στο άνω δεξιό μέρος του υπογαστρίου, απώλεια της ορέξεως, πονοκέφαλος, ναυτία, πυρετός, ταραγμένο στομάχι, ευκοιλιότης και δυσφορία, δηλαδή, ένα αίσθημα ότι δεν είναι καλά. Κατά κανόνα, τέσσερες μέρες αφού αρχίσουν αυτά τα συμπτώματα εμφανίζεται ο ίκτερος. Μπορεί ν’ ανακαλύψουν χολή στα ούρα, και τα περιττώματα μπορεί να πάρουν το χρώμα του πηλού.

Προφανώς η ηπατίτις προκαλείται από κάποιον λοιμώδη παράγοντα. Έρριξε στο κρεββάτι μια ολόκληρη ομάδα ρωμαλέων ποδοσφαιριστών το φθινόπωρο του 1969. Τα μέλη της ποδοσφαιρικής ομάδος κάποιου κολλεγίου των ανατολικών Ηνωμένων Πολιτειών ανεφέρθη ότι «έπεφταν σαν τις μυΐγες» επειδή είχαν πιη μολυσμένο νερό μερικές εβδομάδες πριν. Αυτό περιελάμβανε περισσότερο από το 98 τοις εκατό αυτών που ανήκαν στην ποδοσφαιρική ομάδα του κολλεγίου.

Αλλ’ η διαφορά μεταξύ της περιπτώσεως της ηπατίτιδος που γίνεται αντιληπτή λόγω της σοβαρότητάς της και της ήπιας περιπτώσεις που περνά απαρατήρητη μπορεί θαυμάσια να οφείλεται στη διατροφή και την κατάστασι της γενικής υγείας του ατόμου. Αυτό συμπεραίνεται από το γεγονός ότι το ποσοστόν θανάτου από ηπατίτιδα σε ωρισμένες Ασιατικές χώρες, όπου υπάρχει μεγάλος υποσιτισμός, είναι δεκαπέντε φορές μεγαλύτερο από τις Δυτικές χώρες, όπου οι άνθρωποι έχουν άφθονη τροφή.

Πρόληψις της Ηπατίτιδος

Όσον αφορά την πρόληψι της λοιμώδους ηπατίτιδος, είναι κυρίως ζήτημα να βεβαιωθούν ότι το νερό που πίνουν δεν είναι μολυσμένο. Σε μεγάλες πόλεις αυτό το πρόβλημα είναι μικρότερο από τις κωμοπόλεις και τα χωριά και τις αγροτικές κοινότητες, όπου η παροχή ύδατος μπορεί εύκολα να μολυνθή από αποχετεύσεις. Η φροντίδα προς αυτή την κατεύθυνσι απαιτεί προσοχή όσον αφορά το νερό που χρησιμοποιεί κανείς και καλό πλύσιμο των χεριών μετά τη χρήσι του αποχωρητηρίου και πριν από την ετοιμασία του φαγητού.

Υπάρχει επίσης ο κίνδυνος που παρουσιάζουν τα οστρακοειδή, ιδιαίτερα οι αχιβάδες, διότι μπορεί να έχουν μολυνθή από αποχετεύσεις στο νερό. Προφανώς η απαγόρευσις στους αρχαίους Ισραηλίτας να τρώγουν κάθε είδος οστρακοειδούς δεν ήταν χωρίς κάποια αιτία που είχε σχέσι με την υγιεινή.

Έχει λεχθή ότι ο μόνος ασφαλής τρόπος για ν’ αποφευχθή η εξ ομολόγου ορού ηπατίτις είναι να μην κάνη κανείς μεταγγίσεις αίματος και να χρησιμοποιή υποδόριες βελόνες διαθέσιμες μόνον γι’ αυτόν.

Μεταξύ των προσπαθειών για ελάττωσι της εξ ομολόγου ορού ηπατίτιδος που είχαν κάποιο μέτρο επιτυχίας είναι η κατάψυξις του αίματος (για την οποία οι ερευνηταί ακόμη προσπαθούν να βρουν την ιδανική μέθοδο)· ο διαχωρισμός των ερυθρών κυττάρων του αίματος και η διατήρησις αυτών ώσπου να παρουσιασθή ανάγκη και κατόπιν η χρήσις αυτών αντί του πλήρους αίματος Αλλά δεν έλυσαν τελείως το πρόβλημα.

Προσφάτως μερικοί επιστήμονες στον τομέα της ιατρικής εκαλλιέργησαν τον «Αυστραλιανό παράγοντα,» ο οποίος παρήχθη με πειράματα σε μικρούς πιθήκους γνωστούς με το όνομα καλλίτριχοι. Γενικά αυτός ο παράγων προσφέρεται στο ιατρικό επάγγελμα ως μέσον διαπιστώσεως του ιού της ηπατίτιδος στο αίμα. Αλλά δεν αντιμετωπίζεται με ενθουσιασμό από όλους τους ιατρούς. Έτσι, ο Δρ. Ρ. Κέλσυ, παθολόγος στο Τεκτονικό Νοσοκομείο του Ιλλινόις που έχει κάνει πολλές έρευνες σ’ αυτόν τον τομέα, εδήλωσε: «Όσον αφορά εμάς, οι παρούσες εξετάσεις για τον αντιγόνον Au είναι πολύ πτωχά μέσα ανιχνεύσεως, ικανά να διαπιστώσουν μόλις το 20 με 25 τοις εκατό των κλασικών περιπτώσεων λοιμώδους ηπατίτιδος.» Επιπροσθέτως, η εξέτασις του αντιγόνου Au «δίνει ένα ψευδές αίσθημα ασφαλείας. Η ιδέα να απαιτήται εξέτασις του αντιγόνου Au σε όλα τα αίματα που πρόκειται να μεταγγισθούν είναι γελοία σ’ αυτή την εποχή.»a

Άλλοι που εργάζονται σ’ αυτόν τον τομέα, παρουσίασαν την εξέτασι Χήπα-Τζεντ (HG), για την οποία έχουν μεγάλες ελπίδες και για την οποία έχουν ισχυρισθή μεγάλα πράγματα. Εν τούτοις, μερικοί που την χρησιμοποίησαν αρκετά είναι μάλλον διστακτικοί στο να εκφράσουν την επιδοκιμασία των γι’ αυτήν ή να της δώσουν την ανεπιφύλακτη υποστήριξί των.b

Οι προσπάθειες ν’ αποφευχθή η εξ ομολόγου ορού ηπατίτις περιλαμβάνουν και τις προσπάθειες προς την κατεύθυνσι μεγαλύτερης προσοχής κατά τη συλλογή του αίματος. Επί παραδείγματι, το Τμήμα Υγείας της Πολιτείας του Νιου Τζέρσεϋ ανεκάλυψε ότι αν το αίμα προέρχεται από τοξικομανείς ή υπόπτους τοξικομανείς, ο κίνδυνος της εξ ομολόγου ορού ηπατίτιδος είναι εβδομήντα φορές μεγαλύτερος από τον μέσο όρο. Αλλ’ όσον αφορά τη διαφορά μεταξύ των κινδύνων που παρουσιάζουν οι «καλές» εθελοντικές τράπεζες αίματος σε σύγκρισι με τις «κακές» εθελοντικές τράπεζες αίματος και τη διαφορά μεταξύ των «καλών» εμπορικών τραπεζών αίματος και των «κακών» εμπορικών τραπεζών αίματος, ο Δρ. Μ. Τζ. Γκόλντφηλντ στο Τμήμα Υγείας του Νιου Τζέρσεϋ εδήλωσε: «Παρ’ όλες τις προκατειλημμένες αντιλήψεις μας σχετικά με τις καλές τράπεζες αίματος και τις κακές και την τυφλή εμπιστοσύνη μας ότι το αίμα από μια τράπεζα με καλή διαχείρισι συνδέεται με λιγώτερη ηπατίτιδα . . . ο κίνδυνος ηπατίτιδος δεν διέφερε σημαντικά μεταξύ των εμπορικών τραπεζών ή μεταξύ των εθελοντικών τραπεζών.» Με άλλα λόγια, ακόμη και μια εμπορική τράπεζα με καλή διαχείρισι παρουσιάζει τρεις φορές περισσοτέρους κινδύνους από μια εθελοντική τράπεζα με κακή διαχείρησι!c

Αντιμετώπισις της Ηπατίτιδος

Μερικοί γιατροί επιτρέπουν στους ασθενείς των να τρώγουν και να κάνουν ό,τι θέλουν, μέσα σε λογικά όρια, ενώ άλλοι διατάσσουν πλήρη ανάπαυσι στο κρεββάτι και θρεπτική τροφή.

Υπάρχουν μερικοί που συνιστούν εντόνως μεγάλη ποσότητα βιταμινών για όσους πάσχουν από ηπατίτιδα. Έτσι ο Δρ. Φίσμπαϊν λέγει σχετικά με Βρεττανούς ερευνητάς που ανεκάλυψαν ότι οι υδατοδιαλυτές βιταμίνες, όπως η Βιταμίνη C, είναι υποβοηθητικές. Άλλοι λέγουν ότι η λήψις βιταμίνης C σε μεγάλες δόσεις μαζί με βιταμίνη Β₁₂ σε σχετικά μεγάλες δόσεις βοηθεί. Η χρήσις βιταμινών καθώς και σε τι βαθμό μπορούν να τρώγουν λίπη οι ασθενείς είναι θέματα συζητήσιμα. Εν τούτοις, όλοι συμφωνούν ότι τα οινοπνευματώδη ποτά πρέπει αυστηρώς ν’ άποφεύγωνται στις περιπτώσεις ηπατίτιδος.

Εν συντομία, το μάθημα που παίρνομε είναι, Προσπαθείτε να διατηρήτε το σώμα σε καλή υγεία. Προφυλάγετε την τροφή και το νερό από μόλυνσι και αποφεύγετε τις μεταγγίσεις αίματος.

[Υποσημειώσεις]