Υδραγωγεία—Μεγάλα Τεχνικά Επιτεύγματα

Από τον ανταποκριτή του Ξύπνα στην Πορτογαλία

ΕΧΕΤΕ στη διάθεσί σας χρησιμοποιήσιμο νερό στην ποσότητα που επιθυμείτε; Πολλές νοικοκυρές με οικονομία χρησιμοποιούν ακόμη την ημερήσια προμήθειά των, εφ’ όσον πρέπει να την πάρουν από πλησίον ρεύματα, πηγές ή από μακρυνό πηγάδι. Άλλους ίσως δεν τους απασχολεί ποτέ αυτό, διότι η σύγχρονη πρόοδος έκαμε το νερό πολύ προσιτό. Αλλά δεν ήταν πάντοτε έτσι. Γνωρίζετε πώς αποκτούσαν το νερό πολλοί κάτοικοι πόλεων πριν από αιώνες;

Με τα υδραγωγεία είναι η απάντησις. Τα αρχαία υδραγωγεία ήσαν συνήθως μακρές, στενές, εντελώς κλειστές σήραγγες που προμήθευαν έναν πάνω από τη γη αγωγό για να ρέη ελεύθερα το νερό από μια φυσική πηγή σε μια πόλι. Η ροή γινόταν με την ενέργεια της βαρύτητος, εφ’ όσον το υδραγωγείο είχε μια κλίσι τριάντα έως εξήντα εκατοστά περίπου στο χιλιόμετρο. Εκεί όπου υπήρχαν κοιλάδες, ήταν αναγκαίο να οικοδομηθή μια κατασκευή σαν γέφυρα που θα έφερνε το νερό στην ίδια κατωφερική κλίσι. Εκεί όπου το ρεύμα συναντούσε λόφους ή βουνά, χρειαζόταν ν’ ανοιχθή μια τρύπα διά μέσου του βουνού.

Είναι φανερό ότι χρειάζονταν καλά σχέδια μηχανικής. Η Αγία Γραφή αναφέρει ότι ο Εζεκίας, βασιλεύς του Ιούδα (745-716 π.Χ.), διηύθυνε την κατασκευή ενός σημαντικού υδραγωγείου σκαμμένου διά μέσου συμπαγούς βράχου. Αυτό το έκαμε με τη χρήσι δύο συνεργείων που εργάζονταν από τα δυο άκρα και προχωρούσαν το ένα προς το άλλο ώσπου συναντήθηκαν στο μέσον. Και αυτή δεν ήταν μια μικρή σήραγξ, διότι το μέσο ύψος της ήταν 1,82 μέτρα και το μήκος της 533 μέτρα.

Ρωμαϊκά Υδραγωγεία

Αργότερα οι Ρωμαίοι τελειοποίησαν το σχέδιο των υδραγωγείων και οικοδόμησαν πλήθος από αυτά σε όλα τα μέρη της εκτεταμένης αυτοκρατορίας των. Μακρές σειρές αψίδων στέκονται ακόμη ως μνημεία της μηχανικής ικανότητος της Ρώμης. Όποιος επισκέπτεται την Ευρώπη μπορεί να τις δη. Ένα αρχαίο υδραγωγείο βρίσκεται στην Ποντ ντυ Γκάρντ, στη Νίμη της Γαλλίας. Στη Σεγκόβια της Ισπανίας ένα υπέροχο υδραγωγείο 823 μέτρων οικοδομημένο επί Αυτοκράτορος Τραϊανού (98-117 μ.Χ.) βρίσκεται ακόμη σε κατάστασι λειτουργίας.

Η ποσότης του νερού που μετέφεραν αυτά τα υδραγωγεία ήταν τεραστία. Λέγεται ότι το 97 μ.Χ. τα εννέα υδραγωγεία που τροφοδοτούσαν τη Ρώμη εφωδίαζαν την πόλι με 38.000.000 περίπου γαλλόνια νερό ημερησίως στο εσωτερικό των τειχών της και άλλα 20.000.000 γαλλόνια έξω των τειχών! Εκείνες τις μέρες το νερό ήταν μια δωρεάν παροχή στην κοινότητα χωρίς να χρειάζεται κανείς να πληρώνη γι’ αυτό. Όσον αφορά τα έξοδα της οικοδομής και της συντηρήσεως, αυτά γενικώς πληρώνονταν από τα λάφυρα του πολέμου, από το αυτοκρατορικό θησαυροφυλάκιο ή από μερικούς πλουσίους ευεργέτες. Έτσι η αρχαία Ρώμη έγινε ονομαστή για τους δημόσιους πίδακες, τις βρύσες και τα λουτρά.

Τα Υδραγωγεία της Πορτογαλίας

Μερικά από τα πολλά υδραγωγεία της Πορτογαλίας οικοδομήθηκαν από τους Ρωμαίους, όπως εκείνα που είναι στη Βέγα και την Κονιμβρίγα. Τα περισσότερα, εν τούτοις, κατασκευάσθηκαν από τον καιρό του δεκάτου πέμπτου αιώνος. Μια πραγματικά αξιοσημείωτη κατασκευή είναι το υδραγωγείο της Βίλα ντο Κόντε, που οικοδομήθηκε το 1350 μ.Χ. και είχε ένα σύνολον από 999 κομψότατα σχεδιασμένες αψίδες. Ένα άλλο επιβλητικό θέαμα είναι το υδραγωγείο της Έλβας, που αποτελείται από τέσσερις ορόφους αψίδων που γεφυρώνουν μια βαθειά φάραγγα.

Η πόλις της Λισσαβώνος έχει προικισθή με το πιο φημισμένο υδραγωγείο της χώρας, που είναι ακόμη σε λειτουργία, και που οι τουρίστες και οι κάτοικοι εξίσου εκτιμούν την αξιόλογη θέα που προσφέρει. Το 1731 μ.Χ. εξεδόθη διάταγμα από τον Βασιλέα Δ. Γιοάο για την οικοδομήν αυτού του υδραγωγείου. Αληθινά εχρειάζετο, διότι η απόκτησις νερού εκείνον τον καιρό ήταν πράγματι ένα καθημερινό πρόβλημα.

Φαντασθήτε τον εαυτό σας στη Λισσαβώνα πριν από 250 περίπου χρόνια. Σχεδόν ο καθένας πρέπει να πάη στην κεντρική βρύση της πόλεως για να πάρη το καθημερινό αναγκαίο νερό. Ιδιωτικοί καταναλωτές με δικά τους πηγάδια είναι σχετικά λίγοι και εξαιρετικά προνομιούχοι. Έτσι με δυο στάμνες στα χέρια βαδίζομε προς τη δημόσια βρύση της πόλεως. Τι μεγάλο πλήθος έχει ήδη μαζευτή!

Μολονότι οι περισσότεροι περιμένουν τη σειρά τους υπομονητικά, μερικοί κάνουν φασαρίες και προσπαθούν να σπρώξουν και να παραγκωνίσουν τους άλλους στο δρόμο τους. Μάχες και φιλονικίες είναι σχεδόν καθημερινό γεγονός, και μερικοί έχουν σκοτωθή! Τελικά φθάνοντας στη βρύση, γεμίζομε ανυπόμονα τις στάμνες μας και γρήγορα εγκαταλείπομε το πλήθος. Αν σκεφθούμε για μια στιγμή τον άνθρωπο που φροντίζει για τη βρύση, καταλαβαίνομε αμέσως—τι δουλειά έχει! Με χαρά προχωρούμε στο σπίτι, ευγνώμονες που έχομε την καθημερινή μας προμήθεια—μόνο δυο γαλλόνια νερό για όλες μας τις ανάγκες!

Δεν είναι λοιπόν παράξενο το ότι οι εργασίες στο υδραγωγείο χαιρετίσθηκαν ως τα πιο ευχάριστα νέα από τους κατοίκους της Λισσαβώνος. Το οικοδομικό κόστος αντιμετωπίσθηκε με την εφαρμογή ειδικού φόρου στην αγορά βασικών επιτοπίων ειδών, όπως είναι το αλάτι, το λάδι, το κρασί, το κρέας και το άχυρο. Όταν τελικά συμπληρώθηκε περίπου είκοσι χρόνια αργότερα, δροσερό νερό έτρεχε στην πόλι σε μεγάλη ποσότητα από τις πηγές του Κανέσας που ήσαν δέκα οκτώ χιλιόμετρα μακρυά.

Σήμερα το νερό διοχετεύεται διά μέσου λόφων με υπόγειες σήραγγες και επάνω από πολλές φάραγγες και κοιλάδες. Το σύστημα του υδραγωγείου διευρύνθηκε για να μεταφέρη νερό από παραποτάμους πενήντα οκτώ χιλιόμετρα μακρυά χρησιμοποιώντας συνολικά 127 αψίδες. Πόσο μεγαλειώδεις είναι οι τριάντα πέντε υψηλές αψίδες που διασχίζουν την κοιλάδα Αλκαντάρα της Λισσαβώνος, που το μεγαλύτερο άνοιγμα στο κέντρο είναι μια αψίδα πλάτους 35,5 μέτρων και ύψους 70 μέτρων, ή ίση με το ύψος μιας οικοδομής είκοσι δύο ορόφων! Τι αντίθεσι σήμερα να βλέπη κανείς αυτό το παλαιό υδραγωγείο της Λισσαβώνος καλοφωτισμένο το βράδυ να εκτείνεται ως το άκρον της πόλεως με συγχρόνους αυτοκινητοδρόμους να περνούν κάτω από τις αψίδες του. Κατάλληλα, καλείται «Aguas Livres Aqueduct,» που σημαίνει «Υδραγωγείον Ελευθέρων Υδάτων» τονίζοντας έτσι τη ροή του νερού στην πολιτεία χωρίς εμπόδια.

Ελάτε μαζί μας να δούμε το εσωτερικό αυτού του υδραγωγείου. Μεταφερόμεθα στην κορυφή των υψηλών αψίδων επάνω στην κοιλάδα Αλκαντάρα και εκπληττόμεθα όταν μαθαίνωμε ότι το υδραγωγείο εχρησίμευε επίσης ως διάβασις των πεζών για να περνούν την κοιλάδα. Και οι δύο πλευρές του υδραγωγείου έχουν στηθαίο για την προστασία των πεζών να μη πέσουν από τις άκρες.

Εν τούτοις δεν βλέπομε ακόμη νερό, διότι ο υδραγωγός είναι εντελώς καλυμμένος. Σε κανονικά διαστήματα παρατηρούμε επάνω στο υδραγωγείο μικρούς τετράγωνους πύργους που ο καθένας έχει μια πόρτα εισόδου στο νερό. Ρίχνοντας μια ματιά μέσα από μια απ’ αυτές τις πόρτες βλέπομε το δροσερό νερό να τρέχη στον αγωγό—και πόσο γρήγορα τρέχει! Προς έκπληξί μας μπορούμε να μπούμε στην καλυμμένη περιοχή και να βρεθούμε πράγματι μέσα στο υδραγωγείο.

Φαντασθήτε, η σήραγγα έχει τέσσερα μέτρα ύψος! Παράλληλα προς το νερό κτίσθηκε μικρό πεζοδρόμιο που χρησιμοποιείται από τους εργάτες για την επισκευή βλαβών. Μια μικρή εσοχή στον τοίχο έχει ένα πήλινο κυπελάκι που μας προσφέρει δείγμα αυτού του νερού. Ω, πόσο δροσερή και ωραία γεύση έχει! Το τρεχούμενο νερό δεν είναι πολύ βαθύ, μόνο δέκα οκτώ εκατοστά περίπου και το πλάτος δεν είναι μεγαλύτερο του μέτρου. Το υδραγωγείο τελικά καταλήγει σε μια δεξαμενή στο κέντρο της πόλεως. Βέβαια αυτό το υδραγωγείο δεν είναι πια η μόνη πηγή υδρεύσεως της Λισσαβώνος, επειδή σύγχρονα συστήματα προ πολλού αντικατέστησαν τις μεθόδους διά της ενεργείας της βαρύτητος.

Ένα άλλο δείγμα της διανομής του νερού τον παλαιό καιρό είναι οι πολλές δημόσιες βρύσες που ακόμα λειτουργούν στη Λισσαβώνα. Καθώς η παροχή του νερού γινόταν αφθονώτερη και ο πληθυσμός ηύξανε, κατασκευάσθηκαν πολλές ωραίες δημόσιες βρύσες. Είναι ενδιαφέρον το ότι τα αρχεία του Δημαρχείου αποκαλύπτουν πολλά για τις μεθόδους που χρησιμοποιούνταν τον δέκατο όγδοο αιώνα για τη διανομή του νερού.

Κάθε δημόσια βρύση είχε μερικούς ανθρώπους που κατόπιν αδείας διένεμαν πόσιμο νερό στους οικοδεσπότες μεταφέροντας στην πλάτη τους ένα ξύλινο βαρέλι δέκα οκτώ γαλλονιών. Μη πόσιμο νερό επωλείτο επίσης από σπίτι σε σπίτι, αλλ’ οι πωληταί νερού που επιχειρούσαν να πωλήσουν τέτοιο νερό ως πόσιμο υπέκειντο σε βαριά πρόστιμα. Έτσι άρχισε η τακτική της πληρωμής του νερού που διενέμετο στα σπίτια. Ακόμη και μέχρι σήμερα στη Λισσαβώνα λειτουργούν μερικές δημόσιες δεξαμενές πλυσίματος όπου εκείνοι που δεν έχουν το προνόμιο τρεχούμενου νερού στο σπίτι τους μπορούν να πηγαίνουν για να κάνουν την οικογενειακή μπουγάδα. Πολλοί επίσης χρησιμοποιούν ακόμη τα δημόσια λουτρά.

Σύγχρονα Υδραγωγεία

Σε σύγκρισι με τα αρχαία υδραγωγεία που ως επί το πλείστον χτίζονταν με λιθοδομή, με ξυλοσωλήνες ή ακόμη με μπαμπού, τα σύγχρονα υδραγωγεία είναι κολοσιαίες επιχειρήσεις μηχανικής που μπορεί να περιλαμβάνουν διώρυγες, σωληνογραμμές και σήραγγες. Με την ανάπτυξι της αστικής ζωής, που δημιούργησε εκτεταμένες πόλεις με πληθυσμό εκατομμυρίων, η ικανότης του ανθρώπου να προμηθεύση μια επαρκή παροχή νερού προκαλεί θαυμασμό. Εξέχοντα επιτεύγματα μπορεί να ιδή κανείς στις Πολιτείες της Νέας Υόρκης και της Καλιφορνίας.

Η πόλις της Νέας Υόρκης παρήγαγε το γιγαντιαίο υδραγωγείο του Κάτσκιλ για να μεταφέρη 500.000.000 γαλλόνια ημερησίως σ’ αυτή την πόλι. Μια επιτροπή ωργανώθηκε για να εξασφαλίση την παροχή νερού σε δεκατέσσερες περίπου πόλεις της Νοτίου Καλιφορνίας. Το αποτέλεσμα ήταν το αξιόλογο υδραγωγείο του Ποταμού Κολοράδο, που μεταφέρει νερό με πίεσι κάπου 400 χιλιόμετρα επάνω σε μερικές οροσειρές. Αυτό το έργο περιέλαβε την κατασκευή τριών φραγμάτων από μπετόν και πέντε μεγάλων εγκαταστάσεων αντλιών που υψώνουν το νερό σ’ ένα σύνολον 500 μέτρων. Τώρα οικοδομείται ένα έργο υδρεύσεως για την Πολιτεία της Καλιφορνίας που θα σμικρύνη οποιοδήποτε έργο πολιτικής μηχανικής που έχει γίνει ποτέ για τη μεταφορά νερού.

Αναμφιβόλως, ο καθένας εκτιμά τη σπουδαιότητα του νερού. Γνωρίζετε, εν τούτοις, ότι υπάρχει και άλλου είδους «νερό» εκτός απ’ αυτό;

Σε μια Σαμαρείτιδα γυναίκα, που ήλθε ν’ αντλήση την καθημερινή της ποσότητα νερού από ένα πηγάδι, ο Ιησούς Χριστός είπε: «Πας όστις πίνει εκ του ύδατος τούτου, θέλει διψήσει πάλιν· όστις όμως πίη εκ του ύδατος το οποίον εγώ θέλω δώσει εις αυτόν, δεν θέλει διψήσει εις τον αιώνα· αλλά το ύδωρ το οποίον θέλω δώσει εις αυτόν, θέλει γίνει εν αυτώ πηγή ύδατος αναβλύζοντος εις ζωήν αιώνιον.»—Ιωάν. 4:13,14.

Αυτό το «ύδωρ» είναι οι προμήθειες του Θεού για την απόκτησι αιωνίου ζωής μέσω του Ιησού Χριστού. Πολλοί έχουν βρει αυτό το συμβολικό «ύδωρ» προς αιωνία των χαρά. Ελπίζομε ότι και σεις θα έχετε την περιέργεια να ερευνήσετε και να βρήτε αυτό το «ύδωρ της ζωής.»—Αποκάλ. 22:1.