Αλλαγή Προς τα Δεξιά

Από τον Ανταποκριτή του «ΞΥΠΝΑ!» στη Νιγηρία

ΚΥΡΙΑΚΗ στις έξη το πρωί όλη η κυκλοφορία στους δρόμους της Νιγηρίας μετακινήθηκε από την αριστερή πλευρά στη δεξιά. Πλήθη ανθρώπων είχαν ήδη συγκεντρωθή κατά μήκος των πεζοδρομίων σε στρατηγικές διασταυρώσεις του Λάγκος, πρωτευούσης του έθνους, για να παρακολουθήσουν το θέαμα.

Είχε γίνει προσεκτική εκλογή της ώρας από προηγουμένως. Η ημέρα της αλλαγής ήταν Κυριακή και η επομένη ήταν ημέρα εθνικής εορτής, παρέχοντας έτσι δυο μέρες μειωμένης κυκλοφορίας. Το όριο ταχύτητος περιωρίσθηκε στα είκοσι μίλια εντός των πόλεων κι ένας μεγάλος αριθμός αστυφυλάκων και τροχονόμων είχε οργανωθή για να διευθύνη την κυκλοφορία. Οι αρμόδιοι κυβερνητικοί υπάλληλοι που σχεδίασαν την αλλαγή εγνώριζαν ότι αυτό ήταν απαραίτητο για να εξασφαλίσουν μεγαλύτερο έλεγχο καθώς εκείνοι που έκαναν χρήσι των οδών προσπαθούσαν να προσαρμόσουν τα αντανακλαστικά των που τόσον ήσαν συνηθισμένα με την αριστερή οδήγησι.

Όλη η κυκλοφορία σταμάτησε στην αριστερή πλευρά των οδών τα μεσάνυχτα για να υπάρξη μια «νεκρά» περίοδος. Καθώς πλησίαζε η ώρα της αλλαγής, παρατηρήθηκε ένα ψιθύρισμα περιεργείας μεταξύ του πλήθους. Στις 6 π.μ. τα αναμένοντα οχήματα προχώρησαν αργά από τις θέσεις που ήσαν παρκαρισμένα και ακολουθώντας το ένα το άλλο μετακινήθηκαν από τα αριστερά διά μέσου της λευκής διαχωριστικής γραμμής του δρόμου προς τα δεξιά πλευρά. Τα πλήθη ξέσπασαν σε επευφημίες. Βαθμιαίως η κυκλοφοριακή γραμμή έφθασε την ταχύτητα των είκοσι μιλίων την ώρα, αλλά δεν χρειάσθηκε να περάση πολύ ώρα, για ν’ αρχίσουν οι ανυπόμονοι οδηγοί να προσπερνούν ο ένας τον άλλον καταστρατηγώντας έτσι το προφυλακτικό όριο ταχύτητος.

Οι ενθουσιασμένοι παριστάμενοι συνέχισαν να παρακολουθούν με ενδιαφέρον ανταποκρινόμενοι αυτομάτως με προειδοποιητικές κραυγές ή γέλια ή αστεϊζόμενοι με χιούμορ όταν οι οδηγοί, για μια στιγμή ξεχνούσαν και άρχιζαν να παίρνουν την αριστερή πλευρά του δρόμου.

Εφόσον η κυκλοφορία δεν ήταν πυκνή στη διάρκεια των πρώτων δυο ημερών της αλλαγής, το κάθε τι φαινόταν σχετικά εύκολο. Την Τρίτη, όμως, η κυκλοφορία στο Λάγκος έφθασε σε σημείο να σταματήση. Ο Ομοσπονδιακός Προϊστάμενος Έργων, που επιμελήθηκε το έργο της αλλαγής προς τα δεξιά, υπό ομαλάς συνθήκας ήθελε είκοσι λεπτά για το γραφείο του, εκείνη όμως την ημέρα έμεινε στο δρόμο πάνω από δυο ώρες. Η κυκλοφορία ήταν τόσο απελπιστικά περιπλεγμένη, ώστε μερικοί υπάλληλοι που έπρεπε ν’ αρχίσουν την εργασία τους στις 8.30 π.μ. έφθασαν στα γραφεία των το μεσημέρι.

Τι δεν πήγε καλά; Ήταν το έθνος καλά προετοιμασμένο για την αλλαγή; Και πάνω απ’ όλα, γιατί αυτό το έθνος των 60 εκατομμυρίων απεφάσισε να κάμη αυτή την αλλαγή προς τα δεξιά;

Καθιέρωσις των Κανόνων της Ρυθμίσεως της Κυκλοφορίας

Η ιστορία δείχνει ότι το ζήτημα της δεξιάς ή αριστερής οδηγήσεως συχνά επηρεάσθηκε από τις τοπικές συνήθειες. Η Βρεττανική συνήθεια της αριστερής οδηγήσεως εφαρμόσθηκε στις χώρες που ανήκαν στην Αγγλική αποικιακή αυτοκρατορία, όπως ακριβώς και άλλες αποικιακές δυνάμεις που ωδηγούσαν στη δεξιά πλευρά επέβαλαν αυτόν τον τρόπο στις χώρες που ήλθαν κάτω από την επιρροή τους.

Αυτό εξηγεί γιατί στην Αφρική μερικά έθνη οδηγούν στα αριστερά ενώ άλλα στα δεξιά. Ακόμα και όταν αυτά τα έθνη απέκτησαν την ανεξαρτησία τους, οι νέοι νόμοι βασίσθηκαν γενικά επάνω στις αρχές των μητρικών αποικιακών χωρών.

Η Νιγηρία Έκαμε την Αλλαγή

Τον Οκτώβριο του 1961 πραγματοποιήθηκε μια συγκέντρωσι του Δυτικοαφρικανικού Συμβουλίου Μεταφορών στη Μονροβία, και έγινε μια συμφωνία να ενοποιηθή η ρύθμισις της κυκλοφορίας μεταξύ των χωρών της Δυτικής Αφρικής. Επίσης μια απόφασις που ελήφθη από την Οικονομική Επιτροπή για την Αφρική το 1964 συνιστούσε την αλλαγή από τα αριστερά στα δεξιά για όλες τις Αφρικανικές χώρες.

Σύμφωνα μ’ αυτό, η Νιγηρία άλλαξε την κυκλοφορία από τ’ αριστερά στα δεξιά στις 2 Απριλίου 1972. Ενεργώντας έτσι, επίστευαν ότι οι οικονομικοί δεσμοί με τα άλλα Δυτικοαφρικανικά έθνη θα ισχυροποιούνταν περισσότερο. Επί παραδείγματι, η κυκλοφορία στα γειτονικά κράτη της Νιγηρίας είναι δεξιά. Ένα άτομο που έρχεται στη Νιγηρία απ’ αυτές τις χώρες δεν θα χρειασθή να μάθη μια νέα σειρά από νόμους πριν μπορέση να οδηγήση με ευκολία στη Νιγηρία.

Για περαιτέρω διευκόλυνσι του εμπορίου μεταξύ των Αφρικανικών χωρών, γίνονται προετοιμασίες για την κατασκευή μιας Υπεραφρικανικής εθνικής οδού από τη Νιγηρία στην Κένυα που θα καλύπτη περίπου 4.400 μίλια. Έγινε επίσης μια πρότασις για την κατασκευή μιας Υπερδυτικοαφρικανικής εθνικής οδού από τη Νιγηρία στη Σενεγάλη. Με την αλλαγή της κυκλοφορίας προς τα δεξιά και τη μεγαλύτερη συνεργασία μεταξύ των χωρών της Δυτικής Αφρικής η Νιγηρία οραματίζεται μια εξάπλωσι της αγοράς για τα προϊόντα της.

Σ’ όλον τον κόσμο, όπως και στην Αφρική, μόνο λίγες χώρες συνεχίζουν να οδηγούν αριστερά, και πολλές απ’ αυτές σκέπτονται σοβαρά την αλλαγή της κυκλοφορίας προς τα δεξιά. Πολλές χώρες που κατασκευάζουν αυτοκίνητα οδηγούν στα δεξιά και κατασκευάζουν κυρίως αυτοκίνητα αριστερής οδηγήσεως. Τώρα που περισσότερες χώρες προγραμματίζουν μια αλλαγή οδηγήσεως προς τα δεξιά, προβλέπεται ότι οι μεγάλες βιομηχανίες αυτοκινήτων του κόσμου θα διαπιστώσουν ότι δεν αξίζει να συνεχίζουν να παράγουν οχήματα για κυκλοφορία στα αριστερά. «Ως εκ τούτου,» καταλήγει ένα φυλλάδιο της Νιγηρίας, «αν δεν κάνωμε τώρα την αλλαγή, τα οχήματα εντός ολίγου θα είναι πιο ακριβά.»

Προετοιμασίες

Η Νιγηρία άρχισε να μελετά προσεκτικά την αλλαγή από τα αριστερά στα δεξιά το 1969. Από τότε έγιναν πολλές προσπάθειες για την επίτευξι αυτού του σκοπού. «Είμεθα αλήθεια προετοιμασμένοι για την αλλαγή;» «Δεν θα έχη αυτό σαν αποτέλεσμα ένα μεγαλύτερο αριθμό ατυχημάτων που δεν παρατηρήθηκε ποτέ στην ιστορία της Νιγηρίας;» «Και αν ακόμα οι κάτοικοι των πόλεων επρόκειτο να εκπαιδευθούν για την αλλαγή της κυκλοφορίας, πώς θα εκπαιδεύονταν οι κάτοικοι των χωριών ώστε να συνηθίσουν στην αλλαγή;» Όλα αυτά ήσαν ερωτήματα που έκαναν οι άνθρωποι.

Στις 30 Ιανουαρίου 1970, η Ομοσπονδιακή Κυβέρνησις ωργάνωσε την Εθνική Επιτροπή για την Κυκλοφορία στα Δεξιά. Ιδιαίτερη προσοχή έδωσαν στη στρατολογία προσωπικού για τον έλεγχο της κυκλοφορίας, προσώπων ειδικά εκπαιδευμένων ως τροχονόμων και για την ενίσχυσι της τροχαίας αστυνομίας.

Προσοχή επίσης έδωσαν στο δρόμο. Μερικές από τις υπάρχουσες λεωφόρους ήταν ανάγκη να ανακατασκευασθούν για την αλλαγή. Χρειάσθηκαν νέα τροχαία σήματα δεξιάς κυκλοφορίας για τους δρόμους. Όλοι οι ιδιοκτήται οχημάτων δημοσίας χρήσεως διετάχθησαν ν’ αλλάξουν τις θύρες από τα αριστερά στα δεξιά.

Ενώ γίνονταν και άλλες προετοιμασίες, το Ομοσπονδιακό Υπουργείο Πληροφοριών εξεπαίδευε τους πολίτας για την αλλαγή. Έγινε χρήσις του τύπου, του ραδιοφώνου και της τηλεοράσεως. Τοιχοκολλήσεις, έντυπες αγγελίες, φυλλάδια και ετικέτες για τα αυτοκίνητα διετίθεντο δωρεάν στο κοινό. Έγινε ένας νέος κώδιξ οδικής κυκλοφορίας, νέα σήματα και κυκλοφοριακές πινακίδες έκαναν την εμφάνισί τους. Κινηματογραφικές ταινίες ενημερώσεως του κοινού έκαναν το γύρο της χώρας. Σε μερικές πόλεις έγιναν δοκιμές ώστε να εξοικειωθή το κοινό με τη διαδικασία της αλλαγής προς τα δεξιά. Όλες οι προετοιμασίες εκόστισαν στο έθνος περίπου 3 εκατομμύρια LN ($9.000.000). Με όλες τις διευθετήσεις εν τάξει η Νιγηρία έκαμε την αλλαγή από τ’ αριστερά στα δεξιά.

Το Αποτέλεσμα

Ενωρίς το πρωί της Κυριακής 2 Απριλίου 1972 ταξίδεψα περίπου τρία μίλια προς την περιοχή της εκκλησίας μου στο Λάγκος με λεωφορείο για να κηρύξω το ευαγγέλιο της Βασιλείας. Επίσης ήθελα να διαπιστώσω από πρώτο χέρι τ’ αποτελέσματα της κυκλοφοριακής αλλαγής. Αστυφύλακες και τροχονόμοι ήσαν σε στρατηγικά σημεία. Φαίνεται όμως ότι οι περισσότεροι αυτοκινητισταί απεφάσισαν να μη αντιμετωπίσουν τους κινδύνους της αλλαγής την πρώτη μέρα κι έτσι προτίμησαν να μείνουν στο σπίτι.

Επίσης την προ της αλλαγής ημέρα ο Σύνδεσμος των Μικρολεωφορείων απεφάσισε να μη κινηθή κανένα όχημα του συνδέσμου στους δρόμους στις 2 Απριλίου και όλοι οι οδηγοί θα έπρεπε να συγκεντρώσουν τα αυτοκίνητά τους σ’ ένα τόπο συναντήσεως για τη λατρεία του «Ογκούν,» του θεού του σιδήρου, που λέγεται επίσης ότι είναι υπεύθυνος για την παραγωγή του ατσαλιού που είναι απαραίτητο για την κατασκευή των οχημάτων, εις ένδειξιν εκτιμήσεως για τη σημαντική αλλαγή στην ιστορία του οδηγού της Νιγηρίας.

Γιατί όμως τέτοια συμφόρησις της κυκλοφορίας την Τρίτη; Ανεφέρθησαν πολλοί λόγοι. Ο κ. Φέμι Οκούννου, Ομοσπονδιακός Προϊστάμενος Έργων, εξήγησε ότι «ο επιβληθείς περιορισμός της κυκλοφοριακής ταχύτητος σε 20 μίλια την ώρα . . . συνετέλεσε κατ’ ανάγκην στην επιβράδυνσι της κανονικής κινήσεως της κυκλοφορίας.» Περαιτέρω ετόνισε: «Πολλοί αυτοκινητισταί. . . αρνήθησαν να επωφεληθούν από τη δοκιμαστική οδήγησι προς τα δεξιά κατά τις εορτές του Πάσχα για να εξοικειωθούν με τη νέα πορεία τους. Οι περισσότεροι ή μάλλον όλοι απ’ αυτούς τους αυτοκινητιστάς έγιναν αιτία κατά μέγα μέρος γι’ αυτό το πρωινό κυκλοφοριακό χάος, επειδή ήταν ανάγκη να κάνουν νόημα σε κάθε τροχονόμο να τους δείχνη το δρόμο τους.»

Τ’ αποτελέσματα της αλλαγής υπήρξαν ενδιαφέροντα. Ενώ οι θάνατοι από ατυχήματα στην κυκλοφορία των οδών είχαν αυξηθή κατά 54,4% τον Απρίλιο του 1971 συγκρινόμενοι με τον αντίστοιχο μήνα του 1970, αυτοί οι θάνατοι μειώθηκαν κατά 77,6 τοις εκατό τον Απρίλιο του 1972, πρώτο μήνα της αλλαγής. Επίσης τ’ αυτοκινητιστικά δυστυχήματα μειώθηκαν κατά 55,8 τοις εκατό συγκρινόμενα με τον αντίστοιχο μήνα του 1971. Αν η παρακώλυσις της κυκλοφορίας, ήταν η μόνη μεγάλη δυσκολία που προέκυψε από την αλλαγή, εν σχέσει με τις εκατοντάδες ζωές που σώθηκαν, θα μπορούσε να λεχθή ότι η αλλαγή ήταν πολύ επιτυχής. Υπάρχει όμως ο φόβος ότι οι οδηγοί, αφού συνηθίσουν στην αλλαγή, θα επανέλθουν στις παλαιές των συνήθειες να οδηγούν απρόσεκτα.

Ανασκοπώντας, πρέπει να παραδεχθούμε ότι η απόφασις της αλλαγής ήταν μια τολμηρή απόφασις. Για να επιτευχθή έπρεπε να υπερνικηθούν πολλά σοβαρά προβλήματα. Συνολικά αυτή έγινε με επιτυχία.