Οι Ολυμπιακοί Αγώνες—Στην Ιδέα και στην Πραγματικότητα
ΤΟ ΠΕΡΑΣΜΕΝΟ φθινόπωρο περίπου ένα δισεκατομμύριο άτομα παρακολούθησαν, είτε απ’ ευθείας είτε από την οθόνη της τηλεοράσεως, τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μονάχου της Γερμανίας. Ήσαστε μεταξύ εκείνων των θεατών; Κοιτάζοντας πίσω, τι θυμάστε πιο πολύ από τους Αγώνες;
Για πολλούς ανθρώπους, ο φόνος ένδεκα αθλητών και προπονητών είναι το εξέχον γεγονός. Αυτό το κτηνώδες συμβάν το μόνο που προκάλεσε ήταν να χαθή από το βλέμμα το Ολυμπιακό θέαμα. Η επένδυσις $750 εκατομμυρίων του Μονάχου απειλήθηκε με καταστροφή. Αλλ’ όταν τα γεγονότα πέρασαν, οι Αγώνες αργοπόρησαν μόνο για λίγο.
Ωστόσο, υποθέστε ότι εκείνοι οι φόνοι δεν είχαν λάβει χώραν. Εκπληρώνουν οι Ολυμπιακοί Αγώνες τα ιδεώδη τους; Ας εξετάσωμε αυτά τα ιδεώδη υπό το φως των γεγονότων που συνέβησαν στο Μόναχο.
Είναι Απηλλαγμένοι από Εθνικισμό;
Θεωρητικώς, οι Ολυμπιακοί Αγώνες θα έπρεπε ν’ αντανακλούν «διεθνή συνεργασία και καλή θέλησι,» καθώς εξετέθη από τον Άβερυ Μπράντετζ, πρόεδρον της Επιτροπής Ολυμπιακών Αγώνων. Το εθνικό γόητρο και η αντιζηλία θα έπρεπε να παραμερίζωνται. Αλλ’ ήσαν οι Αγώνες του Μονάχου απηλλαγμένοι από εθνικισμό;
Όχι. Η πολιτική επιρροή σχεδόν ετορπίλλιζε τους Αγώνας προτού αρχίσουν. Περίπου σαρανταπέντε έθνη απείλησαν να εγκαταλείψουν το Μόναχο, αν συναγωνιζόταν η Ροδεσία. Οι Ροδεσιανοί κατά συνέπειαν, απεβλήθησαν από τους Αγώνες με μια κίνησι που ο Μπράντετζ εχαρακτήρισε ως «καθαρό πολιτικό εκβιασμό.» Η πολιτική κατόπιν διεπότισε τους Ολυμπιακούς αγώνες.
Επί παραδείγματι ακούονταν κατηγορίες για προκατειλημμένη εθνικιστική κρίσι. Αυτό ιδιαίτερα ήταν αληθινό σε γεγονότα όπου οι κριταί έπρεπε ν’ αναλύουν τον ρυθμό ενός αθλητού. Σχεδόν δώδεκα κριταί απολύθηκαν από την πυγμαχία μόνον, και άλλοι προειδοποιήθηκαν για τις προκατειλημμένες αποφάσεις των. Το περιοδικό Τάιμ εθρηνολόγησε: «Εκατομμύρια δολλάρια δαπανήθηκαν για διαφημίσεις ιπποδρομιακές, αλλά χρήματα δεν υπάρχουν για να πληρωθούν αμερόληπτοι και αναγνωρισμένοι αξιωματούχοι.»
Ισχυρά αισθήματα ήσαν επίσης φανερά στο εθνικό ‘μέτρημα μεταλλίων.’ Άτομα κερδίζουν μετάλλια για νίκες στους Ολυμπιακούς. Αλλά κατά τη διάρκεια των Αγώνων στους παρατηρητάς υπενθυμίζετο πόσα μετάλλια εκέρδιζαν τα έθνη. Ετόνιζαν το πώς οι Ηνωμένες Πολιτείες ξεπερνούσαν τη Ρωσία, ή ο μη Κομμουνιστικός κόσμος ξεπερνούσε τον Κομμουνιστικό κόσμο.
Έτσι, άσχετα με το ιδεώδες της «διεθνούς συνεργασίας και καλής θελήσεως,» οι πολιτικές διαφορές πραγματικά βαθύνονται, δεν λύονται με τους Ολυμπιακούς Αγώνας. Οι Τάιμς της Νέας Υόρκης έγραψαν ότι «κανένας δεν μπορεί ν’ αμφιβάλλη τώρα ότι η ιδέα μιας Ολυμπιακής ειρήνης είναι κοροϊδία.»
Αλλά ο συναγωνισμός στους Ολυμπιακούς δεν συμβάλλει στην ειρήνη και φιλία μεταξύ αθλητών; Δεν παραδέχονται αυτό που ομολογούν ότι «το σπουδαιότερο πράγμα στους Ολυμπιακούς Αγώνας δεν είναι να κερδίσης αλλά να λάβης μέρος;»
Η Νίκη δεν Είναι Σπουδαία;
Στην πραγματικότητα, η νίκη είναι το πιο σπουδαίο πράγμα καθώς γίνεται σαφές όταν κανείς εξετάζη τις αποφάσεις εκείνων που μετέχουν.
Ένας Αμερικανός άλτης ωμολόγησε: «Εκείνο όμως που πραγματικά μ’ ενοχλεί είναι η σκέψις ότι θα επιστρέψω στο σπίτι και θα λέγω ότι δεν ενίκησα. Κάποιος παρουσιάζεται και σου λέγει, ‘Ε, τι έκαμες;’ και του λέγω ετελείωσα δεύτερος, και τότε με θεωρούν σαν μια αποτυχία. Το πρώτο πράγμα που οι άνθρωποι πάντοτε ρωτούν είναι, ‘Νίκησες;’ και αν πης όχι, αυτό είναι το τέλος της συνομιλίας.»
Ο ισχυρός συναγωνισμός δεν οικοδομεί φιλία ούτε μεταξύ των συναγωνιστών. Το αντίθετο επιτυγχάνει, όπως παραδέχθηκε ένας Αμερικανός δρομεύς: «Το πνεύμα των Ολυμπιακών Αγώνων χάθηκε. . . . Ο στίβος και το γήπεδο είναι διασκέδασις, αλλ’ εδώ οι άνθρωποι σε κάνουν συνεχώς να μισής τον συναγωνιστή σου. Γιατί; Είναι απλώς ένας αγών δρόμου.»
Όχι η φιλία, αλλά το μίσος οδηγεί σε τέτοια βία σαν εκείνη που εκδηλώθηκε στον αγώνα ουώτερ πόλο μεταξύ Γιουγκοσλαβίας και Κούβας. Μια έκθεσις του Γιουνάιτεντ Πρες έλεγε: «Το νερό στην πισίνα βάφηκε με αίμα. Αστυνομικοί έπεσαν στο νερό, παίκτες συνελήφθησαν κάτω από το νερό και υπήρχαν και άλλες μορφές μικρότερης βίας.» Αλλ’ ο εντατικός συναγωνισμός των Ολυμπιακών Αγώνων έχει άλλα κακά αποτελέσματα.
Μερικοί αθληταί διήγειραν τα σώματά τους με φάρμακα, όπως είναι η εφεδρίνη, μόνον για ν’ αποκλεισθούν από τον συναγωνισμό. Άλλοι των οποίων το ιδιαίτερο άθλημα απαιτούσε νεύρα, χρησιμοποιούσαν ηρεμιστικά. Έπαιρναν οι αθληταί φάρμακα επειδή πίστευαν ότι το «να λάβουν μέρος» ήταν το πιο σπουδαίο; Όχι! Στην πραγματικότητα, ήσαν αποφασισμένοι να νικήσουν!
Μόνον «Ερασιτέχνες» ήσαν στους Ολυμπιακούς Αγώνες;
Ιδεωδώς, επίσης, όλοι όσοι μετέχουν στους Ολυμπιακούς αγώνες θα έπρεπε να είναι «ερασιτέχνες.» Θα έπρεπε να μετέχουν από αγάπη των αθλημάτων και όχι για το χρήμα. Αλλ’ η υποκρισία που υπάρχει πίσω από την ‘ιδιότητα του ερασιτέχνου’ τονίσθηκε στο περιοδικό Εσκουάιρ:
«Συχνά, ο ερασιτεχνισμός είναι απλώς ζήτημα του αν κανείς πληρώνεται φανερά ή μυστικά. Ένας ‘ερασιτέχνης’ δρομεύς τελευταίως έλαβε σύμφωνα με τις ειδήσεις 4.000 δολλάρια για ένα μοναδικό αγώνα δρόμου. Ένας άλτης παραδέχεται ότι έλαβε ένα σπορ αυτοκίνητο αξίας 6.000 δολλαρίων για την αλλαγή της μάρκας των υποδημάτων του δρόμου ακριβώς προ του τέλους των Ολυμπιακών αγώνων. Στην Ευρώπη, οι πληρωμές γίνονται επίσης μυστικά, αλλά συχνά τις βλέπουν όλοι. Ένας Αμερικανός λέγει ότι του έδωσαν ένα φάκελλο επάνω στην εξέδρα της νίκης μπροστά σε 20.000 Ευρωπαίους. ‘Ο καθένας ήξερε τι ήταν στο φάκελλο,’ λέγει γελώντας, ‘και οι περισσότεροι απ’ αυτούς ήξεραν και πόσα ήσαν μέσα. Το πρόσωπο που μου τον έδωσε ήταν μέλος της Ολυμπιακής Επιτροπής της χώρας.’»
Έτσι το οικονομικό κέρδος υποκινεί πολλούς «ερασιτέχνες» αγωνιστάς. Δεν είναι εκπληκτικό, ότι ο ανταποκριτής Έρικ Σήγκαλ αναφέρθηκε στους αγώνες ως τον «ασθενή από εμπορική ελεφαντίασι.»
Ωστόσο, σήμερα είναι δύσκολη η σαφής διάκρισις μεταξύ του «ερασιτέχνου» και του «επαγγελματία.» Επί παραδείγματι, στα Κομμουνιστικά συστήματα όλοι οι Ολυμπιακοί αθληταί λαμβάνουν τροφή, στέγασι και μισθούς από την κυβέρνησι. Εν τούτοις αυτοί δεν είναι «επαγγελματίες,» αφού δεν υπάρχουν ‘επαγγελματικά αθλήματα’ στον Κομμουνιστικό κόσμο. Αλλ’ οι Κομμουνισταί συναγωνίζονται στους Ολυμπιακούς Αγώνες με αθλητάς από έθνη τα οποία αγωνίζονται να ‘πληρώσουν τα έξοδα του ταξιδιού των’ για τους Αγώνες. Τα Δυτικά έθνη λέγουν ότι αυτό είναι χονδροειδώς άδικο.
Είναι όμως οι δυτικές ομάδες εξ ολοκλήρου απηλλαγμένες από τις ίδιες κατηγορίες; Δεν χορηγούν τα Αμερικανικά Πανεπιστήμια υποτροφίες αξίας χιλιάδων δολλαρίων σε σπουδαστές που είναι «ερασιτέχνες» αθλητές; Δεν δαπανούν μερικοί Αμερικανοί στρατιωτικοί μεγάλο μέρος από όλη την υπηρεσιακή τους σταδιοδρομία, ενώ στεγάζονται και τρέφονται από την κυβέρνησι, για να συναγωνισθούν ως «ερασιτέχνες;» Τέτοιες συνήθειες είναι εξ ίσου άδικες εν σχέσει με πτωχότερους αθλητές.
Λόγω της προστριβής που αναπτύσσεται γύρω από το ιδεώδες της ‘ιδιότητος των ερασιτεχνών,’ πολλοί υποστηρικταί των Ολυμπιακών προτιμούν να επιτρέπουν σε όλους τους αθλητάς, περιλαμβανομένων «των επαγγελματιών,» να συμμετέχουν. Ήδη, η παράλειψις των «ερασιτεχνικών» και «επαγγελματικών» χαρακτηρισμών επέδρασε ευνοϊκά στους αθλητικούς αγώνες του γκολφ και του τέννις.
Ο Ρόλος της Θρησκείας στους Ολυμπιακούς Αγώνες
Λέγουν ότι οι Ολυμπιακοί Αγώνες αποτελούν το εξέχον αθλητικό γεγονός του κόσμου. Αλλά, στην πραγματικότητα, πολλές θρησκευτικές συνήθειες έχουν διατηρηθή σχετικά με τους Αγώνες. Σας εκπλήττει αυτό;
Οι αρχαίοι Ελληνικοί αγώνες, οι οποίοι άρχισαν το 776 προ Χριστού και εξακολούθησαν και μετά Χριστόν, ήσαν κατ’ ουσίαν θρησκευτικοί εκ φύσεως. Σήμερα, η θρησκευτική παράδοσις διατηρήθηκε. Πώς; Εξετάστε τι συνέβη πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1972.
Μια γυναίκα ντυμένη ως μεγάλη ιέρεια, εζήτησε από τον Δία την εύνοιά του. Άναψε ένα δαυλό από μια φωτιά αναμμένη από τον ήλιο στα ερείπια του ναού της Ήρας στην Ολυμπία της Ελλάδος. Επί τέσσερις εβδομάδες αυτή η «ιερή» Ολυμπιακή φλόγα μεταφερόταν περίπου 3.500 μίλια από εναλλασσόμενους δρομείς στο Μόναχο. Όταν επρόκειτο ν’ ανάψουν «την ιερή φλόγα» των Αγώνων, η μουσική έπαιξε ένα εμβατήριο, πέταξαν στον αέρα χιλιάδες περιστέρια και τα πυροβόλα χαιρέτησαν. Κατόπιν ακολούθησε μια ευλογία και ο Ολυμπιακός ύμνος. Πραγματικά, οι αρχαίες Ελληνικές θρησκευτικές τελετές, μολονότι συγχρονισμένες, εξακολουθούν να ζουν στους Ολυμπιακούς Αγώνες!
Το Μέλλον των Ολυμπιακών Αγώνων
Τα Ολυμπιακά ιδεώδη φαίνονται ευγενικά σε μερικούς. Εν τούτοις οι Αγώνες του 1972 απέδειξαν πάλι καθαρά ότι αυτά τα ιδεώδη δεν επετεύχθησαν. Μερικοί υποβάλλουν την ιδέα να κάμουν τους Αγώνες μικρότερους στο μέλλον, με το να διατηρήσουν το πρωτάθλημα κολυμβήσεως σ’ ένα τόπο, του δρόμου σ’ έναν άλλον και ούτω καθεξής.
Αλλά, στην πραγματικότητα, οι Ολυμπιακοί Αγώνες απλώς αντανακλούν το πρόβλημα ενός ναυαγισμένου κόσμου τον οποίον αντιπροσωπεύουν, γεμάτον από εθνικισμό, ανταγωνισμό και εμποριοκρατία. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Ολυμπιακοί Αγώνες, καθώς κι’ εκείνα που αντιμετωπίζει ο κόσμος, κάνουν μερικούς ν’ αμφιβάλλουν αν Αγώνες του 1976 θα λάβουν καν χώραν.