Μπορούν τα Είδωλα να Εκτιμήσουν Προσφορές;

Από τον ανταποκριτή του «Ξύπνα!» από το Χονγκ Κονγκ

ΌΤΑΝ μπαίνετε σ’ ένα σπίτι εδώ στο Χονγκ Κονγκ δεν είναι ασύνηθες να δήτε ένα βωμό με τροφές. Μερικά άτομα προσφέρουν στα είδωλά των φαγητό καθημερινώς. Το φαγητό αυτό μπορεί να συνίσταται μόνο από λίγα φρούτα. Αλλά μερικές φορές η προσφορά αποτελεί ένα πλήρες συμπόσιο. Αυτό μπορεί να γίνεται όταν ένας συγγενής είναι άρρωστος ή έχει πεθάνει ή είναι μια ιδιαίτερη εορταστική μέρα.

Η χρήσις ειδώλων στη λατρεία είναι καταπληκτικά διαδεδομένη. Η προετοιμασία προσφοράς τακτικής τροφής στα είδωλα είναι συνήθης στην Ιαπωνία, την Κορέα, την Ινδία, την Αφρική, τη Νότιο Αμερική και άλλες χώρες. Οι προσφορές διαφέρουν σε μεγάλο βαθμό από τόπο σε τόπο, ανάλογα με τα έθιμα και τις παραδόσεις που μεταβιβάσθηκαν από τους προγόνους.

Εδώ στο Χονγκ Κονγκ μπορεί κανείς να έλθη εύκολα σε επαφή με τη συνήθεια αυτή. Παραδείγματος χάριν, μπορεί κανείς να επισκεφθή ένα σπίτι και ο οικοδεσπότης θέλοντας να φανή φιλόξενος, μπορεί να πάρη τροφή από το βωμό και να την προσφέρη στον επισκέπτη. Αν κανείς διστάζη, ο οικοδεσπότης μπορεί να τον βεβαιώση: «Πάρτε, είναι πολύ ωραίο. Τα φρούτα είναι πολύ φρέσκα, τα αγόρασα σήμερα το πρωί».

Τι θα κάμνατε τότε; Θα θεωρούσατε την προσφορά αυτή σαν αντίθετη με τις θρησκευτικές σας αρχές αν θα τρώγατε; Πρώτα πρώτα γιατί αυτή η τροφή προσφέρεται στο είδωλο; Πότε και πού άρχισε αυτή η συνήθεια;

Μια Παλαιά Συνήθεια

Η χρήσις ειδώλων στη λατρεία δεν είναι νέα. Πραγματικά, υπάρχει άπόδειξις ότι στην αρχαία Μεσοποταμία, περίπου πριν από τέσσαρες χιλιάδες χρόνια, η λατρεία ειδώλων, με τις σχετικές προσφορές τροφής, συνηθιζόταν ήδη. Επίστευαν ότι η ανωτέρα δύναμις, πραγματική ή υποθετική που αντιπροσωπευόταν από το είδωλο, θα ηυχαριστείτο από την προσφερόμενη τροφή. Επίστευαν ότι ο θεός εισήρχετο στο είδωλο ώστε το ίδιο γινόταν το ‘σώμα του θεού.’

Τέτοιες πεποιθήσεις εξακολουθούν μέχρι σήμερα. Αλλ’ ίσως τα περισσότερα άτομα δεν σκέπτονται γιατί προσφέρουν τροφή στα είδωλα. Αν ρωτούσαν εδώ ένα λάτρη ειδώλων γιατί ακολουθεί το έθιμο αυτό, η τυπική απάντησίς του θα ήταν: «Κάνω απλώς εκείνο που θυμούμαι ότι συνήθιζαν να κάνουν οι γονείς μου, άλλα δεν είμαι απολύτως βέβαιος τι σημαίνουν όλα αυτά.»

Δεν υπάρχουν ωρισμένοι κανονισμοί σχετικώς με τις προσφορές αυτές. Και αφού αυτό συμβαίνει, είναι πιθανόν ότι με την προφορική μεταβιβασι από γενεά σε γενεά πολλές λεπτομέρειες έχουν χαθή. Και ακόμη είναι πιθανόν μερικές προσφορές να παρουσιάζουν μεγάλες διαφορές με την πάροδο εκατοντάδων και χιλιάδων ετών. Τα ιστορικά γεγονότα δείχνουν ότι αυτό ακριβώς συνέβη.

Η Αρχή των Προσφορών στα Είδωλα

Υπήρχε συνήθεια να προσφέρωνται στους θεούς ανθρώπινα θύματα. Σχετικά με την πράξι αυτή η Βρεττανική Εγκυκλοπαιδεία παρατηρεί: «Θυσίες, ιδιαιτέρως ανθρώπινες, προσεφέροντο αμέσως μετά τον θάνατο ή και αργότερα. Σκοπός αυτών ίσως ήταν να ενισχυθή ο νεκρός με το αίμα ή τη ζωή ενός ζωντανού πλάσματος, με τον ίδιον τρόπο που τους προσεφέρετο και τροφή.a Στην αρχαία Κίνα υπήρχε συνήθεια να προσφέρουν ως θυσίες στους θεούς του ειδώλου αιχμαλώτους εχθρούς. Οι λάτρεις επίστευαν ότι αυτές οι ανθρώπινες θυσίες ήσαν αναγκαίες για να κατευνασθούν οι θεοί των. Αυτή η συνήθεια όμως δεν περιοριζόταν στην Κίνα. Η ανωτέρω Εγκυκλοπαιδεία αναφέρει:

«Οι ανθρώπινες θυσίες ήσαν γνωστές στην αρχαία Ινδία και διετηρήθησαν μέχρι τέλους του 19ου αιώνος· τόσο οι Έλληνες όσο και οι Ρωμαίοι τις χρησιμοποιούσαν όχι λιγώτερο από τις άγριες φυλές της αρχαίας Ευρώπης. Οι Σημίται και οι Αιγύπτιοι, οι Περουβιανοί και οι Αζτέκοι έσφαζαν ανθρώπινα θύματα. Η Αφρική, ιδιαιτέρως η Δυτική Ακτή, μέχρι τελευταία είδε χιλιάδες ανθρώπινα θύματα να χάνονται κάθε χρόνο, στην Πολυνησία, την Ταϊτή και το Φίτζι βρίσκονταν μεγάλα κέντρα αυτής της ιεροτελεστίας—πραγματικά δεν είναι εύκολο να κατονομάση κανείς μια περιοχή όπου το έθιμο αυτό δεν ήταν γνωστό».

Η κυρίαρχος δυναστεία της Κίνας έθεσε εκτός νόμου τις ανθρώπινες θυσίες προ μακρού χρόνου. Έτσι η ιεροτελεστία αυτή περιωρίσθηκε στην προσφορά μόνον τροφής ή θυμιάματος στο είδωλο. Αλλά μπορεί να ρωτήση κάποιος, εφόσον οι ανθρώπινες θυσίες απαιτούνταν από τους θεούς των ειδώλων στα παληά χρόνια, γιατί να μη συμβαίνη αυτό και σήμερα; Μήπως οι επιθυμίες ή οι ανάγκες των ειδώλων άλλαξαν όταν ένας κυβερνήτης κατήργησε τις ανθρώπινες θυσίες; Είναι ένα είδωλο ικανό να έχη αισθήματα ή επιθυμίες; Νομίζετε ότι μπορούν τα είδωλα πραγματικά να εκτιμήσουν τις προσφορές;

Μπορούν να Δείξουν Εκτίμησι;

Είναι φανερό ότι τα είδωλα δεν τρώγουν την τροφή που προσφέρεται σ’ αυτά, εφόσον η τροφή μπορεί αργότερα να φαγωθή από τον λάτρη ή από άλλους. Μερικοί λέγουν ότι ο ειδωλολατρικός θεός δεν τρώγει, διότι έχει ήδη τα αναγκαιούντα για τη ζωή, αλλ’ ισχυρίζονται ότι το είδωλο εκτιμά τη σκέψι και την αφοσίωσι του λάτρεως. Αλλά πώς δείχνεται αυτή η εκτίμησις;

Ένα είδωλο αγοράζεται συνήθως από ένα κατάστημα, που απέχει λίγα μόνο σπίτια από την κατοικία ενός ατόμου. Πιστεύετε ότι ένας θεός μπαίνει στο είδωλο όταν το φέρνουν στο σπίτι ενός ατόμου; Αν είναι έτσι, γιατί ο θεός δεν δείχνει εκτίμησι της αφοσιώσεως του λάτρεως με το να φάγη λίγη από την τροφή ή με κανένα άλλον τρόπο;

Δεν είναι φανερό ότι ένα είδωλο είναι ανίκανο να κάμη κάτι όσο ανίκανο είναι κάθε άλλο κομμάτι ξύλου ή μετάλλου αλλά με διαφορετικό σχήμα; Από πολύν καιρό αυτή η παρατήρησις είχε γίνει στις Άγιες Γραφές για ένα λάτρη ειδώλων που κόβει ένα δένδρο: «Εξ αυτού λαμβάνει και θερμαίνεται. . . . Το ήμισυ αυτού καίει εν πυρί· και ψήνει άρτον . . . με το άλλο ήμισυ τρώγει το κρέας· ψήνει το ψητόν και χορταίνει· και θερμαίνεται λέγων, Ω! εθερμάνθην, είδον το πυρ· και το εναπολειφθέν αυτού κάμνει θεόν, το γλυπτόν αυτού, γονατίζει έμπροσθεν αυτού και προσκυνεί αυτό και προσεύχεται εις αυτό και λέγει, Λύτρωσόν με, διότι είσαι ο θεός μου».—Ησ. 44:15-17.

Δεν είναι ανωφελές ν’ αποβλέπη κανείς σ’ ένα κομμάτι ξύλου ή μετάλλου ως Θεόν; Πώς μπορεί αυτό να εκτιμήση τις προσφορές που του γίνονται; Εξηγούν επίσης οι Γραφές: «Τα είδωλα αυτών είναι αργύριον και χρυσίον, έργα χειρών ανθρώπων. Στόμα έχουσι και δεν λάλουσιν· οφθαλμούς έχουσι και δεν βλέπουσιν ώτα έχουσι και δεν ακούουσι· μυκτήρας έχουσι και δεν οσφραίνονται· χείρας έχουσι και δεν ψηλαφώσι· πόδας έχουσι και δεν περιπατούσιν ουδέ ομιλούσι δια του λάρυγγος αυτών».—Ψαλμ. 115:4-7.

Η αλήθεια είναι ότι τα είδωλα είναι ανίκανα να βοηθήσουν ένα άτομο. Είναι χωρίς ζωή. Γιατί λοιπόν να θέση ο άνθρωπος την εμπιστοσύνη του σ’ αυτά; Δεν μπορούν να εκτιμήσουν τις προσφορές που γίνονται σ’ αυτά, ούτε μπορούν να φέρουν κανένα όφελος.

Ποιος Μπορεί να Δείξη Εκτίμησι;

Αν βλέπατε ένα ωραίο σκαλιστό αντικείμενο από ελεφαντοστούν ωραία σκαλισμένο σε ποιον θα δίνατε την τιμή για το ωραίο αυτό τεχνούργημα; Στο σκάλισμα ή στον σκαλιστή; Ποιος θα εκτιμούσε τα λόγια του επαίνου σας; Ασφαλώς ο σκαλιστής, έτσι δεν είναι;

Άσχετα με το υλικό από το οποίον είναι κατασκευασμένο το είδωλο, το υλικό δεν δημιουργήθηκε μόνο του. Ούτε εκείνος που έκαμε την εικόνα δημιούργησε αυτό το υλικό. Μάλλον όλη η ύλη που είναι στη γη προήλθε από ένα πάνσοφο Δημιουργό ο οποίος έδωσε στη γη απεριόριστη ομορφιά και ποικιλία. Ώστε ποιον νομίζετε ότι πρέπει να λατρεύωμε—το δημιούργημα ή τον Δημιουργό;

Ή σοφή πορεία είναι να λατρεύωμε τον Δημιουργό του οποίου το όνομα, όπως μας λέγει η Γραφή, είναι Ιεχωβά. (Ψαλμ. 83:18) Η Γραφή μάς εξηγεί ποιες προσφορές Τον ευαρεστούν, λέγοντας: «Ας αναφέρωμεν πάντοτε εις τον Θεόν θυσίαν αινέσεως, τουτέστι καρπόν χειλέων ομολογούντων το όνομα αυτού. Την δε αγαθοποιίαν και το μεταδοτικόν μη λησμονείτε διότι εις τοιαύτας θυσίας ευαρεστείται ο Θεός». Ο Ιεχωβά Θεός εκτιμά τις ωραίες αυτές προσφορές και σ’ εκείνους που τις προσφέρουν υπόσχεται «σωτηρίαν», ναι, αιώνια ζωή. Πόσο συνετό είναι συνεπώς να λατρεύωμε τον Ιεχωβά!—Εβρ. 13:15, 16· 6:9-12.

Η Στάσις Έναντι των Προσφορών σε Είδωλα

Τι θα συνέβαινε, όμως, αν επισκεφθήτε ένα άτομο που, θέλοντας να σας περιποιηθή, ελάμβανε τροφή από τον βωμό ενός ειδώλου και σας την προσέφερε; Θα ήταν εσφαλμένο να φάγη κανείς αυτή την τροφή;

Τον πρώτο αιώνα υπήρχε συνήθεια για τους λάτρεις των ειδώλων να τρώγουν τροφές που προσεφέροντο σε είδωλα, λόγω σεβασμού προς το είδωλο. Τρώγοντας, ο λάτρης καθίστατο συμμέτοχος με τον δαιμονικό θεό που παρίστανε το είδωλο. (1 Κορ. 10:18-22) Συνεπώς η συμβουλή στους Χριστιανούς ήταν ‘να απέχουν από ειδωλοθύτων’. Θα ήταν εσφαλμένο για ένα λάτρη του Ιεχωβά να φάγη τροφή που είχε προσφερθή στα είδωλα με τη σκέψι ότι συμμετέχει στη λατρεία του ειδώλου—Πράξ. 15:28, 29.

Εν τούτοις, κάποιο άτομο μπορεί να πάρη τροφή από ένα βωμό και να την προσφέρη στους προσκεκλημένους να φάγουν χωρίς καμμιά σκέψι για το είδωλο ή τη λατρεία του. Μήπως αυτό θα ήταν κάτι διαφορετικό; Σχετικά με το ζήτημα αυτό η Γραφή παρατηρεί: «Περί της βρώσεως λοιπόν των ειδωλοθύτων, εξεύρομεν ότι το είδωλον είναι ουδέν εν τώ κόσμω και ότι δεν υπάρχει άλλος Θεός ειμή εις». Ώστε, «ούτε εάν φάγωμεν, περισσεύωμεν, ούτε εάν δεν φάγουμεν, ελαττούμεθα. Πλην προσέχετε μήπως αύτη η εξουσία σας γείνη πρόσκομμα εις τους ασθενείς».—1 Κορ. 8:4-13.

Έτσι, μολονότι δεν θα ήταν κακό σε τέτοια περίπτωσι να φάγη κανείς από την τροφή, το ζήτημα που πρέπει να εξετασθή είναι, πώς το να φάγη κανείς επηρεάζει τον άλλον. Ένας Χριστιανός δεν θα ήθελε ποτέ να προξενήση την εντύπωσι ότι συμμετέχει στη λατρεία των ειδώλων. Συνεπώς μπορεί φρονίμως να απέχη από του να φάγη κι έτσι ν’ αποφύγη τη δημιουργία εσφαλμένης εντυπώσεως και ίσως να σκανδαλίση κάποιον.—1 Κορ. 10:25-29.

Η λατρεία των άψυχων ειδώλων δεν μπορεί ποτέ να φέρη όφελος. Αυτά δεν σκέπτονται ούτε αισθάνονται κι έτσι δεν μπορούν να εκτιμήσουν τις προσφορές που γίνονται σ’ αυτά. Πόσο ωραίο είναι, όμως, ότι υπάρχει ένας ζων Θεός, Ο Ιεχωβά, ο οποίος πραγματικά εκτιμά τις προσφορές μας και «γίνεται μισθαποδότης εις τους εκζητούντας αυτόν».—Εβρ. 11:6.

[Υποσημειώσεις]