Τι Μπορείτε να Κάμετε για τον Κεφαλόπονό Σας

Από τον ιατρικό ανταποκριτή του «Ξύπνα!» στην Αγγλία

ΣΧΕΔΟΝ κάθε άνθρωπος σε κάποια στιγμή της ζωής του γνωρίζει τι σημαίνει να έχη κεφαλόπονο. Θυμηθήτε εκείνη την τελευταία προσβολή από γρίππη ή εκείνο το κρυολόγημα στο κεφάλι όταν οι αναπνευστικές οδοί και οι ρινικές κοιλότητες ήσαν γεμάτες από κατάρρουν. Εκείνος ο δυνατός πόνος σαν σουβλιές που αισθανόσαστε μέσα στο κεφάλι ήταν ακριβώς ένα από εκείνα τα συμπτώματα που σας έκαναν να αντιλαμβάνεσθε την ασθένειά σας. Κάθε βήξιμο ή φτέρνισμα φαινόταν να χειροτερεύη τον κεφαλόπονο. Πόσο χαιρόσαστε να αναπαύετε το κεφάλι σας σ’ ένα προσκέφαλο και τι ανακούφισις όταν ξυπνήσατε και διαπιστώσατε ότι ο κεφαλόπονος είχε περάσει! Αν αυτό είναι το μόνο είδος κεφαλοπόνου που έχετε δοκιμάσει, τότε θα πρέπει να είσθε πολύ ευγνώμων.

Πολλοί άνθρωποι σήμερα, και μερικοί σχεδόν κάθε μέρα, υποφέρουν από κεφαλόπονους οι οποίοι δεν συνοδεύονται από κάποια προφανή εσωτερική αρρώστια. Τέτοιοι κεφαλόπονοι μπορεί να είναι δυνατοί και να δημιουργούν ανικανότητα για εργασία και δεν ανακουφίζονται εύκολα. Πιθανόν να είναι αυτό το είδος του κεφαλόπονου που γνωρίζετε περισσότερο και θα ήσαστε ευχαριστημένος να απαλλαγήτε απ’ αυτόν.

Αλλά γιατί υποφέρουν οι άνθρωποι από κεφαλόπονους; Τι πραγματικά πονάει όταν έχετε κεφαλόπονο; Υπάρχουν διάφορα είδη πονοκεφάλων; Ποιοι παράγοντες επισπεύδουν τους κεφαλόπονους; Οι απαντήσεις στις ερωτήσεις αυτές μπορούν να σας βοηθήσουν να εκτιμήσετε καλύτερα το τι μπορεί να κάμετε για τους κεφαλόπονους.

Ένας Προστατευτικός Μηχανισμός

Οι άνθρωποι δοκιμάζουν πόνους ένεκα ενός προστατευτικού μηχανισμού που υπάρχει μέσα στο σώμα του ανθρώπου. Μπορεί να παρομοιασθή με ένα προειδοποιητικό σύστημα που μας λέγει ότι κάποιος ευαίσθητος στον πόνο ιστός βρίσκεται σε διέγερσι και ότι απαιτείται κάποια ενέργεια για ν’ απομακρύνη το σώμα από την επαφή με τους επιβλαβείς ερεθισμούς.

Αυτό συμβαίνει με τον κεφαλόπονο. Σας ειδοποιεί ότι κάτι δεν πάει καλά. Για τη σωματική και διανοητική σας ανακούφισι και υγεία, χρειάζεται να γίνη κάποια ενέργεια. Είναι πολύ φυσικό λοιπόν να σας ενδιαφέρη να γνωρίζετε τι να κάνετε σχετικά με τους κεφαλόπονους.

Αλλά τι είναι πραγματικά εκείνο που πονάει όταν υποφέρετε από κεφαλόπονο; Ποιοι ευαίσθητοι στον πόνο ιστοί περιλαμβάνονται; Ίσως φανή εκπληκτικό, αλλ’ αυτός ο ίδιος εγκέφαλος δεν είναι ένας ευαίσθητος στον πόνο ιστός. Αν και ο μηχανισμός αισθήσεως του πόνου είναι μια σπουδαία λειτουργία του εγκεφάλου, τόσον οι χειρούργοι όσο και οι φυσιολόγοι έχουν αποδείξει ότι όταν ένας κεφαλόπονος συμβαίνει μέσα στο κρανίο, οφείλεται όχι σε ερεθισμό του εγκεφάλου άλλα στο τράβηγμα ή το τέντωμα των αιμοφόρων αγγείων ή του περικαλύμματος του εγκεφάλου. Ομοίως όταν ο κεφαλόπονος συμβαίνει έξω από το κρανίο, η αίσθησι του πόνου, στις περισσότερες περιπτώσεις, οφείλεται στη διέγερσι των λεπτών νευρικών ινών στα τοιχώματα των αρτηριών ή μέσα στους ισχυρούς μυς του κεφαλιού και του λαιμού.

Εξυπακούεται λοιπόν ότι το μέρος τής προελεύσεως των οδυνηρών ερεθισμών μπορεί να καθορίση τα χαρακτηριστικά του κεφαλόπονου. Έτσι, αν περιλαμβάνονται οι αρτηρίες, ο πόνος μπορεί να είναι σαν σουβλιές, λόγω των παλμών των τοιχωμάτων των αγγείων με κάθε κτύπο της καρδιάς. Αντιθέτως, αν περιλαμβάνωνται οι μυς ο κεφαλόπονος είναι περισσότερο διαρκής και οδυνηρός.

Απ’ ό,τι εξετάσθηκε ως τώρα, είναι φανερό ότι οι κεφαλόπονοι δεν είναι όλοι όμοιοι. Συνεπώς, εκείνο που μπορείτε να κάμετε για τον κεφαλόπονο θα εξαρτηθή από το ιδιαίτερο είδος κεφαλόπονου από τον οποίο υποφέρετε και τι τον προκαλεί.

Διάφορα Είδη Κεφαλόπονων

Ως ένα προειδοποιητικό σύμπτωμα, ο κεφαλόπονος μπορεί να προκαλήται από μια ποικιλία καταστάσεων, που είναι σοβαρές και επικίνδυνες για τη ζωή και άλλες περισσότερο καλοήθους φύσεως. Τα διάφορα είδη κεφαλόπονων ανήκουν σε δύο κύριες κατηγορίες. Πρώτον, εκείνους που συνδέονται με κάποια εσωτερική ασθένεια και αναφέρονται ως «οργανικοί» κεφαλόπονοι και δεύτερον, οι «λειτουργικοί» κεφαλόπονοι, οι οποίοι, οφείλονται σε κάποια διαταραχή της λειτουργίας.

Οι οργανικοί κεφαλόπονοι περιλαμβάνουν αυτούς που οφείλονται σε μολυσματικές ή αλλεργικές καταστάσεις που επηρεάζουν τη μύτη και τις αναπνευστικές κοιλότητες, σε ανωμαλίες των δοντιών και της σιαγόνος, σε ασθένειες των ματιών και των αυτιών, σε εκφυλιστικές αλλοιώσεις της σπονδυλικής στήλης στον αυχένα, σε φλεγμονή των αρτηριών του μετώπου, καθώς επίσης και σε σοβαρώτερες καταστάσεις, όπως σε όγκο του εγκεφάλου και φλεγμονή των μηνίγγων ή της μεμβράνης του εγκεφάλου. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις, ο κεφαλόπονος συχνά είναι ένα από τα πολλά συμπτώματα και ενδείξεις που χαρακτηρίζουν την αρρώστια και που μπορεί ν’ απαιτούν επείγουσα ιατρική παρακολούθησι.

Δυνατόν ν’ ανακουφισθήτε να γνωρίζετε ότι η μεγάλη πλειονότης των κεφαλοπόνων, ίσως το 90 τοις εκατό, είναι λειτουργικού είδους και να μη οφείλωνται σε ασθένεια των ιστών είτε εντός είτε εκτός του κρανίου. Μολονότι γενικώς θεωρούνται ως καλοήθους φύσεως, αποτελούν ωστόσο προειδοποίησι διαταραγμένης λειτουργίας σχετικά με κάποια από τις δραστηριότητες της ζωής. Πιθανόν αυτό είναι το συνηθισμένο καθημερινό είδος κεφαλόπονου που να έχετε δοκιμάσει.

Ακόμη και έτσι όμως, αν έχετε αρχίσει να έχετε επίμονο κεφαλόπονο με άλλα ή χωρίς άλλα συμπτώματα ή εάν τις λίγες, τελευταίες εβδομάδες ή μήνες υπήρξε κάποια αλλαγή στον τύπο ή στη φύσι του κεφαλόπονού σας, τότε μπορεί να είναι φρόνιμο να συμβουλευθήτε κάποιο γιατρό. Αν υπάρχη κάποια σοβαρή εσωτερική ανωμαλία, τότε μπορεί ν’ αρχίση η κατάλληλη θεραπεία χωρίς καμμιά περιττή καθυστέρησι.

Καθημερινοί Κεφαλόπονοι

Αν όμως υποφέρετε από κεφαλόπονους πότε πότε επί πολλά χρόνια, είναι περισσότερο από πιθανόν ότι ο κεφαλόπονός σας είναι ή κεφαλόπονος «εντάσεως,» όπως καλείται, ή η λιγώτερο κοινή «ημικρανία.» Μπορεί να απορήτε πώς ακριβώς είναι δυνατόν να διακρίνετε τη διαφορά.

Αν υποφέρετε από κεφαλόπονο εντάσεως, ο πόνος είναι διαρκής ή σταθεράς μορφής. Τον αισθάνεται κανείς στους μυς στο πίσω μέρος του κεφαλιού ή στις δυο πλευρές του κεφαλιού. Λιγώτερο συχνά τον νοιώθει κανείς πάνω από τα μάτια. Μπορεί να αισθάνεσθε ωσάν να έχη πιαστή το κεφάλι σας σε μια μέγγενη ή να έχη σφιχθή με μια σφιχτή ταινία. Υπάρχει όμως η πιθανότης να δοκιμάζετε και ένα αίσθημα βάρους ή πιέσεως στο κεφάλι σας. Οι κεφαλόπονοι εντάσεως οφείλονται σε υπερβολική ή παρατεταμένη συστολή των μυών του τριχωτού της κεφαλής και των ισχυρών μυών του αυχένος που στηρίζουν το κεφάλι. Γι’ αυτό το λόγο είναι και γνωστοί ως κεφαλόπονοι συστολής των μυών.

Η ημικρανία είναι μάλλον διαφορετική. Η λέξις ημικρανία παράγεται από μια λέξι που σημαίνει «μισό κεφάλι» και είναι κατάλληλη, διότι σε πολλές περιπτώσεις ο πόνος επηρεάζει μόνον τη μια πλευρά του κεφαλιού. Αντίθετα με τον πόνο εντάσεως, ο πόνος γίνεται γρήγορα χτυπητός σαν σουβλιές λόγω της προελεύσεώς του κυρίως από τις διωγκωμένες αρτηρίες έξω από το κρανίο. Υπάρχει συχνά ένα αίσθημα ναυτίας ή άλλων πεπτικών διαταραχών και ο πόνος μπορεί να είναι τόσο εντατικός ώστε να εμποδίζη την εργασία και να αναγκάζη το άτομο να κατακλιθή. Μπορεί να υπάρχουν περισσότεροι από ένας στην οικογένεια που υποφέρουν απ’ αυτό το είδος κεφαλόπονου, διότι η τάσις αναπτύξεως ημικρανίας είναι κληρονομική. Σε περιπτώσεις «κλασικής» ημικρανίας, σε αντιδιαστολή από την κοινή ημικρανία, μια προσβολή μπορεί να γίνη αντιληπτή από ένα προειδοποιητικό κεφαλόπονο πρώτου σταδίου ή «αύρα,» κάτι σαν στίγματα ή λάμψεις φωτός μπροστά στα μάτια.

Αυτά τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα μπορούν να σας βοηθήσουν στο να διακρίνετε τη διαφορά μεταξύ του κεφαλόπονου «εντάσεως» και της «ημικρανίας.» Η διάκρισις μεταξύ των δύο, όμως, μπορεί να μη είναι πάντα εύκολη. Στην πραγματικότητα μπορεί να υποφέρετε και από τους δυο. Είτε υποφέρετε από κεφαλόπονους εντάσεως είτε από καθ’ υποτροπήν προσβολές ημικρανίας, μπορείτε να κάμετε πολλά για να μειώσετε τη σφοδρότητα των κεφαλόπονών σας, να ελαττώσετε τη συχνότητά τους και ίσως να εμποδίσετε την υποτροπή τους.

Θεραπεία του Πονοκεφάλου σας

Για την άμεση θεραπεία του πονοκεφάλου σας, το απλούστερο φάρμακο που μπορή να επιτρέψουν οι περιστάσεις είναι μια αυτοϊατρική με ένα αναλγητικό ή παυσίπονο φάρμακο. Πολλά παρασκευάσματα διαφημίζονται ευρέως και τα βρίσκει κανείς εύκολα υπό μορφή σκόνης και σε δισκία που περιέχουν μίγματα από φάρμακα. Παρασκευάσματα που περιέχουν αμυδοπυρίνη ή φενασετίνη μπορεί να είναι βλαβερά και καλύτερα ν’ αποφεύγονται. Είναι ασφαλέστερο να χρησιμοποιήτε απλά φάρμακα, παραδείγματος χάριν, ασπιρίνη σε διαλυτή μορφή ή εάν η ασπιρίνη σας προκαλή δυσπεψία, τότε το παρασεταμόλ είναι η αποτελεσματική εκλογή. Η δόσις που συνιστάται μπορεί συνήθως να επαναληφθή ύστερα από τρεις ή τέσσαρες ώρες, αν υπάρχη ανάγκη. Με το απλό αυτό μέτρο, ο κεφαλόπονος που προκαλείται από έντασι μπορεί να εξαφανισθή ή η προσβολή ημικρανίας μπορεί να συντομευθή.

Όταν, όμως, το επιτρέπουν οι περιστάσεις, και άλλες μέθοδοι μπορούν να φέρουν ανακούφισι και ακόμη χωρίς τη χρήσι φαρμάκων. Ο κεφαλόπονος εντάσεως ή συστολής των μυών μπορεί να περάση με μια μικρή περίοδο αναπαύσεως και χαλαρώσεως. Αν μπορήτε να διακόψετε τη ρουτίνα της εργασίας σας και μπορέσετε να ξαπλώσετε για μισή περίπου ώρα σ’ ένα ήσυχο, μισοσκότεινο δωμάτιο, θα αισθανθήτε χωρίς αμφιβολία το όφελος. Θερμότης εφαρμοζόμενη τοπικώς στο κεφάλι και στο λαιμό με ζεστές πετσέτες ή ακτινοβολουμένη θερμότης ή και ένα ζεστό μπάνιο, είναι επίσης ευεργετικά. Ακόμη, αν έχετε κάποιο φίλο που μπορεί να σας κάμη ένα απαλό μασσάζ ή τράβηγμα των μυών του λαιμού για δέκα ή δεκαπέντε λεπτά, αυτό θα βοηθήση πολύ στη χαλάρωσι των μυών που ευθύνονται για τον κεφαλόπονο που προκαλείται από έντασι.

Παρόμοια γενικά μέτρα μπορεί να είναι αποτελεσματικά στην άμεση θεραπεία των προσβολών ημικρανίας. Αντί της τοπικής εφαρμοζόμενης θερμότητος, μπορεί να ανακουφισθήτε πολύ περισσότερο με κρύες κομπρέσες ή και με σακκούλες με πάγο που τοποθετούνται στο κεφάλι. Οι κομπρέσες αυτές βοηθούν στην υποχώρησι της υπερδιαστολής των αρτηριών που προκαλούν αυτό τον τύπο του κεφαλόπονου. Επανειλημμένα φλυτζάνια με βαρύ τσάι ή καφφέ μπορούν να φέρουν ανακούφισι με μια παρόμοια επίδρασι επάνω στα αιμοφόρα αγγεία λόγω της ενεργείας της καφφεΐνης. Η ημικρανία σας, όμως, μπορεί να είναι τόσο δυνατή που να σας αναγκάση να ξαπλώσετε, και όλο εκείνο που χρειάζεται να κάνετε είναι να την «αποκοιμήσετε.» Με τέτοιες συνθήκες είναι φρόνιμο να υποταχθήτε στις επιταγές του σώματός σας.

Αν ο κεφαλόπονός σας δεν ανακουφισθή με τα ως άνω μέτρα, τότε θα ήταν φρόνιμο να ζητήσετε τη συμβουλή κάποιου γιατρού.

Έχοντας υπ’ όψιν, πάντως ότι ο κεφαλόπονος είναι μέρος ενός εσωτερικού προστατευτικού μηχανισμού, θα ήταν άσοφο να θεραπεύετε μόνον το σύμπτωμα και να αστοχήτε να αντιμετωπίσετε την αιτία. Τι μπορείτε λοιπόν να κάμετε για να περιορίσετε τη συχνότητα των πονοκεφάλων ή και ακόμη καλύτερα να εμποδίσετε την υποτροπή τους; Η απάντησις σε μεγάλο βαθμό εξαρτάται από το πώς μπορείτε ν’ αποφύγετε ή να εξαλείψετε μερικούς από τους προδιαθετικούς παράγοντες.

Παράγοντες Προδιαθέσεως

Καλώς γνωστοί παράγοντες που προδιαθέτουν, ακόμη και εκείνους που δεν έχουν ροπή προς τον κεφαλόπονο, είναι η υπερεντρύφησι στο φαγητό ή στο ποτό, ή το να εκτίθεται κανείς σε πνιγηρή και φτωχά αεριζόμενη ατμόσφαιρα.

Κεφαλόπονος από έντασι συχνά συμβαίνει μετά από κούρασι και πίεσι ή μπορεί να έχη σχέσι με επεισόδια ανησυχίας ή διαπληκτισμού στην εργασία ή στο σπίτι. Ημικρανίες μπορούν επίσης να προκληθούν από κούρασι, έντασι, ανησυχία και υπερδιέγερσι. Πράγματι, η έξαψις και οι συγκινήσεις βρίσκονται πρώτες στον κατάλογο των παραγόντων προδιαθέσεως. Σχολιάζοντας τούτο, ο Δρ. Όλιβερ Σακς στο βιβλίο του Ημικρανία: η Εξέλιξις μιας Κοινής Ανωμαλίας (1970), γράφει: «Οι σφοδρές συγκινήσεις ξεπερνούν κάθε άλλη οξεία κατάστασι που προκαλεί αντιδράσεις ημικρανίας και σε πολλούς ασθενείς—ειδικά σε πάσχοντας από κλασσική ημικρανία—ευθύνονται για το μεγαλύτερο μέρος των προσβολών που δοκιμάζουν. Διαπιστώνομε, συνήθως, ότι η ξαφνική οργή είναι η κυριώτερη αιτία, αν και ο φόβος (πανικός) μπορεί εξ ίσου να είναι ισχυρός παράγων στους νεαρούς ασθενείς. Μια ξαφνική έξαρσις (όπως σε μια στιγμή θριάμβου ή μιας ανέλπιστα καλής τύχης), μπορεί, να έχη τα ίδια αποτελέσματα.» Εκτός από τη συγκινησιακή έντασι μπορεί να υπάρχουν και άλλοι παράγοντες, όπως το να εκτίθεται κανείς σε ζωηρά φώτα, υπερβολικό θόρυβο, πείνα, οινοπνευματώδη ποτά, το να τρώη ωρισμένες τροφές, όπως τυρί, σοκολάτες, αγγούρια, τομάτες, λιπαρές τροφές, σιτάρι, κρεμμύδια και ακόμη πορτοκάλια.

Αν, όπως είναι πιθανόν, ένας ή και περισσότεροι από αυτούς τους παράγοντες προδιαθέσεως εφαρμόζωνται στην περίπτωσί σας, τότε υπάρχει κάθε πιθανότης ότι αποφεύγοντας ή εξαλείφοντας αυτούς τους παράγοντες, μπορείτε να περιορίσετε τη συχνότητα των πονοκεφάλων σας ή ακόμη και να τους εμποδίσετε.

Πρόληψις του Πονοκεφάλου Σας

Αφού οι παράγοντες που προδιαθέτουν στον κεφαλόπονο επηρεάζουν σχεδόν κάθε όψι της ζωής, μπορεί να απαιτηθή κάποια αναπροσαρμογή στις δραστηριότητες της ζωής σας. Μπορεί να χρειασθή να δώσετε προσοχή όχι μόνο στη δίαιτα και στις συνήθειες του φαγητού σας, αλλά και στις συνθήκες στην εργασία και στο σπίτι, στην ανάπαυσι, χαλάρωσι, ψυχαγωγικές δραστηριότητες και, ίσως ακόμη πιο σοβαρά, στη διανοητική άποψι ή στάσι έναντι της ζωής.

Μια καλά ισορροπημένη δίαιτα που εφαρμόζεται κανονικά και με μέτρο θα βοηθήση να προληφθή ο κεφαλόπονος λόγω πολυφαγίας και δυσπεψίας, ή η ημικρανία η οποία μπορεί να προκληθή από πείνα. Είναι εύκολο ν’ αποκλείσετε κάθε ιδιαίτερη τροφή ή οινοπνευματώδες ποτό, το οποίο στην περίπτωσί σας μπορεί να σχετίζεται με τον πονοκέφαλό σας.

Αν οι συνθήκες στην εργασία ή η φύσις της εργασίας σας σάς οδηγεί σε ακατάλληλη πίεσι και κούρασι, μπορεί ν’ απαιτηθή κάποια αλλαγή, ή εάν αυτό δεν μπορή να γίνη, τότε ένα πρόγραμμα βελτιωμένης εργασίας μπορεί να είναι αναγκαίο. Βέβαια δεν θα ήταν φρόνιμο να εργάζεσθε υπερωρίες εις βάρος της υγείας σας. Αν είσθε οικοκυρά και εργάζεσθε στο σπίτι, ένα πρόγραμμα πρακτικό για την καθημερινή σας ρουτίνα θα βοηθήση πάρα πολύ ν’ αποφύγετε περιττή έντασι και κόπωσι. Είτε στην εργασία, είτε στο σπίτι, είναι σπουδαίο να εξασφαλίσετε κατάλληλο αερισμό και κατάλληλο φωτισμό.

Είναι φρόνιμο ν’ απολαμβάνη κανείς όχι μόνο αρκετό ύπνο αλλά και αναπαυτικό ύπνο. Για το λόγο αυτό μπορεί να χρειασθήτε ένα πιο μαλακό ή πιο σκληρό μαξιλάρι, ένα επί πλέον μαξιλάρι ή ένα ολιγώτερο ή ακόμη κι ένα καινούργιο στρώμα αν πρόκειται ν’ αποφύγετε μια άσχημη στάσι και μυϊκή έντασι που μπορούν να συντελούν σε ωρισμένους πονοκεφάλους.

Η αναπροσαρμογή των δραστηριοτήτων σας μπορεί ν’ απαιτήση μια μικρή περίοδο χαλαρώσεως κάθε μέρα, ίσως δέκα με δεκαπέντε λεπτά μετά από τα γεύματα. Αν μπορέσετε να μάθετε να χαλαρώνετε τους μυς σας, ιδιαίτερα τους μυς του προσώπου σας, θα επιτύχετε πολλά στο να ανακουφίσετε τους μυς από την έντασι.

Θα είναι ωφέλιμο αλλά και ευχάριστο, επίσης, να διαθέσετε χρόνο για ψυχαγωγική δραστηριότητα με μέτρο, κατά προτίμησι κάτι που μπορεί ν’ απολαύσετε μαζί με άλλους στην οικογένεια, ψυχαγωγία που δεν σπαταλά πολλή ενέργεια και που θ’ αποτελέση μια ευχάριστη αλλαγή από την καθημερινή σας ρουτίνα· παραδείγματος χάριν μια επίσκεψις στο ζωολογικό κήπο, μια διαδρομή στην παραλία ή ένας περίπατος στην εξοχή με την ευκαιρία να μελετήση κανείς τη δημιουργία σε όλη της την ποικιλία.

Ίσως η πιο δύσκολη αλλαγή που μπορεί να απαιτηθή και που πολύ πιθανόν να είναι η πιο επιτυχημένη στην αντιμετώπισι της εντάσεως, πιέσεως και κοπώσεως είναι η διανοητική αναπροσαρμογή της απόψεως ή της στάσεώς σας προς τη ζωή και τα προβλήματά της. Αν μπορήτε να καλλιεργήσετε το «ησύχιον και πράον πνεύμα,» μαθαίνοντας να παραμένετε γαλήνιος όταν οι άνθρωποι ή οι συνθήκες τείνουν να σας ερεθίσουν, αν κατορθώσετε να εκτιμήσετε την αξία της αυτάρκειας, σε αντίθεσι με την απαιτητική και αδιάκοπη αναζήτησι υλικών αποκτημάτων και απολαύσεων, και αν μπορέσετε ν’ αναπτύξετε ένα ανιδιοτελές ενδιαφέρον για την ευημερία των άλλων και να μη ενδιαφέρεσθε υπερβολικά για τον εαυτό σας, θα έχετε πραγματικά διανύσει μια μεγάλη απόστασι προς την εξάλειψι εκείνων των συγκινησιακών εντάσεων και πιέσεων που τόσο συχνά καταλήγουν σε κεφαλόπονους από έντασι ή σε ημικρανίας.—1 Πέτρ. 3:3, 4· 1 Τιμ. 6:6-8.

Κάτω από το παρόν σύστημα με όλες του τις πιέσεις, μπορεί να είναι πολύ δύσκολο ν’ αποφύγη κανείς ή να εξαλείψη τους παράγοντας που οδηγούν στη δημιουργία των κεφαλόπονων. Μολονότι υπάρχει πολύ που μπορεί να γίνη για τη θεραπεία και τη πρόληψι, η τελική εξάλειψις κάθε υποδουλώσεως στους πόνους, τόσο οργανικής όσο και λειτουργικής προελεύσεως, πρέπει να αναμείνη την αποκατάστασι του ανθρώπου σε τελεία υγεία στον αποκατεστημένο παράδεισο εδώ στη γη κάτω από την κυριαρχία της Βασιλείας του Θεού. Τότε, και μόνον τότε, μπορεί να περιμένη ο άνθρωπος ότι θ’ απολαύση ζωή τελείως απηλλαγμένη από όλους τους πόνους.—Αποκάλ. 21:4, 5.